Chương 10 KHÔNG THÍCH HUY HIỆU VÀ

Khắp nơi đều là "mặt trời hồng", Mao Chủ tịch chỉ vào ảnh của mình, nói với cảnh vệ: "Cảnh vệ các cháu đều là phái Bảo hoàng!" Nhìn thấy trên ngực các đồng chí nữ lấp lánh "huy hiệu Mao Trạch Đông", đột nhiên Người bực dọc nói: "Cái đó có tác dụng gì! Tôi phải đứng gác ở đây không có người thay, để cho phong ba mưa nắng dãi dầu... khắp nơi là ảnh của tôi, rốt cuộc có tác dụng gì!"

Trong những năm tháng Mao Chủ tịch sống ở bể bơi Trung Nam Hải, tôi dẫn hai phân đội cảnh vệ vào ở tạm trong mấy gian nhà xoàng xĩnh ở phía bắc bể bơi, thấm thoắt vừa tròn 10 năm.

Từ phòng thay đồ bể bơi đến chỗ chúng tôi ở có một số cây cổ thụ xen lẫn các khóm trúc xanh rờn, cạnh đó có một khoảng đất trống, rộng khoảng năm sào. Đại bộ phận cán bộ chiến sĩ chúng tôi đều xuất thân từ nông thôn, không những rất quý đất mà còn biết cày bừa, biết cách quản lý đồng ruộng, cũng rất yêu lao động. Mọi người nhân lúc nhàn rỗi tăng gia trồng các loại rau trên mảnh đất đó, ví như: mươp đắng, ớt, rau thơm, dưa chuột, bí xanh, tỏi, v.v... xuân hạ thu đông, bốn mùa đều có rau tươi. Việc làm này không những cho chúng tôi được ăn rau xanh do chính mình trồng mà còn tạo cho mọi người sống ở thành phố được nhìn thấy cảnh nông thôn. Kể từ tháng 8 năm 1966, Mao Chủ tịch chuyển về ở tại đây, Người cũng thường xuyên đi dạo quanh vườn rau của chúng tôi, ngắm vườn rau, Người tỏ ra rất thích thú.

Mao Chủ tịch đi dạo, ngắm nhìn vườn rau xanh tốt. Có lúc gặp chúng tôi đang lao động, Người cũng đến tham gia, kể cho mọi người nghe một số câu chuyện về phương thức trồng trọt và quản lý rau quả của người phương Nam. Từ đó về sau chúng tôi làm theo lời dạy của Người, quả nhiên thu được nhiều kết quả. Mao Chủ tịch thấy thế rất vui.

Có lần, Mao Chủ tịch chỉ vào vườn rau đang lên xanh mơn mởn, nói: "Các cháu cảnh vệ trồng được một vườn rau xanh tốt như vậy trong khoảng đất trống nằm giữa các lùm cây và cỏ dại, thật không phải là chuyện dễ dàng!"

Đầu bếp của Mao Chủ tịch cũng thường xuyên đến vườn rau, chọn các loại rau làm thức ăn cho Người, loại rau quả dùng nhiều nhất là dưa chuột, rau muống, đậu, ớt, v.v... Nói về rau, đó toàn là những loại rau thông thường được bán ở thị trường, song nguồn gốc của rau rõ ràng và tin cậy, đặc biệt là rau sạch và tươi non.

Hơn một lần Mao Chủ tịch nói với các chiến sĩ cảnh vệ:

"Bác thường xuyên được ăn rau xanh do các cháu trồng, các cháu văn võ song toàn lại còn biết cả làm vườn nữa, tinh thần làm việc của các cháu khá lắm!"

Các chiến sĩ phấn khởi nói: "Thưa Chủ tịch, Chủ tịch thích ăn loại rau nào thì nói đầu bếp đến hái..."

Cả Chủ tịch và các chiến sĩ đều cười vui vẻ, cảnh tượng này thật rung động lòng người. Có thời gian Người đi thị sát khá lâu, các chiến sĩ hái rau xanh nhờ nhân viên thông tin chuyển giúp biếu Mao Chủ tịch. Các chiến sĩ còn biết bảo quản rau củ quả, để sản phẩm của mình giữ được tươi lâu hơn, chờ Chủ tịch về.

Tóm lại, trong mấy năm liền, cán bộ chiến sĩ chúng tôi trồng rau xanh, ai cũng coi đây là mục tiêu phấn đấu, sản xuất ra rau sạch phục vụ Người, ai cũng thích thú và phấn khởi khi tham gia công việc này.

