Chương 15

Lâm Bưu ra "sắc lệnh số 1" nhằm tăng cường chuẩn bị cho chiến tranh, Mao Chủ tịch xem xong, nói: Đốt bỏ!" Uông Đông Hưng nói với chúng tôi: "Có người cần điều động quân đội, định làm gì nhỉ?" Mao Chủ tịch rất không bằng lòng, yêu cầu bộ đội cảnh vệ cần nâng cao cảnh giác, đề phòng có kẻ phá hoại.

Quốc khánh năm 1969 tổ chức rất náo nhiệt, bất luận ở quảng trường Thiên An Môn hay ở trong khu Trung Nam Hải đón tiếp khách quý, hai sự kiện này khiến Mao Chủ tịch rất vui.

Đại hội Đảng IX đã bế mạc, nhân sự đã được sắp xếp, Lâm Bưu là Phó Chủ tịch, Phó Thống soái, các nhân vật cùng phe cánh gồm: Hoàng Vĩnh Thắng, Khâu Hội Tác, Ngô Pháp Hiến, Diệp Quần, Lý Tác Bằng đều là ủy viên Bộ Chính trị; một cánh hẩu khác do Giang Thanh cầm đầu gồm: Trương Xuân Kiều, Diêu Văn Nguyên cũng là ủy viên Bộ Chính trị hoặc ủy viên Trung ương. Chu Ân Lai vẫn còn minh mẫn và khỏe mạnh... Mao Chủ tịch cho rằng, thời điểm này mình có thể nghỉ ngơi được rồi.

Còn nhớ, sau quốc khánh không lâu, ngày 18 tháng 10, Mao Chủ tịch lên tàu hỏa ở ga Bắc Kinh, đi theo tuyến đường sắt Kinh - Quảng, tiến về phía Nam, đến Vũ Hán, vào nghỉ tại khách sạn Đông Hồ.

Đi công tác lần này, căn cứ vào bố trí của Uông Đông Hưng, lực lượng bộ đội cảnh vệ tháp tùng Mao Chủ tịch tương đối đông, trọn một đại đội hơn 120 người. Người đông, khách sạn không đủ chỗ. Căn cứ vào điều kiện nơi đây, buộc phải bố trí ở trong hội trường số ba, trong phòng thay đồ của bể bơi, các chiến sĩ trải đệm cả trong hành lang và trên sân khấu hội trường để ngủ.

Hôm sau, ngày 19 tháng 10, từ Bắc Kinh, Lâm Bưu gọi điện thoại báo cáo tình hình công việc cho Mao Chủ tịch được điện thoại có chức năng ghi lại, nói là cần phải tăng cường chuẩn bị cho chiến tranh, cần ban bố lệnh khẩn cấp, phòng ngừa quân địch tấn công bất ngờ. Ra sắc lệnh điều động quân đội chuyển sang trạng thái sẵn sàng chiến đấu khẩn cấp. Nội dung sắc lệnh bao gồm:

- Nhanh chóng bố trí chướng ngại vật và sản xuất vũ khí chống xe tăng.

- Lập tức bổ nhiệm các cán bộ có năng lực vào vị trí chỉ huy chiến đấu.

- Tư lệnh các cấp tăng cường chế độ trực ban thủ trưởng. - Kịp thời nắm chắc diễn biến tình hình, nhanh chóng báo cáo lên trên.

Toàn bộ nội dung của "sắc lệnh số 1" này, thông qua Tổng Tham mưu trưởng Hoàng Vĩnh Thắng, với danh nghĩa là "sắc lệnh số 1" của Phó Chủ tịch Lâm Bưu, quán triệt xuống, toàn quân nhanh chóng chấp hành. Họ áp dụng biện pháp "tiền trảm hậu tấu" này với mục đích là sự việc đã rồi để ép Chủ tịch Mao Trạch Đông phải đồng ý.

Nghe xong cuộc điện thoại, Mao Chủ tịch phẫn nộ nói:

"Đốt bỏ!" Người khẳng định rất rõ ràng, làm gì có chuyện địch tình, vì thế cần phải đốt bỏ. Song, Lâm Bưu, Hoàng Vĩnh Thắng và một số người khác để che đậy bộ mặt thật của mình, ngang nhiên sửa lại câu chữ của Mao Chủ tịch thành: "Rất tốt, đốt bỏ!"

