Chương 6 CÁC MẪU HÌNH ĐẢO CHIỀU KHÁC

Tốt khoe xấu che.

Đ a số các mẫu hình đảo chiều trong Chương 4 và Chương 5 là các tín hiệu đảo chiều tương đối mạnh. Chúng cho thấy phe mua đã chiến thắng phe bán (như mẫu hình Nhấn chìm tăng, Sao Mai hay Xuyên thấu) hoặc phe bán đã giành quyền kiểm soát giá từ phe mua (như mẫu hình Nhấn chìm giảm, Sao Hôm hay Mây đen bao phủ). Chương này sẽ nghiên cứu thêm những mẫu hình đảo chiều khác nhưng tín hiệu thường không mạnh bằng, dù không phải khi nào cũng vậy. Chúng bao gồm mẫu hình Harami, mẫu hình Đỉnh nhíp và Đáy nhíp, nến Thắt lưng, mẫu hình Khoảng trống tăng giá hai con quạ và mẫu hình Phản công. Sau đó, chương này cũng sẽ tìm hiểu thêm các tín hiệu đảo chiều mạnh mẽ bao gồm mẫu hình Ba con quạ đen, Ba đỉnh núi, Ba dòng sông, Đỉnh bánh bao, Đáy chảo, Đỉnh tháp và Đáy tháp.

MẪU HÌNH HARAMI

Hình 6.1: Harami

Nến Con quay (nến có thân nhỏ) là một thành tố trong nhiều mẫu hình. Mẫu hình Harami là một trong số đó (mẫu hình Sao trong Chương 5 củng là một mẫu hình khác). Mẫu hình Harami (xem Hình 6.1) là một thân nến nhỏ nằm trong một thân nến trắng hoặc đen mà người Nhật mô tả là “dài bất thường”. Harami là một từ tiếng Nhật cổ mang nghĩa "có thai". Tên của cây nến dài trong tiếng Nhật là "người mẹ" và nến nhỏ là "em bé" hoặc "thai nhi". Cây nến thứ hai của mẫu hình Harami có thể trắng hoặc đen. Ví dụ nếu cả hai nến của Harami đều màu trắng, mẫu hình được mô tả là “Harami trắng-trắng”.

Người Nhật thường nói khi mẫu hình Harami xuất hiện, thị trường đang “đuối”. Mẫu hình Harami tiêu cực cho thấy độ khỏe của thị trường đã có sự đổi khác. Cụ thể là sau một nhịp tăng giá, sự mạnh mẽ của nến trắng thân dài lại được theo sau bởi sự bất định của thân nến nhỏ. Thêm vào đó, nến thân nhỏ còn mở cửa và đóng cửa trong phạm vi đóng cửa và mở cửa của phiên trước đó, đây là tín hiệu cho thấy đà đẩy giá lên của phe mua đã yếu đi. Do vậy, khả năng đảo chiều có thể xảy ra. Trong một nhịp giảm giá, lực bán được phản ánh bởi nến đen thân dài, tiếp đó là sự do dự của ngày thứ hai. Đây là tín hiệu dự báo trước đảo chiều xu hướng bởi thân nến nhỏ ngày thứ hai cảnh báo cho thấy sức mạnh của phe bán đã suy yếu.

Sự kết hợp của nến trong mẫu hình Harami, bao gồm nến đầu tiên thân dài theo sau bởi nến thân nhỏ, là dạng đảo ngược của mẫu hình Nhấn chìm. Trong mẫu hình Nhấn chìm, cây nến thân dài nhấn chìm nến thân nhỏ trước đó.

Một điểm khác nhau nữa giữa mẫu hình Harami và Nhấn chìm là màu của hai cây nến trong mẫu hình Nhấn chìm nên trái ngược nhau. Mẫu hình Harami không cần điều này. Tuy nhiên, trong đa số trường hợp, bạn sẽ thấy thân nến trong Harami có màu trái ngược nhau.

Mẫu hình Harami có thể so sánh với mẫu hình Inside day của phương Tây. Mẫu hình Inside Day (xem Hình 6.2) xảy ra khi mức giá cao nhất và thấp nhất của phiên thứ hai nằm trọn trong phạm vi cây nến trước đó. Tuy nhiên, mẫu hình Harami lại không cần điều này. Harami chỉ yêu cầu thân nến thứ hai nằm trong thân nến thứ nhất, dẫu bóng nến của phiên thứ hai nằm trên hoặc dưới mức giá cao nhất và thấp nhất của ngày hôm trước. Hãy chú ý đến mẫu hình Harami tiêu cực hình thành bên trái Hình 6.1. Vào phiên thứ hai, bóng nến trên vượt ngưỡng giá của thân nến trắng. Đây vẫn là mẫu hình Harami vì thân nến của phiên thứ hai nằm trong phạm vi thân nến đầu tiên.

Hình 6.2: Inside Day

Harami chữ thập

Hình 6.3: Harami chữ thập

Mẫu hình Harami thông thường có một nến thân dài và một nến thân nhỏ theo sau. Tuy nhiên, không có quy tắc nào về việc xác định nến ra sao thì gọi là “nhỏ”. Giống như những kỹ thuật đồ thị khác, nó mang tính chủ quan. Quy tắc chung là thân nến thứ hai càng tiêu biến thì mẫu hình càng mạnh. Điều này thường đúng bởi vì thân nến càng nhỏ thì mức độ lưỡng lự càng cao, và càng có khả năng xảy ra đảo chiều xu hướng hơn. Trong những trường hợp cực độ, thân nến nhỏ đến mức độ lệch của giá mở cửa và giá đóng cửa hẹp lại, hình thành nên nến Doji. Nến Doji với trước đó là nến đen thân dài trong một nhịp giảm (hoặc nến trắng thân dài trong một nhịp tăng) là loại mẫu hình Harami đặc biệt được gọi với cái tên Harami chữ thập (Hình 6.3).

Harami chữ thập chứa nến Doji nên được người Nhật xem là một tín hiệu đảo chiều mạnh hơn mẫu hình Harami thông thường. Harami chữ thập đôi khi được gọi là mẫu hình Hóa đá. Tôi đoán lý do mẫu hình có cái tên này là vì mẫu hình cho thấy xu hướng trước đó đã đông cứng hoặc hóa đá để chuẩn bị cho chuyển động giá ngược lại. Nếu một nhà giao dịch phớt lờ mẫu hình Harami chữ thập xuất hiện sau một nến trắng thân rất dài, anh ta tự rước họa vào thân. Harami chữ thập cũng có thể là tín hiệu tạo đáy, nhưng chúng hiệu quả hơn ở đỉnh.

Hình 6.4: S&P, Đồ thị ngày (Harami)

Hình 6.4 cho ta thấy một nhịp tăng ngắn vào ngày 26 tháng 10. Nến trắng thứ ba của nhịp tăng này vào ngày 31 tháng 10 đẩy chỉ số vượt kháng cự của mẫu hình Nhấn chìm giảm ngày 23 và 24 tháng 10 (ở B). Tuy nhiên, yếu tố cho sự lạc quan của phe mua vào ngày 31 quá ngắn ngủi, bởi mẫu hình Harami được hoàn tất với cây nến ngày 01 tháng 11. Thân nến nhỏ đến mức có thể xem đây là mẫu hình Harami chữ thập. Một chuỗi Con quay sau mẫu hình Harami củng cố việc xu hướng đã chuyển từ tăng giá sang trung tính. Nến đen thân dài vào ngày 08 tháng 11 hoàn thành mẫu hình Đỉnh tháp (xem phần sau của chương này).

Hình 6.5: Amazon, Đồ thị ngày (Harami)

Trong Hình 6.5, giá bắt đầu rớt sau nến Người treo cổ cho đến khi chạm sàn với mẫu hình Harami ngày 04, 05 tháng 11. Thân nến thứ hai của Harami này rất nhỏ nên tôi xem nó là Doji. Vì thế, đây là mẫu hình Harami chữ thập. Điểm vô cùng nổi bật khi mẫu hình này xuất hiện chính là nó xác nhận rất rõ vùng hỗ trợ ở gần 61 đô la (thể hiện bằng đường hỗ trợ nằm ngang). Nếu đây là đồ thị thanh, chúng ta sẽ có hỗ trợ tương tự dựa trên hành động giá từ đầu đến cuối Tháng 09. Dù đang dùng đồ thị nến, ta vẫn có thể - và tốt hơn hết là nên - dùng các vùng hỗ trợ và kháng cự của đồ thị thanh truyền thống. Do vậy, ta có tín hiệu phương Đông (Harami) xác nhận tín hiệu truyền thống phương Tây (đường hỗ trợ).

