Chùm gởi
Đám bạn cùng tuổi hai mươi với anh Hai của tôi ở khu phố này người thì vào Đại học, người đã có công việc làm hẳn hoi, riêng anh Hai tôi vẫn lang bang chẳng đâu ra đâu cả. Nhà tôi ở tít tận cuối hẻm, con hẻm nhỏ cong queo và mùa mưa đến lầy lội phát ghê luôn. Bà con cô bác phần đông là nghèo. Người thì buôn bán lặt vặt ngay đầu đường lớn, người thì bán rau bán cà ở chợ, phần đông là đi làm công cho người ta. Được cái trong hẻm tôi ở rất vui, nói vui là theo kiểu trẻ con của chúng tôi với nhau thôi. Từ sáng đến tối lúc nào hẻm cũng đầy trẻ con. Chơi chán rồi cự nự nhau chí chóe.Ba mẹ tôi sinh được bốn anh em thì hết ba đứa là gái. Chính vì thế mà ông bà, ba mẹ tôi
Những lúc ấy tụi con gái chúng tôi thường cự nự bà:
- Cái gì cũng thằng Vĩ, thằng Vĩ! Nội bất công quá.
Chỉ cần thế thôi là bà nội tôi đùng đùng rầy la đám con gái cả buổi. Ông nội thì lại hiền quá, ai làm gì cũng mặc. Từ ngày về hưu đến nay, ông cứ loay hoay ở nhà chẳng đi đến đâu. Được cái ông rất khéo tay, suốt ngày lúi húi với công việc, sửa lại bàn ghế hỏng, gò thùng xách nước, đủ thứ! Tính ba tôi cũng y hệt ông nội, ít nói và mọi việc đều răm rắp tuân theo ý kiến của bà. Chỉ có má đôi lúc thấy anh Hai làm quấy cũng rầy la, thậm chí còn đánh đòn. Những lúc ấy bà nội can thiệp quyết liệt:
- Bây cứ đánh cho nó chết đi! Con cái sinh ra mà không biết thương. Đụng tí là đánh đập nạt nộ.Riết rồi má cũng ngán tính cằn nhằn dai dẳng của bà nội, ít rầy anh Hai mỗi lúc làm sai. Được nước, anh Hai làm tới luôn, thôi đủ chuyện động trời.
Tôi là con út, tuy tuổi mới mười ba nhưng dù sao tôi cũng hiểu được ít nhiều điều hơn lẽ thiệt. Tôi đã học tới lớp bảy rồi chứ bộ. Hơn nữa ngay bên nhà chú Năm, chú Bảy kia có ai như nhà tôi đâu. Mấy anh bạn của anh Hai có ai quá đáng như ảnh đâu. Họ học hành đâu ra đó, lễ phép với mọi người và lâu lâu còn sang giúp chị em tôi học tập nữa. Anh Hai có bao giờ ngó đến việc học của tụi tôi đâu, ba mẹ còn phải lo đi làm kiếm tiền nuôi cả nhà, thời gian đâu lo cho chúng tôi được. Ngay cả bản thân ảnh cũng học hành chẳng ra sao thì còn dạy ai. Quanh năm suốt tháng ảnh chỉ lo tụ tập với đám bạn ngoài chợ, đua đòi đủ thứ. Nói đúng ra anh tôi học cũng không đến nỗi nào, chỉ vì được cưng chiều của nội và đám bạn rủ rê nên mới bê bết đó thôi.
Mười sáu tuổi mới học lên đến lớp chín thì rớt tốt nghiệp, ảnh bỏ học luôn, tối ngày la cà cùng đám bạn vô công rồi nghề tụ họp ca hát, cờ bạc. Có lần cả lũ kéo nhau đi biệt cả mấy ngày mới về. Bà nội vì lo lắng quá nên cũng cằn nhằn đôi chút. Anh Hai cười hí hí nói với nội:
- Bạn bè rủ đi chơi mà chối từ sao được nội. Băng chúng con đã thề chí cốt với nhau rồi nội ơi! Bà nội đành tắc lưỡi làm ngơ. Ba thì sầm mặt lại nhưng chỉ ậm ừ trong cổ họng chẳng biết nói gì, có lẽ ba cũng muốn răn dạy anh Hai đấy nhưng lại ngại bà nội. Những lúc ấy má chỉ biết lặng lẽ khóc hoặc nói vài câu hờn mát với ảnh, kiểu ấy thì có khác gì như “đàn khảy tai trâu” đâu.
