NGƯỜI CHỒNG - HỒI THỨ BA -(Cùng cảnh)

LỚP I

THU rồi GIÁM

Khi kéo màn lên, trong phòng không ai. Một bàn giải khăn trắng trên đặt nhiều cốc và gần chục chai rượu nho đỏ, trắng và sâm-banh. Có tiếng đấm cửa. Thu ở nhà trong chạy ra.

THU: Ai?

GIÁM: ở ngoài – Tôi.

Thu mở cửa, Giám vào.

GIÁM: Lạy chị. Anh Tòng, chị Tòng đâu cả, thưa chị?

THU: Đi đón anh Phiên từ hôm qua mà anh không biết? Anh ngồi chơi. Họ cũng sắp về đấy… Anh có đồng hồ?

GIÁM: Có (rút đồng hồ xem giờ) Sáu giờ năm.

THU: Thế thì họ sắp về. Họ hẹn sáu rưỡi, chậm lắm đến bẩy giờ là cùng… Chả biết đôi bên đã gặp mặt nhau lần nào chưa nhỉ?

GIÁM: mỉm cười – Hình như mới gặp nhau một lần, ở sở Liêm Phóng… Phiên cố ý tránh mặt… người cũ.

THU: À này, mà chả hiểu anh Phiên có thể đến đây dự tiệc được không, vì nghe những chính trị phạm đều bị hồi dân quản thúc.

GIÁM: Quản thúc thì quản thúc, chứ xin phép ông lý trưởng đi chơi một vài ngày, làm gì lại không được? Vả chỉ bị cấm lai vãng các thành phố lớn mà thôi.

Nghi gõ cửa rồi vào.

LỚP II

THU, GIÁM, NGHI

NGHI: Salut! (Bắt tay Giám)

THU: Mình ở Hà Nội về?

NGHI: Ở Hà Nội về.

THU: Có gì lạ không?

NGHI: Có lắm chứ.

THU: À, chính trị phạm hồi dân quản thúc chỉ bị cấm lai vãng các thành phố lớn thôi, phải không mình?

NGHI: PHải rồi.

THU: Vậy anh Phiên về dây dự tiêc được?

NGHI: Cố nhiên được, vì anh Phiên có bị quản thúc đâu.

GIÁM: Sao anh biết?

NGHI: Sao tôi biết? Tôi biết vì tôi biết chứ sao. Bị đầy chung thân thì con quản thúc gì nữa. Vả anh Phiên được tha hết các tội, remise entière des peines.

GIÁM: Thế à?

THU: Mình đã gặp anh Phiên?

NGHI: Đã. Nhiều lần rồi. Hôm dẫn anh Phiên về sở Liêm Phóng tôi cũng có mặt ở đấy. Trông anh Phiên tiều tụy quá. Hãy còn mặc áo số mà đi chân không.

THU: Đi đất à?

NGHI: Nhưng hôm giải về nguyên quán thay bộ quần áo tây mới vào trông bảnh chọe ngay.

GIÁM: Anh Phiên người Nam Định?

NGHI: Phải, tôi cũng theo về làng.

THU: À, hôm ở sở Liêm Phóng, mình có gặp… chị Tòng không?

NGHI: Có, chị ấy cảm động quá suýt ngã ngất…

THU: cười – Thế à?

NGHI: trang nghiêm – Thế mà mình cười được? Tôi chả thấy có cái gì đáng buồn cười.

THU: Thôi, em xin lỗi. Thế rồi sao?

NGHI: Thế rồi anh Phiên bắt chúng tôi đưa ngay chị Tòng đi. Hình như anh ấy giận chị Tòng lắm, mặt không cau có thì cũng lạnh lùng.

THU: Có lẽ anh ấy giận chị Tòng về việc tái giá.

NGHI: cười – Mình nói một câu hai lần vô lý và vô nghĩa. Trước hết: chị ấy có góa bụa đâu mà bảo tái giá. Sau nữa chỉ vì hai người yêu nhau mà chị Minh lấy anh Tòng.

