Đứa con

Thằng Tèo ngồi nhâm nhi ly cà phê đen ở quán của dì Ba ngay đầu hẻm. Tối nào cũng thế, sau khi kết thúc những công việc nặng nhọc ở ngoài chợ nó về quán nhâm nhi tách cà phê rồi phụ dì Ba bán hàng. Chợt nó giật mình đặt vội ly cà phê xuống bàn, rướn người nhìn sang căn nhà bên kia hẻm và chăm chú lắng nghe. Giọng chị xướng ngôn viên thông báo:

- Đặng Văn Tèo, mười lăm tuổi, bỏ nhà đi ngày... tháng... năm... Khi đi mặc quần tây màu nâu sậm, áo thun xanh. Đặc điểm của cháu trán hơi dô, một sẹo nhỏ, tròn trên gò má trái. Tèo ơi, má và các em nhớ con lắm, con về ngay kẻo mọi người trông. Bà con cô bác ai biết Tèo ở đâu xin nhắn về địa chỉ....

Mục nhắn tin đã qua, Tivi lại tiếp tục chương trình thời sự. Thằng Tèo vẫn ngồi ngẩn người, ly cà phê đã nguội vì nó quên uống. Nỗi nhớ má và các em quặn lên trong gan ruột, nó muốn vùng đứng dậy ù té chạy về nhà. Nhưng rồi nó lại thẫn thờ nâng ly cà phê lên uống cạn và cúi đầu lẩm bẩm sau tiếng thở dài:

- Không, con không về đâu mà! Dù thương má và các em nhưng con không thể về đâu. Con phải ráng kiếm tiền để phụ với má lo cho các em đi học, về gặp ba lúc này con không muốn...

Dì Ba ngạc nhiên khi thấy thằng Tèo ngồi tư lự, nước mắt giọt ngắn, giọt dài, bà hỏi nó:

- Ủa, sao ngồi ngẩn ra vậy Tèo? Có đứa nào ăn hiếp con à?

- Không có chuyện gì đâu dì Ba!

- Tại dì thấy con buồn nên hỏi vậy thôi. Hôm nay dì hơi mệt, nghỉ sớm một tí. Phụ dì dọn bàn ghế đi con.

Khi bàn ghế, ly tách được dọn gọn ghẽ, dì Ba kéo hộc bàn lấy tiền dúi vào tay nó mấy ngàn nhưng thằng Tèo lắc đầu từ chối:

- Dì Ba cho con nghỉ nhờ ở quán là quí rồi! Con không dám nhận tiền của dì đâu. Dì đi về đi, có con coi quán, dì đừng lo chi cả.

Dì Ba nhất định giúi tiền vào túi thằng Tèo bằng được rồi mới chịu ra về.

.

Nhà thằng Tèo ở bên bờ Kênh Đôi. Nói là nhà cho nó ra vẻ chứ nơi thằng Tèo và gia đình nó ở là một túp lều lụp xụp được cất ở mí sông trên dòng nước quanh năm đen ngòm, hôi hám. Với diện tích hơn mười mét vuông mà chứa đến sáu người thì quả thật chật chội quá. Mỗi lần con nước lớn, ghe tàu qua lại, sóng vỗ vào bờ căn nhà cứ rung rinh như muốn sập xuống.