Trước đó cũng có một mẫu hình Harami chữ thập vào ngày 29 và 30 tháng 09. Với Harami này, xu hướng ngắn hạn chuyển sang đi ngang. Mẫu hình nhấn mạnh một điểm quan trọng mà tôi đã nhắc đến trong phần giới thiệu Chương 4: Khi xu hướng thay đổi không có nghĩa giá sẽ đi từ tăng sang giảm. Với hai Harami trong hình, xu hướng trước đó đã thay đổi sau sự xuất hiện của Harami. Ở Harami Tháng 11, xu hướng chuyển từ giảm sang tăng và Harami Tháng 09 thì từ tăng sang trung tính. Như vậy, cả hai Harami đều dự đoán đúng sự thay đổi của xu hướng.

Chúng ta đều là các thám tử trong thị trường khi góp nhặt những gợi ý trực quan bé nhỏ mà thị trường liên tục gửi ra. Khi các gợi ý này hé lộ, có thể ta sẽ phải điều chỉnh vị thế của mình trong thị trường. Hình 6.6 là một ví dụ. Vào ngày 19 tháng 04, cổ phiếu đẩy giá lên trên kháng cự với một nến trắng thân dài. Với sự bứt phá tích cực này, tín hiệu ủng hộ kịch bản tăng giá. Nhưng qua ngày hôm sau, tính chất của thị trường đã thay đổi với Harami. Dù Harami này không chuyển xu hướng ngắn hạn từ tăng sang giảm ngay lập tức, nhưng đó là một cảnh báo trực quan. Vì thế, các vị thế mua có thể sẽ được thoát bớt, lệnh dừng lỗ kéo cao hơn, v.v... Doji sau Harami (vào ngày 24 tháng 04) giúp củng cố việc xu hướng đã chuyển từ tăng sang trung tính vì Doji đại diện cho trạng thái cân bằng giữa phe bán và phe mua. Nhịp giảm từ Harami này tiếp tục cho đến khi mẫu hình Nhấn chìm tăng xuất hiện (nến đầu tiên của mẫu hình này là nến Búa). Nhịp tăng từ mẫu hình Nhấn chìm tăng chững lại vào ngày 09 tháng 05 ở nến Doji. Các nến đánh dấu 1 và 2 cũng là mẫu hình Harami, với nến thứ 2 là Doji, ta có Harami chữ thập.

Hình 6.6: Pharmacia, Đồ thị ngày (Harami)

Hình 6.7 là một ví dụ cho thấy ta có thể dễ dàng phối hợp đồ thị nến Nhật và công cụ đồ thị phương Tây. Đường kháng cự hướng lên nối các đỉnh giá của ngày 15 tháng 03 và 12 tháng 04. Tôi sẽ trình bày chi tiết trong Phần 2 của cuốn sách (phần tập trung bàn về công cụ đồ thị phương Tây), đường kháng cự hướng lên có thể là một khu vực có lực cung. Khi giá giao cắt đường này vào ngày 13 tháng 05, ta nhận tín hiệu trực quan rằng nguồn cung đã vượt qua lực cầu với bóng nến trên tiêu cực và sau đó là một Harami được hình thành. Quan sát, bạn sẽ thấy đỉnh giá trước vào ngày 12 và 13 tháng 04 cũng là một Harami. Nến Búa ở 1 và 2 cho túi hiệu ổn định trở lại.

Hình 6.7: Chris-Craft Industries, Đồ thị ngày (Harami)

MẪU HÌNH ĐỈNH NHÍP (TWEEZERS TOP) VÀ ĐÁY NHÍP (TWEEZERS BOTTOM)

Mẫu hình Nhíp là hai hoặc nhiều cây nến có mức giá cao nhất hoặc thấp nhất bằng nhau. Chúng được gọi là Đỉnh nhíp (tweezers top) và Đáy nhíp (tweezers bottom) vì chúng được so sánh với hai ngạnh của cây nhíp. Trong một thị trường tăng giá, mẫu hình Đỉnh nhíp được hình thành khi mức giá cao nhất của hai hay nhiều phiên liên tục bằng nhau. Trong một thị trường giảm giá, mẫu hình Đáy nhíp được tạo ra khi mức giá thấp nhất giống nhau. Nhíp có thể được hình thành bởi thân nến, bóng nến và/hoặc Doji. Lý tưởng nhất, mẫu hình Nhíp nên có cây nến đầu tiên thân dài và cây nến tiếp theo có thân nhỏ. Điều này cho thấy sức mạnh trên thị trường vào phiên đầu tiên (sức mạnh tích cực nếu có nến dài màu trắng và sức mạnh tiêu cực với nến dài màu đen) đang dần tiêu biến với thân nến nhỏ tiếp theo có cùng mức giá cao nhất (với mẫu hình Đỉnh nhíp) hoặc cùng mức giá thấp nhất (với mẫu hình Đáy nhíp). Nếu có tín hiệu nến tiêu cực (với đảo chiều ở đỉnh) hoặc tích cực (với đảo chiều ở đáy) đồng thời là mẫu hình Đỉnh nhíp, mẫu hình sẽ có độ tin cậy cao hơn.

Ta hãy nhìn Hình 6.8 đến 6.13 thật chi tiết:

Hình 6.8 cho thấy mẫu hình trong xu hướng tăng, gồm một nến trắng thân dài và theo sau là một Doji. Mẫu hình Harami chữ thập có hai nến với mức giá cao nhất như nhau, đây có thể là một tín hiệu đảo chiều quan trọng.

Hình 6.9 minh họa mẫu hình Đỉnh nhíp tạo bởi một nến trắng thân dài và một nến Người treo cổ. Nếu thị trường sau đó mở cửa và nhất là đóng cửa dưới mức giá của thân nến Người treo cổ, tỷ lệ cao giá đã chạm đỉnh. Thị trường sau đó không nên đóng cửa bên trên đầu nhíp để giữ đà giảm giá này tiếp tục. Mẫu hình hai nến này cũng có thể được xem là Harami. Như vậy, đây sẽ là một mẫu hình đảo chiều đỉnh trong một xu hướng tăng.

Hình 6.10 minh họa mẫu hình Đỉnh nhíp với nến thứ hai là nến Sao Bảng tiêu cực.

Như đã nói ở trước, mẫu hình Đỉnh nhíp lý tưởng sẽ có cây nến thứ hai ghi nhận mức giá cao nhất giống nến thứ nhất, đồng thời có thân nến nhỏ. Trong Hình 6.11, cây nến thứ hai không có thân nhỏ. Tuy nhiên, nến thứ hai lại hoàn thành một biến thể của mẫu hình Mây đen bao phủ (ngày thứ hai mở cửa trên giá đóng cửa của ngày hôm trước thay vì trên mức giá cao nhất của ngày hôm trước). Mức giá cao nhất của cây nến đen chỉ chạm vào mức giá cao nhất của ngày hôm trước. Việc cả hai nến có cùng mức giá cao nhất khiến biến thể của mẫu hình Mây đen bao phủ càng mang ảnh hưởng tiêu cực hơn.

Hình 6.12 cho thấy một nến Búa kiểm định lại thành công mức giá thấp nhất của nến đen thân dài trước đó. Nến Búa và việc kiểm định thành công hỗ trợ chứng minh phe bán đang mất kiểm soát thị trường. Kết hợp hai nến này cũng là mẫu hình Harami. Ta có thêm lý do khác để xem hành động giá này là hỗ trợ.

Nến thứ hai trong Hình 6.13 không có thân nến nhỏ, nhưng đây vẫn là một biến thể của mẫu hình Xuyên thấu tích cực (Mẫu hình Xuyên thấu đúng nghĩa mở cửa dưới mức giá thấp nhất của ngày hôm trước. Ở đây, giá mở cửa dưới mức giá đóng cửa phiên trước). Vì thế, tôi vẫn xem đây là mẫu hình Đáy nhíp.

Mẫu hình Đỉnh nhíp và Đáy nhíp phải được nhìn nhận khác nhau trên đồ thị ngày, trong ngày (intraday), tuần hay dài hơn. Lý do là vì hai nến ngày hay hai nến trong phiên có cùng mức giá cao nhất hay thấp nhất không phải tín hiệu mạnh mẽ. Chi khi nào các phiên này đáp ứng yêu cầu đặc thù của mẫu hình Nhíp (nến đầu tiên dài, nến thứ hai ngắn, hoặc mẫu hình nến có cùng mức giá cao nhất hay thấp nhất) thì mới đáng chú ý. Do vậy, điều quan trọng các bạn nên ghi nhớ với mẫu hình Nhíp trên khung đồ thị ngày hay trong ngày là cần phải có sự kết hợp đặc biệt của nến đảm bảo thì mới hành động với mẫu hình Nhíp.

