Chương 18 DỌC ĐƯỜNG ĐI THỊ SÁT PHÍA NAM, CẤT CAO BÀI

Trước khi xuất phát, Mao Chủ tịch trầm ngâm nói với tôi: "Quân đội náo loạn quá, có người không nghe theo lời chỉ huy, yêu cầu cải tổ." Nhiều lần tiếp kiến lãnh đạo quân, chính, Đảng các địa phương, Chủ tịch đều yêu cầu mọi người cùng nhau hát bài Quốc tế ca, còn yêu cầu Hoa Quốc Phong mặc quân phục để quản lý quân khu Quảng Châu. Mao Chủ tịch nói: "Tôi không tin quân đội của chúng ta tạo phản."

Vào một ngày trung tuần tháng 8 năm 1971, Chủ nhiệm Văn phòng Trung ương Đảng kiêm Cục trưởng Cục Cảnh vệ Uông Đông Hưng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Trung ương Đảng kiêm Phó Cục trưởng Cục cảnh vệ, Trung đoàn trưởng Trung đoàn cảnh vệ Trung ương Trương Diệu Từ cho gọi tôi, giao cho tôi nhiệm vụ bảo vệ Mao Chủ tịch trong thời gian Người thị sát phía nam, yêu cầu nhanh chóng làm tốt công tác chuẩn bị.

Cấp trên đặc biệt nhấn mạnh: Do ảnh hưởng mang tính dây chuyền của Hội nghị Lư Sơn, có vấn đề vẫn chưa được giải quyết, tình hình hiện nay có xu hướng ngày càng phức tạp hơn. Có một số địa phương vác súng ra bắn nhau, tình hình trị an dọc tuyến đường sắt cũng không tốt, phân đội cảnh vệ tháp tùng Mao Chủ tịch luôn ở trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Lãnh đạo còn dặn dò, có thể sẽ gặp một số tình huống xấu, một số sự việc cần chú ý, cần có biện pháp xử lý tốt, phải đúng nguyên tắc, v.v...

Trương Diệu Từ nói: "Lần này không phải là nhiệm vụ mới, các đồng chí cũng không phải là lần đầu đi công tác xa, song lần này quả thực có rất nhiều tình hình mới, rất có thể sẽ gặp nhiều phiền phức, khó khăn và nguy hiểm, rất có thể sẽ có những trường hợp từ trước đến nay chưa từng xảy ra, các đồng chí không được phép lơi lỏng..."

Còn nhớ, từ sau Hội nghị Lư Sơn đến nay, để giải quyết vấn đề của tập đoàn Lâm Bưu, Trung ương Đảng đã có rất nhiều biện pháp sắp xếp và bố trí, Mao Chủ tịch và Chu Ân Lai là những người vất vả nhất. Hạ tuần tháng 1 năm đó, theo kiến nghị của Mao Chủ tịch, Chu Ân Lai chủ trì công tác của Trung ương, đích thân triệu tập Hội nghị Hoa Bắc để phê phán Trần Bá Đạt. Ngày 24 tháng 1, Chu Ân Lai làm báo cáo tổng kết, trong đó viết: "Về mặt chính trị, Hoàng Vĩnh Thắng, Ngô Pháp Hiến, Diệp Quần, Lý Tác Bằng, Khâu Hội Tác phạm sai lầm trong phương hướng đường lối; về mặt tổ chức, phạm sai lầm chủ nghĩa tôn phái, đi ngược lại tinh thần Đại hội IX, đồng thời tuyên bố Trung ương Đảng cải tổ quân khu Bắc Kinh, ra quyết định chỉnh phong. Bổ nhiệm Lý Đức Sinh giữ chức Tư lệnh quân khu Bắc Kinh, bổ nhiệm Kỷ Đăng Khuê làm ủy viên Chính trị. Ngày 15 tháng 4, triệu tập hội nghị chỉnh phong, thành phần gồm lãnh đạo quân khu và địa phương, có 99 người tham dự, bè đảng Lâm Bưu buộc phải làm bản kiểm điểm. Lâm Bưu ở Bắc Đới Hà cũng không yên ổn, ngày 19 tháng 4 lủi về Bắc Kinh để "trấn thủ", với ý đồ đứng vững chân ở Bắc Kinh, sẵn sàng ứng phó để vượt qua cửa ải này.

