MỘT

Toàn là chuyện tình cờ trên suốt tuyến đường! Chỉ mới hôm trước thôi, ông Maigret chưa tính đến một chuyến đi. Thế nhưng, nay là thời gian Paris chuyển mùa khiến ông cảm thấy khó chịu; tháng ba đã có dấu hiệu báo mùa xuân về với bầu trời trong sáng, rực rỡ và ấm nắng. Bà Maigret đã đi Alsace mười lăm ngày để trông nom cô em sắp ở cữ.

Sáng thứ ba, Maigret nhận được lá thư của người bạn trước cùng công tác tại Cục Cảnh sát Hình sự đã về hưu được hai năm, hiện đang sống ở vùng Dordogne.

“... Nếu có ngọn gió lành nào đưa anh tới vùng này, xin anh đừng quên ghé lại tôi vài ngày. Tôi có một bà gia nhân già rất thích trong nhà có nhiều thực khách. Và mùa cá hồi bắt đầu...”

Có một chi tiết làm Maigret mơ ước: giấy viết thư có tiêu đề. Hình vẽ trông nghiêng một ngôi nhà sang trọng có kèm theo hai cái tháp tròn. Rồi tới dòng chữ:

La Ribaudière

Chuyển tiếp từ Villefranche, Dordogne.

Vào buổi trưa cùng ngày, bà Maigret gọi điện từ Alsace báo tin cô em có thể sẽ chuyển dạ vào buổi tối và bà nói thêm: “Ở đây hầu như là đã vào hè rồi. Cây ăn quả đã trổ hoa!”

Tình cờ! Toàn là tình cờ. Một lát sau, Maigret ngồi trong phòng sếp nói chuyện vãn.

— Này! Anh chưa đi Bordeaux để kiểm tra những điều chúng ta đã bàn ư?

Một công tác không đáng kể và không gấp gáp gì lắm. Nhân tiện thì Maigret ghé qua Bordeaux để tìm tài liệu nơi kho lưu trữ của thành phố. Ông nảy ra ý liên tưởng: Bordeaux - Dordogne. Đúng lúc này có tia nắng chiếu vào quả cầu pha lê dùng làm cái chặn giấy của ông sếp.

— Ý kiến hay đấy! Lúc này tôi không bận gì.

Chập tối, ông mua vé hạng nhất và lên tàu ở ga Orsay đi Villefranche. Một nhân viên đường sắt nhắc ông phải nhớ chuyến tàu ở Libourne. “Trừ phi ông ở toa giường nằm có móc vào toa chở thư!” Maigret không chú ý tới lời dặn, cứ ngồi đọc báo và đi đến toa hàng ăn, ở đó mãi tới mười giờ khuya. Khi ông trở về toa mình thì những rèm cửa đã hạ xuống, đèn sáng mờ mờ, và đôi vợ chồng già đã chiếm mất hai ghế dài rồi.

Một nhân viên đi ngang qua.

— Liệu có còn một chỗ giường nằm nào trống không?

— Toa hạng nhất không còn. Nhưng hình như ở hạng hai còn một giường. Nếu ông thấy cũng được thì...

— Không sao!

Và thế là Maigret đi dọc theo hành lang, tay xách hành lý. Người nhân viên thử mở nhiều cửa và cuối cùng tìm ra một khoang mà giường trên đã có người nằm.

Trong toa này, đèn cũng mờ sáng và rèm cửa buông kín.

— Ông có muốn bật đèn lên không?

— Cảm ơn!

Không khí thật oi bức. Người ta nghe thấy ở đâu đó một tiếng rít nhè nhẹ có vẻ như là ống dẫn khí đốt bị xì hơi. Ở giường trên có người nằm cứ cựa quậy và thở hoài.

Thế là ông cảnh sát trưởng nhẹ nhàng tháo giày, cởi áo vest, áo gilet. Ông nằm duỗi dài, lấy cái mũ quả dưa chụp lên đầu vì có luồng gió nhẹ không biết từ đâu thổi vào.

