- 3 -

Hôm nay là ngày đầu tiên ở Ðà Lạt.

Tối qua từ phi trường Liên Khương về, nhận phòng xong đã 8 giờ tối.

Suốt ngày hôm qua, buổi sáng chúng tôi đi thăm Công Viên Tao Ðàn rồi qua Phố Sách, Bưu Ðiện. Trở về khách sạn nghĩ mệt xong, chúng tôi mang hết hành lý xuống phòng lễ tân gởi ở đó rồi làm thủ tục trả phòng. Chúng tôi hẹn nhau 2 giờ chiều sẽ gặp nhau ở đây rồi ra phi trường. Hai đứa đi mall mua quà cho bạn ở Ðà Lạt, còn tôi mang giỏ trái cây từ Chợ Nổi Cái Răng đi viếng bàn thờ Ba Me ở từ đường liền kế nhà cô em ở Tân Phú. Hai thằng em trai và cô em út ở Tân Bình gần đó cũng chạy qua. Mấy anh em cùng thằng cháu cúng xong rủ nhau đi ăn món mới, bánh ướt chồng dĩa. Không thể nói là ngon, nhưng lạ, đám con nít rất thích. Tôi chồng được 6 dĩa, hai cô em mỗi đứa 8 dĩa, hai chú 10 dĩa mỗi đứa, thằng cháu vô địch 12 dĩa. Anh Hai thua nên tình nguyện?chung? tiền, nhưng khi về phải vác 3 trái xoài cát Cao Lãnh to tổ chảng và bịch măng cụt lên Ðà Lạt.

Từ homestay mướn cho mấy ngày ở Ðà Lạt, kế bên Collins Hotel, xuống khu chợ Hòa Bình chỉ một khoảng ngắn đi bộ, ngắn hơn nửa nếu đầu gối chịu được cở trăm bậc cấp lên xuống. Roya Google hồi lâu tìm được quán cà phê đặc sản Ðà Lạt, quán nhỏ đi bộ đến được, yên tỉnh, cà phê ngon. Chúng tôi ngồi thưởng thức cà phê vừa bàn bạc chương trình cho mấy ngày sắp tới. Thắng cảnh thăm viếng ở Ðà Lạt đều là rừng, hồ, suối thác, núi non, cây cảnh hi vọng có nhiều chim chóc để săn tìm nên chúng tôi sẽ kết hợp hai sinh hoạt với nhau, mỗi ngày chọn thăm viếng một hai nơi. Riêng hôm nay, sẽ đi thăm chợ Hoa, chợ Ðà Lạt và ăn trưa ở đó. Chiều sẽ đi thăm hồ Than Thở và các nơi chung chung quanh. Tối thăm chợ đêm lần nữa dù tối qua sau khi nhận phòng đã chạy ra chen vai thích cánh, kiếm thức ăn lót cho cái bao tử lép từ buổi trưa ở Sài Gòn.

Quảng trường trước chợ Hòa Bình giữa ban ngày trống trãi, có vẽ nhớp nháp vì mặt đường ẩm ướt còn đọng từ sương sớm, không thể nào hình dung ra nơi đây là Chợ Ðêm đông đúc, sôi nổi, hàng quán la liệt, mùi thức ăn chiên nướng thơm lừng đêm qua.

Chúng tôi thơ thẩn, la cà ngắm khu chợ hoa, đủ giống đủ màu rực rỡ trước khi vào bên trong chợ. Roya làm người mẫu cho chồng chụp không ít ảnh đẹp bên hoa. Tôi thầm nghĩ, không lẽ mình nhớ lầm, chứ các cô gái bán hoa chợ Ðà Lạt năm xưa cô nào cũng xinh xắn, da trắng, môi đỏ, má hồng au. Giờ đây chắc phải xin xăm để lựa gian hàng đến cho đúng, nếu không 50/50 bị nghe giọng lạ thì buồn lắm. Tôi đã đi qua một vòng và đúng như vậy, 50/50. Trước 75, bạn đã bao giờ nghe hay được trò chuyện với một cô bán hoa người Ðà Lạt gốc Huế chưa?

Chợ Ðà Lạt là một trong những chợ tầng hiếm thấy ở Việt Nam. Từ quảng trường, nơi ban đêm là Chợ Ðêm Ðà Lạt hay chợ Âm Phủ, đi vào là tầng một với các gian hàng bán hoa tươi, trái cây tươi và la liệt các sạp bán đặc sãn nông nghiệp cà phê, trà đủ loại và nhiều loại trái cây sấy khô. Tầng trên là?food court? loại chiến, nơi đây hầu như có đủ các món ăn bạn thích. Tuy có từng gian hàng riêng, nhưng nếu bạn muốn, cứ ngồi một chổ mà gọi món cho tiện bàn tọa. Chúng tôi gọi bánh canh cua, bún riêu, bánh xèo, nước trái cây và đã có một bữa ăn trưa rất ngon.