"Sắc lệnh" liên quan đến việc tổng động viên toàn quân chuẩn bị ra trận, không cần thông qua nghiên cứu của Trung ương Đảng, chưa được Quân ủy Trung ương phê chuẩn, dám ngang nhiên ra sắc lệnh cho toàn Đảng, toàn Quân, toàn Dân thực hiện, đây chính là phạm tội lừa đảo, là sự kiện động trời.

Toàn bộ quá trình này tôi không được tận mắt chứng kiến, chỉ được Uông Đông Hưng truyền đạt mệnh lệnh có tính chất thông báo: "Có người cần điều động quân đội, ý định làm gì nhỉ? Mao Chủ tịch nghe xong rất không bằng lòng, yêu cầu bộ đội cảnh vệ cần nâng cao cảnh giác, phòng chống có kẻ phá hoại."

Ai cần điều động quân đội? Mao Chủ tịch nghe vấn đề gì mà không vui? Ngăn ngừa kẻ nào đến phá hoại? Người truyền đạt không nói rõ khiến chúng tôi phải suy nghĩ rất nhiều..., thôi thì biện pháp hữu hiệu duy nhất là bố trí toàn diện, canh phòng cẩn mật khắp nơi, luôn luôn nâng cao cảnh giác là hơn.

Chúng tôi, đối với chiến sĩ vẫn thực hiện giáo dục toàn diện, nâng cao cảnh giác, chuẩn bị sẵn sàng ứng biến với mọi tình huống có thể xảy ra. Đồng thời phân phát vũ khí, khí tài cho chiến sĩ, sẵn sàng chiến đấu, kết hợp tăng cường huấn luyện quân sự. Thường ngày tháp tùng Mao Chủ tịch đi công tác, chủ yếu là trực ban canh gác, rất ít khi huấn luyện quân sự, lần này thì khác hẳn, không những cần tăng cường tất cả các mặt mà còn tiến hành xây dựng công sự tại các vị trí trọng yếu, sẵn sàng đối phó với các biến cố bất ngờ xảy ra. Lần tháp tùng Mao Chủ tịch đi công tác này có thể coi là có một không hai.

Trong thời gian này, dường như ngày nào cũng có nhân viên cơ yếu đáp máy bay từ Bắc Kinh chuyển công văn cho Mao Chủ tịch, thông báo các tin tức mới nhất về công tác chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu ở Bắc Kinh cho mọi người nghe. Ví dụ, Bắc Kinh đại sơ tán, chuyển nhà ở, các trường đại học, cao đẳng di chuyển ra ngoài thành phố, có rất nhiều nhà bán đồ dùng, giá rẻ như bèo, ngay đến người thân của bộ đội cảnh vệ cũng đã sơ tán lên núi,..., Bắc Kinh tràn ngập không khí chiến tranh.

Có một hôm vào buổi chiều, Uông Đông Hưng cho người gọi chúng tôi đến văn phòng, mở sổ tay, truyền đạt nội dung cho chúng tôi: Mao Chủ tịch rất phẫn nộ trước việc một số người đã đưa ra bản "sắc lệnh số 1", nói đây là đuổi hình bắt bóng, chuyện bé xé ra to. Kẻ địch không thể cùng lúc đánh phía nam, tấn công phía bắc, đánh chúng ta ở khắp nơi, chúng không thể phối hợp nhịp nhàng như thế được. Công tác chuan bị chiến đấu là cần có, cảnh giác cũng cần làm, song không thể đánh nhau ngay được, không nên "thần hồn nát thần tính"...

Với chỉ thị này của Mao Chủ tịch, giữa chúng tôi đã có việc làm trái chiều. Về vấn đề sẵn sàng chiến đấu, chúng tôi đã truyền đạt đến từng chiến sĩ, cương vị công tác cũng đã được bố trí, nay không thể lập tức sửa đổi, buộc phải có sự sai lệch.

Đương nhiên, trong công tác bảo vệ, bất luận là ở thời điểm nào, địa phương nào, chúng tôi đều quán triệt nguyên tắc "trong chặt ngoài lỏng", cảnh giác là sự chuẩn bị về tâm lý bên trong và bí mật đề ra phương pháp tổ chức, còn nhìn từ khía cạnh bên ngoài thì vẫn bình thường như mọi ngày.