Rau củ quả thì nhiều, Người chỉ ăn rất ít trong số đó, đa phần là chúng tôi ăn. Cánh cảnh vệ chúng tôi có hơn 30 người, rat ít khi phải ra chợ mua rau, vừa tiết kiệm tiền bạc, vừa học được cach lao động, đời sống cũng được cải thiện đáng kể, điều được nhieu nhất là tăng thêm thể lực, có lợi cho sức khỏe, chỉ một vườn rau nhỏ đã đem lại rất nhiều điều!

Một buổi chiều, nhân lúc đi dạo ngắm vườn rau, Người ghé qua chỗ ở của chúng tôi để thăm hỏi chiến sĩ. Đó là một ngay mùa hè năm 1968, Mao Chủ tịch đĩnh đạc bước vào phòng ở của chúng tôi, phân đội trưởng đang duy trì cho phân đội học tập, lập tức ra khẩu lệnh: "Tất cả đứng dậy, nghiêm, kính chào Mao Chủ tịch, báo cáo, chúng cháu đang học tập." Nhìn thấy gian nhà chật hẹp, chăn màn giường chiếu gọn gàng, chăn gấp vuông vức, xếp thành hàng thang tắp, trong nhà sạch sẽ, không còn hạt bụi, Người cảm thấy vui và yêu mến chiến sĩ vô cùng. Người lần lượt bắt tay tất cả các cán bộ và chiến sĩ, khen ngợi: "Các cháu ham học tập, giữ gìn vệ sinh tốt, các cháu rất giỏi!"

Người nhìn lên, thấy bức tường chính diện treo ảnh màu của chính mình, hai bên dùng lời dạy của mình để viết câu đối; ở giữa là dòng chữ: "Nâng cao cảnh giác, bảo vệ Trung ương Đảng và Mao Chủ tịch". Nhìn sang bên là báo tường, nội dung toát lên cũng như vậy. Mao Chủ tịch chỉ lên tường, nói vui với các chiến sĩ: "Các cháu đều là phái Bảo hoàng."

Câu nói này lúc bấy giờ rất thịnh hành, thường ám chỉ những cán bộ lãnh đạo nửa vời, không kiên quyết, hoặc chỉ những người không tích cực. Các tiêu binh đứng gác ở Trung Nam Hải thường gặp một số phái tạo phản có sự chỉ trích như vậy. Các chiến sĩ cảnh vệ của chúng tôi luôn chấp hành chỉ thị của Thủ tướng Chu Ân Lai, kiên quyết thực hiện phương châm "đánh không đánh lại, chửi không chửi lại", tích cực tuyên truyền, quyết không đẩy mâu thuẫn lên cao. Đây là những việc chúng tôi thường làm, là những câu nói cửa miệng, ngay đến Mao Chủ tịch cũng biết rõ.

Các chiến sĩ bảo vệ đồng thanh hô to: "Chúng cháu bảo vệ Mao Chủ tịch ạ!"

Mao Chủ tịch chỉ vào bức ảnh màu của mình treo trên tường, nói: "Các cháu đều bảo vệ ông ấy à?"

"Vâng ạ!" Các chiến sĩ đồng thanh đáp.

Trong bộ đội có yêu cầu thực hiện "hồng hóa" và "lời dạy hóa" được in trên giấy xanh giấy đỏ, chữ viết chân phương. Chúng tôi biết rằng Mao Chủ tịch không thích những thứ đó, nen chúng tôi cũng không treo nhiều, vả lại như thế cũng tiết kiệm. Trong đại đội của tôi, mỗi lần cần trang trí tranh ảnh, khẩu hiệu cũng tiêu tốn vài chục đồng. Thủ quỹ của đơn vị quản lý tiền mặt rất chặt chẽ, song không thể không chấp hành mệnh lệnh của lãnh đạo, do đó cũng chi tiêu mất một ít. Mao Chủ tịch chỉ vào các "lời dạy" nói: "Cái này, các cháu dán lên đó làm gì mà nhiều thế?"

Tôi đáp: "Cấp trên yêu cầu lời dạy hóa và hồng hóa..."

Đứng trước Mao Chủ tịch, chúng tôi có gì nói nấy, không dài dòng văn tự, tôi cũng không cần phải đắn đo suy nghĩ trước khi nói.

Mao Chủ tịch nhìn chằm chằm vào tôi, hỏi: "Làm như vậy có tác dụng gì?"

"Để khi học tập... cho tiện ạ!"

Môi Chủ tịch mấp máy, Người định nói gì đó, sau không nói nữa. Tôi đoán, Mao Chủ tịch không bằng lòng trước câu trả lời của tôi. Song, Người nghĩ tới các chiến sĩ đang đứng trước mặt, Người không muốn tôi phải bẽ mặt, nên đã không nói ra những lời định nói.