Chỉ mấy bước đã về tới homestay, chúng tôi nghĩ trưa chuẩn bị cặp giò cho buổi chiều dạo bờ hồ, mỗi vòng là 5km. Bờ hồ Xuân hương gần 10 năm trước được chính phủ nạo khô rồi sửa sang lại, đổ nước mới, đền đài, quảng trường, dinh thự chen nhau mọc lên quanh hồ 3 vòng, 4 lớp bao vây. Nếu bạn là người không có quá khứ với Ðà Lạt những năm 60s, 70s thì khu vực hồ Xuân Hương hiện nay là một nơi đẹp tuyệt? vâng, nếu Ðà Lạt không có những trận mưa làm ngập úng, sạt lỡ vì lượng bê tông che phủ mặt đất khiến không còn chổ cho nước rút tháo kịp. Còn tôi, đứng từ Quảng trường Lâm Viên nhìn xuống Hồ Xuân Hương, nhìn qua ngôi chùa như hoàng cung Nhật Bản bên kia hồ rồi nhìn quanh cảnh vật lấp lánh trong ánh đèn LED rực rỡ, đẹp lộng lẫy đấy, nhưng lòng vẫn bâng khuâng mối hoài niệm về một Ðà Lạt xưa, Hồ Xuân Hương dương liễu rũ soi mình xuống mặt nước lặng lờ, anh chàng sinh viên Võ Bị đi bên người yêu chiều cuối tuần. Nhà Thủy Tạ lúc này, trông có chút cô đơn, là nét chấm phá của kỷ niệm một thời. Bà ngoại mấy đứa không có mặt ở đây với tôi chiều nay, phải 10 ngày nữa chúng tôi mới sum họp nhau với hai đứa cháu ngoại tại Ðà Nẳng. 49 năm. Bà ráng chịu đựng tôi thêm 51 năm nữa thôi, nghe bà.

Thêm một lần Chợ Ðêm Ðà Lạt, người vẫn đông vẫn ồn áo náo nhiệt nhưng đã phần nào bớt lửa trong lòng, có lẽ vì yếu tố ngạc nhiên đã không còn, địa lợi của Tôn Tử chăng?. Hơn nữa, chúng tôi phải đi tìm pharmacy để mua thuốc đau bụng cho Hải-Ðăng. Không có chi quan trọng, chỉ là chút chột dạ, "dư chấn" từ thủ phạm là ổ bánh mì Sài Gòn có quá nhiều "đủ thứ" trong đó.

Thiền Viện Trúc Lâm là điểm đến đầu tiên ở Ðà Lạt chúng tôi đến thăm viếng. Ðây cũng là nơi có tiếng tăm trong giới?bird watching?. Taxi đưa chúng tôi tới đồi Robin, từ đó lấy vé cáp treo khứ hồi đưa thẳng đến thiền viện cách 2km.

Vị sư khởi xây thiền viện này thuộc thiền phái Trúc Lâm Yên Tử xuất hiện từ đời nhà Trần, vua Trần Nhân Tông.

Trúc Lâm Thiền Viện tọa lạc trên núi Phụng Hoàng có rừng trúc trước mặt và rừng thông bạt ngàn bao quanh. Từ thiền viện nhìn xuống là hồ Tuyền Lâm trong xanh, ngàn thông soi bóng, không khí mát mẻ trong lành, không gian yên tĩnh khiến lòng khách viếng cũng thân tâm an lạc. Xa xa là 5 nhánh suối đổ về hồ, trông như bàn tay thiên nhiên đang bao bọc cho cả khu vực.

Khuôn viên chùa rộng rãi, cây cối xanh tươi với hàng trăm cây bonsai được chăm sóc tỉ mỉ, trau chuốt. Tôi loanh quanh, tỉ mỉ bấm máy từng dáng bonsai như những tác phẩm nghệ thuật kiệt tác. Tại thiền viện còn có một khu vườn hoa vô cùng rực rỡ gồm nhiều loại hoa quý càng giúp cảnh chùa thêm tươi vui, ấm áp.

Vợ chồng Hải-Ðăng có lẽ đang mãi mê săn tìm chim chóc trong khu rừng trúc, có khi còn dám lội xuống tận bờ hồ Tuyền Lâm.