Rất nhiều người trong nhóm bè đảng của Lâm Bưu đang nắm thực quyền, có ảnh hưởng lớn trong quân đội. Trong lịch sử Đảng Cộng sản Trung Quốc, đặc biệt là trong lịch sử Trung Hoa mới, đó là tình huống chưa từng xảy ra.

Cũng trong thời gian này, một hôm Mao Chủ tịch đi dạo trong sân cạnh bể bơi trong Trung Nam Hải, vì nhiệm vụ, tôi đi theo sau Chủ tịch, Chủ tịch giọng trầm hẳn xuống, nói với tôi: "Quân đội náo loạn quá, có người không nghe lời chỉ huy, yêu cầu cải tổ."

Lúc bấy giờ tôi không nắm được tình hình đại cục nên không biết, song trong lực lượng bộ đội cảnh vệ chúng tôi tuyệt đối khong có hiện tượng náo loạn như thế. Đứng trước Mao Chủ tịch, từ trước đến nay tôi nghĩ gì đều không giấu giếm, tôi nói với Mao Chủ tịch: "Thưa Chủ tịch, cán bộ, chiến sĩ của Giải phóng quân nhân dân không ai không nghe lời chỉ huy của mình."

Mao Chủ tịch nói: "Cháu không tìm hiểu tình hình nên cháu không biết đó!"

Mao Chủ tịch giảng giải cho tôi tình hình hiện tại và nguyên nhân. Còn tôi, Chủ tịch nói đến đâu tôi nghe đến đấy, không hiểu thì hỏi lại cho thật hiểu. Nghĩ lại lời dặn của hai chủ nhiệm, nói rằng chuyến đi công tác lần này rất phức tạp, nay lại được Mao Chủ tịch nói rõ, toi đã cảm nhận được sự nghiêm trọng của tình hình.

Vì thế tôi chuẩn bị thật chu đáo cho chuyến đi này cả về công tác tổ chức và động viên cán bộ chiến sĩ thuộc quyền cố gắng hoàn thành nhiệm vụ, đồng thời tôi truyền đạt toàn bộ nội dung mà Mao Chủ tịch đã giảng giải cho mọi người nắm được. Mao Chủ tịch nói: "Về vấn đề đường lối, vấn đề nguyên tắc, bác phải làm thật chặt, quyết không nhân nhượng, từ sau Hội nghị Lư Sơn, bác áp dụng ba biện pháp:

- Một là quăng bỏ đá.

- Hai là xúc bỏ cát.

- Ba là đào móng tường.

Tịch thu tài liệu đã lừa gạt không biết bao nhiêu người của Tran Bá Đạt, phân phát báo cáo chính trị cho quân đoàn 38 và quân khu Tế Nam chống kiêu căng tự mãn. Còn nữa, Quân ủy liên tục tổ chức hội nghị tọa đàm. Cách làm của tôi là bút phê vào bản báo cáo, cho mọi người thảo luận để loại bỏ tảng đá và xúc bỏ cát đi. Cải tổ quân khu Bắc Kinh là đào móng tường."

Cách nhìn nhận về Hội nghị Lư Sơn của chúng ta như thế nào? Ví dụ, báo cáo vắn tắt số 6 của nhóm Hoa Bắc rốt cuộc là cách mạng, cách mạng nửa vời, hay là phản cách mạng?

Cá nhân tôi nhận thấy đó là bản báo cáo phản cách mạng. Chúng tôi còn truyền đạt chỉ thị của Mao Chủ tịch phê bình hành vi của Diệp Quần - vợ của Lâm Bưu. Người nói: "Tôi từ trước đến nay không tán thành việc vợ của mình làm Chủ nhiệm Văn phòng của đơn vị công tác. Còn Lâm Bưu thì sao, Diệp Quần là Chủ nhiệm Văn phòng, bè đảng bốn tên muốn xin thỉnh thị Lâm Bưu vấn đề nào đó đều thông qua Diệp Quần. Làm công tác cần phải dựa vào bản thân để làm việc, tự mình xem xét, tự mình duyệt, không nên quá dựa vào thư ký, không được phép giao cho thư ký đại quyền. Thư ký của tôi chỉ làm nhiệm vụ nhận và phân phát tài liệu, tài liệu đến, tự mình lựa chọn, tự mình đọc, tự mình viết nhằm tránh sai sót."