Mao Chủ tịch quay người, nhìn sang bức tường khác cũng thấy treo ảnh màu của mình; nhìn sang phía đối diện lại nhìn thấy một số bức ảnh màu cỡ nhỏ của mình, Người hỏi tôi: "Trường Giang, tại sao khắp nơi treo ảnh tôi?"

Tôi biết Chủ tịch không bằng lòng trước việc làm này, các đồng chí làm việc bên cạnh Người không ai đeo huy hiệu Mao Chủ tịch. Trước đó không lâu, có một nhân viên công tác đeo huy hiệu Mao Chủ tịch mới, rất đẹp. Nữ nhân viên đó đến gặp Mao Chủ tịch nhưng không gỡ ra. Mao Chủ tịch nhìn thấy, Người rất không vui. Nữ đồng chí nói: "Chúng cháu ai cũng có, đây là biểu thị lòng yêu quý...", nói chưa dứt lời, Mao Chủ tịch chỉ vào tấm huy hiệu lấp lánh trên ngực nữ nhân viên công tác, bực dọc nói: "Có tác dụng gì!" Câu nói khiến đồng chí đó ngượng đỏ mặt.

Từ đó về sau, mọi người vẫn đeo huy hiệu Mao Chủ tịch, còn tôi thì không. Trong nhận thức của tôi, ảnh màu thì khác gì huy hiệu. Do đó, khi nghe Mao Chủ tịch nói, tôi đành im lặng.

Với ngữ điệu chậm rãi, Mao Chủ tịch nói: "Các cháu khắp nơi treo ảnh, có người còn treo ảnh tôi ở cổng...", nói đến đây, Mao Chủ tịch bật cười, khôi hài nói tiếp: "Các cháu đứng gác ở cổng, để cho tôi gác cùng, cứ hai giờ các cháu thay ca, tôi vẫn phải đứng gác liên tục không có ai thay, thế là tôi thay các cháu gác cổng...", chữ "cổng" Người kéo âm dài ra, rồi lặp lại: "Tôi gác cổng không có người thay, để cho phong ba mưa nắng dãi dầu... khắp nơi là ảnh của tôi, rốt cuộc có tác dụng gì!?"

Mao Chủ tịch càng nói giọng điệu càng dần nặng lên, âm sắc cũng ngày càng đục hơn. Theo tôi biết, Người cũng không quá phản đối treo ảnh, song đứng trước việc làm thái quá này, Chủ tịch mới có ý kiến. Còn đối với việc chụp ảnh, Người không phản đối.

Về khía cạnh chụp ảnh, tôi từng nhiều lần thấy Chủ tịch đề xuất chụp ảnh với mọi người, mà không phải chỉ chụp ảnh một lần. Đó là vào tháng 4 năm 1958, Mao Chủ tịch đi thị sát vùng nông thôn ở tỉnh An Huy, đoàn tàu dừng ở ga Phong Phụ. Ban ngày Người đi thị sát làng xóm, chập tối trở lại đoàn tàu nghỉ ngơi, hoặc tìm gặp cán bộ địa phương nói chuyện để tránh gây phiền phức cho dân. Một hôm, Người xuống tàu đi dạo, Chủ tịch gặp gỡ một số người, những người này một mực đòi chụp ảnh chung với Mao Chủ tịch. Người rất vui, chụp một vài kiểu với họ. Chúng tôi là nhân viên bảo vệ cũng rất muốn được chụp chung với Chủ tịch, song chần chừ mãi, không dám nói. Vả lại chúng tôi không được phép làm như vậy, bởi chúng tôi đang làm nhiệm vụ bảo vệ Người. Chụp ảnh khá lâu, ai nấy đều được chụp ảnh với Chủ tịch, mọi người phấn khởi, vỗ tay hoan hô còn Mao Chủ tịch thì ngồi trên chiếc ghế mây. Chủ tịch vẫy tay về phía tôi, yêu cầu tôi đến gần rồi nói: "Trường Giang, lại đây, hai ta chụp chung một kiểu ảnh làm lưu niệm."

"Vâng ạ! Được ạ!" Tôi mừng quýnh. "Phó nháy" Hầu Ba giơ máy ảnh lên, lấy đoàn tàu làm nền, chụp cho tôi và Chủ tịch một tấm ảnh. Tôi nhớ rất rõ, đó là lần đầu tiên tôi được chụp ảnh với Chủ tịch.