Hoa Sơn Ðiền Trang là thắng cảnh kế tiếp chúng tôi thăm viếng. Roya thức dậy trước bố con tôi từ rất sớm vì phải hội họp qua internet với trường. 5 giờ sáng ở Việt Nam hay 5 giờ chiều ở Mỹ xem ra thuận tình, hợp lý cho đôi bên. Hai bố con đến Hoa Sơn Ðiền Trang (HSDT) quá sớm phòng bán vé chưa mở cửa, nhân viên có lẽ còn say giấc nồng. May sao gọi số điện thoại phòng bán vé vài lần thì có người trả lời sẽ ra mở cổng lúc 7 giờ sáng. Còn gần một giờ nữa. Người tài xế xe Grab tốt bụng chờ kết quả cuộc gọi trước khi lái xe đi. Anh nói phải về nhà ngủ vì đã chạy xe cả đêm, nhưng đã gọi một tài xế khác đón chúng tôi khi ra về. Vừa dứt lời thì Hải-Ðăng nhận điện thoại của anh ta và chuyện đón đưa được xác định.

HSDT nằm trên đường đi đến đèo Tà Nung là một "điểm nóng" săn chim. Khoảng rừng trước cổng sơn trang chim chóc thức dậy bay chuyền, ca hót rộn cả một góc rừng. Hải-Ðăng mừng rỡ tìm kiếm, tán thán, ghi chép liền tay. Tôi cũng bấm máy được vài tấm cận cảnh khá vừa ý. Lúc phòng vé mở cửa, cổng lớn đang mở thì một chiếc SUV trờ tới, trên xe có một người ngoại quốc, người tài xế mở cửa xe thì cả hai nhận ra nhau ngay. Họ bắt tay nhau. Hải-Ðăng giới thiệu tôi. Anh niềm nở chào. Cháu là Minh, tuần tới sẽ đón Hải-Ðăng ở Ðà Nẳng và hướng dẫn bác và vợ chồng Hải-Ðăng đi Bạch Mã, Măng Ðen, Tu Mơ Rông? Thế là suốt buổi sáng, thỉnh thoảng Minh lại nhắn "tip" cho Hải-Ðăng về dấu vết chim chóc 5, 6 trăm mét phía trước.

Người lập HSDT phải là một con sâu đọc Kim Dung, tôi nghĩ. Mạn Ðà Sơn Trang, Hoa Sơn Ðiền Trang, nghe quen quen phải không bạn?

Họ đã khéo chọn khu rừng nguyên sinh duy nhất của Ðà Lạt để xây dựng HSDT rộng đến 38ha. Nơi đây vẫn còn nhiều loài chim quý hiếm và nhiều cây cổ thụ.

HSDT có những kiến trúc độc đáo hài hòa với thiên nhiên. Ðặc biệt là nhiều tiểu cảnh để chụp hình như: "Bàn tay Phật", "Trứng Nữ Oa", "Vườn hoa hồng cô" Sapa", "Vườn mai anh đào"? sẽ khiến những ai yêu thiên nhiên hài lòng. Người yêu thích sự yên tĩnh cũng như muốn tìm một nơi dừng chân lý tưởng sau những ngày làm việc căng thẳng thì Hoa Sơn Ðiền Trang là sự lựa chọn tuyệt vời.

Hôm nay là ngày của Dạ Thảo, cô là một giáo viên trung học hồi hưu ở Ðà Lạt. Năm trước, Dạ Thảo và người bạn trai Cal, giáo sư đại học hồi hưu ở California, du lịch Bali đã gặp vợ chồng Hải-Ðăng trong lúc săn chim rồi trở thành bạn tốt với nhau.

Dạ Thảo sẽ đưa chúng tôi đi thăm Dinh Vua Bảo Ðại (Dinh 1 Ðà Lạt), ăn trưa gà nướng cơm lam, sau đó thăm Chùa Ve Chai rồi Làng Hoa Vạn Thành (Ðà Lạt Sắc Màu).

Cô nói Làng Hoa Vạn Thành (Ðà Lạt Sắc Màu) chỉ là một trang trại rau, hoa lớn không có chi đặc biệt nhưng gần trung tâm Ðà Lạt nên đi cho biết. Ngoài vô số những chậu hoa vàng đỏ sắp hàng loạt là rau trái củ quả với những loại bí hình thù vui mắt treo lủng lẳng. Ðúng vậy, không bắt mắt lắm ngoài những trang trí, tiểu cảnh cho người thích chụp hình.

Dinh 1 Bảo Ðại tọa lạc trên một ngọn đồi cao 1550 mét so với mực nước biển. Dinh cách Ðà Lạt 4 km về hướng Ðông-Nam, có diện tích khoảng 60 ha. Dinh được bao bọc bởi những tán rừng thông xanh bạt ngàn, có tuổi đời khá lâu. Tòa lâu đài sở hữu một công trình kiến trúc đồ sộ, độc đáo nhìn thật nguy nga tráng lệ với cảnh quang thiên nhiên tuyệt vời chung quanh càng làm nổi bật những vườn hồng đủ màu khoe sắc. Ðặc biệt làm chúng tôi chú ý ngay chính là 2 hàng cây tràm cổ thụ và con đường đá dẫn vào Dinh 1.