Mao Chủ tịch nói như vậy, đối với chúng tôi và chiến sĩ mà nói, hiểu mà lại không hiểu, song vì là lời dạy của Mao Chủ tịch được lãnh đạo truyền đạt xuống, do đó chúng tôi tuyệt đối tin tưởng. Trong nội bộ lãnh đạo Trung ương Đảng còn tồn tại mâu thuẫn và đấu tranh, thông thường tình hình này chúng tôi đều không biết, hiện nay Mao Chủ tịch đã nói ra, đã truyền đạt xuống dưới, điều đó chứng tỏ tình hình đã nghiêm trọng, cấp bách lắm rồi. Bộ đội chúng tôi luôn giáo dục cán bộ chiến sĩ yêu quý Trung ương Đảng, yêu quý Mao Chủ tịch. Vì thế, chỉ cần động viên khích lệ một chút là toàn bộ cán bộ, chiến sĩ sẵn sàng hy sinh xương máu của mình, quyết tâm bảo vệ an toàn tuyệt đối cho Mao Chủ tịch.

Từ trước đến nay Mao Chủ tịch không thích rùm beng, đưa tiễn linh đình, các đồng chí lãnh đạo Trung ương đều như vậy. Lần này cũng không là ngoại lệ, vẫn tuân theo quy định cũ, không có ai đưa tiễn, Người một mình lên tàu hỏa, chuyến tàu đặc biệt từ từ lao đi.

Chúng tôi xuất phát từ ga xe lửa Bắc Kinh, theo tuyến Kinh - Quảng tiến về phía nam. Ga đầu tiên dừng chân là ga Thạch Gia Trang, tại đây lấy thêm nước, 15 phút sau tiếp tục chạy. Tàu vượt qua cánh đồng, băng qua dòng Hoàng Hà nước chảy cuồn cuộn. Ngày hôm sau tàu dừng tại ga Trịnh Châu, kiểm tra xong, 15 phút sau tàu tiếp tục chạy, đến chiều ngày 16, tàu tới ga Vũ Hán.

Tại Vũ Hán, Mao Chủ tịch đi ô tô chạy qua dãy phố lớn sầm uất ở Vũ Hán, qua Xà Sơn (núi rắn), Quy Sơn (núi rùa), qua cầu Trường Giang, xe chạy tới lầu số 1 Mai Lĩnh khách sạn Đông Hồ.

Ngay tối ngày 16, Mao Chủ tịch triệu tập hội nghị lãnh đạo quân chính Đảng. Bất luận cuộc họp lớn nhỏ, gặp gỡ chuyện trò với khách quý đều có Chủ nhiệm Văn phòng Trung ương Uông Đông Hưng tham dự. Lúc đó, Uông Đông Hưng là ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị. Đi thị sát lần này, về góc độ cán bộ phụ trách chỉ có một mình Uông Đông Hưng đi theo Mao Chủ tịch, số nhân viên phục vụ cũng ít hơn các lần trước, cũng có thể nói là do nhu cầu của nhiệm vụ và tình hình thực tế. Do đó, Mao Chủ tịch có sự việc nào quan trọng, thường chúng tôi biết tin rất nhanh.

Ngày 18 tháng 7 tổ chức hai cuộc họp, ngày 25 và ngày 27 tháng 8 tiếp tục họp. Cũng trong các ngày này, Chủ tịch còn gặp gỡ một số người để nói chuyện. Người thường xuyên tham dự các cuộc họp và nói chuyện, chủ yếu là cán bộ lãnh đạo, trong đó có Lưu Kiến Huân, Vương Tân, Lưu Phong, về sau có cả Hoa Quốc Phong, v.v... Tôi làm nhiệm vụ đón tiễn khách, không được tham dự nên không biết nội dung cụ thể của các cuộc họp và nói chuyện.