Đối với những ai muốn nhìn trên khung thời gian dài hơn, mẫu hình Đỉnh nhíp và Đáy nhíp trên đồ thị nến tuần và tháng tạo bởi các nến liên tiếp cũng có thể là các mẫu hình đảo chiều quan trọng. Điều này vẫn đúng ngay cả khi không có sự xác nhận từ nến nào khác vì trên đồ thị tuần hoặc tháng, mức giá thấp nhất trong tuần này giữ được mức giá thấp nhất của tuần trước có thể tạo nền cho nhịp tăng. Nhưng với mức giá thấp nhất ngày hoặc trong ngày thì điều này không có giá trị.

Hình 6.14 cho ta thấy mẫu hình Đáy nhíp. Bạn hãy chú ý thân nến thứ hai trong Nhíp không nằm trong thân nến thứ nhất, tức đây không phải mẫu hình Harami. Nến trắng thân dài sau mẫu hình Nhíp vào ngày 01 tháng 06 ngay lập tức được tiếp nối bằng một nến thân nhỏ với mức giá cao nhất gần 59.50 đô la. Như vậy, tổ hợp ngày 01 và 02 tháng 06 được xem là mẫu hình Đỉnh nhíp. Nhưng trong bối cảnh của bức tranh kỹ thuật, thị trường không có nhịp tăng quá đà nào, nên không dễ xảy ra điều chỉnh như khi mẫu hình Đỉnh nhíp xuất hiện trong tình trạng thị trường quá mua. Dù nhà giao dịch hành động trên mẫu hình Đỉnh nhíp ngày 01 và 02 tháng 06 chăng nữa (đồng thời là mẫu hình Harami), khi thị trường đóng cửa trên mức giá cao nhất của hai phiên này ngày 03 tháng 06, các tín hiệu tiêu cực tiềm năng của mẫu hình Đỉnh nhíp đã bị phủ nhận.

Hình 6.14: Caterpillar, Đồ thị ngày (Đáy nhíp)

Trong Hình 6.15, một chuỗi các Khoảng trống giảm giá (Khoảng trống được gọi là “Cửa sổ” trong đồ thị nến, Cửa sổ sẽ được thảo luận chi tiết trong Chương 7) ở 1, 2 và 3 giữ cho động lượng giảm giá rất mạnh. Mẫu hình Đáy nhíp xuất hiện với nến thứ hai trong mẫu hình là nến Búa. Mẫu hình Mây đen bao phủ trong tuần ngày 18 cho thấy sức tăng của thị trường đang tiêu biến.

Hình 6.16 minh họa mẫu hình Đỉnh nhíp. Nến thân nhỏ ngày 02 tháng 02 không nằm trong thân nến trước đó, nên đây không phải mẫu hình Harami mà là mẫu hình Nhíp, vì mức giá cao nhất của hai nến như nhau ở 55 đô la. Thêm vào đó, nến thân nhỏ ngày 02 tháng 02 là nến Người treo cổ (bóng trên nhỏ nên vẫn thỏa mãn). Tất nhiên, giống như các nến Người treo cổ khác, nến yêu cầu sự xác nhận tiêu cực bằng một phiên đóng nến dưới thân nến Người treo cổ. Điều này xảy ra vào phiên hôm sau.

Hình 6.15: Georgia-Pacific, Đồ thị ngày (Đáy nhíp)

Hình 6.1 6 : Dell, Đồ thị ngày (Đỉnh nhíp)

Dell giảm giá từ mẫu hình Đỉnh nhíp cho đến khi một chuỗi các nến Búa cuối Tháng 02, đầu Tháng 03 cho thấy vùng giá ổn định lại. Hai nến Búa ngày 26 tháng 02 và 01 tháng 03 không phải mẫu hình Đáy nhíp cổ điển. Vì sao? Vì dù chúng có cùng mức giá thấp nhất, hai nến Búa không đáp ứng một tiêu chuẩn bình thường của mẫu hình Đáy nhíp: nến thứ nhất trong mẫu hình Đáy nhíp phải có thân nến dài. Mặc dù hai nến Búa ngày 26 tháng 02 và 01 tháng 03 không được xem là mẫu hình Đáy nhíp, tôi vẫn xin nhấn mạnh tầm quan trọng của chúng vì chúng cho thấy thị trường đang khước từ vùng giá thấp hơn 39 đô la với bóng nến dưới rất dài và rất tích cực. Vì thế, tôi xem mẫu hình ngày 26 và 27 tháng 02 là biến thể của mẫu hình Đáy nhíp.

Dù hai nến ngày 22 và 23 tháng 12 trong Hình 6.17 không tạo mẫu hình Mây đen bao phủ (nến đen thậm chí còn không đóng gần giữa nến trắng), chúng tạo mẫu hình Đỉnh nhíp. Tuy tôi nhìn nhận mẫu hình Mây đen bao phủ mang tín hiệu xấu hơn mẫu hình Đỉnh nhíp (vì mẫu hình Mây đen bao phủ thông thường sẽ đóng cửa sâu vào nến trắng), Đỉnh nhíp này vẫn là một tín hiệu đáng thận trọng. Tín hiệu ảnh hưởng qua tuần sau với các nến đen thân nhỏ và nến Doji phản ánh thị trường đã đi từ xu hướng tích cực sang trung tính hơn.

Hình 6.1 7 : Commerce Bancorp, Đồ thị ngày (Đỉnh nhíp)

Hình 6.18: Network Solutions, Đồ thị ngày (Đỉnh nhíp)

Mẫu hình Nhấn chìm tăng ở B trong Hình 6.18 đặt nền móng cho nhịp tăng đầu Tháng 02 và tiếp tục với Khoảng trống ngày 06 tháng 03. Đáy của Khoảng trống tăng giá có thể trở thành hỗ trợ, trong Chương 7, tôi sẽ thảo luận kỹ hơn. Hỗ trợ ở đáy Khoảng trống gần 185 đô la giữ rất chắc, bằng chứng là bóng nến dưới rất dài vào ngày 08 tháng 03.

Vào ngày 10 tháng 03, gần mức 250 đô la, nến thân nhỏ tạo mẫu hình Harami. Vì hai nến của Harami có mức giá cao nhất bàng nhau, đây cũng là mẫu hình Đỉnh nhíp.

NẾN THẮT LƯNG (BELT-HOLD)

Nến Thắt lưng là một nến riêng lẻ. Nến Thắt lưng tăng là một nến trắng mạnh mở cửa ở mức giá thấp nhất phiên (hoặc với bóng nến dưới rất nhỏ) và đóng cửa gần hoặc ở mức giá cao nhất trong phiên (xem Hình 6.19). Nến Thắt lưng tăng còn được gọi là nến Cạo đáy trắng. Nếu nến Thắt lưng tăng xuất hiện ở vùng giá thấp, nó dự báo một đợt tăng lại.

Nến Thắt lưng càng dài, ý nghĩa của nó càng lớn. Tên tiếng Nhật của nến Thắt lưng là một thuật ngữ trong đấu Sumo: yorikiri, có nghĩa là "vừa đẩy đối thủ ra khỏi sàn đấu vừa giữ chặt thắt lưng của đối thủ”.

Hình 6.19: Nến Thắt lưng tăng

Hình 6.20: Nến Thắt lưng giảm

Giá đóng cửa trên nến Thắt lưng giảm màu đen cho thấy sự trở lại của xu hướng tăng. Giá đóng cửa dưới nến Thắt lưng tăng màu trắng ngụ ý áp lực bán đã quay trở lại.

Nến Thắt lưng sẽ tin cậy hơn nếu chúng xác nhận kháng cự, hoặc các nến Thắt lưng khác, hoặc nếu đã lâu chúng không xuất hiện. Trong Hình 6.21, mẫu hình Nhấn chìm giảm ở B báo hiệu vấn đề. Hai nến Thắt lưng giảm gần mức giá của mẫu hình Nhấn chìm giảm và củng cố thêm đây là khu vực nguồn cung xuất hiện. Mặc dù có nhiều tín hiệu tiêu cực trong một thời gian ngắn như vậy (mẫu hình Nhấn chìm giảm và hai nến Thắt lưng), điều đó không dự báo giá sẽ rơi tự do sau nến Thắt lưng giảm thứ hai. Sự hội tụ của các tín hiệu nến làm tăng khả năng đảo chiều, nhưng không tăng mức độ hành động giá.