Roya và chị bạn Dạ Thảo đang thơ thẩn trong vườn hồng. Hải-Ðăng không cần tìm kiếm cũng biết là đang dán mắt vào ống dòm, đâu đó trong rừng thông.

Phòng chụp hình mặc triều phục hoàng đế, hoàng hậu có vẽ được khách viếng chiếu cố khá nhiều, thấp thỏm sắp hàng chờ lên ngôi. Rẻ chán, chỉ 150 ngàn đồng, sau đó còn được đi xe song mã. Lại phải nghe tiếng quát của giọng lạ vang lên. Anh không muốn chụp thì xéo ra ngay cho tôi, thế là anh chồng lại khổ sở, khúm núm làm vua Bảo Ðại.

Chùa Ve Chai (hay Chùa Linh Phước) tọa lạc gần trung tâm Ðà Lạt. Chùa hoàn toàn được làm từ sành sứ của làng gốm Bát Tràng. Ðặc biệt con rồng uốn quanh Phật Di Lạc gần cửa vào chùa dài tổng cọng 49m, mình rồng làm bằng 12,000 vỏ chai bia. Ðặc biệt chùa có tòa tháp 7 tầng, ở tầng 2 có tháp chuông nặng 8.5 tấn, nặng nhất Việt Nam. 18 tầng địa ngục hôm đó vì có?sự cố? gì đó không mở cửa. Hú hồn, người Ðà Lạt ai qua đời hôm nay khỏi phải lo lắng gì.

Langbiang, Núi Lâm Viên, là thắng cảnh tôi chờ đợi viếng thăm. Một hotspot săn chim nữa cho Hải-Ðăng.

Chúng tôi lên đến đỉnh Langbiang từ bến xe dưới chân núi bằng một trong những chiếc xe nhìn tựa như golf cart nhưng đến 9 chổ ngồi. Nơi đây chỉ cách trung tâm 12km. Ðứng trên đỉnh núi gió lạnh mây bay này tôi muốn kể bạn nghe thiên tình sử Lang Biang lâm ly trước khi theo thằng con lòng vòng bấm máy chụp chim.

Xa xưa lắm trên vùng Núi Mây này có đôi trai gái rất yêu nhau - chàng trai tên K'lang, cô gái tên Hơ Biang. Tình yêu đến sau khi K?lang cứu sống nàng Biang khỏi bầy sói dữ, nhưng họ không được phép kết hôn do mối thù truyền kiếp giữa hai bộ lạc. (Romeo và Juliette của Ðà Lạt Sương Mù đây nhé!)

Họ bỏ nhà tự kết hôn và trốn lên núi cao sinh sống. Không may, khi Biang lâm bệnh hiểm nghèo, K?lang phải quay về bộ lạc của nàng để cầu cứu, người dân nơi đây đã bắn chàng bằng một mũi tên độc. Trớ trêu là Hơ Biang lại bị bắn chết vì xông lên che chắn cho chồng. K'lang không thể chịu đựng nỗi mất mát to lớn, chàng đã khóc đến chết. Nước mắt chàng chảy thành dòng suối lớn Dankia - Suối Vàng.

Cha của Hơ Biang ăn năn về cái chết của con gái đã thống nhất hai bộ lạc thành một gọi là K'ho. Từ đó trai gái trong bộ lạc K'Ho được kết hôn với nhau. Mộ của họ sau đó mọc thành hai ngọn núi cao mà người đời sau này gọi là: Lang Biang.

Lang Biang gồm hai đỉnh cao nhất của Cao nguyên Lâm Viên là Lang Biang và Bidoup Ban nên thường được mệnh danh là nóc nhà của Ðà Lạt.

Ðứng trên đỉnh Lang Biang, nhìn Ðà Lạt huyền ảo như một thung lũng xanh mướt với hai dải lụa bạc vàng, đó chính là Suối Bạc, Suối Vàng.

Hàng chử "LANGBIANG" (theo kiểu HOLYWOOD) kiên cố dựng rất thẩm mỹ bên rìa đỉnh núi nổi bật lên nền mây trời và những lằn núi xanh xa tắp là nơi rất nhiều du khách đến lấy dáng chụp hình. Vợ chồng Hải-Ðăng Roya cũng cầm lòng không đậu để Papi bấm máy lia chia cho tới khi một nhóm du khách nữ Ðại Hàn đến sau lưng phó nhòm nói chuyện kim-chi ỏm tỏi.

Còn nhiều nơi để viếng thăm nhưng chiều mai sẽ phải ra phi trường Liên Khương bay về Ðà Nẳng tiếp tục chuyến đi lên Bạch Mã rồi Măng Ðen, Tu Mơ Rông. Hi vọng của cậu con trai là nhìn được giống chim khướu rât hiếm, trên thế giới hiện tại chỉ tìm thấy ở vùng Ngọc Linh, Tu Mơ Rông.