Ông có ngủ không? Dù sao thì ông cũng có thiếp đi. Có thể là một giờ. Có thể là hai. Có thể hơn nữa. Nhưng ông vẫn chập chờn nửa thức nửa ngủ. Và trong tình trạng lơ mơ ấy, ông cảm thấy bực dọc. Có thể trời nóng quá mà luồng không khí thổi vào lại bị cản. Hơn nữa, có thể vì người nằm trên không lúc nào chịu nằm yên! Y trăn trở không biết bao nhiêu lần trong một phút, mà lại ở ngay trên đầu Maigret. Mỗi cử động của y lại gây nên tiếng ồn. Nhịp thở của y không đều, giống như người bị sốt.

Không chịu nổi sự bực dọc, ông đứng dậy ra hành lang tản bộ. Nhưng ở hành lang lại quá lạnh. Ông lại quay vào bên trong toa, ngủ chập chờn với những cảm giác và ý nghĩ bồng bềnh. Thật là một thế giới riêng biệt đầy ác mộng!

Có phải người nằm trên vừa chống hai khuỷu tay để cúi xuống nhìn người đồng hành không? Ngược lại, Maigret không đủ can đảm để cựa quậy. Nửa chai rượu vang cùng vài ly rượu mạnh vẫn còn óc ách trong bao tử.

Đêm thật dài. Ở những chỗ tàu dừng, vang lên những tiếng động mơ hồ, tiếng bước chân ở hành lang, tiếng cánh cửa mở ra đóng lại. Người ta tự hỏi, tàu lại lăn bánh nữa hay không, cũng không sao biết được.

Hình như người đó khóc. Có những lúc y ngừng thở. Rồi bất chợt y sụt sịt. Y cựa quậy. Y hỉ mũi. Maigret tiếc là đã không ở lại toa hạng nhất cùng với đôi vợ chồng già kia.

Ông thiu thiu ngủ. Ông thức giấc rồi lại ngủ tiếp. Cuối cùng, ông không chịu nổi. Ông hắng giọng để nói cho rõ hơn:

— Thưa ông, tôi đề nghị ông nằm yên hộ cho!

Ông bối rối vì thấy lời nói của mình quá sỗ sàng không như ý muốn. Nhỡ người đó đang bệnh thì sao?

Y không trả lời. Y lặng im. Hẳn y phải cố gắng lắm để khỏi gây ra tiếng động. Bất chợt Maigret tự hỏi có phải đúng y là đàn ông không. Nhỡ ra là đàn bà thì sao! Ông chưa nhìn thấy y! Y chưa lộ hình mà cứ nằm ép giữa nệm lò xo và trần toa tàu.

Trời càng nóng không chịu nổi. Maigret cố thử điều chỉnh điều hoà nhiệt độ nhưng máy hỏng.

Này! Đã ba giờ sáng rồi. “Lần này nhất định mình phải ngủ!” Nhưng ông vẫn trằn trọc không ngủ được. Ông cũng căng thẳng đầu óc như người đồng hành. Ông đang rình rập. “Này! Y lại bắt đầu rồi...”

Maigret cố thở điều hoà bằng cách lẩm nhẩm đếm đến năm trăm, hy vọng nhờ đó mà có thể thiếp đi được.

Đúng là người nằm trên khóc thật! Chắc y đi Paris đưa đám ai trên ấy! Hay ngược lại! Một gã nghèo khổ kiếm sống ở Paris nhận được tin buồn từ quê nhà: Mẹ y mắc bệnh hay chết. Mà cũng có thể là vợ y. Maigret ân hận vì đã có thái độ cứng rắn với y. Ai mà biết được!. Đôi khi người ta cũng mắc vào đoàn tàu một toa chở người chết.

