Chương 28 VƯƠNG HỒNG VĂN VU CÁO, BỊ KHIỂN TRÁCH TẠI TRƯỜNG SA
Chỉ có những người ở bên cạnh Chủ tịch Mao Trạch Đông và mấy vị ủy viên Bộ Chính trị mới biết, trong suốt thời gian dài, mắt Chủ tịch rất kém, nhìn phía trước chỉ thấy mờ mờ, nhưng đầu óc vẫn còn rất minh mẫn. Vương Hồng Văn lúc đến thì hớn hở đắc ý, lúc ra về thì ỉu xìu, mặt mày ủ ê. Chu Ân Lai và Mao Trạch Đông nói chuyện hơn một tiếng đồng hồ, rất tình cảm và hòa hợp.
Bước vào năm 1974, hoạt động của Giang Thanh càng trở nên ráo riết, bà ta vừa tuyên truyền, đưa tài liệu, vừa kích động ở khắp nơi, "đốt sạch", "phá sạch", nhà máy đình công, sản xuất nông nghiệp đình trệ. Đến tháng 5, sản xuất bị giảm mạnh. Theo thống kê công bố, chỉ số sản xuất giảm 6,2%, vận tải giảm 2,5%, sản xuất thép giảm 9,4%, bội chi ngân sách lên tới 2,5 tỷ Nhân dân tệ. Một số cán bộ lâu năm đứng ra làm việc lại bị lật đổ, rất nhiều ban lãnh đạo bị rơi vào trạng thái tê liệt.
Sau khi biết tình hình, Mao Chủ tịch rất không vui, bệnh tình càng thêm nghiêm trọng. Trung ương Đảng, Quốc vụ viện áp dụng hàng loạt biện pháp có hiệu quả hơn. Mao Chủ tịch cũng đã nhiều lần phê bình Giang Thanh và đồng bọn.
Lúc này Giang Thanh mấy lần yêu cầu xin gặp Mao Chủ tịch nhưng Chủ tịch kiên quyết không gặp. Trong thư gửi Giang Thanh ngày 20 tháng 3, Mao Chủ tịch viết: "Trước đây đã nhiều lần nói chuyện với đồng chí, rất nhiều lần đồng chí không chấp hành, gặp nhiều cũng có ích gì đâu? Có sách của Mác - Lê, sách của tôi đó, đồng chí cũng không nghiên cứu... Đồng chí là người chuyện lớn không bàn bạc, chuyện nhỏ thì tự ý."
Ngày 10 tháng 4, được Mao Chủ tịch phê chuẩn, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc ra thông báo: quy định "Cuộc vận động tiến hành chống Lâm, chống Khổng cần chịu sự lãnh đạo thống nhất của Đảng ủy, không được thành lập các tổ chức quần chúng như đội chiến đấu, không được tạo các hội liên kết các ngành nghề, các vùng."
Ngày 01 tháng 7, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc ra thông báo: "Nắm cách mạng, thúc đẩy sản xuất". Thông báo chỉ rõ: "Cán bộ của chúng ta tuyệt đại đa số là tốt và tương đối tốt", yêu cầu "các cán bộ tự ý từ chức phải quay trở lại vị trí công tác". Phê bình tất cả những luận điệu sai trái như: cái gọi là "luồng tư tưởng đi ngược lại trào lưu" và "không sản xuất theo đường lối sai lầm", đối với những luận điệu sai trái đó buộc phải tiến hành bác bỏ. Đối với những kẻ đứng sau giật dây, phải phát động quần chúng vạch trần và phê phán.
Căn cứ vào hàng loạt chỉ thị của Mao Chủ tịch, lại được sự ủng hộ giúp đỡ của Thủ tướng Chu Ân Lai, đồng chí
Đặng Tiểu Bình đã tiến hành chỉnh đốn trên một số phương diện và đã làm cho tình hình chung trên cả nước có những bước chuyển biến quan trọng.
Trong khoảng thời gian này, thị lực của Mao Chủ tịch càng suy giảm hơn trước, nhìn vào đồ vật càng mờ, tinh thần và thể chất không được nghỉ ngơi đầy đủ, tâm trạng luôn ở trong trạng thái bất an.