Nhưng trước khi đi thăm điểm viếng cuối cùng ở Ðà Lạt, xin viết mấy dòng này đa tạ bạn Quý Bùi và phu nhân về khoảnh khắc thời gian quý báu tối qua. Cuối cùng mình đã gặp nhau, trò chuyện thăm hỏi, tán chuyện Xuân Thu, ăn gà nướng cơm lam nhìn núi ngàn Lâm Viên sau lớp sương chiều. Mừng cho bạn, mừng cho chúng ta còn sức khỏe thăm nhau.

Rút kinh nghiệm từ Hoa Sơn Ðiền Trang, chúng tôi đến khu phòng vé Datanla rất sớm để săn tìm chim trong lúc chúng vừa thức dậy và phòng vé chưa mở cửa, du khách chưa đến. May mắn lần này chúng tôi được mời vào sớm lúc nhà hàng cà phê mới pha bình đầu tiên. Tuyệt vời!

Nằm cách trung tâm khoảng 5 km, Datanla là một trong những thác nước tuyệt đẹp ở Ðà Lạt. Câu nói nghe bù trớt, nhưng thật ra thác Datanla không chỉ là một thác nước bình thường mà nó đã được phát triển thành một khu du lịch nổi tiếng. Ngoài vẻ đẹp hùng vĩ của thác nước, hệ thống sinh thái rừng có nhiều chim chóc, còn có các trò chơi mạo hiểm được bảo vệ bởi các thiết bị hiện đại. Hệ thống máng trượt tại thác Datanla là trò chơi phổ thông nhất. Có hai hệ thống máng trượt, ngắn 1,000 ngàn mét và dài 2,400 mét. Ðường trượt có phanh cảm biến để giảm tốc độ nên khá an toàn khi nó uốn lượn qua các sườn núi, các khu rừng cổ thụ.

Papi Ái là nạn nhân (hay anh hùng?) của cái máng dài thăm thẳm 2,400 mét này. Số là, ba chúng tôi vừa thơ thẩn ngắm cảnh tìm chim, thưởng thức tiếng suối reo dọc theo con đường núi đi xuống thác tận phía dưới thấp, con đường gần 2 cây số đi qua lúc nào không hay. Tới suối rồi được ngồi chụp hình với Tôn Ngộ Không đang ngồi bên thác nước ầm ào chảy, nên không nghĩ gì khác hơn. Có lẽ trong tiềm thức đã ỷ vào tài Cân Ðẩu Vân của Tôn Ngộ Không chăng? Hơn nữa, trước đó cơ duyên đưa tôi đến một gian hàng bán tượng gỗ điêu khắc. Nhìn cái tượng Ðạt Ma Tổ Sư nhỏ cở gang tay với nét chạm tinh tế, nhất là đôi mắt, và thế đứng cùng cánh tay cầm chiếc giày cỏ rất quen thuộc, tôi ngờ ngợ nhìn người thợ điêu khắc đang lúi húi cúi đầu đục đẻo trên khúc gỗ còn thô sơ chưa ra hình dáng. Chỉ có mùi thơm ngất ngây từ gỗ tiết ra. Câu hỏi rồi giọng trả lời, sau đó là chuyện làng xưa, người cũ, không có chuyện đời thường, ví dụ như là leo núi đi ngược trở lên chừng hơn cây số. Anh ta là người Huế, ra làng Phước Tích học nghề điêu khắc với Ôn Quý được 5 năm. Phước Tích là làng nghề chạm trỗ, điêu khắc nỗi tiếng Việt Nam. Quê ngoại của mẹ Hải-Ðăng ở Phước Tích. Tôi mua cái tượng Ðạt Ma Tổ Sư nhỏ, Roya thì được tặng một xâu vòng gổ, tiện bằng tay. Còn leo núi đi về vẫn là vấn nạn lớn trong ngày. Roya luôn có ý kiến hay. Cô ta mua 3 vé máng dài, 1 chiều đi lên. Problem solved!? Không, kỷ niệm về chuyện đi roller coaster với 2 đứa con, thời Hải-Ðăng mới 12, vẫn còn tươi rói trong tôi. Nhưng không có lựa chọn nào khá hơn nên tôi đành nhắm mắt đưa chân, leo lên. Không tệ lắm! Lúc gần đến đích chổ chụp hình online, tôi còn đưa tay cao mừng chiến thắng.

Hẳn các bạn còn nhớ chuyện tình lâm ly bi đát của Lang và Biang tôi kể ngày hôm qua.

Thác Datanla chính là nơi gặp gỡ của anh hùng Lang và nàng sơn cước Biang. Tại đây, Lang đã chiến đấu với bầy thú thú dữ các loài để cứu nàng. Lang đã lấy dao cắt đứt hai cái lưỡi chẻ đôi của rắn rồi dùng 9 mũi tên bắn vào bầy sói và cáo khiến chúng bỏ chạy. Tại chổ ác chiến rừng bị cày xới thành những hố sâu, một trong số đó là vực Tử thần dưới chân thác. Kể từ đó, thác Datanla là nơi hò hẹn của đôi trai gái và sau này là truyền thuyết về ngọn núi Lang Biang huyền thoại.