Ba thằng Tèo là ông Chín Quản. Lối xóm vẫn gọi ông là Chín Xỉn, bởi mỗi lần nhậu mà chưa xỉn là ông chưa chịu thôi. Nhậu đã rồi là ông quậy, “quậy tới bến” như dân nhậu vẫn thường nói với nhau. Trước tiên là vợ con, sau đó là lối xóm, nếu có ai làm ông không vừa lòng, khi nhậu lừng xừng lên là ông chửi. Hồi trước thường xảy ra các vụ ẩu đả ngay tại bàn nhậu, có lần bà Chín dìu được ông về đến nhà thì người bà cũng dính đầy rượu, máu và đất cát. Đánh không lại thiên hạ, về nhà ông trút giận lên đầu vợ con. Thật khổ thân bà Chín và anh em thằng Tèo phải chịu trận suốt những năm tháng dài. Lâu rồi lối xóm cũng biết tính ông, các bạn nhậu dần dần xa lánh. Nhiều lần ông nhậu ở đâu đó về xỉn nằm ngay đầu hẻm cũng không ai dại gì đến dìu về vì sợ ông chửi đâm phiền. Tuy nhiên lối xóm cũng báo cho bà Chín biết để ra đường rước “đức ông chồng” về.

Ông Chín chạy xích lô, nhưng là xích lô mướn của người ta, bữa chạy, bữa nghỉ, không đủ tiền cho ông nhậu. Có ngày xỉn quá, tấp xích lô vào vỉa hè “quắc cần câu” từ trưa đến tối mới về. Túi không một đồng về đến nhà lại bắt vợ con mua rượu uống tiếp.

Anh Hai của thằng Tèo chỉ lớn hơn nó một tuổi, đang học hành dở dang thì bỏ nhà đi theo bè bạn sau một lần cãi nhau kịch liệt với ba. Anh nó cũng là thằng không đến nỗi nào, chỉ tại thấy ba đánh má đau quá nó lao vào kéo ông ra. Đang lúc hăng máu vì rượu, ông Chín co chân tống cho nó một đạp té ngửa, nó điên tiết xông tới ôm chặt hai chân kéo ông té sấp xuống sàn ngất xỉu. Cha con từ đó giận nhau cứ kiếm cớ cự nự nhau hoài, nó chán nhà bỏ đi theo bạn sống giang hồ luôn. Nghe đâu chúng rủ nhau đi đào vàng, đào thiếc gì đó tận miền Trung lận. Biền biệt mấy năm nay chẳng có tin tức gì về anh Hai của nó cả.

Gánh nặng gia đình dồn lên vai bà Chín, cơm ăn, áo mặc, chuyện học hành của ba đứa con và tật nghiện ngập của chồng làm bà ngày một già xọm đi. Lưng bà còng xuống, người gầy đét mà vẫn sáng gánh bánh canh, tối khiêng nồi chè bày bán ở đầu đường, công việc luôn tay. Thằng Tèo thương má nên mỗi tối dắt con Tư theo bán phụ má. Nhà dù nghèo bà Chín vẫn ráng lo để các con được đi học đàng hoàng, các con bà học khá nên cũng an ủi bà phần nào.

Một buổi chiều, thằng Tèo vừa đi học về đến nhà thấy ba đang đòi tiền má để đi nhậu trong lúc bà Chín đang sửa soạn gánh chè đi bán. Bà nhỏ nhẹ nói với chồng:

- Sáng nay tôi đóng tiền học cho con hết rồi, ông ráng nhín một buổi nhậu đi.

- Có mấy ngàn mà bà cũng tiếc à?

- Ôi, ông tưởng buôn bán vầy kiếm được đồng bạc dễ dàng lắm ư? Ông thử xem một ngày mình làm được bao nhiêu nào?

Bà hỏi lại làm ông cụt hứng, không trả lời được nên nổi cáu và quát lên những lời thô tục. Chưa bao giờ thằng Tèo cãi lại ba dù nó không ưa tính nết và việc làm của ông, nhưng lần này nó không nhịn nổi nữa. Trong đầu óc dù non nớt của mình, thằng Tèo vẫn hiểu lời của ba nó là do rượu nói ra lúc say. Bây giờ còn tỉnh táo đàng hoàng mà ông chửi bà như vậy nên nó không chấp nhận, thằng Tèo nói với ông:

- Ba thiệt kỳ! Gánh chè của má bán cả tối lời được bao nhiêu mà ngày nào ba cũng đòi tiền nhậu quá trời vậy?