Sau các cuộc họp, Uông Đông Hưng triệu tập toàn bộ cán bộ và chiến sĩ trong phân đội cảnh vệ, phổ biến chỉ thị của Mao Chủ tịch: Lịch sử 50 năm của Đảng ta đã trải qua 10 lần đấu tranh về đường lối, "10 lần đấu tranh về đường lối là 10 lần nguy cơ". Nội dung của chỉ thị này, sau đó dưới hình thức là văn kiện Trung ương được phân phát cho toàn Đảng. Đến nay tôi vẫn còn nhớ, nội dung chủ yếu như sau:

Đợt phản kích bất ngờ tại Hội nghị Lư Sơn là có kế hoạch, có tổ chức, có cương lĩnh. Có người muốn mình nhanh chóng trở thành Chủ tịch nước, mưu đồ chia rẽ nội bộ Đảng ta để đoạt quyền đoạt lợi.

Không tán thành để vợ mình làm thư ký cho mình, làm Chủ nhiệm Văn phòng.

* Thực hiện ba nên:

- Nên theo chủ nghĩa Mác - Lê.

- Nên đoàn kết.

- Nên quang minh chính đại.

* Thực hiện ba không nên:

- Không nên theo chủ nghĩa xét lại.

- Không nên chia rẽ nội bộ

- Không nên âm mưu quỷ kế.

Uông Đông Hưng truyền đạt xong, yêu cầu chúng tôi tích cưc học tập và thảo luận, lĩnh hội tinh thần chỉ thị, đồng thời nhấn mạnh, cần liên hệ với công tác thực tế, nâng cao cảnh giác, làm tốt công tác bảo vệ, sẵn sàng chiến đấu.

14 giờ 30 phút ngày 27 tháng 8, Mao Chủ tịch lên tàu tại ga Vũ Hán, tiếp tục di chuyển xuống phía nam. Chuyến đi lần này khác các chuyến đi lần trước ở chỗ, tháp tùng Mao Chủ tịch xuống phía nam còn có cán bộ lãnh đạo quân khu Vũ Hán là Lưu Phong và ba, bốn người nữa đi cùng, họ đều ngồi cùng một toa xe với Mao Chủ tịch.

Sau sự kiện "Vũ Hán 20-7", mấy người này tước bỏ chức vụ của Trần Tái Đạo và Chung Hán Hoa, cùng nhau nắm quyền lãnh đạo đại quân khu, được mọi người tín nhiệm, vì thế họ mới nhận được vinh dự đặc biệt này, được mọi người nhìn nhận là các nhân vật quan trọng.

Trên toa tàu sắp xếp thư phòng cho Mao Chủ tịch, Chủ tịch ngồi trên ghế sofa đơn, Lưu Phong và mấy người nữa ngồi trên ghế sofa dài.

Nữ nhân viên phục vụ trên tàu mang trà đến, đó là cô gái dáng người dong dỏng cao, da trắng, nhanh nhẹn đặt các tách trà trước mặt các thủ trưởng. Cô được điều đến thay Tiểu Trương phục vụ Mao Chủ tịch, cô là người đầu tiên của toa tàu được điều đến đây, rót nước vào các tách trà xong, định bước ra ngoài, Mao Chủ tịch đột nhiên mời cô hát bài "Quốc tế ca".

Cô gái phục vụ trên toa tàu tuy không phải là diễn viên chuyên nghiệp song phải nói rằng cô là người có bản lĩnh, không hề bối rối, khay để ấm chén vẫn đang cầm trên tay chưa kịp bỏ xuống, tiếng hát trong trẻo đã cất lên, lúc trầm lúc bổng: "Vùng lên, hỡi các nô lệ ở thế gian! Vùng lên, hỡi ai cực khổ bần hàn..."

Mặc cho đoàn tàu đang chạy nhanh, lắc lư, Mao Chủ tịch dùng tay gõ nhè nhẹ xuống bàn trà theo nhịp hát của cô gái, tạo ra một tiết tấu khá hay, Mao Chủ tịch hát theo, bất giác một số người ngồi cạnh Mao Chủ tịch cũng hát theo ca từ bài "Quốc tế ca".