Mao Chủ tịch buộc phải nghe theo lời khuyên của các y bác sĩ và một số lãnh đạo là đi dưỡng bệnh. Một ngày trước khi đi, ngày 17 tháng 7, Mao Chủ tịch đích thân chủ trì triệu tập Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương tại phòng họp số 118 Đại lễ đường Nhân dân. Tại hội nghị, Mao Chủ tịch xác định các vấn đề còn tồn tại trong nội bộ lãnh đạo Đảng, Chủ tịch nghiêm khắc phê bình các hành vi của Giang Thanh và đồng bọn.
Phê bình Giang Thanh, Chủ tịch nói: "Không được xây hai nhà máy, một là nhà máy thép và một là nhà máy sản xuất mũ, động một chút là chụp mũ mọi người, như vậy là không tốt, cần phải chú ý. Đồng chí sao khó sửa đổi vậy."
Chủ tịch cũng phê bình Vương Hồng Văn, Trương Xuân Kiều, Giang Thanh và Diêu Văn Nguyên, Chủ tịch nói: "Đồng chí ấy cũng coi như là người của nhóm Thượng Hải, các đồng chí phải chú ý, không được tạo thành bè phái bốn người."
Mao Chủ tịch còn nhiều lần nói: "Giang Thanh không thay mặt tôi, đồng chí ấy đại diện cho chính bản thân đồng chí ấy. Tóm lại, đồng chí ấy đại diện chính mình".
Hội nghị kéo dài đến tận trưa, sau khi tan họp, ăn qua loa một chút rồi Mao Chủ tịch lên tàu vào lúc 2 giờ chiều, rời Bắc Kinh đi xuống miền Nam.
Sức khỏe của Mao Chủ tịch không được tốt như trước đây nhưng trên dọc đường đi, Người vẫn liên tục gặp các đồng chí lãnh đạo quân chính Đảng địa phương, mời lên tàu họp hoặc nói chuyện, qua đó tìm hiểu tình hình, giải quyết vấn đề. Ngoài việc bổ sung than, nước và sửa chữa bảo dưỡng cho đầu máy buộc tàu phải dừng lại, hầu như tàu không dừng dọc đường mà đi thẳng đến Vũ Hán, lúc vào ga đã là hơn 18 giờ ngày 19.
Vũ Hán luôn là nơi Mao Chủ tịch yêu thích, Chủ tịch vẫn được sắp xếp ở tại khách sạn Đông Hồ. Nơi đây non xanh nước biếc, cảnh vật thanh tịnh nên thơ..., vẫn như ngày nào. Điều đáng tiếc là thị giác của Mao Chủ tịch không còn sáng như trước, phía trước chỉ trông thấy lờ mờ.
Uông Đông Hưng mời các chuyên gia điều trị tổ chức hội chẩn cho Chủ tịch. Sau khi kiểm tra mắt cho Chủ tịch, chẩn đoán chính xác Chủ tịch bị "đục thủy tinh thể do tuổi già", cả hai mắt đều bị như vậy.
Theo lời giải thích của bác sĩ, quá trình phát triển của loại bệnh này thông thường chia thành các giai đoạn: ủ bệnh, phát bệnh, hoàn thành giai đoạn phát bệnh và biến chứng; biện pháp điều trị chỉ có cách là phải tiến hành phẫu thuật. Để có thể phẫu thuật thì phải đợi đến giai đoạn phát bệnh hoàn toàn mới có thể tiến hành. Hiện tại, cách duy nhất là kiên nhẫn chờ đợi. Có nghĩa là Mao Chủ tịch phải tiếp tục chờ đợi trong mấy trăm ngày dài u tối. Trong khoảng thời gian này, Chủ tịch không thể tự đọc sách, không thể tự xem báo, cũng không thể thấy mặt những người quen thuộc xung quanh, thậm chí ngay cả người đi qua sát mặt, Chủ tịch cũng không nhìn rõ.
Mao Chủ tịch biết rõ, là Chủ tịch Đảng, bản thân phải nắm bắt tình hình trong ngoài nước, trong ngoài Đảng. Thế mà Chủ tịch lại không thể tự mình đọc hay viết, chuyện này thật sự khiến Chủ tịch rất khổ tâm.
Chủ tịch phải nhờ mọi người đọc văn kiện và đọc báo cho mình nghe. Khi đọc các văn kiện, nếu phải viết lời phê thì cũng phải nhờ người khác viết thay, điều đó làm Chủ tịch rất buồn. Chủ tịch từng nhiều lần nói, thư ký của Chủ tịch chỉ giúp nhận và gửi cac công văn, còn các bản thảo Người đều tự tay làm, ngày làm không xong thì đêm làm tiếp, Chủ tịch sao có thể để vì mình mà lỡ việc Đảng, việc nước. Thế nhưng, thân mang trọng bệnh như vậy, mọi việc không thuận theo mong muốn của bản thân, sự đau lòng của Chủ tịch là có thể hiểu được.