Trên đường về homestay, Roya cho hay Cal vừa về đến Ðà Lạt, đang ngủ bù. Ngày mai mình mời hai người brunch để chào từ giã.

Sáng cuối cùng ở Ðà Lạt. Trên đường đến restaurant, chúng tôi ghé vào một tiệm hoa gần đó. Roya chọn đặt một bó hoa rồi hẹn giờ nhờ người mang đến tận restaurant.

Cal là người vui tính, chúng tôi chuyện trò, ăn uống như bạn cũ gặp nhau. Hoa đến, bó hoa màu sắc hài hòa tuyệt đẹp. Dạ Thảo ngạc nhiên, xúc động. Roya và Dạ Thảo ôm nhau không rời.

Chúng tôi bịn rịn chia tay, hẹn nhau lần tới.

Chuyến bay đến Ðà Nẳng lại trễ. Lúc chúng tôi nhận phòng đã gần 9 giờ tôi. Ði bộ ra đường Bờ Sông ăn vội mấy tô mì Quảng. Không ngon lắm. Sáng mai Lê Quý Minh sẽ đến đón, 9 giờ sáng như đã hẹn. Không tệ.

Tôi ngồi trong xe với Minh chờ vợ chồng Hải-Ðăng lấy cà phê trong một quán có thương hiệu khá nổi tiếng ở gần Cầu Rồng. Minh tính ra ghé ăn sáng ở Lăng Cô rồi vượt đèo lên thẳng Bạch Mã.

Cháu thích chạy qua đèo hơn là đường Cao tốc, Minh nói, từ Ðà Nẳng ra khoảng 65km.

Gần đây, vườn quốc gia Bạch Mã đã trở thành một trong những điểm săn tìm chim ở Việt Nam có tiếng tăm. Vườn quốc gia Bạch Mã, có diện tích khoảng 22,000 ha, nằm ở độ cao 1.200m so với mực nước biển.

Ðến chân núi Bạch Mã, chúng tôi ghé nơi làm việc cũ của Minh, một cơ quan quản lý tài nguyên môi trường của Vườn quốc gia này. Hải-Ðăng không bỏ lỡ cơ hội mang ống dòm đi loanh quanh.

Chúng tôi lên đến khu nghỉ dưỡng vừa đúng lúc nhận phòng khách sạn. Minh cười, bác muốn nhận phòng của Madame Trần Lệ Xuân, hay của bà Cả Lễ? Biệt thự của Cố vấn Ngô Ðình Cẩn cũng có nữa. Minh không đùa. Hai biệt thự sau không được giữ gìn tốt nên bị xuống cấp. Villa Phong Lan của bà Trần Lệ Xuân thì đã có người. Phòng nào cũng được, chỉ một đêm nghỉ chân có chổ đặt lưng là được.

Minh hướng dẫn chúng tôi đi tìm chim suốt buổi chiều. Hải-Ðăng lại được hí hoáy viết lên sổ tay. Chúng tôi may mắn thấy được một con chim trích màu hung đỏ đang chạy qua đường. Tôi bấm máy nhưng không cận cảnh mấy. Chiều trong rừng xuống nhanh và ẩm ướt. Qua bửa cơm đạm bạc, chuyện trò một lúc, chúng tôi về phòng. Bây giờ để ý mới thấy căn phòng thật ẩm, chui vào tấm đắp có cảm giác như bị ướt. Mãi một lúc lâu nhờ thân nhiệt tỏa ra mới cảm thấy bình thường.

Hôm sau, mới 5 giờ sáng Minh đã chờ ở phòng ăn với bình cà phê pha sẳn. Anh không lựa được đâu, không phải Ðà Nẳng, Minh đùa với Hải-Ðăng. Chúng tôi vừa thơ thẩn tìm chim, dần leo núi về phía Hải Vọng Ðài chừng 1,500 mét. Trên đỉnh mây sương mờ che hết những vùng đầm phá, thung lũng, vịnh Lăng Cô bên dưới. Chúng tôi đang ở trên mây, cảm giác lâng lâng bay bổng. Trở về ngang khách sạn, chúng tôi tiếp tục đi xuống về phía thác Ðổ Quyên, nơi có cảnh quan quyến rũ nhất ở Vườn quốc gia Bạch Mã. Thác nước tung bọt trắng, lung linh hoa đỗ quyên đỏ dưới ánh nắng vừa lên. Cảnh sắc núi non thật nên thơ mà hùng vỹ nơi đây.