Hình 6.21: Juniper Networks, Đồ thị 5 phút (Nến Thắt lưng giảm)

Hình 6.22: Redback Networks, Đồ thị ngày (Nến Thắt lưng tăng)

Trong Hình 6.22, một Khoảng trống tăng giá đầu Tháng 06 trở thành vùng hỗ trợ, bằng chứng là giá được bảo vệ thành công suốt nửa đầu Tháng 06. Nến ngày 13 tháng 06 là nến Thắt lưng tăng. Cuối Tháng 07, đầu Tháng 08, giá kiểm định lại Cửa sổ, một chuỗi nến Thắt lưng tăng được hình thành. Hai nến Thắt lưng tăng còn đóng vai trò hoàn tất mẫu hình Xuyên thấu. Nhịp tăng từ mức đáy đầu Tháng 08 dừng vào nến Sao Băng ngày 09 tháng 08.

MẪU HÌNH KHOẢNG TRỐNG TĂNG GIÁ HAI CON Q UẠ (UPSIDE-GAP TWO CROWS)

Hình 6.23: Mẫu hình Khoảng trống tăng giá hai con quạ

Mẫu hình Khoảng trống tăng giá hai con quạ (một cái tên thật dài!) được minh họa trong Hình 6.23. Mẫu hình này rất hiếm. Khoảng trống tăng giá là Khoảng trống giữa thân nến nhỏ màu đen và thân nến trước đó. (Nến trước nến nhỏ màu đen thường là nến dài màu trắng). Hai nến màu đen là hai "con quạ" trong mẫu hình này. Chúng là hình tượng của những con quạ đen nhìn xuống từ trên cành cây với điềm chẳng lành. Với sự liên tưởng này, rõ ràng đây là mẫu hình tiêu cực. Mẫu hình Khoảng trống tăng giá hai con quạ điển hình có thân nến thứ hai mở cửa trên mức giá mở cửa của cây nến đầu tiên, sau đó đóng cửa dưới giá đóng cửa của nến đầu.

Lý do đằng sau tính chất tiêu cực của mẫu hình này là: thị trường đang trong một xu hướng tăng và giá tạo Khoảng trống cao hơn khi mở cửa. Mức đỉnh mới này không giữ được, thị trường tạo nến đen. Nhưng ít nhất phe mua vẫn có được chút hỗ trợ vì giá đóng cửa của nến đen này vẫn giữ trên giá đóng cửa của phiên trước. Phiên thứ ba vẽ nên bức tranh tiêu cực hơn với một đỉnh giá mới nhưng một lần nữa thất bại trong việc duy trì đỉnh giá này đến lúc đóng cửa. Tuy nhiên, phiên này tiêu cực hơn khi đóng cửa dưới giá đóng cửa của phiên trước. Nếu thị trường khỏe thì tại sao không giữ được đỉnh giá mới và giá đóng cửa thấp hơn? Có lẽ đây là những câu hỏi mà phe mua đang lo lắng tự hỏi chính bản thân mình. Câu trả lời là thị trường có thể không mạnh như họ kỳ vọng. Nếu ngày hôm sau (tức là phiên thứ tư) giá không lấy lại khu vực giá cao thì hãy chuẩn bị tinh thần cho việc giá xuống thấp hơn nữa.

Hình 6.24: Deutsche Mark, Đồ thị ngày (Khoảng trống tăng giá hai con quạ)

Hình 6.24 là ví dụ của mẫu hình Khoảng trống tăng giá hai con quạ. Khoảng trống giảm giá rất nhỏ sau mẫu hình này cho thấy phe bán đã kiểm soát thị trường. Nhịp tăng trong tuần ngày 20 tháng 02 chững lại ở kháng cự của Khoảng trống này.

Hình 6.25: Corning, Đồ thị ngày (Mẫu hình Hai con quạ đen)

Hình 6.25 minh họa tầm quan trọng của việc xem xét mẫu hình nến trong bối cảnh chung. Dù có mẫu hình Hai con quạ đen giữa Tháng 07, đây không phải tín hiệu bán. Lý do là cổ phiếu tạo Khoảng trống tăng giá vào ngày 17 tháng 07, cụ thể thế nào tôi sẽ thảo luận chi tiết ở Chương 7. Nói chung, Khoảng trống tăng giá là một tín hiệu tích cực, dù trên đồ thị nến hay đồ thị thanh. Vì vậy, mẫu hình Hai con quạ đen cho cảnh báo, nhưng tôi nhận định nó không tiêu cực như trường hợp không tạo Khoảng trống ở Hình 6.24.

MẪU HÌNH BA CON Q UẠ ĐEN (THREE BLACK CROWS)

Hình 6.26: Mẫu hình Ba con quạ đen

Mẫu hình Khoảng trống tăng giá hai con quạ giá gồm hai nến đen. Nếu có ba nến đen liên tiếp giảm giá, mẫu hình được gọi là Ba con quạ đen (xem Hình 6.26). Mẫu hình Ba con quạ đen báo hiệu giá sẽ giảm nếu mẫu hình xuất hiện ở vùng giá cao hoặc sau một đợt tăng giá dài. Ba con quạ đen đôi khi cũng được gọi là Quạ ba cánh. Người Nhật có câu "Tin xấu có cánh”. Đây là cách nói thích hợp cho mẫu hình Quạ ba cánh. Đúng như tên gọi, mẫu hình Ba con quạ đen bao gồm ba nến đen. Ta có thể so sánh với hình ảnh một đám quạ đậu trên cái cây cao nghều đã chết khô, mẫu hình Ba con quạ đen mang ý nghĩa tiêu cực. Ba cây nến đóng cửa gần hoặc tại mức giá thấp nhất trong phiên. Lý tưởng nhất, các mức giá mở cửa nên ở trong thân nến trước.

Hình 6.27 mô tả mẫu hình Ba con quạ đen bắt đầu vào ngày 15 tháng 04. Nhịp giảm từ Ba con quạ đen tiếp tục mà không bị cản cho đến mẫu hình Xuyên thấu ở P. Nến hai và ba của Ba con quạ đen (ngày 16 và 17 tháng 04) mở cửa dưới thân nến trước. Dù mẫu hình Ba con quạ đen có giá mở cửa nằm trong thân nến trước, và giá mở cửa trong trường hợp này lại không thỏa mãn điều ấy, nhưng tín hiệu ở đây nên được xem có tính tiêu cực hơn. Vì nến đen thứ hai và ba mở cửa dưới giá đóng cửa của hôm trước và không tăng giá thành công trong phiên.

Mẫu hình Ba con quạ đen hữu ích đối với những nhà giao dịch dài hạn hơn. Bởi lẽ mẫu hình này hoàn thành vào nến đen thứ ba. Mà rõ ràng khi điều này xảy ra, thị trường đã điều chỉnh tương đối sâu. Ví dụ, mẫu hình Ba con quạ đen này bắt đầu ở 70.75 đô la. Ta cần nến đen thứ ba để hoàn tất mẫu hình, nên chỉ thu được tín hiệu khi giá cổ phiếu đã ở 67.87 đô la.

Tuy nhiên, trong trường hợp này, ta nhận được tín hiệu rắc rối vào cây nến đen đầu tiên trong mẫu hình Ba con quạ đen. Lý do là vì cổ phiếu mở cửa trên đỉnh giá Tháng 03 ờ 70 đô la nhưng đến lúc đóng cửa, phe mua không thể duy trì đỉnh giá mới mà đóng cửa vào lại dưới 70 đô la. Nếu thị trường tạo đỉnh mới nhưng không duy trì được, đây có thể là tín hiệu tiêu cực. Bạn sẽ đọc về phần này trong Phần 2 cuốn sách. Ta thấy được điều này ở đây.