Mao Chủ tịch rất kiên cường, chuyện không nhìn được, ngoài các nhân viên làm việc bên cạnh và các bác sĩ..., Chủ tịch không cho nói với bất kỳ ai khác. Trong Bộ Chính trị cũng chỉ có đồng chí Chu Ân Lai và vài người biết.
Đồng chí Chu Ân Lai rất lo lắng vì mắt Chủ tịch không nhìn rõ, Thủ tướng đem cả cặp kính lão vẫn đeo nhiều năm cho Chủ tịch đeo thử. Thủ tướng còn viết thư cho các nhân viên làm việc bên cạnh Chủ tịch, dặn họ nhất định phải tìm mọi cách chăm sóc thật tốt cho Chủ tịch, Thủ tướng rất có tình cảm với Chủ tịch.
Tôi ở bên cạnh Chủ tịch hơn hai mươi năm, đã chứng kiến sự quan tâm và bảo vệ của Thủ tướng Chu đối với Chủ tịch. Mỗi khi Mao Chủ tịch gặp việc khó khăn hay gặp nguy hiểm, Thủ tướng đều tự mình gạt bỏ những khó khăn đó, biến nguy thành an. Điều đó khiến người ta phải cảm động.
Còn nhớ, vào những năm 50, Mao Chủ tịch muốn đi bơi ở sông Trường Giang, nhiều người không tán thành, có nhiều ý kiến trái ngược nhau. Chu Ân Lai tự mình đi tìm hiểu tình hình, hỏi han về tình hình mực nước, đưa ra các giải pháp để đảm bảo an toàn, cuối cùng giúp Mao Chủ tịch thực hiện nguyện vọng được bơi lội thỏa thích trên dòng Trường Giang.
Tôi còn được chứng kiến một sự việc khác, sự kiện Vũ Hán ngày 20/7/1967, trong cuộc đấu tranh chống bè phái cực kỳ phức tạp, vào thời khắc vô cùng nguy cấp: tinh thần của các chiến sĩ đang cầm vũ khí mất kiểm soát nghiêm trọng, Chu Ân Lai đã đứng ra vừa đi tiền trạm sắp xếp hành trình cho Mao Chủ tịch, vừa xử lý ổn thỏa mọi thủ tục, ổn định lòng quân, ổn định Trung nguyên để Mao Chủ tịch có thể di chuyển an toàn.
Từ đầu tới cuối sự kiện 13/9/1971, Chu Ân Lai ngày đêm gánh vác việc Đảng, việc quân và việc nước. Trong hoàn cảnh cả thể chất và tinh thần Mao Chủ tịch bị tổn thương, Thủ tướng dốc hết tâm huyết ra tổ chức, chỉ huy mọi mặt, cố gắng giảm đến mức thấp nhất có thể những tổn hại mà tập đoàn phản đảng Lâm Bưu gây ra cho Đảng và đất nước...
Vào tháng 10 cùng năm, Mao Chủ tịch từ Vũ Hán đến Trường Sa tỉnh Hồ Nam, ở tại tòa nhà số 1 Dung Viên. Một hôm, Uông Đông Hưng nói với chúng tôi, Vương Hồng Văn đòi đến, tôi theo thông lệ đứng đợi ở cổng.
Không phải đợi lâu, Vương Hồng Văn ngồi trên một chiếc xe du lịch màu đen bóng loáng đến. Ông ta ở nhà số 9 Dung Viên, cách nhà số 1 không xa. Tôi mở cửa xe cho ông ta, ông ta khệnh khạng xuống xe, vẻ mặt đắc ý như một thủ trưởng cấp cao. Thực ra, khi Vương Hồng Văn mới tạo phản thì tôi mới biết ông ta. Mấy lần Mao Chủ tịch đi Thượng Hải, lúc đó ông ta chính xác là thuộc phái tạo phản, đối xử với chúng tôi không chỉ rất nhiệt tình, rất khách sáo mà còn tâng bốc, tán dương không ngớt lời, sự bợ đỡ thể hiện trong từng hành động.