Còn nữa, tháng 8 năm 1960, tại bãi biển Bắc Đới Hà, Mao Chủ tịch chụp chung với chúng tôi một kiểu ảnh. Lúc đó tinh thần và sức lực của Mao Chủ tịch rất dồi dào, tâm trạng tràn đầy hứng khởi, Người nói nhiều, đặc biệt là rất thích nói chuyện với chúng tôi. Sống và làm việc bên cạnh Người, chúng tôi không có cảm giác bị gò bó, tù túng, đôi lúc quên mất mối quan hệ giữa lãnh tụ và chiến sĩ, thậm chí chúng tôi còn cảm thấy Chủ tịch giống như một đồng chí cán bộ lớn tuổi. Chúng tôi thay quần áo, làm công tác chuẩn bị, đúng lúc chuẩn bị xuống biển thì nhìn thấy Hầu Ba đi tới.

Hầu Ba là người quen, chị không mặc áo tắm mà mặc váy, loại thông thường, trước ngực là chiếc máy ảnh, bước về phía chúng tôi.

"Sao chị không mặc đồ tắm?" một người trong số chúng tôi lên tiếng hỏi.

Chị không trả lời, chỉ cười, mở máy ảnh. Chị định chụp gì nhỉ? Chụp lãnh tụ, chụp biển, hay chụp đề tài nào đó?

"Yêu cầu không chụp một mình tôi!" Mao Chủ tịch nói với Hầu Ba, hướng về phía chúng tôi đang làm công tác chuẩn bị hộ tống Chủ tịch bơi, Chủ tịch vẫy tay ra hiệu nói: "Lại đây, lại đây, tất cả lại đây chụp chung một kiểu ảnh."

Từ trong phòng thay đồ tắm, chúng tôi bê ra một chiếc ghế mây, chúng tôi vây quanh Chủ tịch, đứng ngồi tùy ý, chụp rất tự nhien. Chụp xong, chúng tôi cùng Chủ tịch bơi lội thỏa thích một lúc rồi lên bờ.

Đương nhiên, khi ở cùng chúng tôi, Chủ tịch thấy thoải mái hơn, chúng tôi cảm thấy giữa Chủ tịch và mọi người vừa có tình cảm bạn bè thân mật, vừa có tình cảm đồng chí sâu đậm.

Một trường hợp khác cũng phản ánh tình cảm vị tha của Mao Chủ tịch. Đó là ngày 5-1-1965, tại Hội nghị Hiệp thương chính trị toàn quốc lần 1, khóa IV, Người được hội nghị bầu làm Chủ tịch danh dự Hội Hiệp thương chính trị toàn quốc. Luc đó Chủ tịch rất vui, lần lượt bắt tay thăm hỏi các đại biểu về dự hội nghị, chụp ảnh chung với các đại biểu, ai có nhu cầu Chủ tịch đáp ứng ngay, đại biểu kéo đến khá đông, trong một thời gian ngắn, Chủ tịch chụp với rất nhiều đại biểu. Điều tôi ấn tượng sâu sắc nhất là, Chủ tịch chủ động mời chuyên gia địa chất nổi tiếng Lý Tứ Quang chụp kiểu ảnh đứng ngang hàng cùng Chủ tịch.

Mao Chủ tịch đảm nhận chức Chủ tịch Đảng, còn chức Chủ tịch nước do Lưu Thiếu Kỳ đảm trách. Từ đó về sau, vào những ngày lễ lớn, hai bức ảnh Mao Trạch Đông và Lưu Thiếu Kỳ đăng trên báo to ngang bằng nhau, đặt trang trọng trên trang nhất. Đại để đến lúc này mọi người mới để ý đến độ to, nhỏ của bức ảnh chân dung và vị trí đặt của bức ảnh đó. Nào ngờ, trong "Đại Cách mạng Văn hóa", vấn đề của bức ảnh là vấn đề chính trị, là vấn đề đường lối. Vì thế mới xuất hiện cỡ ảnh to nhỏ khác nhau ra sao, tượng tạc nhiều hay ít, qua đó đánh giá khuynh hướng và nhận thức chính trị, biểu thị lòng trung thành đối với lãnh tụ ở mức nào, trung thành với sự nghiệp Tổ quốc ra sao. Lúc đó, Mao Chủ tịch không biết rõ tình hình phức tạp, rối rắm đang diễn ra hàng ngày. Bản thân tôi cũng không thể nói rõ hoặc nói chính xác ngay lập tức một số tình hình kể trên.

Vì thế, tôi chỉ còn cách là nói thực: "Đây là yêu cầu của cấp trên, biểu thị tôn kính Chủ tịch, ủng hộ Chủ tịch."