Hát xong lời phần I, Mao Chủ tịch dùng tay gõ mạnh vào bàn trà, cô gái tiếp tục hát lời phần II. Điểm khác nhau của hai phần lời là, ở phần II, tiếng ca của người lĩnh xướng vang cao, những người hát theo cũng cao giọng lên, tạo thành âm hưởng như một dàn hợp xướng. Bài "Quốc tế ca" hùng tráng vang vọng trên dòng Trường Giang, ngân vang trên lãnh thổ Trung Quốc bao la.

Tiếp theo, mọi người hát một đoạn, Mao Chủ tịch đọc ca từ một đoạn, sau đó giảng giải, Người nói nhiều đến các nhóm từ "vì chân lý mà đấu tranh", "cần phải đoàn kết". Qua đây ta có thể thấy Mao Chủ tịch rất mong mỏi mọi người hãy kết đoàn, vì chân lý mà đấu tranh.

Sau đó Mao Chủ tịch nói đến Lenin, "Quốc tế ca" với Lê nin, toàn bộ quan điểm và lập trường của chủ nghĩa Marx - Lenin, nói đến tầng lớp nô lệ vì chân lý mà tranh đấu. Người nói: "Tại Hội nghị Lư Sơn tôi có viết một bản tài liệu dài 700 chữ, đưa ra vấn đề mang tính căn bản: Nô lệ sáng tạo ra thế giới". Tiếp đó Mao Chủ tịch cùng mọi người hát bài "Ba điều kỷ luật, Tám điều chú ý". Mao Chủ tịch nói:

"Cần ghi nhớ Ba điều kỷ luật, Tám điều chú ý, hiện nay có một vai điều đã bị bỏ quên." Người còn nói: "Không những biết hát mà còn phải tuân theo và làm theo."

Đến Trường Sa, Lưu Phong và một vài người khác chia tay chung tôi. Tại sao lần đi này Mao Chủ tịch yêu cầu họ cùng đến Trường Sa? Mao Chủ tịch không nói, một thời gian dài sau đó, điều này vẫn là một bí ẩn đối với chúng tôi. Về sau, khi tiến hành phê phán, vạch tội đồng đảng của Lâm Bưu, có người cho rằng, mục đích chuyến đi đó của Mao Chủ tịch là hạn chế hành động của họ, khiến họ trong một khoảng thời gian nhất định không thể làm các việc xấu xa. Cũng có người lại cho rằng, Mao Chủ tịch muốn giám sát và bồi dưỡng họ, vì thế mới đưa họ đến cạnh mình (chỉ Mao Chủ tịch), đây chẳng qua chỉ là suy diễn phán đoán mà thôi. Liệu có phải như vậy? Rốt cuộc là khả năng thứ nhất hay khả năng thứ hai? Có thể có một trong hai khả năng trên là đúng, cũng có thể cả hai khả năng đều sai. Song, cho dù động cơ của chuyến cùng đi đó là gì thì sự kiện họ đi cùng với Mao Chủ tịch một đoạn đường là có thật.

Quả thực, cách làm như vậy không thể khống chế họ một cách hữu hiệu được. Sự thực sau này minh chứng cho nhận định này là đúng. Từ Hồ Nam trở về, họ kể lại toàn bộ nội dung cuộc nói chuyện giữa họ với Mao Chủ tịch cho Lý Tác Bằng - đồng đảng của Lâm Bưu nghe. Lý Tác Bằng chuyển tải toàn bộ nội dung cuộc nói chuyện này qua điện thoại kể cho Diệp Quần nghe, thế là rất nhiều người biết.

Chập tối ngày 28 tháng 8, Mao Chủ tịch đến Trường Sa, Hồ Nam, vào ở trong lầu số 1 Dung Viên thành phố Trường Sa. Đây là trung tâm tỉnh lỵ, là quê hương của Mao Chủ tịch, nơi Người bắt đầu tham gia cách mạng, cũng là nơi mỗi lần Chủ tịch đi công tác tới Trường Sa đều ở lại.

Mao Chủ tịch đến Trường Sa lần này không đi chỗ này xem chỗ khác như những lần trước. Vừa đến chỗ nghỉ, Người liền triệu tập Hội nghị lãnh đạo quân chính Đảng của các tỉnh Hồ Nam, Quảng Đông, Quảng Tây, v.v..., họp hành, gặp gỡ, bận rộn suốt ngày.