Lúc này Uông Đông Hưng bước ra đón, tôi đưa họ vào phòng khách của Mao Chủ tịch. Vương Hồng Văn rất biết cách bắt chuyện, vừa vào cửa liền đi nhanh đến hỏi thăm sức khỏe của Chủ tịch, còn hỏi Chủ tịch "ở đây có quen không?", v.v... Mao Chủ tịch hỏi ông ta về tình hình thời tiết ở Bắc Kinh..., ông ta tỏ ra rất nhiệt tình. Sau khi hàn huyên mới ngồi xuống bắt đầu thảo luận, Uông Đông Hưng cũng tham gia. Tôi thấy cả ba người đã yên vị liền đi ra. Lúc đó tuy đầu óc Chủ tịch rất minh mẫn nhưng nói năng thì rất khó khăn. Cũng may, Uông Đông Hưng đã quen với ngôn ngữ và cách nói chuyện của Chủ tịch nên có thể giúp Vương Hồng Văn giảng giải rõ hơn.
Cuộc thảo luận kéo dài hơn một tiếng đồng hồ, Uông Đông Hưng đưa Vương Hồng Văn đi ra, chỉ thấy mặt Vương Hồng Văn phờ phạc.
Trước đó, vào ngày 11 tháng 10, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc ra thông báo: Đại hội đại biểu Nhân dân khóa IV sắp diễn ra.
Ngày 12 tháng 11, Giang Thanh viết thư cho Chủ tịch, đề xuất phương án của bà ta. Trong đó có ý kiến để Tạ Tịnh Nghi làm Phó Ủy viên trưởng Đại hội đại biểu Nhân dân, Trì Quần làm Bộ trưởng Giáo dục... Khi đó Mao Chủ tịch trong thư gửi Giang Thanh chỉ thị: "Không được xuất hiện nhiều, không được phê chuẩn các văn bản; không cần đồng chí làm hậu thuẫn, tôi tự biết việc của mình..."
Về căn bản, Giang Thanh không nghe theo lời của Chủ tịch, ngày 19 tháng 11, Giang Thanh lại viết thư cho Chủ tịch: "Việc la hét kỳ quái kinh hãi đó làm tôi thấy kinh sợ", "từ sau Đại hội IX, tôi gần như là người thừa, không phân công công việc cho tôi làm, hiện tại càng tệ hại hơn". Rõ ràng đây là bức thư đòi chức quyền. Ngày 20 tháng 11, Mao Chủ tịch một lần nữa phê bình bà ta: "Chức vụ của đồng chí là nghiên cứu các động thái trong và ngoài nước, đây đã là một nhiệm vụ quan trọng. Việc này tôi đã nói với đồng chí nhiều lần, không thể nói không giao công việc".
Những nhắc nhở sát sao lần này của Mao Chủ tịch, Giang Thanh không chỉ không nghe mà nghiêm trọng hơn, bà ta còn triển khai các hoạt động với mưu đồ giành được quyền thao túng cơ quan chính phủ quốc gia. Giang Thanh không nghe lời khuyên, lại tìm người đề xuất với Chủ tịch để Vương Hồng Văn làm Phó Ủy viên trưởng Đại hội đại biểu Nhân dân, Mao Chủ tịch lập tức gay gắt chỉ rõ: "Giang Thanh có dã tâm. Bà ta muốn để Vương Hồng Văn làm Ủy viên trưởng, bản thân bà ta làm Chủ tịch Đảng." Vào thời gian đó, khoảng trung tuần tháng 12, Chu Ân Lai đáp máy bay đến Trường Sa, cũng ở trong khu Dung Viên. Ngày hôm đó, trước khi Thủ tướng đến tòa nhà số 1 của Mao Chủ tịch, Uông Đông Hưng, Trương Diệu Từ,... đều đã đợi ở cổng để đón tiếp. Xe vừa dừng lại, tôi bước lên phía trước mở cửa xe cho Thủ tướng, nhìn sắc mặt khô và vàng sạm là biết ngay sức khỏe Thủ tướng không tốt. Uông Đông Hưng bước lên đón Thủ tướng. Thủ tướng mỉm cười, sau khi xuống xe liền bắt tay và hỏi thăm từng người chúng tôi, đồng thời nói: "Mọi người vất vả rồi, đã tận tụy chăm lo cho sự an toàn và sức khỏe của Chủ tịch, tôi cảm ơn mọi người rất nhiều."
Uông Đông Hưng quan tâm nói: "Sức khỏe Thủ tướng không tốt, cần nhiều thời gian để nghỉ ngơi."