Bẵng đi cả mấy tháng không thấy anh Hai về nhà, cả nhà quáng quàng chẳng biết ảnh bỏ đi đâu. Mãi đến một ngày kia anh Hai về, đầu trọc lốc, ghẻ lở đầy người. Hóa ra ảnh cùng đám bạn giật đồ bị bắt đưa lên trường “giáo dục thanh thiếu niên phạm pháp” gì đấy. Đó là nghe anh kể lại với đám bạn, tôi nghe bập bõm thế thôi. Ba tôi ngồi ngẩn người, hậm hực rồi đi ra đi vào. Cái giận của ông không được phát tiết, cuốn ngược vào lòng nên tôi thấy tay chân ba hình như đang run rẩy. Má lại khóc và rầy la vài câu hờn mát còn bà nội ôm lấy anh Hai miệng oán trách lầm thầm:
- Nhốt cháu tôi mấy tháng để người nó ra nông nỗi này ư? Các người ác quá!
- Bà còn bênh nó đến bao giờ? Nó lớn rồi phải hiểu cái lẽ làm người chứ. Nó hư là tại bà đấy, hiểu chưa? Ông nội tôi bỗng dưng quát lên với bà. Chưa bao giờ tôi thấy ông nói một câu dài đến thế, lại còn cả sự nổi giận ngoài sức tưởng tượng của tôi nữa. Có thể ông thấy đã đến lúc phải uốn nắn anh Hai kiên quyết chứ không thể vuốt ve như đối với trẻ con nữa.Nghe ông quát tướng lên, bà nội nín khe luôn. Mãi sau này mới được bà giải thích:
- Bà ở với ông mấy chục năm có bao giờ ông nói nặng nhẹ với bà một lời nào đâu. Vậy mà bữa đó ổng quát lên, nội biết là ổng giận lắm, thì cũng là lỗi của nội mà...Mười bảy tuổi, anh Hai dắt về nhà một cô gái, có lẽ phải hơn ảnh đến hai, ba tuổi. Nói là bạn nhưng họ sống chung với nhau cứ như vợ chồng cô Út tôi mới cưới dạo năm ngoái. Họ giành luôn căn phòng ba ngăn cho đám con gái và tối ngày rúc rích trong đó. Báo hại ba chị em chúng tôi phải mỗi đêm ngủ trên nền nhà ẩm ướt và dơ bẩn. Được mấy tháng chị ta ra đi, anh Hai lại rước về một chị khác vừa mập vừa lùn trông xồ xề nhếch nhác như bà bán cháo huyết ngoài đầu hẻm. Tuổi chị ấy còn trẻ sao trông người cứ tả tơi, kỳ quá. Tụi con gái chúng tôi những lúc có mình anh Hai thường xáp lại bên ảnh dẩu mỏ ra chê:
- Người gì trông thấy gớm, tính khí lại kỳ quặc vậy mà anh Hai cũng rước về, mê dữ a!
- Liệu hồn! Việc gì đến tụi bay!
Anh Hai hầm hừ vung tay đe dọa, đám con gái tụi tôi sợ ảnh táng cho mấy bạt tai nên kéo nhau dông tuốt. Có việc gì ảnh không dám làm đâu, “tránh voi chẳng xấu mặt nào” mà.
.
Các người lớn trong nhà dù thấy anh Hai làm vậy vẫn im lặng chịu đựng. Nói ra lại sợ ảnh bỏ nhà ra đi luôn còn khổ hơn nên đành gồng người lên chịu, quả là “trời không chịu đất thì đất phải chịu trời” như người ta vẫn nói.
Rồi chị kia cũng ra đi. Anh Hai thay bồ như thay áo. Nhưng đến chị thứ ba này tên là Út Lến thì ảnh hoàn toàn thúc thủ bởi tính tình đanh đá, sắc sảo và dữ dằn nữa. Họ cãi nhau chí chóe suốt ngày nhưng chị ta kiên quyết không bỏ đi. Anh Hai đành phải chấp nhận. Mà anh Hai đã chịu thì mặc nhiên cả nhà phải chịu luôn.
Giờ thì chúng tôi đã có cháu. Khi không được lên vai cô, thật oai chưa nào! Con gái của anh chị tuy sanh thiếu tháng, nhỏ con nhưng cũng không đến nỗi nào. Nó lanh và cứng, chạy lóc chóc khắp nhà. Dù sao thì có thêm một sinh vật nhỏ nhoi nữa cũng vui cửa vui nhà khi có tiếng cười trẻ thơ. Duy nhất chỉ có bà nội là không vui, bà không muốn chị Hai sanh ra thêm một “thị mẹt” để góp mặt trong nhà này, cái bà hy vọng ở chị Hai là một cậu quí tử kia. Vợ chồng anh Hai đến bây giờ vẫn không nghề nghiệp, sống bám vào ba mẹ. Có lẽ trên đời này hiếm có một chàng trai nào hai mươi tuổi như anh tôi. Thì những người tuổi hai mươi ở trong lối xóm toàn bạn học của anh thuở nào đã biết sống tự lập, có nghề nghiệp hoặc đang lo học để thành tài đó thôi! Còn anh Hai tôi vẫn sống tỉnh bơ giữa sự vất vả của ba mẹ như một cây chùm gởi. Ông bà, ba mẹ tôi nghĩ sao khi anh Hai tôi thực sự chỉ như một cây chùm gởi.