- Không việc gì đến mày? - Ông Chín càng quát to hơn.

- Ba phải thương má với chứ!

- Tao thương má mày rồi ai thương tao! Mày chắc?

- Thì má lúc nào chả thương ba.

- Thôi, mày im mồm đi! Mày chưa làm ra tiền đấy! Nếu mày mà làm ra đồng tiền chắc mày sẽ tống tao ra khỏi nhà lắm! Cái thứ quấn đít cũng bày đặt lý sự.

Lúc này thằng Tèo giận ba thực sự, nó nói với ông:

- Con sẽ làm ra tiền giúp má đỡ vất vả cho ba coi!

- Mày ngon cứ đi làm thử rồi biết!

- Thôi đi bán, má! Nó không trả lời ba, chỉ giục má gánh chè đi bán.

- Bán này! Bán này!

Ông Chín giận dữ đá tung nồi chè, chén muỗng văng vãi tứ tung. Bà Chín ngồi bệt xuống sàn nhà ôm mặt khóc tức tưởi. Con Tư, con Út sợ hãi nép sau lưng má, lấm lét nhìn ba đang la hét, chửi bới om xòm. Không còn ai cãi lại ông cả, chỉ còn tiếng khóc thút thít của vợ và hai con gái nhỏ.

Thằng Tèo lẳng lặng nhặt chén, muỗng rồi lau sàn nhà, xong việc nó bước lại xoa đầu hai em rồi quay qua nói với bà Chín:

- Con đi ra ngoài này một chút nghen má!

Không đợi bà gật đầu đồng ý, nó lẳng lặng bước ra khỏi nhà. Tháng ngày phiêu bạt của nó bắt đầu từ buổi chiều hôm ấy...

Tèo vốn hiền, không có máu liều như anh Hai của nó. Không dám bỏ đi xa, nó chỉ quanh quẩn trong thành phố. Lang thang kiếm sống hết ga Hòa Hưng, bến xe miền Tây, miền Đông rồi trôi dạt về chợ này vác hàng cùng với mấy anh, mấy chú. Mấy tháng trời nếm trải nỗi cơ cực của một trẻ giang hồ nó khôn lanh thêm ra, điềm tĩnh và biết chịu đựng. Lúc đầu thằng Tèo thường bị lũ bạn ăn hiếp, sau thấy nó thật thà nên tụi kia cũng nới tay, lâu lâu cũng kiếm được chút đỉnh việc làm. Băng giật dọc của thằng Hai “đầu bò” muốn thu nhận nó nhưng thằng Tèo không dám. Bị bọn kia ép buộc, hăm dọa nó chỉ biết khóc xin tha đừng ép nó vì nó sợ lắm. Tụi kia chê thằng Tèo nhát gan, hổng thèm chơi, thế là nó được yên thân.Tối đầu tiên dạt về đây nó ngủ tại chợ, tha hồ sạp cho nó nằm nhưng mùng mền không có, chợ lại ẩm thấp dơ bẩn, muỗi vo ve suốt đêm. Buổi sáng ngủ dậy, người hắn nổi đầy những nốt đỏ sậm, chi chít vì muỗi đốt. Lang thang hết mấy ngày nó làm quen với dì Ba bán cà phê ở hẻm cuối chợ và xin được tá túc tại quán. Dì Ba vốn là người tốt bụng, hơn nữa quán của dì cũng chỉ có mấy tấm tôn cất trên đám đất trống ngay đầu hẻm với vài bộ bàn ghế lúp xúp. Khách của dì chủ yếu là cô bác trong khu phố lao động nghèo này ra uống, dì Ba nói với mọi người:

- Tội nghiệp cho thằng Tèo, thôi cho nó ở nhờ có mất mát gì đâu, nó còn giúp tôi coi đồ ở quán đỡ phải dọn ra, dọn vào.