Trong giai đoạn này, dường như ngày nào Mao Chủ tịch cũng đi dạo. Người thường xuyên đến hội trường thăm hỏi các chiến sĩ ăn ngủ tại đây. Nhìn thấy chăn màn của các chiến sĩ gấp vuông vức, các loại dụng cụ, đồ dùng xếp đặt ngay ngắn, nền nhà quét dọn sạch sẽ thì rất bằng lòng.

Có vài lần Mao Chủ tịch gặp chiến sĩ, Người nói chuyện vui với các chiến sĩ, hỏi thăm gia cảnh, hỏi tuổi, hỏi tình hình công tác của các chiến sĩ, chuyện trò rất thân mật.

Có lần Mao Chủ tịch hỏi tôi: "Tình hình chiến sĩ có vấn đề gì không?"

Tôi nói, bố của một chiến sĩ mất, chúng tôi cho đồng chí ấy về nhưng để làm tốt công tác bảo vệ, làm tốt công tác chuẩn bị và sẵn sàng chiến đấu, đồng chí ấy đã kiên quyết xin ở lại. Chiến sĩ ấy nói rằng, ở nhà đã có anh trai, vả lại về thì cũng muộn rồi, không thể giúp được nhiều, ở lại viết thư an ủi mẹ và động viên người thân.

Mao Chủ tịch nghe xong tỏ ra tán thành với quan điểm của chiến sĩ đó, đồng thời chuyển lời khen ngợi tới đồng chí đó.

Tôi còn kể cho Mao Chủ tịch nghe chuyện, có một chiến sĩ bị ốm phải đưa vào bệnh viện không quân chữa trị. Mao Chủ tịch nói, bộ đội cảnh vệ các cháu đa phần là người phương bắc, đến phía nam không quen khí hậu, ở đây mùa hè nóng, mùa đông lạnh, các cháu cần quan tâm đến chiến sĩ, chú ý đời sống, thường xuyên tổ chức hoạt động thể dục thể thao, văn hóa văn nghệ.

Các phân đội đi công tác, ngoài việc thường xuyên huấn luyện, canh gác, cần tận dụng thời gian rỗi, giao hữu bóng rổ với tiểu đoàn cảnh vệ của quân khu Vũ Hán. Khi vào trận, không khí thi đấu sôi nổi hẳn lên, có người ghi và đọc điểm, cả hai bên đua nhau xem bên nào giành được nhiều điểm hơn. Đây là hoạt động văn thể nhằm tăng cường thể chất cho bộ đội, tăng cường mối quan hệ hữu hảo với các đơn vị bạn. Những lúc rảnh rỗi, Mao Chủ tịch mang chiếc ghế mây, ngồi dưới bóng cây cạnh sân để xem và cổ vũ các chiến sĩ thi đấu.

Hễ nói đến thi đấu bóng, các chiến sĩ của chúng tôi ai nấy đều phấn chấn hẳn lên, cứ mỗi lần thi đấu, tính hiếu thắng của lớp chiến sĩ trẻ lại được bộc lộ rõ nét. Có thể nói, đội bóng rổ của đại đội chúng tôi mạnh hơn tiểu đoàn cảnh vệ quân khu, chúng tôi cũng không tránh khỏi sự kiêu ngạo của kẻ chiến thắng.

Một vài ngày sau, Uông Đông Hưng cho gọi một số cán bộ trong đại đội cảnh vệ chúng tôi và cán bộ khu đội về họp. Uông Đông Hưng nói: "Mao Chủ tịch đã xem các đồng chí chơi bóng rổ với tiểu đoàn cảnh vệ quân khu, Người cũng nghe được những lời bàn tán của các chiến sĩ. Chủ tịch bảo tôi nói với các đồng chí: Phàm là những người từ Bắc Kinh tới đều cần phải tôn trọng các đồng chí sở tại, tôn trọng thủ trưởng của họ, tôn trọng cấp dưỡng, nhân viên phục vụ và công nhân đốt lò. Công việc họ làm dù có sai cũng không nên nói năng lung tung. Chúng ta ở nơi khác đến đây, người ta mang hết sức để phục vụ chúng ta, đón tiếp chúng ta; còn chúng ta đi đến đâu thì đao to búa lớn đến đấy, cần chú ý tiết kiệm từng giọt nước, từng số điện, từng hạt gạo, cần phải suy nghĩ cao hơn người ta một cái đầu, không nên lúc nào cũng muốn thắng người ta".