Lại còn chuyện cô em vợ ở Alsace sắp đẻ nữa chứ! Đẻ ba đứa trong bốn năm! Maigret ngủ rồi. Đoàn tàu dừng rồi lại đi. Tiếng động rầm rầm khi tàu vượt qua cây cầu sắt làm cả hai chợt mở mắt.

Một đôi chân đung đưa trước mặt khiến ông phải im lặng chú ý nhìn. Y đang cột lại dây giày thật hết sức cẩn thận. Đó là vật thứ nhất mà Maigret nhìn thấy ở người y. Và mặc dầu dưới ánh đèn mờ mờ, ông cũng nhận thấy giày thuộc loại đánh xi và có khuy. Ngược lại đôi tất bằng len sẫm và hình như đan bằng tay.

Y dừng lại nghe ngóng. Có thể y lắng nghe hơi thở của Maigret lúc này đã thay đổi nhịp. Ông Cảnh sát trưởng lại tiếp tục lẩm nhẩm đếm. Làm việc đó lúc này thật khó khăn vì ông đang hết sức chăm chú vào đôi bàn tay buộc lại dây giày, run run đến nỗi phải mất bốn lần mới xong được một nút.

Tàu qua một ga nhỏ không dừng lại. Chỉ có những vệt sáng xuyên qua tấm màn cửa vào bên trong. Y xuống kìa! Thật là càng lúc càng rầy rà. Y có thể xuống một cách bình thường cơ mà! Hay là y lại sợ bị cự nự nên bối rối? Chân y dò dẫm mãi chiếc ghế hồi lâu. Y nhổm người và chạy vội, lưng quay về phía ông Cảnh sát trưởng. Và bây giờ y đã ở bên ngoài rồi, quên cả khép cửa lại. Y lao về phía cuối hành lang.

Nếu cánh cửa không mở thì chắc ông cũng tiếp tục ngủ lại. Nhưng ông phải dậy để đóng cửa. Và ông đã nhìn thấy.

Ông chỉ vừa đủ thời gian để khoác vội chiếc áo vest mà quên cả mặc áo gilet. Bởi vì kẻ lạ mặt đứng ở cuối hành lang và đã mở cửa toa. Đây không phải là một việc ngẫu nhiên!

Đúng lúc này, đoàn tàu chạy chậm dần. Thấp thoáng một cánh rừng trải dài dọc theo đường sắt. Ánh trăng mờ mờ chiếu sáng vài đám mây. Tiếng phanh hãm ken két. Từ tốc độ tám mươi kilômét một giờ, đoàn tàu giảm xuống còn ba mươi hay có thể còn thấp hơn nữa.

Người kia nhảy ra, ngã qua bờ dốc đường tàu rồi biến mất. Maigret không kịp suy nghĩ gì nữa. Ông nhào ra. Tàu còn chạy chậm. Không nguy hiểm gì đâu. Ông đã ở trong khoảng không rồi. Ông ngã nghiêng về một bên. Ông lăn ba vòng rồi dừng lại bên cạnh hàng rào dây thép gai.

Ánh đèn đỏ phía sau tàu xa dần cùng với tiếng rầm rầm vang động. Ông Cảnh sát trưởng không sao cả. Ông đứng dậy. Người bạn đồng hành chắc phải ngã nặng hơn vì ở xa năm mươi mét. Y đang nặng nề và chậm rãi đứng dậy.

Tình cảnh thật tức cười. Maigret tự hỏi không hiểu lý do nào đã thúc đẩy ông nhảy xuống ven đường trong khi hành lý tiếp tục theo tàu đi đến Villefranche Dordogne. Chính ông cũng không biết mình hiện đang ở đâu! Ông chỉ nhìn thấy toàn cây: Chắc chắn là một cánh rừng lớn. Đây đó có một dải sáng của con đường chạy sâu vào trong rừng.