Mao Chủ tịch cười, nói: "Không phải thế chứ...!"

Vốn dĩ chúng tôi nghĩ rằng, Mao Chủ tịch sẽ nói, các cháu yêu ghét rõ ràng, phải trái phân minh, hoặc là khen chúng tôi tích cực học tập, bám sát thực tế... cũng giống như lời khen ngợi của các vị lãnh đạo khác.

Nhìn thấy tấm băng-rôn căng ngang như đập vào mắt với dòng chữ to, Mao Chủ tịch khẽ đọc: "Đả đảo Khrushchyov của Trung Quốc", quay sang phía chúng tôi, Chủ tịch hỏi: "Các cháu có biết người này không?"

Chủ tịch không nói tên cụ thể, chỉ nói là nhìn thấy trên biểu ngữ treo khắp nơi, nội dung của biểu ngữ là đả đảo người ấy.

Theo nhận thức của tôi, không còn nghi ngờ gì nữa, nội dung này ám chỉ một người chứ không phải là một hiện tượng, chưa kịp suy nghĩ kỹ, tôi thuận miệng đáp: "Có biết ạ!"

Một chiến sĩ khác nói: "Cháu còn đứng gác cho cả người đó nữa." Tôi nhấn mạnh: "Rất thường gặp!" Quả thực, nhiệm vụ bảo vệ đồng chí Lưu Thiếu Kỳ, chúng tôi cũng đã từng đảm nhiệm, thêm vào đó, trong một số hội nghị hoặc trong các hoạt động tập thể, thường gặp người đó. Mao Chủ tịch không nói thêm và cũng không hỏi gì thêm.

Thấy Chủ tịch đang say sưa nói chuyện bỗng im bặt, chìm vào suy tư, tôi liền mời Người ngồi xuống nghỉ một lát, nhanh trí chuyển sang chủ đề nói chuyện khác. Mao Chủ tịch ngồi xuống ghế, tiếp tục nói chuyện vui với các chiến sĩ.

Người hỏi han tình hình học tập và công tác của chúng tôi, hỏi tên từng chiến sĩ có mặt tại đó, dân tộc nào, trình độ văn hóa, nhà có mấy người, bao lâu rồi chưa về thăm gia đình... Các chiến sĩ vui vẻ trả lời câu hỏi của Chủ tịch.

Mao Chủ tịch đột nhiên hỏi tôi: "Cuộc sống của các chiến sĩ thế nào? Có thịt ăn không?" Tôi đáp: "Cũng có ạ!" Tiêu chuẩn ăn của chiến sĩ lúc bấy giờ là 4 hào 7 xu, cộng thêm tiền trợ cấp, tất cả là 5 hào 3 xu, nên mặc dù mỗi kg thịt lợn không đến 2 đồng nhưng cũng không được ăn thịt thường xuyên. Tôi đành phải nói thực với Chủ tịch: "Không phải ngày nào cũng được ăn thịt, thỉnh thoảng mới được ăn thôi ạ."

Chủ tịch nói: "Các cháu còn trẻ, không được ăn thịt là không được!"

Nói tới chuyện chiến sĩ về quê thăm gia đình, Mao Chủ tịch vẫn như đang sống ở thập kỷ 50 và 60: "Các cháu về quê thăm người thân, chớ quên tìm hiểu tình hình nông thôn..." Lúc đó tôi đột nhiên nhớ lại chuyện xảy ra cách đây hơn chục năm, một chuyện mà tôi không bao giờ quên. Vào một buổi chiều ngày 14-5-1955, trời nắng gắt, gió nóng thổi hầm hập, toàn bộ cán bộ và chiến sĩ trong trung đội của chúng tôi mặc quân phục mới, xếp hàng thẳng tắp trước Di Niên đường trong Trung Nam Hải. Đội hình vừa xếp chỉnh tề xong, Mao Chủ tịch mặc bộ Tôn Trung Sơn màu xám, từ trong Di Niên đường bước ra. Người nở nụ cười hiền từ, đi đến trước hàng quân, thân mật hỏi thăm họ tên chiến sĩ, cả hàng quân nhộn nhịp hẳn lên. Chủ tịch mỉm cười nói: "Các cháu muốn bác nói chuyện gì nào? Nói về công tác, mục đích công tác của chúng ta là gì?" Mao Chủ tịch dừng một lát, nhìn đội ngũ một lượt. Một chiến sĩ trong hàng quân nói: "Vì nhân dân phục vụ!" Mao Chủ tịch gật đầu tỏ ý bằng lòng, Người nói tiếp: "Đúng, công tác của chúng ta là vì Chủ nghĩa Cộng sản, cũng chính là vì nhân dân phục vụ."