Chúng tôi coi những lời nói của Mao Chủ tịch là chỉ thị quan trọng, tổ chức học tập nghiên cứu, liên tưởng tới câu nói của Mao Chủ tịch năm 1968: "Bát lộ quân già, có người nói là "thổ Bát lộ", họ không hiểu, bác phải dựa vào "thổ Bát lộ" mới đoạt được giang sơn. Chớ nên tự ti. Gọi là "thổ" ý nói người không có trình độ văn hóa, không có văn hóa thì học, có sao đâu. Các cháu là bộ đội luôn ở bên cạnh bác, không nên làm "chủ nghĩa sô-vanh nước lớn". Đối chiếu những lời nói này với thực tế, liên hệ với suy nghĩ của bản thân, chúng tôi nhận thức rằng cần phải khiêm tốn, cần phải có tác phong làm việc chu đáo cẩn thận, không được ức hiếp người khác, cần chăm chỉ học tập, xử lý tốt mối quan hệ hữu hảo với chính quyền và nhân dân địa phương. Mọi người hồi tưởng lại những năm tháng trước đây, đi công tác cùng với thủ trưởng, các quy định đưa ra luôn được chúng tôi chấp hành nghiêm chỉnh. Ví dụ, mỗi lần Mao Chủ tịch đến một địa phương nào đó đương nhiên là có chúng tôi đi theo, địa phương nơi chúng tôi đến đón tiếp rất nhiệt tình và chu đáo. Chúng tôi có quy định riêng, thuốc lá, kẹo bánh, trà, hoa quả của địa phương chiêu đãi, chúng tôi không được đụng đến. Khăn mặt, xà phòng trong phòng tắm cũng không được dùng, chỉ dùng của cá nhân mang theo. Ngoài ra còn tích cực tham gia lao động. Có một năm, vào mùa xuân tại Vũ Hán, các chiến sĩ của chúng tôi cùng với tiểu đoàn cảnh vệ quân khu giúp địa phương chặt gỗ, một cây gỗ thông to, phải vài người mới khiêng nổi, chúng tôi làm việc rất hăng say. Lại một lần khác, vào mùa thu, cam quýt ở Trường Sa được mùa lớn, chúng tôi cũng giúp nhân dân địa phương thu hoạch. Một số việc làm trên đã tô thắm thêm truyền thống tốt đẹp của Đảng và quân đội ta, được chính quyền và nhân dân sở tại hết lời ca ngợi và có nhận xét rất tốt về chúng tôi.

Có lần, Mao Chủ tịch đi dạo, nhìn thấy tôi, Chủ tịch nói:

"Trường Giang, các cháu đã nêu cao được truyền thống, có ảnh hưởng tốt tới địa phương."

Chủ tịch nói nhẹ nhàng trong tâm trạng rất vui vẻ:

"Chau đi công tác, ngay đến đồ dùng chăn màn cũng mang theo, đồ ăn cũng mang theo...", tôi đang định nói, chúng cháu học tập gương của Người, nhưng không để tôi kịp nói, Chủ tịch cười, nói luôn: "Chúng ta cố gắng hết sức có thể, tránh gây phiền phức cho người ta..."

Chúng tôi đều biết, sinh hoạt của Mao Chủ tịch rất đơn giản, ăn cơm chỉ cần một vài món thức ăn, dùng hàng hoặc đồ vật nào đó của địa phương, Chủ tịch đều yêu cầu nhân viên quản lý thanh toán tiền trả cho họ, họ nhận tiền xong thì mới ra về. Trong hơn 20 năm sống và làm việc cạnh Mao Chủ tịch, tôi rất ít khi thấy Chủ tịch tham dự yến tiệc. Mỗi lần đến một địa phương nào đó, lãnh đạo mời cơm, Chủ tịch thường không tham gia. Gửi quà biếu cho Mao Chủ tịch, thông thường Chủ tịch không nhận. Gặp trường hợp các loại hoa quả từ nơi xa gửi biếu, Mao Chủ tịch không thể không nhận, nhận xong Chủ tịch phân phát cho khối cơ quan và bộ đội cảnh vệ chúng tôi. Quà biếu có giá trị kinh tế lớn, Người giao cho bộ phận quản lý bảo quản. Mao Chủ tịch là vậy: mời cơm không đi, quà biếu không nhận, là tấm gương sáng cần kiệm liêm chính, chí công vô tư.