Tại sao người đó không cử động nữa? Y chỉ còn là một cái bóng quỳ xuống. Y có nhìn thấy người đuổi theo y không? Y có bị thương không? Maigret lục khẩu súng lục trong túi và gọi y:

— Ê! Anh kia!

Nhưng ông không có thời gian rút súng. Ông nhìn thấy lửa đỏ. Bả vai bị trúng đạn trước khi ông nghe tiếng nổ. Sự việc diễn ra trong khoảng phần mười giây và y đã đứng dậy chạy qua khu rừng thưa, qua xa lộ và lao sâu vào trong bóng tối mịt mùng.

Maigret buột miệng chửi thề. Ông chảy nước mắt không phải vì đau đớn mà vì sững sờ, căm giận và bối rối. Sự việc xảy ra quá nhanh! Và tình trạng của ông thật bi đát! Ông đánh rơi khẩu súng, cúi xuống định nhặt lên nhưng nhăn mặt vì bả vai đau dữ dội.

Đúng hơn ông nhăn mặt vì chuyện khác: cảm giác máu ra nhiều đến nỗi cứ mỗi nhịp tim đập thì chất lỏng âm ấm lại vọt ra ở động mạch bị đứt. Ông không dám chạy. Không dám cử động. Ngay cả việc nhặt khẩu súng lên ông cũng không dám làm. Mồ hồi rịn ra ở thái dương, cổ họng nghẹn lại. Và đúng như ông nghĩ, ông đưa bàn tay lên vai thấy chất lỏng lầy nhầy. Ông sờ soạng, tìm động mạch, bóp chặt lại để ngăn máu khỏi túa ra.

Ông có cảm giác mơ hồ là đoàn tàu dừng lại cách đây khoảng một cây số, dừng lại thật lâu, thật lâu, trong khi Maigret nghiêng tai nghe ngóng, lòng đầy lo âu. Chuyện tàu dừng lại thì có ảnh hưởng gì đến ông đâu? Nhưng tự nhiên ông phải bận tâm tới nó. Không có tiếng tàu chạy khiến ông cảm thấy ghê sợ như đứng trước sự trống rỗng của cõi vô cùng.

Đây rồi! Tiếng động lại nổi lên ở đằng kia. Có một chút ánh lửa đỏ di động trong bầu trời sau những rặng cây. Rồi không còn gì nữa! Chỉ còn Maigret đứng sững, bàn tay phải ôm lấy vai. Vai trái!

Ông cố gắng thử cử động tay trái. Ông từ từ nâng cánh tay nhưng phải hạ xuống ngay vì quá nhức nhối.

Trong rừng không một tiếng động. Có thể là người đó không chạy trốn nữa mà nằm nấp trong bụi rậm đâu đó. Để khi Maigret lần ra xa lộ, biết đâu hắn lại không bắn một phát nữa cho xong việc.

Maigret cảm thấy khổ sở hết sức, ông tự mắng: “Thật ngu! Ngu! Ngu quá!” Ông đâu có cần phải nhảy xuống vệ đường tàu? Lẽ ra sớm mai, ông bạn Leduc sẽ đón ông ở ga Villefranche và bà gia nhân già đã nấu cho ông món súp cá hồi rồi.

Maigret bước đi. Một dáng đi thật yếu ớt. Ông dừng lại sau ba mét, tiếp tục đi, rồi lại dừng. Trong đêm tối, con đường mờ mờ ánh sáng, một con đường sáng đầy bụi đất như vào ngày hè. Nhưng máu vẫn chảy. Chảy có yếu hơn vì bàn tay Maigret giữ chặt được tia máu khỏi vọt ra. Tuy nhiên bàn tay đã đẫm máu.

Trong đời ông, dễ chưa bị thương đến ba lần. Chỉ mới leo lên bàn mổ thôi là ông cũng đã thấy hoảng rồi. Thà đau đớn thực sự còn hơn là tình trạng máu cứ rịn ra thế này. Thật là ngu dại hết sức khi phải chết một mình tại đây trong đêm nay. Chết mà không được biết mình ở đâu! Trong lúc hành lý vẫn tiếp tục cuộc hành trình không có ông!