Chủ tịch ra hiệu cho mọi người ngồi xuống, sau đó Người ngồi xuống chiếc ghế mây đặt trước hàng quân. Lúc đó tôi ngồi ở hàng thứ hai, chỉ cách chỗ Người ngồi ba, bốn bước chân, nhất cử nhất động của Người tôi đều thấy rõ.

Trước chiếc ghế mây Chủ tịch ngồi đặt một bàn trà, trên bàn đặt bao thuốc lá thơm, diêm, gạt tàn và một tách trà. Mao Chủ tịch nét mặt hồng hào, thân hình tráng kiện, tràn đầy sức sống, không giống một ông già đã hơn 60 tuổi. Mao Chủ tịch nói: "40 năm trước, Bắc Kinh là nơi hoàng đế Tuyên Thống của triều nhà Thanh ở. Lúc đó các cháu vẫn chưa được sinh ra, các cháu không biết. Lúc bấy giờ, vẫn chưa có Đảng Cộng sản. Đến tháng 7 năm 1921, chúng ta mới có Đảng Cộng sản. Đại hội đại biểu Đảng lúc đó cũng khá đông, có hơn chục người tham dự".

Nghe đến đây chúng tôi không nhịn được cười, tiếng cười nổi lên. Hơn chục người, sao nói là nhiều nhỉ? Mao Chủ tịch không cười, Người tiếp tục nói: "Bác là một, còn có Đổng Tất Vũ, Trương Quốc Đào, về sau Trương Quốc Đào không làm cách mạng nữa. Thời kỳ ở trong quân ngũ, bác từng giữ chức sư trưởng...", nói đến bộ đội, Chủ tịch dùng tay minh họa lên quy lát súng, mot viên đạn đã lên nòng, Người nheo mắt trái làm động tác ngắm bắn, khiến mọi người cười ồ lên. Khi Chủ tịch nói đến cuộc trường chinh dài 25000 dặm, Người hỏi chúng tôi: "Các cháu ngồi đây có ai từng tham gia cuộc trường chinh không?"

Uông Đông Hưng đáp: "Trương Diệu Từ (có thời từng giữ chức Trung đoàn trưởng Cảnh vệ Trung ương) có tham gia."

Mao Chủ tịch lại nói: "Cuộc trường chinh đó rất gian khổ, không như bây giờ, từ Nam Hải đến Trung Hải, đến Bắc Hải đều đi bằng ô tô chứ không phải dựa vào đôi chân đi qua hơn chục tỉnh. Trên trời, máy bay Quốc dân Đảng ném bom, dưới đất có hàng chục vạn quân chặn trước đuổi sau, gian khổ vô cùng, phải ăn vỏ cây, lá cây để sống..."

"Trong chiến tranh kháng Nhật, chúng ta chiến đấu với bọn giặc Nhật Bản, còn Tưởng Giới Thạch thỏa hiệp với Nhật. Trung Quốc có một số tên Hán gian như Uông Tinh

Vệ, Chu Phật Hải, Tran Công Bác. Những tên Hán gian đầu sỏ này câu kết với giặc Nhật. Bát Lộ quân, Tân Tứ quân do Đảng Cộng sản lãnh đạo đứng trên tuyến đầu đánh Nhật, còn Tưởng Giới Thạch lại ở phía sau đá hậu chúng ta. Do đó, tay trái của chúng ta đánh Nhật, tay phải chống Tưởng

Nói đến đây, Mao Chủ tịch đứng bật dậy, làm động tác tay trái chém bên này, tay phải chém bên kia, mọi người cười vang. Mao Chủ tịch nói tiếp: "Lúc bấy giờ nơi này (chỉ Bắc Kinh) chúng ta không được phép đến, nếu đến, chúng sẽ "xin gáo" của ta ngay. Chúng ta hoạt động bí mật. Bí mật không phải là chui ở dưới đất, mà là làm việc trên mặt đất phải giữ bí mật, các thành phố lớn đều có người của ta hoạt động bí mật. Sau khi cách mạng giành thắng lợi trên phạm vi toàn quốc, chúng ta bắt tay vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bây giờ nói là Tổng lộ tuyến (đường lối chung), trước kia cũng có đường lối chung, đường lối chung của chúng ta trước kia là lật đổ ba kẻ thù lớn, còn đường lối chung hiện nay là xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Mao Chủ tịch rít một hơi thuốc lá dài rồi nói tiếp: "Đất nước Trung Quốc của chúng ta rộng lớn như vậy, có hơn 600 triệu dân, các nước khác trên thế giới không có nước nào đông dân như nước ta. Song, từ trước đến giờ, nước ta còn thiếu một thứ, đó là gió Đông. Thời Tam quốc, tất thảy đều đầy đủ, cũng chỉ thiếu gió Đông. Vậy gió Đông mà chúng ta còn thiếu là gì? Chính là thiếu nền công nghiệp, nước ta chưa chế tạo được máy móc tinh vi hiện đại, mới chỉ chế tạo được loại tầm trung, có loại thiết bị chúng ta phải mua của nước ngoài. Chúng ta xây dựng chủ nghĩa xã hội, cải tạo chủ nghĩa xã hội, tức là hoàn thành sứ mệnh cải tạo chế độ tư bản chủ nghĩa."