Nói đến mời cơm, có một câu chuyện như sau: Vào khoảng năm 1956, chúng tôi tháp tùng Mao Chủ tịch tới

Quảng Châu, ở trên một hòn đảo nhỏ. Nghe nói nơi đó hiện đã xây khách sạn lớn. Nơi đây trước kia là phòng giao tế của Tỉnh ủy. Trong thời gian ở đây, Mao Chủ tịch rất vui, lại đúng ngày sinh nhật của Người, Chủ tịch mời chúng tôi ăn mì sợi. Mì sợi chế biến rất ngon, điều khó quên nhất là, phòng giao tế mang đến một món ăn nổi tiếng của địa phương, có tên gọi là "long hổ đấu".

Nghe nói, món ăn này được chế biến từ rắn và mèo rừng. Rắn là đặc sản của Quảng Đông, mèo rừng sinh sống ở dãy núi phía bắc Quảng Đông. Loại mèo rừng này thuộc loài động vật hoang dã, được liệt vào danh mục cần bảo vệ, nhưng trước đây chúng không để ý tới, cũng là do còn thiếu nhận thức. Theo các cụ kể lại, đây là món ăn nổi tiếng của Quảng Đông.

Tóm lại, Mao Chủ tịch mời chúng tôi ăn món mì, chúng tôi ăn mì. Nói đến rắn và mèo, có nhiều đồng chí không dám đụng đũa. Nói thật, tôi không kiêng cữ gì, song nói ăn thịt mèo, tôi thấy lợm cả giọng.

Họ mời mọi người ăn, không ăn, người mời sẽ không vui, điều này không nói chắc ai cũng rõ. Mao Chủ tịch bảo: "Các đồng chí ở Quảng Đông đã mang món này ra rồi, các cháu cố ăn đi. Cần tôn trọng thịnh tình của chủ nhà..."

Kết quả, mọi người đều ăn, càng ăn càng thấy ngon, sau đó không ai kiêng kỵ gì nữa. Qua lần này chúng tôi lại bổ sung thêm một số quy định nữa. Trong đó có một quy định, khi thi đấu bóng rổ với địa phương, quán triệt tư tưởng "hữu nghị thứ nhất, thi đấu thứ hai" tới tất cả chiến sĩ thuộc quyền, mọi người đều hứa, trong đó có tôi. Qua đây tôi nhận thức được một điều: tác phong của bộ đội là do giáo dục và bồi dưỡng mà thành, chiến sĩ tốt hay không chủ yếu là do cán bộ.

Còn nhớ, vào một buổi chiều chủ nhật, tiểu đoàn cảnh vệ quân khu Vũ Hán mời chúng tôi thi đấu bóng rổ. Trận đấu diễn ra rất sôi nổi, trọng tài cũng rất nghiêm khắc, điểm số chênh lệch giữa hai bên rất sát nhau, cuộc chiến đang diễn ra rất gay cấn, đúng lúc này Mao Chủ tịch đến.

Té ra, Mao Chủ tịch nghe thấy tiếng còi nghiêm khắc của trọng tài cất lên, các cầu thủ trong sân chạy nhảy như rồng bay phượng múa, tiếng hò hét cổ vũ hết mình của khán giả, hô to: đoàn kết, cố lên, sôi nổi, Người vội dừng việc, xuống sân xem thi đấu.

Mao Chủ tịch vẫn ngồi dưới bóng khóm trúc cách sân thi đấu bóng rổ khoảng hơn 10m, xem chúng tôi thi đấu.

Ngay từ đầu trận đấu, chính trị viên Lý cố ý không bố trí hai vị trí chủ lực ra sân và nói với mọi người, đánh bóng cần đánh hay nhưng không được thắng, đồng chí còn nhấn mạnh: "Đây là nhiệm vụ!"

Tiếng còi kết thúc trận đấu vang lên, chúng tôi thua họ 3 điểm, đây là trận thắng đầu tiên của tiểu đoàn cảnh vệ quân khu.

Mao Chủ tịch xem trận đấu này, Người rất vui, vỗ tay hoan hô đội quân bại trận.