Thằng Tèo trở thành nhân vật trung tâm ở quán cà phê của dì Ba. Dì nói với các chú công an và dân phòng cho phép nó ở, dì còn cho thằng Tèo cả mùng mền chiếu gối và nhờ người cháu trong ban quản lý chợ giúp nó việc làm. Thế là hàng ngày thằng Tèo phụ mấy anh, mấy chú lên xuống hàng ở chợ. Công việc khá vất vả so với sức vóc và độ tuổi của nó nhưng dù sao cũng kiếm được đồng tiền. Tối đến nó phụ dì Ba bán cà phê, mọi người trong xóm ai cũng thương.

Tèo thường ghé trường tìm hai em cho tiền học hàng tháng, nó dặn con Tư và con Út:

- Đừng nói với má tụi em gặp anh nghen! Tiền đóng ở trường để anh lo. Má có hỏi thì nói biết nhà mình nghèo nên thầy cô miễn cho.

Cứ thế tuần nào Tèo cũng gặp em, cho tiền ăn quà, mua sách vở. Mỗi lần đưa hai em ra quán phở thấy em vừa ăn vừa hít hà khen ngon nó vui lắm. Rồi chuyện con Tư, con Út gặp anh Tèo cũng bị lộ. Nhân buổi dự họp cho con Út ở trường, cô giáo khen nó ngoan, học giỏi nhất lớp bà Chín cảm động nói với cô:

- Nhà tôi nghèo nhưng các cháu đều hiếu học, tôi cũng phải ráng lắm mới lo cho các cháu đi học đến ngày nay. Vừa qua các cháu nói được nhà trường miễn cho các khoản học phí vì biết gia đình tôi nghèo, thật quí hóa vô cùng.Bà nói rồi bà khóc. Cô giáo chủ nhiệm lớp ngạc nhiên vì tháng nào Út cũng đóng dư tiền trường mà sao bà Chín lại nói như vậy, cô liền thưa với bà:

- Thưa dì, tháng nào Út cũng nộp đủ tiền trường, sao dì lại nói thế! Thật đấy dì Chín ạ.

Lại đến lượt bà Chín ngạc nhiên. Về nhà bà quyết tìm cho ra lẽ. Con Tư, con Út miệng méo xệch,bệu bạo vừa khóc vừa chối. Nhưng bà hỏi mãi, cuối cùng bé Tư cũng phải khai thật với má:

- Tiền trường anh Ba cho đó má! Tháng nào ảnh cũng ghé trường đưa tiền để tụi con đi nộp rồi còn cho tiền mua tập, vở và bao ăn phở nữa má.

- Vậy anh con có nói nó làm gì, ở đâu không con?

- Ảnh bảo tụi con và má đừng lo, ảnh làm ăn đàng hoàng mà. Ảnh nói thế nào cũng về với má, với tụi con, hổng đi luôn đâu.

.

Nước mắt bà Chín lại trào ra, bà mừng vì biết tin con, biết thằng Tèo vẫn còn thương má, thương em. Nhưng rồi bà lo, nỗi lo làm quặn thắt lòng bà. Với tuổi đó, con bà làm cách gì để kiếm ra tiền lo cho em ăn học? Liệu nó có sa vào con đường lưu manh, trộm cắp hay không? Bà cứ trăn trở với những lo lắng và suy nghĩ về thằng Tèo, thằng con bà đứt ruột sinh ra. Có nhiều đêm bà còn mơ thấy thằng Tèo bị người ta đánh đến té xỉu bên đường, sáng dậy bà năn nỉ con Tư và con Út:

- Gặp anh con nói má nhắn nó về, má nhớ và thương nó lắm. Đừng bỏ nhà đi lang thang mãi rồi hư thân làm má đau lòng.

