23 NHỮNG TẢNG BĂNG - TRONG DÒNG SÔNG-
NGƯỜI ta có thể làm cho một dòng sông đông thành băng. Khó đấy, nhưng có thể làm được. Khi nhiệt độ xuống thì thác Niagara đông lại thành băng. Đời sống cũng vậy. Nếu nhiệt độ xuống thì đời sống cũng đóng băng lại. Có những cục băng trong đời sống của mỗi người.
Như một dòng sông chảy mạnh, chúng ta luôn luôn biến đổi trong một vũ trụ biến đổi. Cái gì ở lì một chỗ, không thay đổi, đóng băng lại thì không còn sinh khí nữa. Bản chất của đời sống là lưu động thay đổi, chuyển hướng, theo một con đường mới. Một con sông đóng băng thì không còn chảy được nữa. Trong thâm tâm ta cũng vậy, chỗ nào đóng băng thì chỗ đó ngăn chặn sinh khí lại. Trong mỗi một cục băng có một phần sinh lực của ta bị tù hãm, đông đặc lại.
Cái gì đã ngăn chặn dòng sông của ta như cục băng đấy?
Cái đó có thể là một chuyện xảy ra hồi ta bảy tuổi. Trong lớp học, đông đủ bạn bè, đứa nào cũng ngó tôi, mà tôi không trả lời được câu hỏi của cô giáo. Đúng lúc đó, trong cái lớp học đó, thì vũ trụ của tôi là những bạn nhỏ đương khoái chí vì thấy tôi lúng túng, vũ trụ của tôi là cô giáo mà tôi sợ như sợ một vị thần linh. Cô hỏi tôi một câu mà tôi không trả lời được, tôi lạnh cóng lại, cứng đơ ra. Nếu tôi là một đứa quá mẫn cảm, hoặc nếu chuyện đó xảy vào một lúc quan trọng, hoặc nếu nó xảy ra nhiều lần, thì có một cái gì đóng băng trong lòng tôi, một quãng đời tôi thành một cục băng. Bây giờ đây, cách đã mấy chục năm mà nó vẫn còn ngăn cản sự cảm thông của tôi, làm cho tôi trơ trơ như đá, ngượng nghịu, miệng như câm, chân tay tê liệt, không khác gì hồi bảy tuổi. Nó lạnh mà cứng quá. Cho nó ra ánh sáng, cho nó tiếp hơi nóng của sự cảm thông, hiểu biết, nó sẽ tan ra.
Cái gì đã ngăn chặn dòng sông của ta thành như cục băng đấy?
Cái đó có thể là cái tang của một người thân. Một người thân từ trần. Chết là vĩnh biệt! Đau xóc quá, chịu sao cho thấu! Một phần của ta, cái phần quan trọng, quí nhất đó đã rời khỏi ta rồi, làm sao ta có thể tiếp tục sống cho được? Và trong khi ta bất giác muốn chết theo người thân, thì một phần của ta đông cứng lại như băng, cứng đến nỗi lệ không tuôn ra được nữa. Những giọt lệ không chảy ra được là những giọt lệ đã đông lại mà ta không thấy, nó vừa nặng, vừa lạnh. Có khi ta cảm thấy một phần của bản ngã ta đã lạnh cứng, vô tri vô giác rồi, nhưng có lúc lại không. Có khi chẳng phải chỉ riêng cái tình thương nhớ người khuất nó làm cho lòng ta lạnh lại; còn có lòng hối hận nữa; ta hối hận rằng tình của ta đối với người thân, trước kia đã có lúc không toàn mĩ, vì mặc dầu ta rất tận tâm mà vẫn có lúc quạu quọ, oán trách - nghĩa là có lúc không có tình thương. Cái chết của người đó có thể làm cho những tình cảm trái ngược nhau đó đông lại như băng.
Cái gì đã ngăn chặn lòng ta như cục băng đấy?
Cái gì có thể là một sự thất vọng hồi ta còn là một em bé. Ta chìa tay ra với Má và Má không thấy. Hoặc ta muốn Ba vuốt ve mà Ba lại bận châm điếu thuốc. Đúng lúc ta cần biểu hiệu của tình thương để được an lòng, thì Ba Má lại không nhận thấy. Nhưng cơ thể của ta nhận thấy mà ta không hay; cả triệu tế bào của ta ghi sự lạnh lùng, vô tâm của Ba Má. Thường thì cảm giác đó chỉ thoáng qua thôi. Nhưng có thể là do một trường hợp đặc biệt, hoặc do sự kiện đó xảy ra nhiều lần mà có cái gì đóng băng ở trong lòng ta, rồi lớn lên lòng ta vẫn còn cứng lại, khó thổ lộ tình thương. Chỉ một cái gì hơi khó chịu, một sự bứt rứt mơ hồ cũng làm cho lòng ta cứng lại, ta giữ thế thủ liền, một tình cảm ấm áp vừa dâng lên ở trong lòng, muốn bộc lộ ra là ta vội nén nó lại. Rồi tới khi ta muốn bày tỏ tình cảm của mình thì bày tỏ một cách quá vụng về, thành thử người khác không nhận ra hoặc không hiểu nữa. Hỡi ôi! Thế là lòng ta lại càng đông lại, đông lại hơn trước.
