HAI

Chuyện này cũng tựa như một màn bi kịch do các diễn viên loại xoàng đóng: trước khi lui ra ngoài, cô y tá nhếch miệng cười và liếc nhìn Maigret lần cuối như muốn nói: “Mặc xác anh!”

Và năm quan chức có mặt trong phòng với nụ cười khác nhau nhưng cùng có vẻ hăm doạ như nhau. Người ta tưởng điều đó không thực, quả là các vị cố tình lên gân, như muốn tạo ra một trò đùa hấp dẫn với Maigret.

— Xin mời ông biện lý.

Một con người nhỏ thó, tóc cắt theo kiểu móng lừa, có cái nhìn thật nghiêm khắc mà ông ta đã dày công nghiên cứu sao cho phù hợp với địa vị của mình. Thêm một kiểu cách lạnh lùng hung dữ! Ông ta tiến lại gần giường Maigret liếc mắt nhìn, rồi cũng giống như một buổi nghi lễ, ông trịnh trọng đến đứng trước bức tường, tay cầm mũ.

Đến lượt ông dự thẩm cũng diễu hành theo kiểu đó vừa nhìn người bị thương vừa cười nhại và đến đứng cạnh cấp trên. Lại tới viên lục sự. Cả ba đứng dọc theo tường trông cứ như ba kẻ đang toan tính một âm mưu gì!... Lại thêm ông bác sĩ cũng nối tiếp theo họ. Chỉ còn lại cảnh sát trưởng, một người béo mập có đôi mắt thô lố, đóng vai người hùng thực hiện những công việc cao cả.

Ông ta liếc mắt nhìn những người kia rồi từ từ đặt tay lên vai Maigret.

— Bị tóm rồi hử!

Với những lúc khác thì điều đó thật ngộ nghĩnh hết sức. Nhưng Maigret không cười mà lại nhíu lông mày với vẻ lo âu.

Lo âu cho mình! Ông có cảm tưởng là ranh giới giữa thực và mộng không rõ ràng, mỗi lúc lại bị nhoè đi. Và lúc này họ đang nhai lại cuộc hỏi cung với ông. Cảnh sát trưởng trông thật tức cười với điệu bộ láu lỉnh.

— Thú thực tao không nổi giận đâu khi nhìn thấy cái mặt cô hồn của mày!

Còn bốn người kia, dựa lưng vào tường chỉ nhìn mà không nhúc nhích.

Maigret ngạc nhiên sao mình lại thở dài và đưa tay phải ra ngoài được.

— Thế nào? Đêm vừa rồi mày định thịt người nào? Đàn bà hay con gái?

Chỉ đến lúc này Maigret mới nhận ra được là cần phải nói với ông ta những gì để xác định rõ tình thế và ông thấy hoảng lên vì sự bất lợi của mình. Nhưng ông thấy mệt mỏi, muốn ngủ, toàn thân đau đớn. Ông lẩm bẩm kèm theo một cử chỉ mềm oặt: “Mặc kệ!” Những người kia không hiểu. Ông hạ giọng nhắc lại:

— Mặc kệ! Ngày mai đã...

Và ông nhắm mắt, lẫn lộn ông biện lý, ông dự thẩm, ông bác sĩ, cảnh sát trưởng và viên lục sự vào cùng một nhân vật có hình dáng giống như ông bác sĩ ngoại khoa, người nông dân và người trên tàu.

○○○

Sáng ngày hôm sau, ông ngồi trên giường, hay nói đúng hơn là dựa nửa người vào hai chiếc gối và nhìn cô y tá đi qua lại dưới ánh nắng mặt trời, dọn dẹp căn phòng cho ngăn nắp.

Một cô gái đẹp, cao, khoẻ, tóc vàng hoe chói mắt, chốc chốc lại có vẻ vừa thách thức vừa sợ hãi khi nhìn người bị thương.

— Xin cô cho biết. Có phải hôm qua có năm ông đến đây không?

Cô ta cất cao giọng giễu cợt:

— Cái đó không cần biết!

— Cô làm ơn. Cô cho biết họ định làm gì ở đây.