Nói đến đây, Chủ tịch cao giọng hỏi mọi người: "Cải tạo chủ nghĩa xã hội là cải tạo cái gì?" Mọi người đồng thanh đáp: "Cải tạo nông nghiệp, thủ công nghiệp và công thương nghiệp tư bản chủ nghĩa." Mao Chủ tịch nói: "Đúng! Nông dân là người lao động, không phải là giai cấp bóc lột, song họ là kinh tế cá thể, không có lợi đối với quốc gia, quốc gia của chúng ta là từ cá thể chuyển thành tập thể. Thời gian cần là ba kế hoạch 5 năm. Lúc đó, về cơ bản chúng ta thực hiện được chủ nghĩa xã hội."

Một lần nữa Mao Chủ tịch lại hỏi: "Đến chủ nghĩa xã sống hạnh phúc và bình đẳng, tại thời điểm đó các cháu vẫn còn sống để chào mừng thắng lợi."

Mao Chủ tịch nhẩm tính, tuổi bình quân của chúng tôi là 22, sau 10 kế hoạch 5 năm, chúng tôi lúc đó hơn 70 tuổi, Người bảo: "Lúc đó vẫn chưa ra đi, còn cơ hội nhìn thấy. Trung Quốc có Khổng Phu Tử, 72 tuổi mới mất, người này đọc rất nhiều sách, Khổng Phu Tử chuyển nhà ở, toàn là sách."

Ngừng giây lát, Chủ tịch khôi hài nói: "Đến lúc đó cần vài chuc năm nữa, tôi không ổn rồi, tôi phải đi họp, Marx và Engels triệu tập Hội nghị Quốc tế Cộng sản, tôi phải đi rồi."

Hễ nói đến đề tài nông thôn, Chủ tịch thường rất cao hứng. Người nói: "Kế hoạch năm nay chúng ta thu mua 90 triệu tấn lương thực. Nếu không đạt 90 triệu tấn thì phải đạt con số 87 triệu tấn như năm ngoái. Phân phối 87 triệu tấn lương thực như sau: quân giải phóng 3,2 triệu tấn; xuất khẩu 3,8 triệu tấn; khối cơ quan chính phủ 7 triệu tấn; cung cấp cho các thành phố 31 triệu tấn; bán trở lại cho nông thôn 35 triệu tấn, nhập kho dự trữ quốc gia 7 triệu tấn, cộng 87 triệu tấn. Bán trở lại cho nông thôn, chủ yếu là giải quyết cho các hộ thiếu lương thực. Trong khoảng mười hộ thì có khoảng một hộ thiếu lương thực, chín hộ còn lại đủ ăn. Diện thiếu lương thực của từng hộ cũng có sự khác nhau, có hộ thiếu một tháng, có hộ thiếu ba tháng, thiếu nhiều nhất cũng không quá sáu tháng. Năm ngoái vì thiếu lương thực, nông dân kêu ca rất nhiều, vì công tác cung ứng của chúng ta còn tồn tại thiếu sót, có người đủ lại được cung cấp lương thực và ngược lại. Ví như, Triệu Hòa Đồng (bảo vệ của Mao Chủ tịch) năm ngoái về quê thăm gia đình, đến nhà chị gái, chị gái tố khổ với em trai, nói không có lương thực để ăn. Khi phát hiện nhà chị gái không phải là thiếu lương thực, mà là cất giấu đi, Đồng hỏi thì được chị trả lời, cất giấu lương thực có hai cái lợi, một là được trên cung ứng thêm, hai là không phải bán cho Nhà nước. Người khác bán lương thực dư thừa cho Nhà nước, mình không bán xem ra khó coi. Trường hợp tương tự ở nông thôn không phải là hiếm."