Hình 6.27: Pennzoil, Đồ thị ngày (Mẫu hình Ba con quạ đen)

Hãy quan sát cả các đỉnh giá trước ở khu vực 1 và 2. Trong vùng 1 đầu Tháng 02, Pennzoil có những chuyển động đi lên tạo đỉnh mới, nhưng các nến cho ta thấy báo hiệu trực quan rất mạnh rằng tình hình không ổn. Cụ thể, trong nửa sau tuần ngày 02 tháng 02, dù cổ phiếu tạo đỉnh giá cao hơn, đáy giá cao hơn, giá đóng cửa cao hơn, nhưng các nến lại có thân nhỏ và bóng nến trên dài. Điều này cho thấy hành động giá không hoàn toàn ủng hộ phe mua. Nhịp giảm giá kết thúc ở mẫu hình Nhấn chìm tăng ở B. Nhịp tăng từ đây đẩy giá lên cao cho đến tuần ngày 02 tháng 03, thể hiện ở vùng 2 trên đồ thị. Nhịp tăng 2 cũng tương tự nhịp tăng vùng 1 ở chỗ vùng 2 cũng tạo đỉnh giá cao hơn, đáy giá cao hơn, giá đóng cửa cao hơn, vì vậy, nếu nhìn trên đồ thị thanh, thị trường có độ khỏe tốt. Tuy nhiên, từ góc nhìn của đồ thị nến, ta thấy nhịp tăng giá ngày 04, 05 và 06 tháng 03 có bóng nến trên dài. Điều này cho thấy đà tăng đang yếu dần. Nến ngày 06 tháng 03 là một nến Sao Băng.

MẪU HÌNH BA CHÀNG LÍNH TRẮNG TIẾN LÊN (THREE ADVANCING WHITE SOLIDERS)

Hình 6.28: Mẫu hình Ba chàng lính trắng

Trái ngược với mẫu hình Ba con quạ đen là mẫu hình Ba chàng lính trắng tiến lên, hoặc thông dụng hơn là mẫu hình Ba chàng lính trắng (Hình 6.28). Giống như hầu hết các thuật ngữ nến, mẫu hình này lấy ý nghĩa từ quân sự. Nó kết hợp ba nến trắng thân dài có mức giá đóng cửa liên tiếp cao hơn. Nếu mẫu hình này xuất hiện ở vùng giá thấp hoặc sau một giai đoạn giá bình ổn đi ngang, thì đó là dấu hiệu cho thấy sức mạnh sắp tới.

Mẫu hình Ba chàng lính trắng ghi nhận các nến trắng tăng lên đều đặn với giá mở cửa, mỗi nến nằm trong hoặc gần thân nến trắng của phiên trước. Mỗi nến trắng nên đóng cửa tại hoặc gần mức giá cao nhất. Một thị trường tăng như vậy sẽ có độ khỏe cao hơn (mặc dù nếu các cây nến trắng có mức tăng quá lớn, ta nên thận trọng về việc thị trường rơi vào quá mua).

Nếu nến thứ hai và thứ ba, hoặc một mình nến thứ ba, có dấu hiệu suy yếu thì đó là mẫu hình Chặn đà tăng (advance block) (xem Hình 6.29). Điều này có nghĩa đợt tăng giá đang gặp rắc rối và những người giữ vị thế mua nên tự bảo vệ mình. Hãy đặc biệt thận trọng với mẫu hình này trong một xu hướng tăng đã lâu. Dấu hiệu suy yếu có thể là các thân nến trắng nhỏ dần hoặc bóng nến trên tương đối dài.

Nếu hai cây nến cuối có một nến trắng thân dài, tạo đỉnh mới và theo sau là một nến trắng nhỏ, nó có tên mẫu hình Đình trệ (stalled pattern) (xem Hình 6.30). Đôi khi, nó cũng được gọi là mẫu hình Do dự (deliberation pattern). Sau mẫu hình này, sức mạnh của phe mua ít nhất là đang cạn kiệt trong tạm thời. Nến trắng nhỏ cuối cùng có thể tạo Khoảng trống phân tách khỏi thân nến trắng thân dài (trong trường hợp này, nó thành nến Sao) hoặc như người Nhật diễn đạt là "cưỡi trên vai" thân nến dài màu trắng (nghĩa là, giá ở phần trên trong phạm vi thân nến trắng dài trước đó). Thân nến nhỏ tiết lộ sức mạnh của phe mua đang suy giảm.

Mặc dù mẫu hình Chặn đà tăng và mẫu hình Đình trệ thường không phải là các mẫu hình đảo chiều đỉnh thường thấy, nhưng đôi khi chúng có thể xuất hiện trước một đợt giảm giá. Mẫu hình Chặn đà tăng và mẫu hình Đình trệ nên được sử dụng để đóng hoặc bảo vệ vị thế mua nhưng không phải để bán khống. Chúng thường có ý nghĩa hơn khi ở các vùng giá cao.

Như trong Hình 6.28 đến 6.30, các mẫu hình này có thể ở vùng giá thấp hoặc trong một nhịp tăng.

Không có quá nhiều khác biệt giữa mẫu hình Chặn đà tăng và mẫu hình Đình trệ. Yếu tố chính để cân nhắc mẫu hình Ba chàng lính trắng là nó mang tính xây dựng nhất khi ba nến trắng đóng cửa tại hoặc gần mức giá cao nhất. Nếu hai nến trắng sau đó cho thấy tín hiệu lưỡng lự, với thân nến nhỏ hoặc bóng trên, đó là gợi ý cho thấy đà tăng đang mất đi sức mạnh.

Hình 6.31 minh họa mẫu hình Ba chàng lính trắng gần như kinh điển khi mỗi nến, nhất là hai nến sau, đều tương đối mạnh, mở cửa gần mức thấp nhất và đóng cửa tại hoặc gần mức cao nhất. Tín hiệu lưỡng lự xuất hiện với Doji vào ngày 23 tháng 04 khi hình thành mẫu hình Harami chữ thập.

Hình 6.32 là một ví dụ rất hay của mẫu hình Ba chàng lính trắng. Cả ba nến đều đóng cửa rất gần mức giá cao nhất trong phiên và mỗi nến trắng đều mở cửa trong hoặc trên nến trắng trước đó. Một yếu tố để cân nhắc là khi mẫu hình Ba chàng lính trắng hoàn thành, thị trường đã cách đáy khá xa. Trong trường hợp này, Microsoft cách đáy gần 4 đô la, một nhịp tăng rất cao tính theo tỉ lệ phần trăm. Do vậy, trừ khi nhà giao dịch nắm giữ khoảng thời gian lâu hơn, việc mua khi mẫu hình Ba chàng lính trắng đã hoàn thành không mang lại tỉ lệ rủi ro/lợi nhuận hấp dẫn.

Hình 6.3 1 : Intel, Đồ thị ngày (Mẫu hình Ba chàng lính trắng)

Hình 6.32: Microsoft, Đồ thị ngày (Mẫu hình Ba chàng lính trắng)

Theo kinh nghiệm, tôi nhận ra khi giá điều chỉnh, nến trắng thứ nhất hoặc thú hai trong mẫu hình Ba chàng lính trắng thưởng là hỗ trợ. Ở ví dụ này, cổ phiếu tích lũy sau mẫu hình Ba chàng lính trắng và từ từ kéo ngược cho đến khi hình thành nến Búa. Nó xác nhận hỗ trợ trong nến trắng thứ hai của mẫu hình ba nến.

Hình 6.33: Praxair, Đồ thị ngày (Mẫu hình Ba chàng lính trắng)

Trong Hình 6.33, nền giá được tạo thành từ giữa đến cuối Tháng 06 và đầu Tháng 07 gần 36.50 đô la. Sau đó mẫu hình Ba chàng lính trắng xuất hiện (dù chúng có bóng nến trên rất nhỏ). Sau lính trắng thứ ba, cổ phiếu lưỡng lự và điều chỉnh về lính trắng thứ nhất ngày 11 tháng 07. Đồ thị này một lần nữa minh họa cho ta thấy nhiều lúc thị trường có thể điều chỉnh sau mẫu hình Ba chàng lính trắng. Chúng ta có thể kỳ vọng cổ phiếu sẽ gặp hỗ trợ khi về lại lính trắng thứ hai, và đặc biệt là lính trắng thứ nhất.

Mẫu hình Chặn đà tăng được minh họa trong Hình 6.34. Mặc dù có ba nến trắng thần tương đối dài, hai nến sau lại có các bóng nến trên tiêu cực. Điều này phản ánh nhịp tăng đang chững lại. Và quả thật, một chuỗi bóng nến trên xuất hiện, được đánh dấu 1 và 2, nhấn mạnh kháng cự ở gần mức 51 đô la. Nến có bóng trên dài ở 2 là nến Sao Băng, và ngày hôm sau mẫu hình Nhấn chìm giảm hoàn tất.

