- X - Bà mẹ đỡ đầu

Montreux, gần thôn Clarens, trên bờ hồ Léman thơ mộng, là nơi có bà mẹ đỡ đầu của Babette ở, một bà quý phái người Anh sống với các cô con gái và một anh cháu họ trẻ tuổi. Bà vừa mới ở Anh sang thì ông chủ cối xay đã đến thăm và báo tin cưới Babette. Ông ta kể chuyện Rudy, hội thi bắn và chuyện con chim ưng non. Tóm lại, ông đã tường thuật tất cả câu chuyện đính hôn ấy làm cho những người nghe rất thích thú. Mọi người đều thấy mến Babette, Rudy và mến ngay cả ông chủ cối xay nữa. Họ mời cả ba người đến Montreux chơi một ngày.

Bờ hồ này là nơi các thí sĩ vẫn ca ngợi. Nơi đó, bên bờ nước trong xanh, Byron (1) đã đến ngồi dưới những gốc cây hồ đào, viết những lời thơ tuyệt diệu ca ngợi người tù năm xưa bị giam hãm trong lâu đài Sion (2). Xa chút nữa, dưới những bóng cây cao thôn Clarens, Jean Jacques Rousseau (3) đã từng dạo chơi và mơ màng đến nàng Héloïse.

Phía sau một chút, gần chỗ sông Rhône đổ vào hồ, có một hòn đảo nhỏ đến nỗi từ bờ nhìn ra người ta tưởng là một chiếc thuyền.

Cách đây một trăm năm đấy chỉ là một mỏm đá. Hồi ấy có bà quý phái xinh đẹp cho chở đất ra và trồng ba cây dạ hợp, đến nay cành lá bao trùm cả hòn đảo.

Babette say mê nơi ấy. Theo ý nàng, đó là nơi đẹp nhất trong khung cảnh mỹ lệ này. Nàng ao ước: "Ở cái thiên đàng xinh xinh ấy chắc là thích lắm!” Nàng muốn tạt vào, nhưng tàu thủy lại chạy thẳng và đỗ dành khách ở bến Vernex.

Họ đi giữa những bức tường trắng xoá đầy ánh nắng bao bọc các vườn nho ở Montreux. Đằng trước những mái nhà tranh của nông dân có nhiều đám cây vả, cây nguyệt quế và trắc bá. Nhà bà mẹ đỡ đầu của Babette ở lưng chừng cái dốc gần đây.

Họ được đón tiếp rất nồng nhiệt. Bà mẹ đỡ dầu của Babette vui vẻ Và dịu dàng. Hồi còn nhỏ, chắc bà giống như một tiên đồng của hoạ sĩ Raphaël (5).

Bây giờ, với bộ tóc bạc phơ, trông bà giống Đức thánh mẫu. Các cô con gái của bà là những tiểu thư dong dỏng cao, thanh nhã, mặc theo kiểu mới nhất. Người anh họ của các cô mặc đồ trắng từ đầu đến chân; anh ta có bộ tóc vàng hoe ngả sang màu hung và một bộ râu dài đồng mầu với tóc; ngay từ lúc đầu, anh ta đã tỏ ra chú ý nhiều đến cô bé Babette. Trong phòng khách trên một chiếc bàn lớn có nhiều tranh và nhiều tập ảnh đóng rất đẹp, nhưng chẳng ai nghĩ đến việc xem cả. Cửa sổ trên bao lơn mở rộng và từ đó người ta nhìn thấy rõ toàn cảnh cái hồ mỹ lệ. Làn nước hồ phẳng lặng đến nỗi những làng mạc và rừng núi phủ tuyết vùng Savoie soi bóng xuống như trong một tấm gương.

Rudy lúc nào cũng táo bạo vui vẻ là thế mà lần đầu tiên trong đời cảm thấy nơi này không hợp với mình. Anh đi trên sân đánh xi cứ như dẫm trên hạt đậu ấy. Sao mà thời gian đối với anh dài thế! Những cử chỉ của người Anh quá kiểu cách và mực thước làm cho anh khó chịu.

Anh thở dài khoan khoái khi được ra ngoài dạo chơi. Nhưng lại có cái khó chịu là họ đi rất chậm, đến nỗi anh có thể tiến ba bước rồi lùi lại hai bước mà vẫn theo kịp họ.

Họ đi thăm lâu đài Chillon âm u, cổ kính, bốn bề là hồ. Họ nhìn thấy nhà tù, khí cụ tra tấn, cái thớt gỗ để xử trảm và cái cửa sập; người ta kể lại rằng những phạm nhân bị ném qua đó vào những ngọn giáo sắt cắm dưới nước. Byron đã từng làm cho những nơi ấy nổi danh trong thế giới thi ca, nhưng Rudy cảm thấy khổ sở gần như là bị cầm tù. Anh tỳ khuỷu tay vào một cửa sổ và nhìn về phía hòn đảo nhỏ lẻ loi có ba cây dạ hợp. Anh muốn ra đấy ở, xa cái xã hội làm cho người thợ săn quê mùa như anh khó chịu về những lời nói huyên thuyên và những kiểu cách tỉnh thành.

Ngược lại, Babette sung sướng và vui như lên tiên. Khi trở về nàng nói với Rudy như thế và thêm rằng anh chàng thanh niên người Anh khen nàng là một thiếu nữ hoàn mỹ.

Rudy đáp lại, cộc lốc: "Hắn ấy à? Hắn là một thằng hề hoàn mỹ". Đó là lần đầu tiên anh nói một câu làm Babette phật ý. Cậu công tử ấy đã tặng Babette một quyển sách đẹp, bản dịch tiếng Pháp cuốn "Người tù ở Chillon" của Byron dịch ra tiếng Pháp.

Rudy lại nói: "Đó có thể là một quyển sách hay, nhưng còn cậu công tử bột nịnh đàn bà tóc chải mượt, đã cho em quyển sách ấy, thì không thương được".

- Tôi trông anh ta như một cái túi bột rỗng ấy. - Ông chủ cối xay vừa nói vừa cười ầm lên về câu khôi hài của mình.

Rudy lại càng cười to hơn và thấy rằng ông chủ cối xay quả là một người pha trò rất tài tình.

Chú thích:

(1) Byron thi sĩ nổi tiếng nước Anh (1788-1824).

(2) Lâu đài dùng làm nhà tù trên bờ hồ Léman. Nhà ái quốc Thuỵ Sĩ Boniva

Bị giam ở đó (N.D)

(3) Jean Jacques Rousseau, văn hào Pháp thế kỷ thứ 18.

(4) Héloïse: cháu thầy tu Fuynbe, sinh ở Paris, nổi tiếng vì mỗi tình đau khổ với Abéla, sau đi tu ở Paracelé và chết ở đó.

(5) Raphaël (1483 1520). Hoạ sĩ nước Ý, kiêm điêu khắc và kiến trúc sư, đặc biệt nổi tiếng với các bức hoạ