Một hôm, Mao Chủ tịch cho gọi Tư lệnh quân khu Quảng Châu - Đinh Thịnh và Chính ủy quân khu Lưu Hưng Nguyên đến nói chuyện, điều tôi không hiểu là, có cả Bí thư tỉnh ủy Hồ Nam - Hoa Quốc Phong tham dự, đương nhiên Uông Đông Hưng cũng là một thành viên trong buổi gặp gỡ đó. Cuộc họp mặt ít người được tổ chức trong phòng ở của Mao Chủ tịch. Sau khi đón và dẫn các vị lãnh đạo vào phòng ở của Mao Chủ tịch, tôi ra đứng trực ban ở bên ngoài cửa.

Tại thời điểm đó, những người ở bên cạnh Chủ tịch gồm vệ sĩ, thư ký và toàn bộ thành viên của bộ đội cảnh vệ chúng tôi. Vệ sĩ của Mao Chủ tịch là Trung đội trưởng trung đội 1 của đại đội tên là Thương Lai Bảo, thư ký vốn là khu đội trưởng Cao Bích Sầm, bảo vệ sức khỏe là Ngô Húc Quân (sau này là Phó Viện trưởng Bệnh viện 305). Lúc đó Trương Ngọc Phượng làm tạp vụ (đã chuyển công tác khác). Tuy có phân công cụ thể, song trong thực tế còn căn cứ vào tình hình công việc, do vậy, một người đảm nhiệm rất nhiều công việc, phối hợp với nhau cùng làm.

Mao Chủ tịch nói chuyện với Đinh Thịnh và một số người khác hơn hai tiếng liền. Cuộc nói chuyện kết thúc, mọi người ra về.

Mao Chủ tịch ra mở cửa, một luồng khí mát từ trong phòng tràn ra ngoài. Trong phòng ở của Mao Chủ tịch có lắp điều hòa, đang giữa mùa nắng nóng song trong phòng luôn giữ ở 230C. Mao Chủ tịch lần lượt bắt tay tạm biệt mọi người.

Người mặc quân phục thì giơ tay chào, người mặc thường phục thì cúi đầu chào đáp lễ. Còn Mao Chủ tịch mặc bộ quần áo ngủ bằng vải dệt kim. Nhìn nét mặt Người, không khó để nhận thấy rằng cuộc nói chuyện đã diễn ra suôn sẻ, nét mặt ai nấy đều vui vẻ. Mao Chủ tịch dặn: "Đồng chí Quốc Phong từ nay mặc quân phục, kiêm chức Chính ủy thứ nhất quân khu Quảng Châu, cố gắng quản lý quân khu cho thật tốt." Quay sang phía Đinh Thịnh và Lưu Hưng Nguyên, Mao Chủ tịch nói: "Các đồng chí có việc gì thì bàn bạc với Hoa Quốc Phong."

"Kiên quyết làm theo chỉ thị của Mao Chủ tịch!" - ĐinhThịnh và Lưu Hưng Nguyên đồng thanh đáp - "Xin Chủ tịch yên tâm!"

Hoa Quốc Phong nói: "Chủ tịch yên tâm, tôi nhất định làm tốt công tác Người giao."

Đinh Thịnh và Lưu Hưng Nguyên ra về, nét mặt hai người phấn chấn hẳn lên. Hoa Quốc Phong và Uông Đông Hưng tiễn họ ra ngoài cửa rồi quay vào phòng, khoảng hơn 15 phút sau, Hoa Quốc Phong mới ra về.

Ngày hôm sau, Uông Đông Hưng thông báo cho chúng tôi nội dung cuộc gặp gỡ này:

Mao Chủ tịch không hề khách khí chất vấn Đinh Thịnh và Lưu Hưng Nguyên: "Hai người có quan hệ thân thiết với Hoàng Vĩnh Thắng như vậy, đã gặp gỡ nhau nhiều lần, Hoàng Vĩnh Thắng bị đổ rồi, hai người vẫn nguyên vẹn?!"