Hình 6.34: United Health, Đồ thị ngày (Mẫu hình Chặn đà tăng)

MẪU HÌNH BA ĐỈNH NÚI VÀ BA ĐÁY SÔNG

Có một nhóm các mẫu hình cho tín hiệu tạo đỉnh và tạo đáy trên khung thời gian dài hạn hơn, bao gồm mẫu hình Ba đỉnh núi, Ba đáy sông, Ba tượng Phật, Ba tượng Phật ngược, Đỉnh bánh bao, Đáy chảo, Đỉnh tháp và Đáy tháp.

Tương tự mẫu hình Ba đỉnh phương Tây, người Nhật có Ba đỉnh núi (xem Hình 6.35). Mẫu hình này đại diện cho một đỉnh giá quan trọng. Nếu thị trường giảm từ đỉnh giá ba lần hoặc nỗ lực ở một đỉnh giá đến ba lần, nó được xem là mẫu hình Ba đỉnh núi. Lý tưởng nhất, đỉnh của ngọn núi cuối cùng nên được xác nhận với một tín hiệu nến tiêu cực (ví dụ như nến Doji hoặc Mây đen bao phủ). Nếu ngọn núi trung tâm trong Ba đỉnh núi là ngọn núi cao nhất thì mẫu hình là loại Ba đỉnh núi đặc biệt, được gọi là Ba tượng Phật (xem Hình 6.36). Lý do có tên gọi này là vì trong các ngôi chùa Phật giáo, tượng Phật lớn nhất sẽ được đặt ở giữa và hai bên để những tượng Phật nhỏ hơn. Mẫu hình này giống mẫu hình Vai đầu vai của phương Tây.

Mặc dù mẫu hình Ba tượng Phật tương tự với mẫu hình Vai đầu vai của phương Tây, lý thuyết về Ba tượng Phật của Nhật Bản đã được sử dụng hơn 100 năm trước khi Vai đầu vai được biết đến ở Hoa Kỳ (Tài liệu có nhắc đến mẫu hình Vai đầu vai sớm nhất ở Hoa Kỳ theo tôi được biết là của Richard Schabacker vào những năm 1930. Đối với những độc giả biết về cuốn sách kinh điển của Edwards và Magee mang tên Phân tích Kỹ thuật về Xu hướng Chứng khoán - Technical Analysis of Stock Trends, phần lớn kiến thức trong cuốn sách đó dựa trên nghiên cứu của Schabacker. Schabacker là bố vợ của Edwards).

Thật thú vị khi các nhà quan sát thị trường từ cả phương Tây và phương Đông đều rút ra mẫu hình tương tự nhau. Tâm lý thị trường là như nhau trên toàn thế giới, hay như một câu ngạn ngữ Nhật Bản diễn tả, "Tiếng chim hót ỏ đâu cũng giống nhau”. Mẫu hình Ba đáy sông (xem Hình 6.37) ngược lại với mẫu hình Ba đỉnh núi. Điều này xảy ra khi thị trường kiểm định lại đáy ba lần. Giá phải vượt qua đỉnh của các nhịp hồi phục thì mới xác nhận tạo đáy. Cũng không quá khó hiểu khi mẫu hình tương ứng với Vai đầu vai ngược của phương Tây được gọi là mẫu hình Ba tượng Phật ngược (xem Hình 6.38).

T Ầ M QUAN TRỌNG CỦA SỐ BA (3) TRONG PHÂN TÍCH NẾN NHẬT

Rất nhiều kỹ thuật của Nhật Bản dựa trên con số ba. Điều này phản ánh tầm quan trọng của con số này trong văn hóa Nhật. Ở Nhật Bản tiền hiện đại, số ba có găn liền với những sự kết hợp thần bí. Cách nói “Quá tam ba bận” diễn tả niềm tin này. Những ví dụ khác của con số ba trong đồ thị nến bao gồm Ba chàng lính trắng, Ba con quạ đen, Ba đỉnh núi cùng biến thể, các mẫu hình Ba tượng Phật mà tôi vừa nhắc đến, mẫu hình Ba bước tăng, Ba bước giảm, và mẫu hình ba nến của Sao Hôm với Sao Mai (một số mẫu hình sẽ được bàn sau).

Ngoài ra, nếu số ba được xem là số may mắn thì số bốn lại bị xem là con số mang điềm hung. Quan niệm này xuất phát từ lý do khá dễ hiểu: số bốn trong tiếng Nhật là shi, cùng âm với chữ từ. Bạn khó mà tìm thấy ghế ngồi số 4 trên hãng máy bay của Nhật hay phòng 304 trong khách sạn (ở bệnh viện lại càng hiếm hơn!). Xe ô tô “Renault 4” ra mắt ở Nhật Bản và thất bại thảm hại cũng đơn giản là vì con số ấy. (1)

Khu vực A trong Hình 6.39 cho thấy xuất hiện sự lưỡng lự ở gần 124 đô la, đặc biệt khi mẫu hình Nhấn chìm giảm được hình thành trong hai tuần cuối Tháng 11. Nhịp giảm sau mẫu hình Nhấn chìm giảm tìm lại được sự cân bằng với mẫu hình Nhấn chìm tăng. Nhịp tăng từ mẫu hình Nhấn chìm tăng dừng lại gần 124 đô la tại B, cũng không mấy bất ngờ vì đây là kháng cự của mẫu hình Nhấn chìm giảm được nhắc đến trước đó. B lại là một mẫu hình Nhấn chìm giảm. Nhịp tăng tiếp theo giữa Tháng 05 và mẫu hình Nhấn chìm giảm kế đó ở C tạo mẫu hình Ba đỉnh núi.

Quá tam ba bận, hay còn gọi là “Lần thứ ba may mắn” (Third time lucky). Là một câu “thành ngữ” có ý nghĩa rằng: Khi làm một việc gì đó, nếu tới lần thứ 3 mà vẫn không thành công, thì hãy nên dừng lại, để suy nghĩ và tìm cách khác hiệu quả hơn.

Số bốn trong tiếng Nhật là shi, cùng âm với chữ tử, người Trung Hoa là người đầu tiên phát minh ra nỗi sợ con số 4 này. Sau đó các nước châu Á lấy tiếng Hoa làm gốc cũng dính luôn căn bệnh này, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc, và cả Việt Nam. Và tất cả cách đọc số 4 và chữ “chết” của các nước này đều gần giống nhau.

Hình 6. 39 : Yen/Dollar, Đồ thị tuần (Mẫu hình Ba đỉnh núi)

Trong Hình 6.39, đỉnh ba ngọn núi gần như bằng nhau. Thật ra điều này không cần thiết. Mẫu hình vẫn được xem là Ba đỉnh núi nếu giá ba đỉnh không y như nhau. Trong Hình 6.40, giá tạo đỉnh ở A, B, C, với B và C ở mức giá cao hơn một chút. Đây vẫn được xem là mẫu hình Ba đỉnh núi. Trong hai phiên cuối cùng ở C, Intel tăng với hai nến thân rất nhỏ. Đây là dấu hiệu cho thấy giá gặp khó. Giá đạt đỉnh ở 76 đô la với nến Sao Băng. Tín hiệu đảo chiều thực sự và xác nhận cho mẫu hình Ba tượng Phật là một Khoảng trống giảm giá sau nến Sao Bảng cuối Tháng 08.

Hình 6.40: Intel, Đồ thị tuần (Mẫu hình Ba đỉnh núi)

Mẫu hình Ba đỉnh núi có mức đỉnh gần bằng nhau, nhưng mẫu hình Ba tượng Phật lại có đỉnh giữa là cao nhất. Một lần nữa, chúng ta có thể so sánh mẫu hình Ba tượng Phật với mẫu hình Vai đầu vai. Trong Hình 6.41, ta thấy mẫu hình Ba tượng Phật, tức Vai đầu vai, với đỉnh giá ở 1, 2 và 3 tạo nên mẫu hình. Đường dốc lên trên đồ thị theo ngôn ngữ phân tích phương Tây được gọi là đường viền cổ của Vai đầu vai. Nguyên bản, một khi đường viền cổ của Vai đầu vai bị gãy, nó sẽ trở thành kháng cự. Đây là điều xảy ra khi giá phá vỡ đường viền cổ vào ngày 19 tháng 08 và bật nhẹ vào ngày 21 tháng 08 (và ba phiên sau đó), giá dừng ở kháng cự mới tại đường viền cổ với các bóng nến trên tiêu cực.

Hình 6.41: Yen/Dollar, Đồ thị ngày (Mẫu hình Ba tượng Phật)

Hình 6.42: NASDAQ-100 Trust, Đồ thị 15 phút (Mẫu hình Ba tượng Phật)

Hình 6.42 là một ví dụ khác của mẫu hình Ba tượng Phật. Vì mẫu hình này tương tự mẫu hình Vai đầu vai, ta có thể chuyển qua các kỹ thuật phương Tây dựa trên khái niệm đường viền cổ của Vai đầu vai bàn trong hình trước.