Bữa ăn sáng là tô mì gói có hai trứng chiên. Trả phòng, chất hành lý lên xe cũng gần 10 giờ sáng. Chúng tôi đã?lao động? được nửa ngày rồi, còn một nửa rất dài nửa. Ði thôi!

Chúng tôi sẽ đến Kontum, làm nhanh hai công tác?dân vận? rồi chạy về Măng Ðen. Có lẽ phải 7-8 giờ tối mới đến.

Qua Lăng Cô vào địa phận Ðà Nẳng, xe vào đường Cao tốc qua Tam Kỳ, đến thành phố Quảng Ngãi đã quá trưa. Cơm nước xong lại tiếp tục hướng về Kontum. Chúng tôi đến thành phố này lúc trời đã chiều. Kontum cũng như bao nơi khác trên đất nước này đều thay da đổi thịt, tấp nập hơn đông đảo hơn, nhưng tôi đang trở về để nhớ lại những điều rất cũ mà rất thân thương, mà đau xé lòng. Sau cải tạo, vợ chồng tôi đã sống ở đây 2 năm suốt thời gian quản chế, Hải-Ðăng được sinh ra ở đây rồi bồng trốn vào Sài Gòn đi vượt biên lúc mới hơn một tuổi.

Xe chạy qua ngôi nhà thờ nổi tiếng xây dựng toàn bằng gỗ, quẹo qua đường Trần Hưng Ðạo là nhà Ba Me, vợ chồng tôi cư trú lúc sa cơ. Ông Bà vào Sài gòn với con cái đã lâu, đã mất và ở lại trong đó. Tôi gõ cửa căn phố số 174, rất may chú Giã hàng xóm cũ từ những năm đó, người đã mua lại căn nhà ra mở cửa. Chúng tôi xúc động nhắc lại thời bao cấp. Chú kể những ngày hai chú cháu đi làm củi, làm rẫy. Chú đã 88 rồi. Người già nhớ nhiều chuyện xưa. Tôi cũng thường nhớ về chuyện cũ.

Chỉ một lần quẹo phải là tới bệnh viện cách nhà cũ chừng hơn một cây số, nên xe tìm ra không khó. Bấm cho vợ chồng Hải-Ðăng vài tấm hình trước bệnh viện. Nơi con sinh ra. Roya nhìn ngẩn ngơ xúc động.

Xe rồ chạy một tiếng nữa thì tới Măng Ðen. 7:30 tối.

Măng Ðen thuộc huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum. Ðó là cao nguyên thuộc phía Bắc Tây Nguyên với độ cao trên 1200m so với mực nước biển. Chính nhờ độ cao đáng nể này mà Măng Ðen có hệ thực vật nguyên sinh đa dạng bao quanh, kết hợp cùng khí hậu trong lành, mát mẻ thật lý tưởng.Sau buổi ăn sáng?hoành tráng? bù cho hôm qua ở Bạch Mã chúng tôi bắt đầu đi thăm vài nơi quanh Măng Ðen như Thác Pa Sỹ, hệ thống rừng Măng Canh?

Thác Pa Sỹ có khá nhiều chim chóc cho chúng tôi săn tìm. Phong cảnh thác cũng rất thoải mái để thư thái. Sau khi thăm viếng Pa Sỹ, chúng tôi đến Măng Canh. Ðây là một trong những nơi có mật độ chim cao nhất trong vùng Bắc Tây Nguyên. Hải-Ðăng hài lòng với mức độ sinh hoạt của chim chóc ở đây, anh chàng vô sổ được cả chục loài khác nhau trong thời gian chưa tới 4 giờ.

Chim Khướu Cánh Vàng là mục tiêu của anh chàng nên đã đến lúc đi Tu Mơ Rông, Ngọc Linh để tiếp tục săn tìm.

Chúng tôi đến Tu Mơ Rông vào lúc giửa chiều. Minh rầm rộ giới thiệu với Roya về khách sạn Hilton of Tu Mo Rong, khiến cô ta nửa tin nửa ngờ. Cho đến lúc vào nhận phòng? Ðây là khách sạn tệ nhất trong đời, thế mà mình phải ở lại đây 2 đêm. Roya than vãn. Tôi kể lại gần 50 năm trước, những đêm bị cắt đi theo Hợp Tác Xã đến đây để khiêng vác gổ về Kontum cho xưởng mộc? Phải trải chiếu nằm trên nền đất, hay treo võng mà nằm cho đở lạnh.

Sau đây là vài đoạn đoạn qua diễn tả của Hải-Ðăng lúc theo Minh săn tìm chim Khướu Cánh Vàng chỉ hiện hửu trong vùng Ngọc Linh Tu Mơ Rông.

