Chương Cuối

Chỉ có ba người tiễn đưa Cúc đến nơi an nghỉ cuối cùng: Tân, Vũ và Bích.

Quan tài của Cúc được chuyển lên một chiếc xe vận tải cũ kỹ. Chiếc xe không kèn, không trống, không cả tiếng khóc, chạy qua những con đường mù mịt bụi và khói.

Tân ngồi ở một đầu xe, tay cầm khư khư lấy bát cơm có đặt một quả trứng. Trên nắp quan tài còn đặt một bao nến và một thẻ hương. Vũ thì trầm ngâm ngồi nhìn ra hai bên đường phố trong khi ấy mắt của Bích đỏ hoe thỉnh thoảng nàng lại giơ chiếc khăn tay mầu trắng viền chỉ thêu đỏ lên lau mặt.

Mộ của Cúc đã được thuê đào từ hôm trước. Công việc chôn cất thực hiện nhanh chóng và diễn ra trong yên lặng. Lúc cái bia gỗ được dựng lên thì trời đã xế trưa. Tấm bia khắc sơ sài một hàng chữ: ‘Bà Huy Tân và con trai đầu lòng. Mất ngày….….”

Đó là di tích cuối cùng của mẹ con Cúc còn để lại. Lúc ngồi trên nệm cỏ chờ cho nắm nhang trên mộ cháy hết, Tân ngập ngùi nói:

– Cho đến bây giờ tôi cũng chưa biết rõ về cuộc đời của Cúc. Nàng tên thật là gì, quê quán ở đâu và ngay cả tuổi thật của nàng nữa cũng chưa có một lần nào chúng tôi ngồi xuống nói với nhau một cách nghiêm chỉnh. Cả Cúc cũng thế. Nàng cũng đâu có biết hoàn cảnh gia đình của tôi ra sao, bố mẹ, anh em thế nào? Bây giờ tôi mới nhìn ra một điều thậm vô lý là mình đã tham dự vào cái cuộc đời này bằng nước mắt, bằng tâm tình và cả mồ hôi nữa mà sao cứ nhởn nhơ coi như chỉ tham dự vào một cuộc chơi dễ dãi, chẳng cần quan tâm đến những chuyện thiết thân của chính con người đã hết sức gần gụi với mình. Thật là thậm vô lý, có phải không?

Ngậm ngùi một lát, Tân lại tiếp:

– Nhưng một điều chắc chắn tôi biết về Cúc là nàng khao khát muốn vượt ra khỏi hoàn cảnh tủi nhục mà nàng đã từng chịu đựng trong nhiều năm trước khi lấy tôi. Hồi còn sống, Cúc rất ưa xem bói. Gã thầy bói đoán rằng sau này nàng sẽ sung sướng. Và Cúc đã sung sướng ngay trong niềm tin tưởng rất đỗi thơ ngây và hồn nhiên ấy. Cuộc đời đã mang đến cho nàng một cơ may độc nhất. Nàng đã cố thoát lên bằng tất cả sự can đảm và chịu đựng của một người đàn bà. Vậy mà chính tôi, tôi đã làm hỏng hết.

Nói rồi Tân đăm đăm nhìn vào những đốm đỏ đang cháy sáng rực trên những cây hương. Gió trong nghĩa địa thổi lộng làm tung lên những mảnh tàn than từ vài xấp tiền vàng mã vừa được đốt xong. Mọi người sau đó ngồi trong im lặng, mắt buồn bã nhìn lên ngôi mộ vừa đắp như thể đang bắt gặp hình bóng của Cúc còn lảng vảng đâu đó trong những sợi khói hương bay tản mạn. Chỉ có Bích là thút thít khóc.

Trên đường trở về, Vũ nói:

– Hồi hai người chưa giận nhau, tôi đã định họa một bức tranh để tặng các cậu treo trong nhà. Vẽ gần xong thì Cúc bỏ đi. Bây giờ bức tranh ấy có một người Mỹ hỏi mua. Tôi dự tính sẽ lấy tiền bán được đem xây mộ của Cúc và cháu.

Bích nhanh nhẩu:

– Em sẽ lo chu đáo về việc đó. Mộ của chị ấy với cháu không thể để lúi xùi đuợc.

Tân nói:

– Tôi sẽ đi xa Sài Gòn. Mọi sự săn sóc trông nom ngôi mộ, tôi đều trông cậy vào anh chị cả.

Bích đáp:

– Tôi nghĩ rằng anh chẳng nên đi đâu cả, nhất là trời đất còn tràn ngập chiến tranh như thế này. Anh có thể lại ở chung với Vũ cho vui. Chúng tôi sẽ thu xếp cho anh có một căn buồng riêng biệt.

Tân mỉm cười:

– Cám ơn chị nhiều lắm. Nhưng ở đây tôi có quá nhiều kỷ niệm chua xót không chịu đựng nổi. Tôi sẽ theo đúng lời anh Hưng, người con trai của thầy Chính. Đó là cứ nhắm mắt bước đi mà không muốn nghĩ muốn bàn, muốn cân nhắc gì nữa. Tôi sẽ chấp nhận tất cả với thái độ can đảm của một kẻ sẵn sàng chờ đợi. Nếu có nghĩ tới tôi, xin chị hãy cầu chúc cho tôi ít ra là một lần gặp được may mắn…

NHẬT TIẾN

(Viết xong tại Sài Gòn, tháng 4 năm 1964)

Đã do nhà xuất bản Đông Phương in thành sách lần đầu

tháng 6-1965 và nhà Huyền Trân tái bản tháng 8-1968