Cụ thể, khi đường viền cổ bị gãy, nó trở thành kháng cự. Thị trường cố gắng cân bằng với mẫu hình Nhấn chìm tăng nhỏ lúc 13 giờ, nhưng thất bại trong việc đẩy chi số lên trên kháng cự đường viền cổ giúp phe bán giữ kiểm soát. Điều này phản ánh mức độ quan trọng của việc xem xét vị trí hình thành của mẫu hình nến. Trong ví dụ, mẫu hình Nhấn chìm tăng là một tín hiệu tạo đáy tiềm năng, song việc đợi thị trường đóng cửa trên kháng cự của đường viền cổ trước khi mua vẫn có lý hơn, ngay cả khi ta có mẫu hình Nhấn chìm tăng. Chờ đợi có cái giá của nó, vì giá đóng cửa trên đường viền cổ sẽ củng cố việc phe mua có nhiều kiểm soát hơn.

Mẫu hình Vai đầu vai ngược của phương Tây giống với mẫu hình Ba tượng Phật ngược của Nhật. Mẫu hình có ba đáy với đáy giữa thấp hơn cả. Điều này được diễn tả trong Hình 6.43 với đáy ở A, B và C. Đáy ở B sâu hơn mức đáy ở A và C, nên nó hình thành mẫu hình Ba tượng Phật ngược. Hãy chú ý khi phe mua đẩy giá bảng Anh lên trên 163 với nến trắng thân dài đầu Tháng 01, kháng cự cũ ở quanh 163 trở thành hỗ trợ. Việc vùng kháng cự cũ trở thành hỗ trợ mới là một kỹ thuật giao dịch rất hữu hiệu và sẽ được thảo luận trong Chương 11.

Hình 6.43: Bảng Anh/Dollar, Đồ thị ngày (Mẫu hình Ba tượng Phật ngược)

Hình 6.44: Sealed Air, Đồ thị ngày (Mẫu hình Ba tượng Phật ngược)

Hình 6.44 có mẫu hình Ba tượng Phật ngược. Một lần nữa, hãy chú ý vùng kháng cự cũ từ Tháng 03 gần 52 đô la tới 52.50 đô la khi đã bị xuyên qua thì trở thành vùng hỗ trợ cho gần hết Tháng 04 ra sao.

MẪU HÌNH PHẢN C Ô NG (COUNTERATTACK LINE)

Mẫu hình Phản công được hình thành khi hai cây nến có màu ngược nhau nhưng cùng mức giá đóng cửa. Cách tốt nhất để mô tả mẫu hình này là thảo luận về minh họa trong Hình 6.45 và 6.46.

Hình 6.45 là một ví dụ của mẫu hình Phản công tăng. Mẫu hình này xảy ra trong một đợt giảm giá. Nến đầu tiên của mẫu hình thường là một nến đen thân dài. Phiên tiếp theo mở cửa giảm mạnh. Tại thời điểm này, phe bán cảm thấy rất tự tin. Nhưng sau đó, phe mua phản công khi đẩy giá lên bằng với giá đóng cửa phiên trước. Xu hướng giảm trước đó đã bị kìm lại.

Có thể so sánh mẫu hình Phản công tăng với mẫu hình Xuyên thấu. Bạn có nhớ, mẫu hình Xuyên thấu cấu tạo từ hai nến giống mẫu hình Phàn công tăng. Sự khác biệt chính là mẫu hình Phản công tăng không lấn vào cây nến đen trước đó. Nó chỉ trở lại mức giá đóng cửa của phiên trước. Còn cây nến thứ hai của mẫu hình Xuyên thấu đóng sâu bên trong cây nến đen trước đó. Do đó, mẫu hình Xuyên thấu là một mẫu hình đảo chiều đáy mạnh hơn so với mẫu hình Phản công tăng. Tuy nhiên, như sẽ trình bày trong vài ví dụ dưới đây, chúng ta vẫn nên xem trọng mẫu hình Phản công tăng, bởi nó chứng minh có sự thay đổi trong hướng dòng chảy của thị trường.

Hình 6.46 minh họa mẫu hình Phản công giảm. Nến đầu tiên là nến dài màu trắng giữ đà tăng. Phiên sau mở cửa tạo Khoảng trống tăng giá. Phe mua đang vui vẻ thì phe bán xuất hiện tấn công và kéo giá xuống mức giá đóng cửa của phiên trước. Với mức giá đóng cửa, làn sóng lạc quan của phe mua tại giá mở cửa ngày thứ hai chuyển thành lo ngại.

Nếu mẫu hình Phản công tăng liên quan đến mẫu hình Xuyên thấu thì mẫu hình Phản công giảm có tính chất khá giống mẫu hình Mây đen bao phủ. Tương tự như Mây đen bao phủ, lý tưởng nhất, Phản công giảm nên mở cửa trên mức giá cao nhất của phiên trước. Tuy nhiên, không giống Mây đen bao phủ đóng cửa vào trong thân nến trắng phiên trước. Do đó, mẫu hình Mây đen bao phủ cho tín hiệu đảo chiều mạnh hơn so với Phản công giảm.

Một yếu tố quan trọng cần phải xem xét của các mẫu hình Phản công là liệu cây nến thứ hai có mở cửa cao hơn đột biến (trong trường hợp mẫu hình Phản công giảm) hoặc thấp hơn đột biến so với giá đóng cửa phiên trước (đối với mẫu hình Phản công tăng) hay không. Ý nghĩa của điều này là vào đầu phiên thứ hai của mẫu hình, thị trường di chuyển mạnh theo xu hướng trước. Sau đó, thật bất ngờ! Đến lúc kết phiên, giá đóng cửa di chuyển về bằng với giá đóng cửa phiên trước! Và như thế, tính chất thị trường đã thay đổi trong một ngày.

Trong Hình 6.47, vào ngày 10 tháng 03, cổ phiếu tăng vọt một đô la khi mở cửa so với giá đóng cửa phiên trước. Đến lúc kết phiên, tín hiệu tích cực của cổ phiếu đã thay đổi vì phe bán kéo giá về lại mức giá đóng cửa phiên ngày 07 tháng 03. Nến Phản công giảm ngày 10 tháng 03 là cây nến đen đầu tiên trong ba cây nến đen hình thành mẫu hình Ba con quạ đen.

Hình 6.47: Bank One, Đồ thị ngày (Mẫu hình Phản công giảm)

Như đã nhắc trong phần mẫu hình Ba con quạ đen, chúng ta phải đợi ba cây nến đen để hoàn tất tín hiệu này, nên đến lúc cây nến thứ ba trong mẫu hình Ba con quạ đen xuất hiện, ta đã mất phần lớn nhịp chuyển động giá. Tuy nhiên, trong trưởng hợp này, với nến Phản công giảm và là cây nến đen đầu tiên, ta đã thu được tín hiệu đảo chiều sớm hơn một phiên so với khi đợi mẫu hình Ba con quạ đen xác nhận.

Hình 6.48 minh họa một nến Phản công giảm xuất hiện vào ngày 15 tháng 10. Ta có thể thấy nến Phản công không đóng cửa ở ngay mức giá đóng cửa của nến trắng trước đó mà hơi thấp hơn. Tương tự như với đa số tín hiệu nến, với mẫu hình Phản công giảm, ta phải có sự linh hoạt trong việc định nghĩa mẫu hình. Ví dụ, vào ngày 06 tháng 12 có một cây nến Phản công tăng. Trong phiên đó, cổ phiếu mở cửa tạo Khoảng trống giảm giá sâu hơn mức đóng cửa của ngày hôm trước. Tôi vẫn xem đây là mẫu hình Phản công tăng, mặc dù cổ phiếu không đóng cửa chính xác bằng giá đóng cửa của ngày hôm trước, song độ chênh lệch là không bao nhiêu. Tiêu chuẩn chính của mẫu hình Phản công tăng này chính là cây nến trắng bật ngược lại đầy ấn tượng dù mức giá mở cửa yếu ớt.