THU: tinh quái 0 Hai người là những người nào thế.

NGHI: Là anh Phiên và chị Minh chứ còn ai.

THU: Anh Phiên vì yêu vợ mà dục vợ cải giá?

GIÁM: cười lớn – Hết tái giá lại cải giá.

THU: chau mày – Cốt hiểu được là đủ rồi, bắt bẻ mãi. Ừ, anh Phiên vì yêu vợ mà không muốn vợ sống cô độc suốt đời, cái đó đã đi một nhẽ. Nhưng chị Minh, chị ấy lấy anh Tòng thì yêu anh Phiên ở chỗ nào? (cười).

NGHI: thản nhiên - Ở chỗ không muốn để anh Phiên tự tử. Vả lại chối cãi sao được, hiện giờ chị ấy vẫn yêu anh Phiên tuy anh ấy cố làm ra mặt lãnh đạm và giận dữ.

GIÁM: Sao anh biết?

NGHI: Thì chính chị ấy thú thực với tôi.

THU: kinh ngạc – Thú thực với anh?

NGHI: Không những thú thực với tôi, mà lại đã hai lần, chị ấy mò về tận nhà anh Phiên. Nhưng anh Phiên đều lánh mặt không tiếp.

GIÁM: Anh ấy tệ quá nhỉ?

NGHI: Cũng là bất đắc dĩ… phải làm ra thế. Anh tính sao, chẳng lẽ mình đã đứng lên dựng gả hai người, lại còn…

THU: cười – Dựng gả? Dựng gả như bà dì ghẻ!

GIÁM: hỏi Nghi – Lại còn sao?

THU: Lại còn tiếc rẻ… tiếc rẻ của ôi!

NGHI: Bậy, mình chỉ được cái nói bậy.

GIÁM: Vậy bây giờ ngã ngũ ra sao?

NGHI: Chả ngã ngũ ra sao cả. Trước thế nào, sau vẫn thế.

THU: Nghe chuyện anh chán như cơm nếp nát. Thôi tôi xin xuống soạn tiệc, giúp chị Tòng, chẳng họ sắp về rồi.

NGHI: Phải đấy, mình xuống làm cơm giúp chị Tòng mau lên.

Thu ra

LỚP III

GIÁM, NGHỊ

GIÁM: rút đồng hồ xem - Kém năm rồi mà chưa thấy gì hết.

NGHI: thở dài – Tôi lo lắm.

GIÁM: Anh lo điều gì?

NGHI: Tôi lo sẽ xẩy ra… chẳng… chẳng lành… sự bất thường.

GIÁM: Bất thường thì còn có lý, chứ chẳng lành thế nào được? Vả bất thường thì cố nhiên là bất thường: có hai người chồng mà đều là chồng chính thức có khai giá thú hẳn hoi, như thế thì thường với ai.

NGHI: Không, không phải bất thường ở chỗ ấy. Bất thường ở chỗ khác kia. Ban nãy tôi chưa nói rõ là vì có nhà tôi đứng đó, sợ nhà tôi bép sép đem câu chuyện kể vang khắp mọi nơi… Anh ạ, chị Minh quả quyết quay về với anh Phiên.

GIÁM: Sao anh biết?

NGHI: Chị Minh cho tôi biết. Tôi khuyên can chị ấy, nhứng chị ấy nhất định làm theo ý muốn. Chị ấy bảo trước sau chỉ yêu có một anh Phiên. Nay anh Phiên được ân xá thì không có sự gì cản trở chị ấy quay về với anh Phiên.

GIÁM: Nhưng chắc anh Phiên chả để thế.

NGHI: Thì vẫn. Anh Phiên nhờ tôi hết sức ngăn cấm chị Minh, đừng để chị ấy có cái ý tưởng điên rồ như thế.

GIÁM: Vậy anh tính liệu việc ấy có xảy ra không?