Thôi, thây kệ cho hắn muốn bắn nữa cũng được! Ông cố gắng đi nhanh hơn, người cúi về phía trước, người choáng váng. Một cột cây số chỉ đường, chỉ có mặt bên phải là có sáng ánh trăng mờ: 3,5 km. Cách 3,5 km là địa điểm nào? Thành phố nào? Làng nào? Có tiếng bò rống ở hướng đó. Bầu trời sáng mờ hơn một chút. Nhất định phía đó là hướng đông rồi! Và ngày sắp rạng! Kẻ lạ mặt chắc không còn ở đó nữa. Hay hắn đã từ bỏ ý định thanh toán người bị thương rồi. Maigret dự tính ông chỉ còn đủ sức đi trong vòng ba hay bốn phút nữa và ông cố gắng lợi dụng điều đó. Ông mạnh bước nhịp chân đi đều như trong hàng quân, miệng đếm từng bước để đầu óc khỏi suy nghĩ. Con bò rống lên hồi nãy chắc là của một trang trại nào đó. Người trong trại thường hay dậy sớm. Biết đâu.

Máu chảy xuống đến tận sườn bên trái, dưới làn áo sơmi và dưới thắt lưng. Có phải ánh đèn đấy không? Hay là ông đã ở trong cơn mê sảng rồi? Ông nghĩ: “Nếu mình mất hơn một lít máu thì...” Đúng là có ánh đèn. Nhưng ông còn phải băng qua một thửa ruộng đã cày xong và việc này thật vất vả. Ông đi lướt gần một chiếc máy kéo không người.

— A lô! Có ai đấy không?. Mau lên...

Tiếng “mau lên” ông vụt thốt ra trong cơn tuyệt vọng và ông đã phải tựa vào máy kéo rồi. Nhưng ông trượt theo máy kéo và ngồi bệt xuống đất. Ông nghe tiếng mở cửa và lờ mờ thấy một chiếc đèn bão đung đưa ở đầu một cánh tay.

— Mau lên...

Mong rằng người sắp đến kia, sắp lại gần kia, biết nghĩ đến việc cầm máu cho đừng chảy nữa. Bàn tay Maigret buông thõng, rơi xuống mềm oặt! Mỗi lần như thế là máu lại trào ra.

○○○

Những hình ảnh hỗn độn xen lẫn những khoảng trống trơn của trí óc. Và tất cả đều biểu lộ nơi tận cùng của sự kinh hoàng nổi lên trong cơn ác mộng. Nhịp bước. Tiếng chân ngựa. Rơm gối dưới đầu và hàng cây phía phải thẳng hàng.

Maigret hiểu. Ông đang nằm dài trên chiếc xe thùng. Trời đã sáng. Xe đi từ từ dọc theo con đường trồng cây ngô đồng. Ông mở mắt, không cử động. Cuối cùng, ông nhìn thấy một người uể oải bước, tay vung vẩy chiếc roi.

Một cơn ác mộng chăng? Maigret không nhìn thấy mặt người trên tàu. Ông chỉ biết y qua bóng dáng lờ mờ, qua đôi giầy da dê đánh xi và đôi tất len màu xám. Vậy thì tại sao ông lại cho rằng người nông dân dắt xe này là kẻ trên tàu? Ông nhận thấy một khuôn mặt khắc khổ, có bộ ria màu xám, đôi mày chổi xể. Lại còn đôi mắt sáng nhìn thẳng về phía trước mà không chú ý đến người bị thương.

Đây là đâu? Người ta đưa ông đi đâu? Ông cố cử động bàn tay và cảm thấy có gì bất thường ở ngực như là có một cuộn băng dày quanh đấy.

