Chương 12 ĐÔI NÉT VỀ TRƯỚC VÀ SAU ĐẠI HỘI IX ĐẢNG CỘNG SẢN TRUNG QUỐC
Trong bản danh sách đại biểu tham dự đại hội IX, Mao Chủ tịch gạch bỏ tên con gái mình, bổ sung tên của một cán bộ cảnh vệ. Trong buổi khai mạc đại hội, Mao Chủ tịch hai lần đứng dậy vỗ tay hoan hô đại biểu Tôn Ngọc Quốc đến từ vùng duyên hải đảo Trân Bảo. Mao Trạch Đông đột nhiên đề cử Lâm Bưu làm Chủ tịch Chủ tịch đoàn, còn mình thì đảm nhận Phó Chủ tịch đoàn, khiến cho Lâm Bưu hoảng loạn, Lâm Bưu nói với các đại biểu Hoàng, Ngô, Lý, Khâu: "Quyền lực của quân đội cần tập trung vào tay bốn vị."
Từ ngày 01 đến ngày 24-4-1969, Đại hội đại biểu Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa IX được tổ chức tại Bắc Kinh.
Hôm khai mạc, Mao Chủ tịch nói, Người cần phải tham dự. Mao Chủ tịch ngồi trên xe chống đạn do Liên Xô chế tạo, chúng tôi ngồi trên hai xe du lịch, khởi hành từ bể bơi. Tôi đi xe đầu tiên mở đường, qua cửa phía tây Trung Nam
Hải chạy thẳng đến cửa tây nam Đại lễ đường Nhân dân, xe Chủ tịch đi giữa đội hình, xe cuối là xe bảo vệ.
Tháng Tư, thời tiết Bắc Kinh mát mẻ, cỏ cây hoa lá xanh tươi, đây là thời điểm khí hậu tốt nhất trong năm ở Bắc Kinh. Xe vừa dừng lại, tôi nhanh chóng xuống xe, mở cửa xe cho Chủ tịch xuống. Chủ tịch mặc bộ Tôn Trung Sơn rất hợp khổ người, nét mặt tươi tỉnh, người bước thẳng vào phòng 118.
Phòng 118 nằm cạnh đài Chủ tịch trong Đại lễ đường, lối ra vào phòng 118 ở phía tây nam mảnh sân nhỏ, xe ra vào rất thuan tiện. Nội thất rộng rãi, đồ dùng giản dị. Cạnh đó còn có một vài gian nhà nhỏ phục vụ cho sinh hoạt, rất tiện lợi. Từ ngày nổ ra cuộc Đại Cách mạng Văn hóa đến nay, Mao Chủ tịch thường xuyên lui tới đây gặp gỡ khách quý và tổ chức họp luôn ở trong phòng. Từ đây đi đến đài Chủ tịch đoàn cũng rất gần và thuận tiện.
Thời gian khai mạc đã đến. Các đại biểu trong Chủ tịch đoàn đã yên vị. Mao Chủ tịch từ trong phòng 118 bước vào, ngồi ở vị trí chính giữa Chủ tịch đoàn. Tại hàng ghế đầu Chủ tịch đoàn, Mao Chủ tịch ngồi giữa, bên trái là Lâm Bưu, bên phải là Chu Ân Lai. Khi Mao Chủ tịch vừa bước vào, tất cả đại biểu đều đứng dậy, tiếng vỗ tay vang lên như sấm dậy.