Mao Chủ tịch còn nói: "Tôi không tin quân đội của chúng ta tạo phản. Tôi cũng tuyệt đối không tin Hoàng Vĩnh Thắng có đủ bản lĩnh để chỉ huy quân đội tạo phản! Dưới quân đoàn còn có sư đoàn, trung đoàn, các khối cơ quan sư đoàn bộ và trung đoàn bộ. Điều động quân đội đi làm việc xấu, bộ đội nghe theo?" Đong thời Người còn nói:

"Người mới hơn 20 tuổi được gọi là siêu thiên tài, thử hỏi có gì tốt nào?" Khi truyền đạt, Uông Đông Hưng không nói người đó là ai, chúng tôi cũng không hỏi quá cặn kẽ, song qua lời nói của Mao Chủ tịch, chúng tôi cũng biết Người ám chỉ ai rồi. Quả thật, chúng tôi cũng có lo lắng, không biết ở tại nơi nào đó, thân phận của người nào đó lại xuất hiện vấn đề gì rồi.

Trong tất cả các buổi họp và nói chuyện lần này, Mao Chủ tịch tập trung nói về biểu hiện của Trần Bá Đạt, Hoàng Vĩnh Thắng, Ngô Pháp Hiến, Diệp Quần, Lý Tác Bằng, Khâu Hội Tác v.v..., trong Hội nghị Lư Sơn.

Mao Chủ tịch ở Trường Sa bốn ngày, liên tục họp hành, trao đổi, nói chuyện, giao nhiệm vụ, bận rộn vô cùng.

Căn cứ vào nội dung nói chuyện và bố trí công tác của Mao Chủ tịch, cán bộ cảnh vệ tập trung nghiên cứu, nhận thấy tình hình đã trở nên nghiêm trọng, chúng tôi cần nâng cao cảnh giác, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tăng cường tuần tra canh gác, sẵn sàng chiến đấu. Bất luận trong hoàn cảnh nào đều phải đứng vững, kiên quyết bảo vệ an toàn cho Mao Chủ tịch.

Ngày 31 tháng 8, Mao Chủ tịch lên chuyến tàu hỏa đặc biệt, rời Trường Sa, quay sang hướng đông để đến Nam Xương - thủ phủ của tỉnh Giang Tây.

Tại Nam Xương, Mao Chủ tịch ở trong một ngôi nhà có kiến trúc theo kiểu biệt thự, xây ở sườn núi vùng ngoại ô, cách trung tâm thành phố hơn 10 dặm. Nơi đây không ồn ào, huyên náo như thành phố, cũng không có tiếng pháo của "Văn cách", không có hô khẩu hiệu "đả đảo", nơi đây thật yên tĩnh. Còn nhớ, trong năm 1962, Mao Chủ tịch trong chuyến đi thị sát cũng ở tại đây. Người lần lượt gặp và nói chuyện với lãnh đạo quân chính Đảng của các tỉnh Giang Tây, Phúc Kiến, Giang Tô, v.v...

Ngoài nói về cuộc đấu tranh đường lối trong nội bộ của Đảng, Mao Chủ tịch còn chỉ rõ, Lâm Bưu "đương nhiên cần phải chịu trách nhiệm".

"Đối với những người đó nên làm như thế nào? Vẫn là phương châm giáo dục, trị bệnh cứu người là chính, phê bình trước, tha thứ sau. Bất luận là ai mắc khuyết điểm, không đoàn kết, đi lệch đường lối đều cần phải đấu tranh, không được phép xả hơi. Sau khi trở về Bắc Kinh, tôi lại phải đi gặp họ để nói chuyện, chứ họ không chủ động tìm gặp tôi. Có người trong số họ, qua giáo dục đã tỉnh ngộ, cũng có người không tỉnh ngộ, tất cả phải qua thực tiễn chứng minh. Tương lai có hai khả năng: có thể sửa đổi và không thể sửa đổi. Phạm tội lớn, sai lầm về nguyên tắc, sai lầm về đường lối và phương hướng, người cầm đầu sửa sai cũng khó. Trong lịch sử, Trần Độc Tú đã sửa đổi. Cù Thu Bạch, Lý Lập Tam, La Chương Long, Vương Minh, Trương Quốc Đào, Cao Cương, Bành Đức Hoài, Lưu Thiếu Kỳ có sửa không? Không sửa!"

Mao Chủ tịch còn nói: "Tôi đã nói chuyện với Lâm Bưu, đồng chí ấy có nói một số câu không được thỏa đáng."