Tiếp theo là những ngôi nhà, những mặt tiền quét vôi trắng. Một đường phố rộng tràn đầy ánh nắng. Tiếng ồn ào ở sau xe, tiếng chân nhiều người bước. Và tiếng nói lao xao. Nhưng ông không nghe rõ người ta nói gì. Xe lắc lư làm ông đau đớn.

Không còn lắc lư nữa. Chỉ còn trồi lên thụt xuống, nghiêng bên này, nghiêng bên kia theo một nhịp mà ông chưa bao giờ biết tới. Ông đã nằm trên cáng. Một người mặc áo choàng trắng đi trước. Người ta đóng cánh cổng sắt lớn ngăn lại đằng sau cơ man là người. Có kẻ nào đó chạy theo.

— Đưa ngay anh ta đến phòng hội.

Đầu ông không nhúc nhích. Ông không nghĩ ngợi được gì. Tuy nhiên ông vẫn nhìn rõ mọi vật. Người ta đi qua một vườn hoa có những dãy nhà nhỏ lát gạch trắng, rất sạch sẽ. Trên dãy ghế dài có nhiều người mặc đồng phục xám. Một số đầu hay chân có quấn băng. Những cô y tá đi lại lăng xăng. Và trong trí óc uể oải, ông cố gắng mà không nghĩ được ra tiếng “bệnh viện” nữa. Người nông dân trông giống kẻ trên tàu lúc này ở đâu? Ối!... Người ta đang bước lên thang gác. Ông cảm thấy đau.

Thế rồi Maigret lại tỉnh ra và nom thấy một người đang lau tay và nghiêm nghị nhìn ông. Ông cảm thấy như có cái gì đập vào ngực. Người này có một bộ râu và đôi lông mày rậm! Ông ta có giống người nông dân không? Có điều ông ta lại giống người trên tàu!

Maigret há miệng mà không thể cất nên lời. Người có râu nói một cách bình tĩnh:

— Đưa anh ta lên phòng số ba. Tốt hơn là cách ly anh ta vì đã có ý kiến của cảnh sát.

Tại sao lại có ý kiến của cảnh sát? Họ muốn nói gì vậy?

Những người áo trắng lại khiêng ông đi, qua vườn hoa lần nữa. Cảnh sát trưởng chưa bao giờ nhìn thấy mặt trời chói lọi tươi sáng tràn đầy khắp xó xỉnh như thế. Người ta để ông nằm trên giường. Các bức tường trắng toát. Trời nóng không kém gì lúc ở trên tàu. Đâu đó có tiếng nói:

— Chính Cảnh sát trưởng sẽ hỏi cung khi nào hắn có thể.

Cảnh sát trưởng nào? Có phải ông không? Nào ông có hỏi gì đâu? Thật là nực cười. Và nhất là chuyện người nông dân giống ông bác sĩ và giống người trên tàu! Như vậy người trên tàu có bộ râu xám không? Có để ria mép không? Có lông mày rậm không?

— Cạy miệng hắn ta ra. Tốt... Thôi, đủ rồi.

Ông bác sĩ đích thân nhét vào mồm ông cái gì đó.

Đúng rồi, nó thanh toán ông bằng cách đánh thuốc mê cho ông.

○○○

Buổi chiều, khi Maigret tỉnh lại, người nữ y tá theo dõi ông đi tới phía hành lang bệnh viện nơi có năm người đang đứng chờ ở đó: ông dự thẩm ở Bergerac, ông biện lý, cảnh sát trưởng, viên lục sự và ông bác sĩ pháp y.

— Các ông có thể vào được đấy! Nhưng giáo sư dặn các ông đừng làm hắn ta quá mệt. Hơn nữa, hắn có cái nhìn thật kỳ khôi khiến tôi không lấy làm lạ là hắn đã mắc chứng bệnh điên khùng!

Cả năm người nhìn nhau, cười đồng cảm.