Tiếng vỗ tay vừa lắng xuống, Mao Chủ tịch tuyên bố:
Lễ khai mạc Đại hội đại biểu Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa IX bắt đầu..., một lần nữa tiếng vỗ tay lại vang lên. Theo trình tự đại hội, thông qua danh sách Chủ tịch đoàn, sau đó bầu Chủ tịch chủ trì đại hội. Đúng lúc này, xảy ra một tình huống nhỏ không ai ngờ tới. Mao Chủ tịch đột nhiên nói: "Tôi đề cử đồng chí Lâm Bưu làm Chủ tịch." Lâm Bưu sững người một lát, dáng hốt hoảng, vội vàng đứng dậy nói: "Lãnh tụ vĩ đại Mao Chủ tịch làm Chủ tịch." Mao Chủ tịch nhắc lại: "Đồng chí Lâm Bưu làm Chủ tịch, tôi làm Phó Chủ tịch, các đại biểu có đồng ý không?" Lúc này Lâm Bưu càng cuống lên, liên tục huơ tay lên xin từ chối: "Không được! Không được! Mao Chủ tịch làm Chủ tịch, mọi người nhất trí thì biểu quyết bằng tay." Cả hội trường lập tức giơ tay biểu quyết. Đến lúc này Mao Chủ tịch mới đồng ý làm Chủ tịch Chủ tịch đoàn, đồng thời đề cử Lâm Bưu làm Phó Chủ tịch đoàn.
Tại sao Mao Chủ tịch lại làm như vậy? Đến bây giờ tôi vẫn khong rõ. Tiếp đến Lâm Bưu đọc báo cáo chính trị, nêu bật "thành quả vĩ đại" của Đại Cách mạng Văn hóa. Sự thật lịch sử sau này chứng minh, phương châm chỉ đạo về mặt tổ chức, chính trị, tư tưởng của Đại hội IX là sai lầm, vai trò của Đảng trong giai đoạn lịch sử này không có tác dụng tích cực nào cả.
Để chuẩn bị cho Đại hội IX, mùa thu năm ngoái, Mao Chủ tịch ngày ngày ở trong Đại lễ đường Nhân dân họp, tiếp khách nói chuyện. Từ ngày 13 đến ngày 31 tháng 10 năm 1968, Chủ tịch triệu tập Hội nghị đại biểu Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 12 khóa VIII, làm công tác trù bị cho Đại hội IX.
Trong buổi khai mạc Đại hội trù bị, Mao Chủ tịch nói:
"Cuộc Cách mạng Văn hóa đối với sự nghiệp củng cố nền chuyên chính của giai cấp vô sản, ngăn chặn sự ngóc đầu dậy của chủ nghĩa tư bản, tạo tiền đề cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội là vô cùng cần thiết, là rất kịp thời."
Một quyết định sai lầm tai hại tại Đại hội IX là đã dựa vào chứng cứ giả của Giang Thanh, Khang Sinh, Tạ Phú Trị và một số người khác đưa ra để khép tội cho Lưu Thiếu Kỳ tội danh phản Đảng, nội gian, nghịch tặc, qua đó "khai trừ vĩnh viễn Lưu Thiếu Kỳ ra khỏi Đảng, cách chức toàn bộ chức vụ trong các cơ quan chính Đảng."
Trong Đại hội, bọn Giang Thanh và Lâm Bưu còn rêu rao quan điểm yêu cầu khai trừ Đảng tịch của Đặng Tiểu Bình, rất may Mao Chủ tịch kiên quyết phản đối, khiến cho âm mưu của bọn chúng không thực hiện được.
Trong quá trình phân tổ thảo luận, bọn Lâm Bưu, Giang Thanh còn đề xuất phê phán hàng loạt đồng chí lão thành cách mạng, gọi là "dòng chảy ngược tháng Hai", "hữu khuynh một cục", đề xuất này cũng không được đưa vào chương trình nghị sự. Phương pháp đại hội và quyết định sai lầm của Đại hội IX đã trùm bóng đen bao phủ lên các đại biểu từ sau Đại hội IX.