— Tôi không có quyền nói chuyện với ông và tốt hơn hết là cho ông biết, tôi sẽ báo lại những gì mà ông nói với tôi!

Chuyện tức cười nhất là Maigret thấy trong tình thế này, có cái gì đáng cho mình tận hưởng, giống như người có giấc mơ đẹp khi ngủ mà sáng ra còn gắng để mình chập chờn trước khi tỉnh dậy hẳn.

Mặt trời cũng lung linh chói sáng như trong những câu chuyện thần tiên có minh hoạ. Bên ngoài, ở đâu đấy, những người lính thúc ngựa chạy qua và khi họ rẽ vào góc phố thì tiếng kèn nổi lên rộn rã.

Cùng lúc đó, cô y tá đi sát lại gần giường Maigret và ông thò hai ngón tay giật giật gấu áo của cô để cô chú ý cho ông hỏi thêm đôi điều. Cô quay lại, thét lên một tiếng hãi hùng và chạy mất.

Câu chuyện chỉ được giải quyết vào trước lúc buổi trưa, ông bác sĩ ngoại khoa đang tháo những lớp băng cho Maigret thì cảnh sát trưởng tới. Ông này đội chiếc mũ cói còn mới, thắt cravate màu xanh lam. Maigret nhã nhặn hỏi ông ta:

— Thế ông cũng không thèm tò mò mở ví của tôi à?

— Anh biết rất rõ là anh không có ví!

— Té ra là như vậy. Mọi chuyện rồi sẽ sáng tỏ thôi. Cứ gọi điện thoại cho Cục Cảnh sát Hình sự sẽ rõ. Người ta sẽ cho ông biết tôi là cảnh sát trưởng Maigret. Nếu ông muốn nhanh hơn thì xin báo cho bạn đồng nghiệp của tôi là ông Leduc có một trang trại ở Villefranche. Nhưng trước hết cho biết tôi đang ở đâu đây?

Cảnh sát trưởng vẫn chưa tin. Ông ta cười khẩy đầy vẻ khó hiểu, lấy cùi chỏ thúc nhẹ vào ông bác sĩ. Và cho đến khi ông Leduc tới trên chiếc xe Ford tập tàng, mấy quan chức đó vẫn còn chưa hết nghi ngờ.

Cuối cùng, Maigret mới được xác minh đúng là Maigret chứ không phải là “Thằng điên ở Bergerac”!

○○○

Leduc có nước da hồng hào, bộ dạng tươi tỉnh của một người sống bằng chút lợi tức kha khá và từ khi nghỉ việc ở Cục Cảnh sát Hình sự, ông ta chỉ khoái có một cái tẩu thuốc lên nước mà cán bằng gỗ anh đào đang thò ra khỏi túi áo kia.

Câu chuyện có thể tóm gọn đôi lời như thế này. Tôi không ở Bergerac nhưng thứ bảy nào tôi cũng đi chợ bằng xe hơi. Và tiện thì chén một bữa ngon lành ở khách sạn Anh quốc. Cách đây gần một tháng, người ta phát hiện tử thi một phụ nữ trên xa lộ. Chắc chắn là bị bóp cổ! Và không chỉ bị bóp cổ thôi! Khi nạn nhân bất tỉnh, kẻ sát nhân đã đẩy cao độ sự cuồng dâm bằng cách đâm một mũi kim dài trúng tim.

— Người phụ nữ đó là ai?

— Léontine Moreau, ở trang trại Chiếc Cối Gió Xay Mới. Không mất mát gì.

— Thế có bị...?

— Cái đó thì không dù cô ấy rất đẹp, đang ở độ tuổi ba mươi. Vụ giết người này xảy ra lúc chập choạng tối khi cô ta từ nhà người chị dâu trở về. Đó là một! Còn vụ nữa.

— Có hai vụ ư?

— Hai vụ rưỡi. Vụ thứ hai, nạn nhân là một cô bé mười sáu tuổi, con ông trưởng ga, đi dạo chơi bằng xe đạp. Người ta tìm thấy cô bé cũng ở tình trạng tương tự như vậy.