Mấy lần hai em gái nói việc này với anh. Nghe em nói, thằng Tèo thấy thương má vô cùng. Nó có muốn xa nhà, xa em đâu. Nó giận ba mà đi đấy chứ, nó an ủi hai đứa em:

- Nói má đừng lo cho anh. Anh không làm chuyện bậy để má phải buồn đâu, rồi anh sẽ về mà.

Đợi mãi không thấy thằng Tèo về, bà nóng lòng nên nhắn tin gọi con trên tivi mà nó đã nghe.

Mới bốn giờ chiều thằng Tèo đã đón hai em ở cổng trường. Con Tư và con Út vừa thấy mặt anh đã lao đến khóc òa. Con Út thút thít nói:

- Ba bị các chú công an bắt đi rồi!

- Đi đâu?

- Thì ba lại đánh má vì đòi tiền đi nhậu không được. Bác Hai thấy má bị đánh đau quá mới sang can, ba đánh luôn cả bác ấy - con Tư kể rành rọt cho anh nghe.

- Rồi bác Hai có làm sao không?

- Ba phang thanh sắt vẫn dựng sau bếp vào đầu bác Hai, tét một miếng dài, máu chảy quá trời à anh Ba. Bác Hai phải đi bệnh viện đấy!

- Còn ba, ổng có sao không?

- Nghe lối xóm nói ít nhất ba cũng bị vài tháng mới được về. Má buồn nên cứ khóc hoài, thôi về nhà đi anh Ba.Thằng Tèo móc hết tiền trong túi đưa cho hai em và dặn:

- Tiền này để má mua thuốc chữa thương cho bác Hai, tiền này để má mua quà thăm ba. Nói má yên tâm, mai mốt anh sẽ về.

Ông Chín sững người khi thấy vợ và thằng Tèo khệ nệ xách một giỏ đầy ắp những quà bánh đến thăm. Dường như ông mắc cỡ trước vợ và con. Mới có mấy ngày mà trông ông phờ phạc, râu tóc bờm xờm. Để xua tan không khí ngượng ngùng bà Chín bước lại bên ông vồn vã:

- Ông sao rồi, vô đây có ốm đau chi không mà trông phờ phạc vậy?

- Ốm đau gì, buồn thấy mồ!

Ông trả lời bà và nhìn thằng Tèo đứng sớ rớ bên cạnh mà mãi đến lúc này nó mới khép nép đến bên ông:

- Ba có khỏe không ba?

- Khỏe mà! Có ốm đau gì đâu mà không khỏe. Mày về nhà hồi nào hả con?

- Dạ mới hôm qua ạ!

- À, này bà! Anh Hai ra sao rồi?

- Bác Hai khỏe rồi, mới ra viện chiều qua. Bác nói má đừng rầy ba làm gì, ai cũng có lúc sai quấy mà.

- Tôi bậy quá bà ạ. Mấy bữa vào đây được các chú giải thích, khuyên bảo, tôi thấy thấm thía lắm!

Bà Chín nhẹ nhàng nói với chồng:

- Nghĩ được như vậy là tốt ông ạ!

- Thời gian ở đây chắc cũng không lâu đâu. Tôi thật có lỗi với bà và các con. Khi nào quên rượu tôi sẽ về, các chú ở trại sẽ giúp tôi.

- Bác Hai nói khi nào khỏe bác ấy sẽ vào thăm ba, bác không giận ba đâu.

Trên đường về nhà, thằng Tèo quyết định ngày mai sẽ xin phép dì Ba hàng đêm về nhà với má và các em. Mọi công việc ở ngoài chợ sẽ thu xếp ổn thỏa để tối về phụ má. Nó nắm tay bà Chín vui vẻ nói:

- Ngày mai con đưa má đến thăm dì Ba nghen má!

Bà Chín gật đầu, âu yếm nhìn con. Còn thằng Tèo trong lòng cũng đang dâng lên một niềm vui làm trái tim nó đập rộn ràng khi nghĩ đến một ngày không xa gia đình nó lại sum họp.

Xuân 1995