PHẦN THỨ HAI

Chiến tranh kết thúc và ai cũng thấy các nước phương Tây tìm mọi cách ngăn cản những người Xô Viết bị xua đuổi sang Đức bởi chủ nghĩa phát xít được trở về Tổ Quốc. Ai đã từng chứng kiến những ngày kết thúc chiến tranh trên nước Đức đều không thể quên được những dòng người dài vô tận kiệt sức, mệt mỏi rã rời chuyển động từ Tây sang Đông và từ Đông sang Tây. Để lập một “trật tự mới” ăn cướp ở châu Âu những tên Hítle dồn về nước Đức nô lệ mà chúng đã biến thành ở khắp các nước chúng đặt chân tới. Chúng cưỡng bức những người thợ mỏ Pháp làm việc trong các hầm mỏ ở Silêdi, nông dân Ukrain chăn cừu trên đất địa chủ ở vùng Baravi. Cả nước Đức tràn ngập một mạng lưới các trại nhốt người nô lệ. Đã có những trại tập trung của tử thần dành cho những ai không chịu khuất phục những tên chủ nô mới xuất hiện.

Những ngày hòa bình đầu tiên trên khắp các nẻo đường của nước Đức đầy những người mặc quần áo lao động kẻ sọc, trên tay họ là những con số đóng dấu cháy xém của tù nhân trại tập trung. Họ trông chẳng khác gì những kẻ đã chết từ nấm mồ vùng lên. Những con người này đang trên đường trở về làng quê thân yêu. Chỉ bằng những hình ảnh này cũng đủ chứng minh cho thế giới thấy những ngày đau khổ mà họ đã phải trải qua.

Trong khu vực đóng quân của quân đội Nga hàng trăm sĩ quan thiếu ngủ mặc dầu chân còn không đứng vững vì đã kiệt sức nhưng vẫn hăng hái giúp đỡ những người của “trật tự mới” nhanh chóng được trở về đoàn tụ tại quê nhà. Những bếp ăn di động của lính được đặt trên khắp các nẻo đường. Các trung tâm đặc biệt làm việc suốt ngày đêm tại các điểm có dân cư để cung cấp lương thực và quần áo cho các tù nhân được giải phóng khỏi chủ nghĩa phát xít, bảo đảm cho họ có phương tiện đi lại và chỗ ngủ đêm.

Tình hình ở Tây Đức lại hoàn toàn khác. Ngay sau khi chiến tranh kết thúc đã dán các thông báo cho biết ở khu vực phía Tây có hàng nghìn hàng nghìn tù nhân trong các trại giam của Hítle không được trả lại tự do. Lúc đầu họ nghĩ ra một lý do: trong các trại giam có các căn bệnh truyền nhiễm đang hoành hành vì vậy điều cần thiết phải làm vào lúc này là tiến hành tiêm chủng. Sau đó phương Tây lại tuyên truyền một thuật ngữ trong các văn kiện chính thức là “cho hồi hương tự nguyện”. Như vậy có nghĩa là người Nga không có ý đề đạt nguyện vọng muốn trở về Tổ Quốc. Sự dối trá quá ư lộ liễu đó đã bị vạch trần bởi những người tìm cách thoát ra khỏi các trại tập trung.

Còn lan truyền lời vu khống là những người đã được giải phóng khỏi các trại giam trở về nhà đã bị kết án là những kẻ phản bội. Cùng lúc đó họ gieo rắc những lời hứa hẹn hào hiệp và giả dối cũng như vậy, họ tuyên truyền trong thế giới phương Tây sinh hoạt đời sống luôn được đầy đủ ấm no.

Vậy là việc hồi hương những người con của mình từ nơi đất khách quê người trở về đoàn tụ với gia đình là lẽ thường tình. Nhưng tại sao các cường quốc phương Tây lại cản trở việc làm đó? Đúng vào mùa thu khi xảy ra chuyện này tướng Klây thuộc Bộ tổng chỉ huy Mỹ ở Đức trong một cuộc họp báo đông đủ người tham gia đã tuyên bố rằng chính quyền chiếm đóng phương Tây không có ý định cấm đoán những hoạt động của các tổ chức chống đối những người muốn hồi hương. Theo đề nghị của một phóng viên muốn được nghe vấn đề này có câu trả lời chi tiết hơn nữa thì viên tướng giận dữ trả lời rằng ông ta không có quyền can thiệp vào những công việc riêng của người Nga.

Cũng vẫn bài ca ấy! Có một dư âm nào đó giống như phát biểu của một vị tướng khác về Subbôtin. Các bạn thấy không, ông ta không nhất thiết phải biết có một sĩ quan Nga đã trốn sang phương Tây.

Trong quá trình triển khai công tác chống phá địch thủ các tình báo viên nước ngoài luôn luôn đụng phải vấn đề ngôn ngữ. Làm thế nào để dạy được một người Mỹ hay người Anh nói được tiếng Nga để người Nga công nhận là đồng bào của mình hoặc có thể dạy họ nói tiếng Ukrain như thế nào để họ nhận đồng hương. Trong cả hai trường hợp đều đòi hỏi phải mất nhiều năm học hành.

Cơ quan tình báo Mỹ đã hối hả và quyết định tăng thêm biên chế dựa vào sự tuyển mộ những người Nga di tản. Các quan chức đứng đầu ngành tình báo đã được toàn bộ ban tham mưu về những tổ chức người tuyển mộ tháp tùng đi thăm hầu hết các trại. Ít lâu sau có một sĩ quan tình báo Mỹ từ Tây Đức chạy sang hàng ngũ chúng tôi để kể rằng họ đã phải kiên nhẫn tìm tòi như thế nào những tên phản bội nhơ nhuốc lương tâm hoặc có nhận thức kém trước những lời hứa hẹn quyến rũ về tiền bạc hoặc trước lời cam đoan sẽ có cuộc sống thiên đường. Họ được đưa tới những trường huấn luyện ở các địa điểm kín đáo khác nhau trên đất Tây Đức rồi được vội vã đào tạo thành những tên gián điệp và biệt kích.

Thiếu tá Khaútson là hiệu trưởng của một trong những trường như thế. Tất nhiên, đối với ông ta thì đây là một sự giáng cấp. Ông ta đã bắt tay vào công việc hết sức tận tình, hy vọng bằng sự mẫn cán phục vụ của mình sẽ sửa chữa được những thiếu sót sai lầm để sớm được trở về công việc nổi danh hơn.