Thời gian tổ chức Đại hội IX chưa chín muồi, vì những lý do sau: Từ sau kỳ họp thứ 12 khóa VIII Đại hội đại biểu Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong một thời gian khá dài, cuộc đấu đá phe phái ở các địa phương đang trỗi dậy, các tổ chức Đảng ở các tỉnh, thành và khu tự trị chưa khôi phục hoạt động trở lại, tuyệt đại đa số đảng viên bỏ sinh hoạt Đảng. Các đại biểu được lựa chọn tham dự Đại hội IX không làm theo nguyên tắc tổ chức của Đảng, thường áp dụng chế độ tập trung dân chủ, bầu từ dưới lên trên. Đáng lẽ lúc đó phải tổ chức "hiệp thương dân chủ", thành lập hạt nhân cách mạng, lắng nghe ý kiến của quần chúng để lựa chọn đại biểu xứng đáng. Các đại biểu được bầu theo cách trên chỉ thể hiện ý chí của người đương chức đương quyền chứ không phải là ý nguyện của quảng đại đảng viên. Điều kỳ lạ nữa là, lúc đó còn đề xuất vấn đề kết nạp Đảng tại hỏa tuyến. Có thủ lĩnh của phái tạo phản không phải là đảng viên, muốn được tham dự Đại hội Đảng IX, chưa qua chi bộ xét kết nạp Đảng, chưa làm mọi thủ tục gia nhập Đảng cũng đã được kết nạp Đảng, trở thành đại biểu tham dự Đại hội. Cách làm này đã được Lâm Bưu và Giang Thanh tận dụng triệt để, đưa người ăn cánh của mình vào đội ngũ đại biểu rất dễ dàng, gây tổn thất nghiêm trọng cho Đại hội IX.
Uông Đông Hưng có kể với chúng tôi một câu chuyện như sau:
Trần Nghị cũng được đưa vào danh sách đại biểu. Trần Nghị là nguyên soái Giải phóng quân nhân dân nổi tiếng, là nhà ngoại giao kiệt xuất của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, là Phó Thủ tướng Quốc vụ viện. Sau khi nổ ra cuộc Cách mạng Văn hóa không lâu, Trần Nghị đứng ngoài cuộc, không tham gia công tác, phải chịu đòn đả kích cũng không ít. Trần Nghị được liệt vào danh sách đại biểu là kết quả của sự kiên quyết của Mao Chủ tịch. Lúc bấy giờ coi Trần Nghị là người "có vấn đề", "vấn đề" chưa giải quyết xong, cũng chưa có kết luận cụ thể. Trần Nghị đề xuất với Mao Chủ tịch: "Tôi làm sao có thể tham dự Đại hội IX? Tôi là phái hữu mà!"
Mao Chủ tịch đáp: "Được thôi, vậy đồng chí là đại biểu của phái hữu nhé" Còn rất nhiều đồng chí lão thành cách mạng tham dự Đại hội Đảng IX là do Mao Chủ tịch đích thân đề cử, phải trải qua khá nhiều cuộc tranh luận mới đạt được hiệu quả. Đức cao vọng trọng như đồng chí Chu Đức được tham dự Đại hội IX cũng phải trải qua một quá trình "không bình thường".
Thời kỳ đầu cuộc "Văn cách", bọn Lâm Bưu, Giang Thanh có ý đồ bắt Chu Đức. Chúng kích động một số người dán báo chữ to lên tường ở Trung Nam Hải, mang các nội dung "Đả đảo Chu Đức", "Nã pháo vào Chu Đức", "Tư lệnh hắc ám".
Năm 1968, bọn Tạ Phú Trị nặn ra vụ án giả "ngụy Đảng", vu cho Chu Đức là Bí thư Trung ương "Đảng Cộng sản (Mác-Lê) Trung Quốc"... cần phải phê phán. Mao Chủ tịch đã trực tiếp can thiệp, Người nói: "Đồng chí Chu Đức là Tư lệnh Hồng quân, nếu phê phán đồng chí ấy thì tôi cũng bị phê phán."