— Phát hiện vào buổi chiều à?

— Sáng ngày hôm sau. Nhưng tội ác xảy ra vào chiều hôm trước. Cuối cùng, nạn nhân thứ ba là một cô phục vụ của khách sạn Anh quốc. Cô này đến thăm người anh làm công nhân sửa chữa đường bộ làm việc trên mặt đường cách đó độ năm hay sáu kilômét. Cô đi bộ. Bất ngờ, một kẻ nào đó từ đằng sau túm lấy cô và định vật ngửa ra. Nhưng cô này khoẻ mạnh. Cô cắn vào cổ tay hắn. Tên này chửi thề rồi chạy mất. Cô chỉ nhìn thấy lờ mờ lưng hắn khi hắn chạy vào rừng.

— Hết chưa?

— Hết rồi! Dân ở đây cho là có một kẻ điên khùng ẩn núp ở các khu rừng quanh đây. Người ta không tin kẻ sát nhân là người địa phương. Khi một người chủ trại đến báo việc anh nằm trên mặt đường, họ tưởng nhầm anh là tên sát nhân bị thương trong khi gây ra một tội ác mới.

Leduc nom có vẻ nghiêm trang. Ông ta không thích tính chất hài hước của sự lầm lẫn này. Ông nói thêm:

— Hơn nữa vẫn còn một số người không tin vào sự ngộ nhận đó.

— Cơ quan nào chịu trách nhiệm điều tra?

— Viện Công tố và Sở Cảnh sát địa phương.

— Xin lỗi, tôi muốn ngủ một chút!

Có thể là cơ thể suy yếu, ông luôn luôn có ý muốn ngủ gà ngủ gật không cưỡng lại được. Ông chỉ thấy yên lành trong một giấc ngủ chập chờn, tốt nhất là quay về phía mặt trời để ánh sáng xuyên qua đôi mí mắt khép lại.

Lúc này trong óc ông có thêm những nhân vật mới được tưởng tượng ra một cách sinh động, như một chú bé cho các chú lính đủ màu sắc trong hộp đồ chơi đi diễu hành trước mặt: Một phụ nữ nông thôn ba mươi tuổi. Một em gái con ông trưởng ga. Cô lao công ở khách sạn.

Ông nhớ lại khu rừng, những cây cao, con đường thoáng đãng và ông hình dung ra vụ giết người, nạn nhân lăn lộn trong đám bụi còn hung thủ thì vung chiếc kim dài ra. Thật là kỳ quái! Nhất là ông lại gợi ra từ căn phòng của bệnh viện này, giữa tiếng ồn ào bình thường của đường phố vọng lên. Một người nào đó ở ngay dưới cửa sổ phòng Maigret, quay máy ít nhất là mười phút rồi xe mới chạy được.

Ông bác sĩ ngoại khoa tự tay lái chiếc xe êm ru và có tốc độ cao đi tới. Đã tám giờ tối và các đèn đều bật sáng. Ông ta cúi xuống đầu giường Maigret.

— Có nặng không?

— Lâu đấy. Phải nằm bất động trong vòng nửa tháng.

— Tôi có thể chuyển đi nơi khác, thí dụ như ở khách sạn được không?

— Ông không hài lòng ở đây? Tất nhiên được thôi, nếu ông có người chăm sóc.

— Nói riêng với nhau, xin ông cho biết ý kiến về vụ người điên ở Bergerac?

Ông bác sĩ trầm ngâm một lúc, không trả lời. Maigret hỏi cho rõ hơn:

— Ông có tin như mọi người là có một người điên sống lẩn tránh trong rừng không?

— Không!

Cũng tốt thôi! Maigret có thời gian để suy nghĩ, để nhớ lại những sự việc tương tự mà ông đã biết hay được nghe nói tới.

— Hung thủ là một con người bình thường trong đời sống, như ông hay tôi, liệu có đúng không?

— Có thể?

— Hay nói một cách khác, có khả năng đó là một con người sống ở Bergerac và làm một việc gì đó.