Cái gì đã ngăn chặn lòng ta như cục băng đấy?
Cái đó có thể chỉ là danh từ - một danh từ đã đóng băng lại ở trong lòng ta, đã từ lâu, lâu lắm. Chẳng hạn tiếng "bác sĩ". Tiếng đó như có phép thần, nó có một ma lực mạnh làm sao! Cách đây đã lâu, lâu lắm, một em trai từ trên cây té xuống; nó sợ, nó đau, nó chảy máu. Ba má nó chạy lại thấy nó chảy máu cũng đâm sợ. Nó thấy Ba Má sợ, nó lại càng sợ. Từ trước nó vẫn tin Ba Má nó toàn trị, toàn năng, nay nó thấy Ba Má nó phải đi nhờ một vị tài giỏi hơn, tức ông "bác sĩ": "Đưa nó đi bác sĩ, đưa đi, lẹ lên. Bác sĩ sẽ băng bó cho. Con phải nghe lời bác sĩ nhé. Ông sẽ làm cho con hết đau". Thế là đứa nhỏ coi bác sĩ là một vị Cứu tinh. Quan niệm đó in sâu vào tiềm thức của nó, lớn lên, tiếng "bác sĩ" gợi cho nó một phản ứng, theo quan niệm rằng bác sĩ thì tất phải biết cơ thể con người, phải trị được bệnh. Nếu bác sĩ không trị hết bệnh thì nó lại có một phản ứng khác, cũng vô lý nữa: phản ứng của một kẻ phê phán các bác sĩ một cách khắc nghiệt, chẳng suy xét gì cả, cho rằng họ chẳng săn sóc gì đến bệnh nhân, chỉ làm tiền hoặc họ chẳng biết chút xíu gì cả, đi cho họ khám bệnh chỉ tốn tiền. Tiếng "bác sĩ" là một tiếng dễ làm cho lòng ta đóng băng lại. Còn nhiều tiếng khác nữa. Tất cả những tiếng trỏ những người có quyền hành trong xã hội hay trong nghề nghiệp đều có thể làm cho cảm xúc của ta hóa lạnh mà kết tinh lại. Chẳng hạn những tiếng: mục sư, cảnh sát, giám đốc, tướng lãnh, quan tòa... Nhiều người chỉ trông thấy một sắc phục uy nghi cũng đủ hóa ra sợ sệt, rụt rè.
Tóm lại, những cục băng đó ngăn dòng sinh lực của ta; nó làm cho trí óc ta mờ đi, cảm giác nhụt đi, khả năng hiểu biết, phê phán và thông cảm giảm đi. Chúng là những xúc động từ hồi trước, đông đặc lại ở trong lòng ta. Hồi nó mới xảy ra thì xúc động như vậy là phải. Nhưng bây giờ, lớn rồi mà ta cũng vẫn phản ứng như hồi nhỏ thì là vô lý.
Mục đích của thuật này là làm tan những cảm xúc đóng băng đó, để cho năng lực của nó được giải thoát.
Những cảm xúc đó có thể chia làm nhiều loại như dưới đây:
Chướng ngại từ ngữ Chướng ngại thể chất
Chướng ngại tri giác Chướng ngại thông cảm
Chướng ngại tinh thần Chướng ngại cảm giác
Tôi kể ra vài loại như vậy để giúp bạn tự kiếm ra những cục băng riêng của bạn khi theo lời chỉ bảo trong chương này. Nếu bạn kiếm thêm được loại nào nữa thì nhớ ghi lại.
Trước khi thực hành, bạn phải đồng ý với chính bạn về hai điểm dưới đây:
Điểm thứ nhất: bạn cũng như mọi người khác, lúc này đây, có thể đau khổ, cảm thấy nhiều ẩn ức bị dồn ép chỉ vì hồi nhỏ đã có lần trước một tình trạng nào đó, một phần nhỏ tâm hồn bạn đã đóng băng lại.
Điểm thứ nhì: bạn sẽ thành thực tìm xem chướng ngại đó là cái gì và kiếm được cục băng rồi, bạn sẽ quyết tâm làm cho nó tan rã.