Từ Tu Mơ Rông, xe chạy càng lúc càng cao để đến Khu Bảo Tồn Tài Nguyên Ngọc Linh. Chúng tôi đã đi được 2.000 mét, con đường không còn cao hơn được nữa. Chúng tôi phải đi bộ hết quãng đường còn lại. Khi chúng tôi xuống xe, Minh chỉ tay về phía một trong những ngọn núi xanh rờn cây rừng và hỏi: - Thấy mấy cây chuối kia không? - Ðôi mắt của tôi bằng cách nào đó đã nhìn thấy những tán cây trên sườn núi đối diện. -Tụi mình tới đó mà!?

Tôi không chắc chúng tôi đến đó bằng cách nào, nhưng đột nhiên chúng tôi phải lao vào rừng, ngay sau khi một nhóm người Sedang từ một ngôi làng gần đó chạy vào rừng và biến mất. Minh đã nói chuyện với họ, những người hái nhân sâm, và nói rằng họ định ngủ trong rừng hai đêm. Cuối cùng chúng tôi cũng đến được cụm cây chuối đó. Ðiều mà Minh không nói với tôi là có thể có loài Hoạ mi cánh vàng đang lảng vảng ở gần đó, và quả thực chúng có ở đó.

Tất nhiên là Minh đã nghe và nhìn thấy chúng trước, vẫy tay cho tôi với vẻ hào hứng hơn bao giờ hết.?Chim Khướu Cánh Vàng!? anh thì thào-hét lên. Tôi nhìn thấy bóng của nó đổ xuống từ bụi cây tre và chỉ trong vài giây đáng ghét không thể tìm thấy nó nữa, mặc dù Minh bảo đảm với tôi rằng chúng đang ở ngay trước mặt tôi, lúc này đang ở rất thấp. Tôi đặt ống kính lên chúng, một cặp nổi bật tuyệt đẹp, và trong giây lát, một trong hai ẩn hiện một phần nửa sáng nửa tối, một tia nắng thẳng đứng chiếu lên chiếc cánh một màu vàng chói lọi. Tôi như bắt được vàng! Nó ở ngay bên đường, trốn trong bụi cây rậm rạp bên dưới những cây chuối. Chúng tôi đã ở rất gần trong một khoảnh khắc khác, tôi có thể nhìn thấy bộ ngực giống như vảy cá và con mắt đen sáng bóng khi con chim cánh vàng đứng lặng lẽ trên một khúc gỗ phủ đầy rêu xanh ngọc bích.

Hai con Khướu Cánh Vàng đó đại diện cho loài chim quý hiếm và có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất ở Việt Nam mà tôi gặp trong suốt chuyến đi. Rất ít người săn tìm chim có đủ may mắn để gặp nó. Minh cho biết anh đã đến Ngọc Linh vào mùa xuân năm ngoái cùng một nhóm nhỏ những người săn chim chuyên nghiệp, đã qua đêm và tìm kiếm trong hai ngày, ở nhiều độ cao khác nhau, từ 1.800 đến 2.200, và không phát hiện được gì, thậm chí không có một tiếng kêu. Tôi có thể nói anh ta đã rất vui nhìn thấy chúng. Minh thì nói rằng chúng ta đã vô cùng may mắn vào buổi sáng hôm đó. Tôi chỉ đồng ý một phần

Chúng tôi có Minh, một hướng dẫn viên cực kỳ lành nghề, kiên nhẫn và tận tâm, người dường như nhìn và nghe nhiều hơn hầu hết những người bình thường, và dường như hiểu rõ khu rừng từ trong ra ngoài. Nếu không có anh ấy, chúng tôi sẽ không thấy gì cả. Săn chim với Lê Quý Minh, tôi cảm thấy mình như một người hoàn toàn mới bắt đầu và nghiệp dư, đang học cách quan sát. Tôi quan sát chim không nhiều bằng việc quan sát Minh quan sát chim. Anh ấy nói chuyện với chim và đến với chúngg, huýt sáo và trò chuyện với chúng, những con Khướu vàng, Cú Vọ của anh ấy, cũng như anh ấy là một người trò chuyện nồng nhiệt với người quanh mình.

Buổi tối ngày thứ hai ở Tu Mơ Rông.

Ngày mai chúng tôi phải có mặt ở phi trường Ðà Nẳng không quá 12 giờ trưa. Tham Mưu Trưởng và cả nhà về tới phi trường giờ đó.

Minh lẩm nhẩm tính lui, rồi nói, vậy thì 5 giờ sáng mai lên đường, hi vọng tới trước được nửa giờ.

Và như thế, chúng tôi âm thầm rời khỏi Tu Mơ Rông khi trời chưa sáng.

Papi đã kịp đón Granny và gia đình cháu ngoại lúc ra khỏi cổng phi trường cùng lỉnh kỉnh hành lý. Tôi đở xách hành lý nhỏ trên tay Ða. Nàng thở ra, chờ hành ly mà hai đứa nhỏ chạy như con loai choai, bắt mệt!

Phan Thái Yên