Ông bác sĩ liếc xéo Maigret một cách khó hiểu, ngập ngừng và bối rối. Maigret vẫn tiếp tục câu chuyện, mắt không rời ông ta:

— Ông có ý kiến gì không?

— Ý kiến thì có nhiều đấy, lần lượt nảy ra. Tôi suy nghĩ về chúng. Rồi tức tối thấy phải bác bỏ. Lại suy nghĩ về chúng nữa. Xem xét dưới một góc độ nào đó thì ai cũng đều có thể bị nghi là có cái đầu không ổn.

Maigret cười.

— Và tất cả mọi người dân trong thành phố đều như vậy. Từ ông thị trưởng và ngay cả từ ông biện lý cho tới người mà ta gặp đầu tiên. Đừng nên quên các cộng sự của ông, người gác cổng bệnh viện.

Không! Ông bác sĩ không có lòng dạ nào mà cười!

— Khoan đã. Đừng cựa quậy! - Ông bác sĩ nói khi thọc lưỡi dao mảnh vào vết thương. Chuyện đó thật kinh khủng hơn điều ông nghĩ.

— Dân số ở Bergerac có bao nhiêu?

— Khoảng mười sáu ngàn. Sự việc khiến tôi phải cho rằng người điên đó thuộc tầng lớp cao trong xã hội. Và ngay cả...

— Tất nhiên cả cái kim nữa! - Maigret vừa nói vừa nhăn mặt vì bác sĩ làm ông đau.

— Ông định nói gì vậy?

— Cái kim cắm thật chính xác vào tim, cùng hai lần nối tiếp nhau, chứng tỏ hắn phải có một ít kiến thức về môn cơ thể học.

Tới đây hai người lại im lặng. Trán ông bác sĩ nhăn thêm. Ông quấn băng xung quanh vai và nửa thân người Maigret rồi thở dài đứng lên:

— Ông nói ông thích chuyển đến khách sạn ư?

— Vâng. Tôi sẽ gọi nhà tôi đến.

— Ông muốn lãnh vụ này?

— Còn thế nào nữa!

○○○

Trời mà mưa thì hỏng hết việc. Nhưng ít ra trong nửa tháng nay không có một giọt mưa nào. Và Maigret ở trong một buồng đẹp nhất trên lầu một của khách sạn Anh quốc. Giường được kê sát cửa sổ để ông có thể ngắm quang cảnh của quảng trường, ở đây ông nhìn thấy bóng râm di chuyển từ dãy nhà bên này sang dãy đối diện.

Bà Maigret chấp nhận cảnh ngộ này cũng như đã từng chấp nhận bất cứ cảnh ngộ nào, không ngạc nhiên, không nổi nóng. Bà mới ở trong phòng hơn một giờ mà căn phòng đã trở nên quen thuộc với bà rồi, và để tạo cho căn phòng có một khung cảnh gia đình, bà đã mang tới đây một ít đồ vặt vãnh, cả sổ ghi chép cá nhân.

Hai ngày trước đây ở Alsace, bà cũng như thế khi đứng bên đầu giường bà em vừa sinh nở.

— Con gái, mập lắm! Anh mà thấy thì phải biết! Đứa bé nặng gần năm kí.

Bà hỏi ông bác sĩ:

— Thưa bác sĩ, nhà tôi có thể ăn được những thứ gì? Súp gà được không? Có mấy thứ mà bác sĩ phải cấm nhà tôi! Không hút thuốc! Anh ấy hút như uống bia! Một giờ nữa, ông ấy lại đòi cho mà xem.

Trên tường có bức tranh vẽ choáng lộn màu xanh, đỏ. Màu đỏ như màu máu, còn màu xanh thì sặc sỡ. Những vân dài nhảy nhót trong ánh mặt trời! Và những đồ dùng của khách sạn vừa nhỏ vừa xấu đóng bằng gỗ thông không vững chãi trên những chiếc chân mảnh dẻ!

Một căn phòng lớn có hai giường. Và một cái bếp cũ xây cách đây hai thế kỷ, trong đó có một lò sưởi loại rẻ tiền.