NGHI: Chắc không. Vì việc xảy ra hay không xảy ra là tự người đàn ông cả. Mà anh Phiên thì không phải là một người đàn ông nhu nhược, nhắm mắt làm theo ý muốn một người đàn bà… một người đàn bà điên cuồng.

GIÁM: Tôi cũng mong thế nếu không thì anh Tòng sẽ khổ sở quá. Anh ấy không đáng phải khổ sở.

NGHI: Tôi cho thà thế còn hơn. Ăn đời ở kiếp với một người đàn bà mình yêu, nhưng người ta không yêu mình nữa, luôn luôn nghĩ đến một người khá, như thế còn khổ sở gấp mấy.

Thu ở trong nhà chạy ra.

LỚP IV

GIÁM, NGHI, THU

THU: Này mình về mà bảo cái sen đến hộ em một tí, chóng ngoan.

NGHI: chau mày – Mình về có được không?

THU: gắt lại – Nếu về được em đã chẳng nhờ đến anh.

NGHI: Thì về…

Nghi ra, Giám tủm tỉm cười nhìn theo.

LỚP V

GIÁM, THU

THU: Nhà tôi nói chuyện anh Phiên và chị Tòng với anh phải không?

GIÁM: kinh ngạc – Sao chị biết?

THU: mỉm cười tinh ranh – Nếu tôi không biết, tôi đã chẳng bảo nhà tôi về. Đối với tôi, nhà tôi kín đáo lắm kia.

GIÁM: Đối với tôi, anh Nghi cũng kín đáo lắm, vì anh ấy không nói gì về việc anh Phiên cả.

THU: cười – Thì anh vừa hỏi tôi sao chị biết. Lời vô ý thốt ra bao giờ cũng là lời thành thực.

GIÁM: nịnh – Chịu chị! Có gì đâu… Vợ chồng anh Tòng muốn mời anh Phiên về đây cùng ở chung nhà, vì thương hại anh trơ trọi một thân.

THU: cười tàn ác - Ồ, thế thì thú lắm nhỉ! Gia đình tay ba. Thực là một bộ đầu rau, hai ông một bà.

GIÁM: Chị tệ quá.

THU: Thì chả thế là gì?

GIÁM: Nhưng không nên nói ra.

Nghi vào

LỚP VI

GIÁM, THU, NGHI

NGHI: Không nên nói cái gì thế?

THU: giật mình – Không… con sen đâu?

NGHI: Nó vào cổng sau rồi.

THU: Cảm ơn mình nhé.

Thu vào trong nhà.

LỚP VII

NGHI, GIÁM

NGHI: mỉm cười – Nhà tôi hỏi anh chuyện anh Phiên?

GIÁM: Có thế.

NGHI: Nhà tôi tò mò quá. Anh không nói gì đấy chứ?

GIÁM: Không.

Có tiêng càng xe đặt mạnh ở ngoài hè.

NGHI: nói lớn – Họ đã về.

Giám lo lắng nhìn Nghi, Thu ở nhà trong chạy ra.

LỚP VIII

NGHI, THU, GIÁM

THU: Bọn họ đã về, phải không?

NGHI: ra mở cửa – Đích rồi (quay vào nhìn Giám và Thu) Quái lạ về có một mình.

THU: Ai?

Tòng vào

LỚP XI

NGHI, GIÁM, THU, TÒNG

TÒNG: vui vẻ - Họ đâu?

Nghi đưa mắt liếc Giám.

TÒNG: nhìn quanh – Họ đâu? Họ về chưa?

GIÁM: khẽ - Chưa.

TÒNG: kinh ngạc – Chưa? (cố bình tĩnh) Tôi đến phố chợ Hôm, anh Liên bảo nhà tôi và anh Phiên ra đợi tôi ở ô tô ca, dặn tôi ra ngay chẳng nhỡ chuyến xe. Tôi đến nơi thì xe vừa chạy. Tôi đành phải đi xe hỏa nên chậm. Nhưng họ chưa về?

THU: Chưa.

Bốn người yên lặng nhìn nhau.

TÒNG: Quái lạ… có lẽ xe bị rủi ro.