Bạn có thể cho lời dặn trên là thừa. Nhưng có điều hiển nhiên này là nhiều khi chúng ta không rời bỏ được những thói quen cảm xúc của ta mặc dầu và biết rằng chúng vô lý lại nguy hại về nhiều phương diện nữa.
Đây, xin bạn làm như sau:
Phải vô một phòng hoàn toàn tĩnh mịch để khỏi bị ai quấy rầy, ít nhất là trong một giờ.
Có hai cách bắt đầu thuật này. Tùy bạn lựa cách nào hợp với bạn nhất.
Bạn có thể:
Tưởng tưởng một dòng sông đương chảy.
Bạn nhìn thấy nó rõ ràng.
Nhìn nó chảy một lúc: dòng nước lặng lẽ, êm đềm và trong trẻo từ từ trôi trước mặt bạn.
Bây giờ bạn thấy những cục băng nổi lềnh bềnh trên mặt nước và trôi theo dòng. Bạn với lấy một cục. Nó lạnh cóng phải không? Bạn cầm nó một lát, đưa nó ra chỗ có ánh nắng, rồi bỏ nó rơi xuống.
Bạn nhìn thấy cái gì trong cục băng đó? Một hình người ư? Hay một danh từ? Một việc cũ? Hay chính hình bạn?
Hoặc:
Bạn nghĩ tới một tình cảm khó chịu nó phát ở trong lòng bạn mỗi khi bạn đứng trước một người nào đó. Bạn nghĩ tới một phản ứng nó tái hiện mỗi khi bạn gặp một tình thế nào đó hoặc nghe một vài tiếng nào đó. Những tình cảm, phản ứng đó là những cục băng cảm xúc.
Cả trong hai cách đó, bạn tiếp tục tự hỏi như sau:
Lần đầu tiên cảm thấy cục băng đó là lần nào?
Mới đây? Hay đã lâu lắm? Dù mới hay cũ thì cũng vậy, bạn phải sống lại cái lúc mà cảm xúc bạn đóng băng lại ấy.
Bạn lựa một lúc, một chuyện thôi, một cục băng thôi. Sống lại chuyện đó cho đầy đủ. Lặp lại những tiếng đã thốt hoặc đã nghe trong lúc đó.
Bạn suy tưởng và nói
Suy tưởng và cảm thấy
Suy tưởng và nếm
Bạn sống thực những hành động đó
Sống hoàn toàn những hành động đó.
Trong khi chú hết ý vào con người đó, tình thế đó, danh từ đó, câu nói đó, chuyện bực mình đó, thì bạn nhận kỹ xem trong cơ thể có xảy ra cái gì không?
Có thấy một bắp thịt nào co lại không?
Có thấy nhiệt độ trong người thay đổi không?
Có thấy cơ thể của bạn dự vào hoạt động tinh thần đó không?
Bạn đã suy tưởng rồi; đã nhận xét những sự thay đổi trong cơ thể bạn rồi. Bây giờ tới phiên cảm xúc của bạn hoạt động cho cuộc kinh nghiệm cũ hiện lại y như thực. Cảm xúc đó có thể đau đớn: cứ để nó tự phát hiện ra. Bạn muốn khóc ư? Thì cứ khóc đi. Bạn muốn cười thì cứ cười; muốn văng tục thì cứ văng tục, phải cho cảm xúc biểu lộ ra thì cục băng kia mới tan được. Nếu cảm xúc có thể biểu lộ được nhờ các thuật khác, như "Trái banh để đấm" hoặc "Thổi bong bóng nước" thì bạn làm thêm những thuật đó.
Làm như vậy nhiều lần cho tới khi có thể sống lại mọi cảm xúc, mọi kích thích hồi trước.
Sau cùng làm theo thuật "Giết con ma".
Làm tan những cảm xúc đóng băng lại từ hồi trước, tức là giải phóng được năng lực bị giam hãm từ hồi đó để lợi dụng nó.
Điều này rất quan trọng: phải tỉnh táo, đừng tạo nên những cục băng mới nữa. Khi bạn thấy người chung quanh hoặc chính bạn hóa nóng nảy, bực tức, khi bạn gặp một tình thế khó khăn, khi biến cố, tình cảm hoặc danh từ như có vẻ chống đối bạn - khi bạn cảm thấy một phần của bạn bị trói chặt lại, đông đặc lại vì một chuyện xảy ra thì bạn nên tự hỏi: Có phải ta đương tạo một cục băng đấy không?
Nếu bạn chịu gắng sức thì thuật này tất hiệu nghiệm.
Ta có thể đọc các thuật:
hiểu các thuật
biết các thuật
thích các thuật
phân tích các thuật
thí nghiệm các thuật
sống các thuật
Sống các thuật mới là cách sáng tạo nhất.