Hình 6.48: Gillette, Đồ thị ngày (Mẫu hình Phản công giảm và tăng)

Hình 6.49: IBM, Đồ thị ngày (Mẫu hình Phản công giảm)

Trong Hình 6.49, mẫu hình Phản công giảm giúp xác nhận kháng cự mạnh của Tháng 07 gần 138-139 đô la. Một lần nữa, giá đóng cửa của hai nến không y như nhau nhưng đủ sát để tạo mẫu hình. Đồ thị này nhấn mạnh ta có thể sử dụng nến để thêm xác nhận về kháng cự dễ dàng như thế nào. Dù trên đồ thị thanh, ta cũng thấy kháng cự 138-139 đô la, song không có khái niệm “Phản công” nào trên đồ thị thanh cả. Vì thế, bằng cách thay đồ thị nến cho đồ thị thanh, nhà giao dịch có tất cả các tín hiệu đồ thị thanh (ví dụ như vùng kháng cự) kèm theo các tín hiệu nến có một không hai.

Mẫu hình Phản công tăng xuất hiện trong Hình 6.50 ở đáy ngày 12 tháng 01. Nó giúp xác nhận vùng hỗ trợ từ giữa Tháng 12 ở khoảng 25.50 đô la và 27 đô la.

Đồ thị này cũng nhấn mạnh một khái niệm mà tôi đặt tên là “cụm nến”. Ý tôi muốn nói tới việc các tín hiệu nến hội tụ hoặc xuất hiện theo nhóm, từ đó củng cố vùng kháng cự hoặc hỗ trợ nhất định. Chúng ta hãy ghi nhớ điều này và xem xét cụm tín hiệu nến đánh dấu từ 1-4 củng cố kháng cự ra sao.

Hình 6.50: Applied Material, Đồ thị ngày (Mẫu hình Phản công tăng)

Sau các dấu hiệu từ 1-4 trên đây, bạn có nghĩ tồn tại kháng cự giữa 38 đô la và 39.50 đô la không? Cậu con trai 11 tuổi của tôi sẽ đáp “Còn phải hỏi!”. Kỹ thuật cụm nến khắc họa tầm quan trọng của việc xuất hiện một nhóm tín hiệu, dù đó là tín hiệu nến Nhật hay tín hiệu phương Tây, hội tụ ở một khu vực để tăng mức độ quan trọng của khu vực đó. Hội tụ là nội dung chính được thảo trong Phần 2 cuốn sách.

M Ẫ U HÌNH ĐỈNH BÁNH BAO (DUMPLING TOP) VÀ ĐÁY CHẢO (FPYPAN BOTTOM)

Đỉnh bánh bao và Đáy chảo! Chắc người nghĩ ra hai cái tên này đương lúc đói bụng!

Đỉnh bánh bao (Hình 6.51) là mẫu hình đảo chiều đỉnh thường có các thân nến nhỏ với giá tạo vòng cung lồi. Xác nhận của mẫu hình là khi thị trường tạo Khoảng trống giảm giá. Mẫu hình này giống như Đỉnh bo tròn (rounded top) trong khái niệm phương Tây. Điều khác nhau duy nhất là Đỉnh bánh bao có thêm một Khoảng trống giảm giá cho tăng phần tiêu cực. (Khoảng trống giảm giá được gọi là “Cửa sổ giảm” xem thêm tại Chương 7).

Mẫu hình Đáy chảo (Hình 6.52) phản ánh thị trường đang tạo đáy với hành động giá tạo thành một lòng chảo và sau đó, giá mở cửa tạo Khoảng trống tăng lên (tức một Cửa sổ tăng). Nó nhìn giống mẫu hình Đáy bo tròn (rounded bottom) của phương Tây, nhưng mẫu hình Đáy chảo của Nhật Bản bắt buộc phải có Khoảng trống tăng giá để xác nhận.

Tôi rất thích ý nghĩa ẩn sau các mẫu hình này. Với mẫu hình Đáy chảo, thị trường đi từ đáy sâu hơn lên các đáy bằng nhau rồi lại tạo đáy cao hơn. Điều này chứng tỏ một cách trực quan rằng phe bán đang mất đi chỗ đứng. Và rồi, khi một Khoảng trống tăng giá xuất hiện trong bối cảnh ấy, ta lại càng có thêm bằng chứng cho thấy phe bán đã mất quyền kiểm soát thị trường.

Người Nhật sẽ nhận xét có mẫu hình Đáy chảo nghĩa là thị trường đã trở nên “miễn nhiễm với tin xấu”. Nếu thị trường tạo mẫu hình này, nhất là trong lúc đang đầy rẫy tin xấu, thì điều này vô cùng ấn tượng. Như Bernard Baruch từng nói, “Quan trọng không phải bản thân sự việc mà là phản ứng của con người trước những sự việc đó”.

Hình 6.53: Micron, Đồ thị 60 phút (Đỉnh bánh bao)

Tương tự cũng đúng với mẫu hình Đỉnh bánh bao, có điều ngược lại. Tức là thị trường đang đi lên với các đỉnh sau cao hơn đỉnh trước, rồi đi vào một thời kỳ các đỉnh là như nhau, sau đó, các đỉnh sau lại thấp hơn đỉnh trước. Như vậy nghĩa là tốc độ của nhịp tăng đang chậm lại. Và khi bạn thấy Khoảng trống giảm giá hoàn thành mẫu hình Đỉnh bánh bao, tín hiệu đã chắc như đinh đóng cột rồi đấy.

Hình 6.53 minh họa mẫu hình Đỉnh bánh bao, cổ phiếu tạo một chuỗi các đỉnh sau cao hơn đỉnh trước vào đầu ngày 24 tháng 08. Vài phiên 60 phút sau, bóng nến trên dài liên tục xuất hiện, cộng thêm mẫu hình Mây đen bao phủ vào trưa cùng ngày cho ta thêm manh mối về sự lưỡng lự gần 93.50 đô la. Tín hiệu xác nhận cuối cùng xuất hiện với hai đỉnh thấp hơn trong hai phiên sau mẫu hình Mây đen bao phủ, và rồi giá tạo Khoảng trống giảm, hoàn thành mẫu hình Đỉnh bánh bao.

Hình 6.54: IBM, Đồ thị ngày (Đỉnh bánh bao)

Hình 6.54 minh họa IBM bắt đầu chững lại ở tuần ngày 12 tháng 07 khi cổ phiếu chuyển từ phần lớn nến trắng tuần trước đó sang nến đen tạo các đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước. Khoảng trống giảm giá hoàn thành mẫu hình Đỉnh bánh bao.

Vào giữa Tháng 07 trong Hình 6.55, cổ phiếu giữ mức đỉnh ở gần 55 đô la. Nhưng hãy nhìn mức đỉnh được duy trì thế nào: một chuỗi các nến thân nhỏ, thậm chí có Doji chân dài vào ngày 16 tháng 07. Những nến Con quay và Doji này cho thấy cổ phiếu đang rất băn khoăn. Khoảng trống giảm giá vào tuần ngày 20 hoàn thành mẫu hình Đỉnh bánh bao kinh điển. Khi xuất hiện Khoảng trống giảm giá, Khoảng trống thường sẽ trở thành kháng cự. Tôi sẽ thảo luận về điều này kỹ hơn trong Chương 7. Hãy để ý Khoảng trống của Đỉnh bánh bao (hình thành ngày 24 tháng 07) trở thành rào cản phía trên vài ngày sau đó.

Hình 6.55: Catalina Marketing, Đồ thị ngày (Đỉnh bánh bao)

Hình 6.56: General Motors, Đồ thị ngày (Đáy chảo)

Ở Hình 6.56, cây nến đen thân dài ngày 07 tháng 07 phản ánh cổ phiếu bị đánh mạnh như thế nào. Yếu tố giảm nhẹ duy nhất là trong phiên xuất hiện bóng nến dưới. Nhưng bóng nến dưới dài của chỉ một phiên không thay đổi xu hướng từ giảm sang tích cực hơn. Trong những ngày tiếp theo, một chuỗi các bóng nến dưới dài cho thấy có hỗ trợ gần 13.50 đô la. Sự xuất hiện của cây nến trắng vào ngày 10 tháng 07 nói lên vùng hỗ trợ của các bóng nến dưới đã phòng thù thành công, đồng thời hình thành mẫu hình Xuyên thấu. Với mức đáy của phiên sau cao hơn kèm Khoảng trống tăng giá vào ngày 13 tháng 07, cổ phiếu đã hình thành mẫu hình Đáy chảo.

Hình 6.57: Tele Nort, Đồ thị ngày (Đáy chảo)

Trong Hình 6.57, chuỗi các nến đen liên tục trong tuần ngày 19 tháng 07 khiến cổ phiếu chịu áp lực. Một số nến thân nhỏ và Doji trong vài tuần sau đó là tín h