← Quay lại trang sách

7. Bảo Quốc Trấn Linh Định Bang, Quốc Đô Thành Hoàng Đại Vương

Theo sách Giao Châu ký và Báo cực truyện, thì Vương họ Tô, tên Lịch, làm chức quan Lệnh ở Long Đỗ. Họ Tô đời đời ở đất Long Đỗ, dựng làng trên bờ con sông nhỏ, nhà không giàu có lắm, tề gia chỉ biết lấy đạo hiếu để làm đầu, ba đời biết nhường nhịn mà ở chung với nhau. Thời Tấn có lệ đề cử những người hiếu hạnh, ông được đề cử, cho nên có chiếu nhà vua về khen, cắm cờ biểu dương ở cổng làng; năm mất mùa, thóc thiếu, có chiếu cho cả làng vay thóc. Vì thế mà lấy tên Tô Lịch đặt làm tên làng.

Vào đời Đường Mục Tông, niên hiệu Trường Khánh thứ ba (823), quan Đô hộ là Lý Nguyên Gia thấy ở cổng bắc thành Long Biên có dòng nước chảy ngược, địa thế khả quan, bèn đi tìm khắp, thấy được chỗ cao ráo, cửa ngõ nhiều tầng, bốn phía nhà cửa bao quanh liên tiếp. Chỗ ấy chính là nơi đất nhà cũ của Vương. Nguyên Gia bèn mổ bò, nấu rượu, mời tất cả các bậc kỳ lão ở trong làng đến kể lại chuyện về Vương, tỏ ý muốn tâu nhà vua xin thờ Vương làm Thần hoàng. Trên dưới cùng lòng theo ý đó, tất cả mọi người đều được mãn ý. Bèn khởi công xây dựng, chẳng mấy ngày mà thành một ngôi đền nguy nga tráng lệ. Ngày làm lễ khánh thành, múa nhảy náo nhiệt, đàn sáo tưng bừng. Đất nhờ người mà trở thành thắng cảnh, người nhờ đức mà thịnh vượng, há chắng đúng như thế hay sao?

Đêm ấy, Lý Nguyên Gia ngủ bên cửa sổ, bỗng có một trận gió mát ào tới, bụi cuốn cát bay, rèm lay án động. Có một người cưỡi hươu trắng từ trên trời xuống, tóc và lông mi đều bạc phơ, quần áo thắm tươi, bảo Nguyên Gia rằng:

- Tôi được Sứ quân ủy cho làm Thành hoàng ở đây. Nếu Sứ quân biết giác hóa cư dân trong thành, hết lòng tận trung thì mới đáng là chức Mục, Thứ, xứng với trách nhiệm của một người làm quan tốt.

Nguyên Gia vái lạy xin vâng theo, và hỏi họ tên, nhưng không được trả lời. Hốt nhiên tỉnh dậy, mới biết là giấc mộng.

Đến khi Cao Biền xây thành Đại La, nghe thấy thần rất là linh dị, bèn sắm lễ vật dâng tế, tôn là Đô phủ Thánh hoàng thần quân.

Khi Lý Thái Tổ thiên đô về, thường nằm mộng thấy có ông già đầu bạc đi thấp thoáng ở trước sân rồng, lạy hai lạy, cúi đầu hô mừng:

- Vạn tuế!

Vua lấy làm lạ, hỏi họ tên. Ông già tâu hết nguyên ủy. Vua cười nói:

- Vị tôn thần muốn hưởng giữ hương lửa tới trăm năm hay sao?

Đáp:

- Cốt mong cho cơ đồ của Hoàng đế bền lâu như Thái Sơn, bàn thạch, thánh thọ vô cương, trong triều ngoài quận đều được thái hòa, thì lũ chúng tôi chẳng phải giữ được trăm năm hương lửa mà thôi đâu!

Nhà vua tỉnh dậy, sai quan đến tế lễ, phong thần làm Quốc đô Thăng Long Thành hoàng đại vương. Dân cư cầu đảo và làm lễ thề, thì họa hay phúc hiển, ứng rành rành.

Năm Trùng Hưng thứ nhất (1285), sắc phong hai chữ “Bảo quốc”. Năm Trùng Hưng thứ tư (1288), tặng thêm hai chữ “Hiển linh”. Năm Hưng Long thứ 21 (1313), lại gia phong hai chữ “Định bang”.