Sự kiên quyết của Mao Chủ tịch đã chặn đứng âm mưu lật đổ của bọn chúng. Đến trước Đại hội IX, vẫn có người nói không làm có, vu cho Chu Đức tội danh, với ý đồ không cho Chu Đức tham dự Đại hội, Mao Chủ tịch vẫn kiên quyết đề cử, khiến cho âm mưu ngăn chặn Chu Đức tham dự Đại hội Đảng IX của bọn chúng bị thất bại. Trong thời gian tiến hành Đại hội, ngày 21 tháng 4, trong hội nghị thảo luận tổ Hoa Bắc, Chu Đức phát biểu: "Tôi và Mao Chủ tịch sống và công tác cùng nhau hơn 40 năm, dường như ngày nào cũng ở bên nhau. Nay vu cho tôi là "phần tử có ba tội": chống lại Đảng, chống lại chủ nghĩa xã hội, chống lại tư tưởng Mao Chủ tịch là không phù hợp sự thật. Mao Chủ tịch biết, chắc chắn Người sẽ phản đối..." Lời phát biểu đã vạch mặt âm mưu của bè lũ Lâm Bưu và Giang Thanh.
Song bọn Lâm Bưu và Giang Thanh vẫn không cam chịu, tại kỳ họp thứ nhất khóa IX, chúng lại đưa ra kế hoạch không bầu Chu Đức vào Bộ Chính trị.
Mao Chủ tịch nói: "Chu - Mao gắn chặt vào nhau."
Người kiên quyết đưa Chu Đức vào Bộ Chính trị. Sau này, trong lần gặp Chu Đức, Mao Chủ tịch nói:
"Người ta bảo đồng chí là Tư lệnh đen, trước đây tôi bảo đồng chí là Tư lệnh đỏ, đến bây giờ tôi vẫn gọi đồng chí là Tư lệnh đỏ (Tư lệnh Hồng quân)."
Mao Chủ tịch buộc phải can thiệp vào việc đề cử đại biểu tham dự Đại hội IX đủ thấy trở ngại to lớn nhường nào, vấn đề đã nghiêm trọng nhường nào. Tấm màn trong Đại lễ đường Nhân dân vén lên, lễ khai mạc Đại hội đại biểu Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa IX bắt đầu, Mao Chủ tịch chủ trì đại hội.
Đại hội được tổ chức trong bối cảnh Liên Xô (cũ) và Trung Quốc đang xảy ra xung đột vũ trang trên đảo Trân Bảo. Do đó, vấn đề này đã trở thành một nội dung quan trọng của đại hội. Theo chương trình nghị sự, đồng chí Tôn Ngọc Quốc đến từ vùng duyên hải đảo Trân Bảo tham gia Chủ tịch đoàn đọc báo cáo về chiến sự tại đảo Trân Bảo. Mao Chủ tịch đứng lên vỗ tay hoan hô.
Tôn Ngọc Quốc mạnh dạn đi đến giữa Chủ tịch đoàn, đứng trước mặt Mao Chủ tịch kính cẩn chào, Mao Chủ tịch thân mật bắt tay Tôn Ngọc Quốc, từ trên Chủ tịch đoàn xuống dưới hội trường, tiếng vỗ tay hoan hô vang như sấm dậy. Điều này không những biểu thị lòng quyết tâm và tư thế của Chủ tịch Mao Trạch Đông và các đồng chí lãnh đạo Nhà nước về sự nghiệp bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc mà còn thể hiện niềm tin và sự kỳ vọng vào thế hệ trẻ đã được tôi luyện và trưởng thành trong chiến đấu.
Từ đó về sau, tên tuổi của vị anh hùng Tôn Ngọc Quốc được nhân dân từ Bắc chí Nam biết đến. Con đường tiến thân của Tôn Ngọc Quốc có thể nói là hanh thông: từ đồn trưởng biên phòng dần dần được thăng chức lên Trung đoàn phó, Trung đoàn trưởng, Phó Tư lệnh quân khu tỉnh, nhanh chóng được bổ nhiệm Phó Tư lệnh quân khu Thẩm Dương. Tư lệnh anh hùng được sản sinh ra trong chiến đấu, trong lịch sử quân sự thế giới không phải là hiếm, cũng không có gì lạ. Vấn đề là ở chỗ, do điều kiện lịch sử và phẩm chất, tố chất cá nhân khác nhau, cùng với tầm nhìn hạn hẹp, về sau Tôn Ngọc Quốc không tránh khỏi bị sa lầy vào vũng bùn tội lỗi của "bè lũ bốn tên".