— Em cứ tự hỏi mãi là tại sao anh lại nhảy theo tên đó. Nếu mà anh bị ngã xuống đường sắt thì sao... À này! Em chuẩn bị cho anh một cốc kem chanh nhé!... Em hy vọng người ta cho em vào bếp...

Bây giờ thời gian mơ mộng thật là hiếm. Ngay cả khi ông nhắm mắt lại có ánh mặt trời chiếu vào, ông cũng có ý nghĩ tương đối rõ ràng: Nạn nhân thứ nhất. Một phụ nữ nông thôn. Có chồng chưa? Mấy con? Lấy con người chủ trại. Nhưng nàng dâu không hợp với bà mẹ chồng, bị chê trách là quá đỏm dáng vì bận cả bộ đồ lụa khi vắt sữa bò...

Thế rồi như một hoạ sĩ ghi trên khung vải, Maigret kiên nhẫn, trân trọng dựng lên trong óc hình ảnh một phụ nữ nông thôn trông thật ngon mắt, có da có thịt, sạch sẽ, biết theo dõi các mốt ở Paris và mang nhiều ý tưởng mới vào gia đình bố mẹ chồng. Từ thành phố cô trở về. Và ông hình dung rất rõ con đường. Khúc đường nào thì cũng giống nhau vì hai bên đường có những hàng cây lớn toả bóng râm. Và mặt đất bạc màu trắng xoá, lung linh dưới ánh mặt trời. Rồi đến em gái trên chiếc xe đạp. Em đã có người yêu chưa? Không biết! Hàng năm em đến chơi nhà bà dì ở Paris nửa tháng trong vụ nghỉ hè...

Chiếc giường ẩm ướt hơi mồ hôi. Bác sĩ ngoại khoa đến một ngày hai lần. Sau bữa trưa, Leduc đi tới bằng chiếc xe Ford, vụng về xịch tới xịch lui hồi lâu dưới cửa sổ mới đưa được chiếc xe cà tàng vào chỗ đậu. Sáng lần thăm thứ ba, ông ta đội chiếc mũ cói cũng như cảnh sát trưởng.

Ông biện lý cũng đến thăm. Ông nhầm bà Maigret là người hầu phòng nên thản nhiên đưa cho bà cất chiếc gậy và cái mũ quả đưa.

— Xin ông bỏ qua cho sự nhầm lẫn đó. Nhưng cũng tại vì ông không có giấy tờ trên người.

— Vâng! Cái ví của tôi bị mất. Nhưng... mời ông ngồi.

Ông ta luôn luôn muốn gây sự. Nhưng không phải thế đâu. Đó là tại cái mũ tròn nhỏ, những sợi ria mép lại chĩa thẳng ra quá.

— Vụ đó thật bi thảm và đe doạ sự yên tĩnh của vùng này. Ở Paris nơi mà tội ác hoành hành như cơm bữa thì những vụ đó xảy ra mới có lý. Chứ còn ở đây!...

Trời đất! Ông ta cũng có đôi lông mày rậm! Như người nông dân! Như ông bác sĩ! Đôi lông mày xám cũng tương tự như đôi lông mày mà Maigret không hiểu tại sao lại gán cho người trên tàu.

Thêm một chiếc gậy, đầu gậy bằng ngà voi có chạm trổ.

— Thôi! Tôi cầu mong cho ông chóng bình phục và không có ấn tượng xấu về địa phương chúng tôi!

Ông ta chỉ đến thăm xã giao rồi vội đi ngay.

— Ông được một bác sĩ xuất sắc chăm sóc. Môn đệ của giáo sư Martel đấy. Tiếc rằng những cái khác...

— Cái gì?

— Tôi thông cảm. Xin ông đừng bận tâm. Xin chào. Hàng ngày tôi sẽ cho người đến thăm ông.

Maigret ăn cốc kem chanh là một kiệt tác của bà vợ. Nhưng ông thấy khó chịu khi ngửi thấy mùi nấm toả ra từ phòng ăn. Bà vợ nói:

— Thật quái gở! Ở đây người ta dùng nấm như ở nơi khác dùng khoai rán. Không thể tưởng tượng được rằng chỉ tốn có hai xu thôi. Ngay cả trong thực đơn giá mười lăm quan.

