Chương 12 Từ cuộc khủng hoảng kinh tế đến Chiến tranh thế giới lần thứ II - Sự tập hợp các lực lượng dân tộc và dân chủ (1930-1939)
Cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1930, phơi trần sự yếu kém, tính chất hết sức mong manh của nền kinh tế thuộc địa, làm trầm trọng thêm nỗi cùng cực của dân chúng, vì thế đã tạo điều kiện cho những thay đổi quan trọng. Trong những năm tiếp theo, sự khuếch trương của chủ nghĩa phát xít trên thế giới, đặc biệt việc thiết lập chế độ Hítle ở Đức và cuộc xâm lược của Nhật Bản chống Trung Quốc, cùng với sự phát triển của cuộc đấu tranh chống phát xít tiếp sau đó, sự ra đời của Mặt trận Bình dân ở Pháp - các sự kiện đó đã dội mạnh vào Đông Dương, nhất là Việt Nam. Trên bình diện đối nội, nhân tố quyết định là sự ra đời của Đảng Cộng sản Đông Dương, chẳng bao lâu đã trở thành tổ chức lãnh đạo của phong trào dân tộc và dân chủ. Đứng trước sự phát triển của phong trào dân tộc và dân chủ ấy, chính quyền thực dân đã phản ứng bằng một cuộc đàn áp tàn bạo đại quy mô nhưng đã tỏ ra bất lực không dẹp nổi phong trào. Phong trào dân tộc Việt Nam có một đà phát triển mới khi cuộc đại chiến thế giới lần thứ II bùng nổ.