Đêm trước ngày khai mạc Đại hội IX, Lý Nạp được liệt vào danh sách đại biểu tham dự Đại hội Đảng khóa IX. Khâu đề cử đại biểu được tiến hành như thế nào, không cần bàn cãi. Điều đáng nói ở đây là, bản danh sách đại biểu không biết ai đã đưa đến tay Mao Chủ tịch, hay ai đó đã nói chuyện với Chủ tịch về bản danh sách đó. Tóm lại, Mao Chủ tịch đã biết Lý Nạp cũng là đại biểu dự Đại hội Đảng khóa IX.
Mao Chủ tịch rất không tán thành, trong bản danh sách đại biểu đó, Chủ tịch lấy bút vẽ một vòng tròn quây kín họ tên Lý Nạp, đồng thời chỉ định bổ sung tên một đồng chí bộ đội cảnh vệ. Thế là một Khu đội phó của chúng tôi - Cảnh Văn Hỉ trở thành đại biểu Đại hội IX.
Mao Chủ tịch không để Lý Nạp tham dự Đại hội là có dụng ý rõ ràng, trong tình hình số đại biểu có hạn, Người không tán thành, không cho phép, chỉ vì là người thân của mình mà được bầu là đại biểu của Đảng.
Trong suốt thời gian trước và sau Đại hội Đảng khóa IX, Mao Chủ tịch đều ở trong phòng 118. Một hôm, Mao Chủ tịch tìm gặp Lý Nạp để nói chuyện. Tôi gặp Lý Nạp ở cửa Đại lễ đường.
Gặp Lý Nạp lần này, tôi không những không tỏ ra khiêm nhường, thân thiện như thường nhật mà ngược lại, cảm thấy ngài ngại. Lý Nạp với giọng đao to búa lớn, nói:
"Trường Giang, chúng ta bây giờ chỉ có thể đứng xa ngắm nhìn thôi!"
Trước kia Lý Nạp gặp tôi đều một điều chú hai điều chú, nay đã lớn khôn, có thể sẽ không có sự xưng hô như thế nữa, song hôm nay nói với tôi câu này là có ý gì, quả thực khiến tôi phải suy nghĩ mãi.
Mấy ngày sau đó tôi mới biết Lý Nạp đi lao động ở Trường cán sự 57 Giang Tô, những câu chuyện đầu đường cuối phố noi về "quan nhi" (con quan) của mọi người không thấy nhắc đến cái tên này nữa. Mãi về sau tôi mới dần hiểu rõ tâm trạng của Lý Nạp lúc đó và thấu hiểu nỗi oan ức của Lý Nạp khi nói với tôi câu nói trên.
Bất luận là trước hay sau Đại hội Đảng khóa IX có rất nhiều thay đổi, Mao Chủ tịch đối với chúng tôi vẫn trước sau như một.
Có lần, trong lúc đi dạo, Mao Chủ tịch gặp tôi liền hỏi: "Trường Giang, nghe nói cháu bị bệnh?"
Tôi đáp: "Cháu bị viêm ruột thừa cấp tính, mổ rồi, chỉ là tiểu phẫu, nằm viện ba ngày. Đã khỏi lâu rồi."
Mao Chủ tịch vừa tỏ rõ sự quan tâm ân cần, vừa nói những điều cần nói: "Hiện tại công tác rất bận. Các cháu cần nâng cao cảnh giác, làm tốt công tác bảo vệ an toàn cho hội nghị..."