Tư lệnh Hứa Thế Hữu của quân khu Bắc Kinh rất tán đồng với ý kiến này của Mao Chủ tịch. Lần trước, Tư lệnh Hứa đến, mặc áo trắng, quần bộ đội, đi đôi giày được bện bằng dây đay và sợi vải. Ngộ nghĩnh nhất là trên mu đôi giày gắn một bông hoa đỏ rực, đây là một nét đặc sắc của người dân tộc ở một số địa phương. Đôi giày này ngay ở nông thôn, những nơi hẻo lánh nhất cũng có rất ít người sử dụng, vậy mà một vị tư lệnh quân khu lại thích nó mới lạ chứ. Lần này đến gặp Mao Chủ tịch, Tư lệnh cũng ăn mặc như vậy, vẫn đôi giày đó, dường như đây là cá tính độc nhất vô nhị của Tư lệnh. Hứa Tư lệnh nói chuyện với Mao Chủ tịch khá lâu, sau đó Chủ tịch tiễn Tư lệnh ra cửa, trước lúc chia tay, Chủ tịch đột nhiên hỏi: "Bây giờ có còn đi săn nữa không?"

"Có chứ."

Mao Chủ tịch cười vang, bắt chặt tay tạm biệt. Quả nhiên, sáng sớm hôm sau, tôi nhìn thấy Hứa Tư lệnh vác súng săn, tới vùng cây rậm rạp ở gần sân bay để săn thỏ.

Lúc đó Lý Nạp - con gái của Mao Chủ tịch đang lao động tại Trường cán bộ 57 huyện Tiến Hiền, ở gần Nam Xương, Giang Tô. Sự rèn luyện của con gái như thế nào, Mao Chủ tịch cũng rất quan tâm. Chủ tịch thường qua người khác để tìm hiểu biểu hiện của con gái mình ở đó. Lúc đó chúng tôi đều nghĩ, Mao Chủ tịch nhất định cho người gọi con gái đến gặp và hỏi chuyện, bởi vì Lý Nạp là con gái út của Mao Chủ tịch, lúc còn nhỏ luôn sống bên cạnh Người, rất được Chủ tịch yêu quý. Nam Xương chỉ cách Trường cán bộ 57 hơn 50 km, đi ô tô chỉ mất một giờ. Hơn nữa, Lý Nạp tới đây lao động là một trường hợp rất đặc biệt.

Đầu cuộc cải cách văn hóa, Lý Nạp vừa tốt nghiệp đại học, cô cũng giống như rất nhiều bạn trẻ cùng trang lứa, ngây thơ và lãng mạn, lạc quan và có chí tiến thủ, đối với cách mạng, đối vơi tiền đồ, tràn đầy niềm tin vào tương lai tốt đẹp. Lý Nạp sau đó trở thành thành viên của tổ Văn cách Trung ương, thường xuất đầu lộ diện xử lý một số vấn đề. Cô dùng bút danh Tiêu Lực, cái tên này thường xuyên xuất hiện trên các mặt báo. Sau đó, cô trở thành Phó Tổng biên tập của tờ báo "Giải phóng quân", ít lâu sau lại trở thành Phó Bí thư thị ủy Bắc Kinh. Lúc bấy giờ, theo nhận xét của những người hiểu biết, xét về năng lực, tố chất, Lý Nạp không hề thua kém các thanh niên trẻ cùng độ tuổi.

Tin Lý Nạp thăng tiến nhanh không hiểu sao lại đến tai Mao Chủ tịch, Chủ tịch nổi giận, cho rằng cất nhắc như vậy là không hợp lý và ổn thỏa, kiên quyết yêu cầu Lý Nạp phải tham gia lao động để tự rèn luyện, thế là đưa Lý Nạp đến lao động tại Trường cán bộ 57.

Song, vì Mao Chủ tịch quá bận rộn công tác Đảng, công tác Nhà nước, chuyện gặp con gái vẫn chưa sắp xếp được. Đến khi chúng tôi rời Nam Xương, Mao Chủ tịch cũng không gặp Lý Nạp.

Mao Chủ tịch là người chí công vô tư, rất ít nghĩ tới lợi ích cho người thân của mình.