Và đến lượt Leduc đến thăm.

— Mời anh ngồi. Dùng chút kem nhé? Không à? Anh có biết cuộc sống riêng tư của ông bác sĩ chăm sóc tôi không? À mà tên ông ta là gì nhỉ?

— Bác sĩ Rivaud. Tôi không biết nhiều lắm. Toàn lời người ta nói thôi. Ông ta sống với bà vợ và cô em vợ. Người dân ở đây kháo với nhau rằng cô em vợ cũng như vợ ông ta. Nhưng...

— Thế còn ông biện lý?

— Ông Duhourceau à? Người ta đã nói với anh như thế nào rồi?

— Cứ nói tiếp đi!

— Em ông ta là vợ goá một viên thuyền trưởng tàu viễn dương, bà ta bị điên. Một số người cũng kháo nhau rằng ông ta cho nhốt bà vào bệnh viện tâm thần chính là để nhằm vào gia tài của bà ấy.

Ông bạn cũ ngạc nhiên nhìn Maigret khi thấy cảnh sát trưởng phấn khởi, nheo mắt nhìn về phía quảng trường.

— Còn gì nữa?

— Hết rồi! Ở những tỉnh lẻ thì...

— Ông bạn Leduc này, cái tỉnh nhỏ này không giống những tỉnh khác. Nó có chứa một người điên đấy!

Chuyện kỳ quái là chính Leduc lại có vẻ lo lắng thực sự.

— Một người điên được tự do! Nó chỉ điên từng lúc còn lúc khác thì nó cũng đi lại, nói năng như anh và tôi.

— Ở đây bà xã anh có thấy chán không?

— Bà đảo lộn cả nhà bếp! Bà chỉ dẫn ông bếp trưởng cách nấu nướng rồi bắt chước làm theo các món của ông bếp. Đúng ra, có lẽ ông bếp mới là điên.

Thực sự khoái cảm khi người ta vừa mới thoát chết, đang bình phục, được chiều chuộng chăm sóc, nhất là trong một khung cảnh hư hư thực thực. Và vẫn để trí óc làm việc theo thói quen đam mê đủ thứ. Nghiên cứu một địa phương, một tỉnh từ trên giường, từ cửa sổ.

— Ở đây có thư viện không?

— Có chứ!

— Vậy vì tình bạn, anh đi mượn cho tôi tất cả các cuốn sách nói về các bệnh tinh thần, sự truỵ lạc, về chứng cuồng si. Và đem quyển danh bạ điện thoại lên đây. Nó cho ta biết nhiều điều lắm! Anh hỏi khách sạn xem nếu máy điện thoại có dây dài thì thỉnh thoảng mang lên đây cho tôi.

Giấc ngủ đã tới. Maigret cảm thấy nó dâng lên như một cơn sốt, xâm nhập vào từng thớ thịt sâu thẳm nhất.

— Ngày mai anh đến dùng bữa trưa ở đây. Thứ bảy mà.

Leduc bực bội lẩm bẩm trong khi tìm cái mũ cói:

— Rồi lại phải đi mua cả con dê cái nữa!

Khi ông ta đi khỏi, Maigret đã nhắm mắt và hơi thở đều đặn thoát ra từ cái miệng hé mở.

Cảnh sát trưởng về hưu gặp bác sĩ Rivaud ở hành lang tầng trệt. Ông ta kéo riêng viên bác sĩ ra một chỗ, ngập ngừng hồi lâu rồi thì thầm nói:

— Ông có chắc vết thương không ảnh hưởng đến trí minh mẫn của ông bạn tôi không? Ít nhất là về... Tôi không biết diễn ta như thế nào. Ông có hiểu lời tôi không?

Ông bác sĩ giơ tay phác một cử chỉ mơ hồ.

— Bình thường ông ấy là người thông minh chứ?

— Rất thông minh! Ông ta không bao giờ tỏ vẻ như vậy, nhưng...

— À ra thế!

Rồi ông bác sĩ bước lên cầu thang, đôi mắt mơ màng.