Đó là một buổi tối đã hơn 21 giờ, tôi bị đau bụng dữ dội, phải vào Viện 301, qua chẩn đoán xác định tôi bị viêm ruột thừa, cần phải mổ ngay. Hôm đó lại vào đúng ngày thứ 7, thêm vào đó phái tạo phản yêu cầu phải bắt ngay nhóm học thuật phản động trong quân đội, vì thế tôi không gặp được bác sĩ mổ chính. Mất khá nhiều thời gian tìm kiếm mới tìm được một bác sĩ tập sự mổ cho tôi. Thông thường một ca tiểu phẫu chỉ 20 - 30 phút là xong. Còn tôi thì sao? Riêng gây mê đã hết 30 phút, thời gian mổ mất hơn 2 giờ đồng hồ. Hậu phẫu, tôi được đưa vào phòng không có hệ thống sưởi hơi nóng, tôi rét run bần bật và ho liên tục. Đến ngày nằm viện thứ ba, cắt chỉ vết mổ xong cho tôi ra viện. Bản thân tôi lúc bấy giờ có một số công tác tôi không thể bỏ bê được, bởi vì lúc đó đang tiến hành Đại hội IX, công việc rất nhiều và cũng rất căng thẳng.
Về công tác an toàn cho Đại hội IX, được các đơn vị hữu quan phối hợp chặt chẽ, chúng tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ. Song kết quả của Đại hội, quả thực tôi không thể ngờ tới.
Tháng 3 năm 1968, sau "sự kiện Dương Dư Phó", Hoàng Vĩnh Thắng được điều đến Bắc Kinh đề bạt chức Tổng Tham mưu trưởng. Trước đó, Giang Thanh trong bài diễn thuyết "Vì nhân dân lập công mới" đã ca ngợi Hoàng Vĩnh Thắng là "người có tài năng" trong vụ xử lý "Cách mạng Văn hóa". Sau đó, Lâm Bưu điều động Hoàng Vĩnh Thắng về Bắc Kinh, bổ nhiệm chức tổ trưởng tổ Văn phòng Quân ủy và chức Chủ nhiệm Văn phòng II tổ chuyên gia Trung ương; Ngô Pháp Hiến được đề bạt Phó Tổng Tham mưu trưởng, tổ phó tổ Văn phòng Quân ủy; Lý Tác Bằng của hải quân cũng được bổ nhiệm chức Phó Tổng Tham mưu trưởng, tổ phó tổ Văn phòng Quân ủy; Khâu Hội Tác được bổ nhiệm Phó Tổng Tham mưu trưởng kiêm Cục trưởng Tổng bộ Hậu cần, thành viên tổ Văn phòng Quân ủy. Lâm Bưu trong lúc đắc ý từng phát biểu: "Quyền lực của quân đội nằm trong tay các anh."
Đại hội IX đã tăng cường thế lực cho tập đoàn Lâm Bưu, Lâm Bưu được coi là "chiến hữu thân thiết và là người kế tục sự nghiệp của đồng chí Mao Trạch Đông", được ghi vào "Điều lệ Đảng Cộng sản Trung Quốc" được Đại hội IX thông qua.
"Bè lũ bốn tên" do Giang Thanh cầm đầu, gồm các tên Trương Xuân Kiều, Diêu Văn Nguyên, v.v... đều được bầu vào Ủy viên Trung ương, có người vào Bộ Chính trị, nắm quyền hành lớn trong một lĩnh vực nào đó.
Mao Chủ tịch đánh giá, trong ủy viên Trung ương đã có các nhân tố mới, đã có bầu nhiệt huyết mới, tăng cường thêm sinh lực, coi như đã hoàn thành một việc trọng đại. Song, Chủ tịch không ngờ, chúng đi ngược lại ý nguyện của Người. Về mặt tổ chức nhân sự có sự thay đổi, không những không thực hiện được mục tiêu sự nghiệp của Chủ tịch mà còn gieo mầm bạo loạn cho Trung Quốc sau này.
Thật là bất hạnh vô cùng!