NGHI: Có lẽ xe bị rủi ro.

GIÁM: nhìn những chai rượu bầy ở trên bàn, giọng mơ màng - Rủi ro.

TÒNG: Chị với hai anh đã đói chưa?

THU: Chưa.

TÒNG: Dễ gần tám giờ rồi đấy nhỉ?

GIÁM: mở đồng hồ xem – Mới bẩy giờ bốn mươi.

TÒNG: Chịu khó chờ đến tám giờ nhé? Nếu chị với anh chưa đói.

THU: Chờ lúc nào họ về thì ăn. Chẳng lẽ tiệc mừng anh Phiên mà lại thiếu anh Phiên.

Mọi người cùng cười, ngượng nghịu.

TÒNG: Anh Phiên vẫn như xưa anh Nghi nhỉ?

NGHI: Gầy và đen hơn xưa nhiều chứ?

TÒNG: Nhưng hai con mắc vẫn sáng, và sắc, cái miệng vẫn tươi.

NGHI: Tôi cũng không nhìn kỹ.

TÒNG: nhìn ảnh Phiên như nói một mình – Cái miệng vẫn tươi.

NGHI: Anh Phiên đã nghĩ đến cách sinh nhai chưa?

TÒNG: Anh Phiên định viết báo.

GIÁM: Vị tất đã có nhà báo dám nhờ giúp.

TÒNG: Nhà tôi giục anh Phiên xin vào trong Nam kiếm ăn… Tôi cũng mong giá được thế thì… ổn quá. Anh Phiên đã gửi giấy xin chẳng biết có ăn thua gì không… Anh ấy bảo anh ấy ở ỳ trong Nam cho tới khi nào vợ chồng tôi có con, anh ấy mới ra. Nhà tôi thích chí cười nắc nẻ.

Có tiếng đấm cửa.

NGHI: chạy vội ra – Cái gì thế?

Tiếng ở ngoài – Có thư.

NGHI: nhận thư đưa cho Tòng – Anh có thư.

TÒNG: kinh hoảng – Thư của Minh.

THU: Thư của chị?

Tòng xé vội thư ra lẩm nhẩm đọc, mặt tái dần.

GIÁM: lại bên Tòng – Có điều gì quan trọng thế anh?

TÒNG: vò thư nhét vào túi áo – Không.

THU: Bao giờ chị với anh Phiên về tới nhà?

TÒNG: Không.

Thu ngơ ngác nhìn Nghi và Giám. Bỗng Tòng mỉm cười ghê gớm ngắm những chai rượu.

TÒNG: Uống nhé?

Ai nấy yên lặng. Tòng mở một chai sâm banh, lơ đãng để rượu vọt cả ra ngoài, sau một tiếng nổ to, rồi rót ra bốn cốc đầy…

TÒNG: nâng cốc – Uống! (dốc một hơi cạn cốc, trong khi ba người kia vẫn đứng im).

Tòng lại rót luôn một cốc mình, rồi lại dốc cạn. Chàng với chai vừa toan mở nút. Nhưng Nghi đỡ vội lấy.

NGHI: Để tôi mở cho, chẳng anh làm đổ phí cả rượu. Nhưng hãy chờ…

TÒNG: Uống! Uống nữa!

GIÁM: bảo Nghi – Anh cứ mở ra. Thà say còn hơn.

Nghi mở nút rót đầy cốc của Tòng.

TÒNG: nâng cốc – Uống!

THU, NGHI, GIÁM: cùng nâng cốc – Uống!

Tòng uống luôn ba cốc nữa, rồi gục xuống bàn ngủ.

NGHI: khẽ - Anh ấy có uống được rượu đâu.

THU: Mọi khi chỉ nhắp vài hớp đã say mềm.

GIÁM: Được, cú để anh ấy ngủ.

Thu trỏ tay vào túi áo Tòng. Giám rón rén se sẽ toan rút bức thư. Nghi lắc đầu giơ tay gạt.

HẠ MÀN 1936