Mao Chủ tịch nói thống nhất thu mua, thống nhất quản lý lương thực có năm cái lợi lớn:

"Thứ nhất, có lợi đối với hộ nông dân thiếu lương ăn. Thứ hai, có lợi khi bị thiên tai. Năm ngoái cả nước có 50 triệu nhân khẩu bị thiên tai, bình quân cung ứng cho mỗi người mỗi ngày nửa kg lương thực, nếu như không có lương thực cung ứng cho họ thì không biết sẽ có bao nhiêu người bị chết đói. Năm ngoái, một số nơi không có lương thực để ăn, có người phải đi ăn xin. Thứ ba, có lợi cho người làm kinh tế. Thứ tư, có lợi cho dân thành thị, giúp họ có đủ lương thực. Thứ năm, có lợi cho xuất khẩu, chủ yếu là xuất khẩu đậu tương, nếu chúng ta bớt ăn một chút đậu phụ, dành phần lớn cho xuất khẩu, đổi lấy máy móc, đẩy nhanh tốc độ công nghiệp hóa đất nước thì tốt biết bao." Mao Chủ tịch nhìn mọi người một lượt, nói tiếp: "Các cháu cần ghi nhớ năm điều lợi nay để tuyên truyền. Trên nền tảng của thống nhất thu mua, thống nhất quản lý, chúng ta sẽ giải quyết được vấn đề nông dân cất giấu lương thực. Ngoài nghĩa vụ nộp thuế, nông dân được phép tự xử lý số lương thực dư thừa, để lại ăn, bán đi hay cất giữ là quyền của họ, đối với quốc gia và nông dân đều có lợi." Từ cuộc nói chuyện này Chủ tịch nhắc nhở đội ngũ cảnh vệ làm tốt ba vấn đề:

Buổi nói chuyện kết thúc, Chủ tịch chụp ảnh lưu niệm với các chiến sĩ. Cuộc nói chuyện của Mao Chủ tịch với các chiến sĩ cảnh vệ trươc cửa Di Niên đường đã qua hơn chục năm, nội dung nói chuyện đề cập đến rất nhiều vấn đề, đến nay đã có nhiều thay đổi, đã có những nhận thức mới và đánh giá mới về sự kiện lịch sử và nhân vật lịch sử; song tinh thần căn bản mà Chủ tịch truyền đạt trong buổi nói chuyện là tích cực vươn lên, dũng cảm phấn đấu, yêu quý Tổ quốc, tôn trọng và yêu mến quần chúng nhân dân vẫn là tài sản quý báu, có tính ảnh hưởng và giáo dục đối với nhiều người, còn nguyên giá trị thực tiễn sinh động, đồng thời còn là bộ giáo trình quan trọng của đội ngũ bảo vệ chúng tôi. Còn một điểm nữa, đối với công tác tìm hiểu tình hình thực tế, có thể nói, đến lúc đã cao tuổi, Mao Chủ tịch vẫn rất nhiệt tình tìm hiểu.

Hôm nay, Chủ tịch ngồi trong ngôi nhà tuềnh toàng, chuyện trò với chiến sĩ cảnh vệ về rất nhiều vấn đề, lúc sắp ra về Người căn dặn chúng tôi: "Các cháu cần chịu khó học tập, cần quan tâm đến quốc gia đại sự, giữa đồng chí với nhau cần đoàn kết."

Thấy Chủ tịch chuẩn bị bước ra cửa, các chiến sĩ đồng thanh hô to: "Kính chúc Mao Chủ tịch mạnh khỏe!" Mao Chủ tịch tươi cười, vẫy tay tạm biệt chúng tôi.

Kể lại chuyện cũ, chuyện của hơn chục mùa xuân đã qua, nay hồi tưởng lại, tôi cứ ngỡ như mới xảy ra hôm qua.

Sau buổi nói chuyện khoảng vài hôm, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc ra thông báo "khẩn", đại ý của thông báo là chấm dứt đúc tượng Mao Chủ tịch, nội dung thông báo rất nhiều, tôi không nhớ hết, chỉ còn nhớ một đoạn lời thoại của Mao Chủ tịch trích trong văn kiện.

Chỉ thị ngày 5 tháng 7 của Mao Chủ tịch: "Việc làm đó hao người tốn của, chỉ có hại chứ không có lợi, nếu không chấm dứt, tất sẽ dấy lên làn sóng sùng bái cá nhân."

Xem ra, đây không chỉ là cách nhìn nhận của bản thân Chủ tịch về vấn đề đúc tượng mà còn biểu thị nhân cách của Người.