Trên khuôn mặt gầy guộc của Chu Ân Lai hiện lên nụ cười buồn buồn, Thủ tướng nói: "Những việc liên quan đến Đại hội đại biểu Nhân dân lần thứ IV cần hỏi ý kiến của Chủ tịch rồi mới có thể quyết định."
Chu Ân Lai cùng mọi người vào phòng khách của Chủ tịch. Mao Chủ tịch đã chờ ở đó từ lâu, biết Thủ tướng đã đến, Chủ tịch bảo Tiểu Trương đỡ Người đứng dậy, Thủ tướng Chu tiến lên phía trước, hai chiến hữu già gặp lại nhau, đặc biệt thân thiết, bắt tay nhau vô cùng nồng nhiệt.
Thủ tướng nói: "Được biết mắt Chủ tịch không được tốt, sức khỏe của Chủ tịch thế nào rồi?"
"Sức khỏe cũng tạm ổn, mắt cũng không sao, chỉ chờ đến giai đoạn phát triển hoàn toàn." Mao Chủ tịch nói: "Đồng chí cũng không được khỏe, còn để đồng chí phải đến đây, lại còn phải đi máy bay đến."
Thủ tướng Chu Ân Lai nói: "Tôi có vài chuyện còn muốn thỉnh thị Chủ tịch, tôi không đến, e có một số chuyện nói không rõ ràng được, tôi cũng không yên tâm."
Mao Chủ tịch chỉ vào chiếc ghế sô pha, ý bảo Thủ tướng ngồi, Người nói: "Nào, từ từ nói chuyện."
Lần nói chuyện này, ngay cả ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Trung ương Uông Đông Hưng cũng không được tham gia, chỉ có Mao Chủ tịch và Chu Ân Lai, hai người nói chuyện với nhau hơn một tiếng đồng hồ.
Đến khi Chủ tịch lắc chuông, mới biết họ đã kết thúc buổi nói chuyện, Uông Đông Hưng nghe thấy tiếng chuông liền đi vào, tôi cũng chạy lại mở cửa. Có thể nhận thấy, Mao Chủ tịch và Chu Ân Lai nói chuyện rất vui vẻ, tình cảm hòa hợp, không khí nồng ấm, chứng tỏ cả hai đều có sự thống nhất cao độ.
Sau lần đó, cho đến ngày 23 tháng 12, Mao Chủ tịch lại hội đàm với Chu Ân Lai và Vương Hồng Văn. Trong lần nói chuyện này, Mao Chủ tịch lại nhắc nhở Vương Hồng Văn: "Không nên tạo 'bè phái bốn người', cần phải đoàn kết lại, bốn người tạo thành một hội là không tốt!" Mao Chủ tịch còn nói với ông ta: "Giang Thanh có dã tâm, các đồng chí có nhận thấy không? Tôi thấy là có." Chủ tịch đề xuất: "Tôi muốn Tiểu Bình làm Phó Chủ tịch Quân ủy, Phó Chủ tịch thứ nhất kiêm Tổng Tham mưu trưởng."
Mao Chủ tịch đánh giá cao con người Đặng Tiểu Bình, nói đó là "nhân tài hiếm có", "tư tưởng chính trị vững vàng", "về mặt chính trị còn mạnh hơn đồng chí ấy (chỉ Vương Hồng Văn)." Chủ tịch nói tiếp: "Các đồng chí ở lại đây nói chuyện, bảo Tiểu Bình chủ trì công việc ở Bắc Kinh."
Sau đó, vào các ngày 24, 25 và ngày 27, Mao Chủ tịch còn có bốn lần hội đàm với Chu Ân Lai và Vương Hồng Văn, họ đã quyết định xong việc sắp xếp nhân sự và các việc liên quan đến Đại hội đại biểu Nhân dân lần thứ IV.
Năm sau, tức tháng 1 năm 1975, trong Hội nghị đại biểu toàn quốc lần thứ 2 khóa X, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc được triệu tập, do Chu Ân Lai chủ trì, theo đề nghị của Mao Chủ tịch, toàn đại hội bầu Đặng Tiểu Bình làm Phó Chủ tịch Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, thường vụ viên Bộ Chính trị Trung ương. Trước ngày 5 tháng 1, "Văn bản số 1 của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc" dùng mực đỏ ghi rõ "Mao Chủ tịch đánh dấu". Mao Chủ tịch với vai trò là Chủ tịch Quân ủy Trung ương đã công bố mệnh lệnh, cử Đặng Tiểu Bình đảm nhiệm vai trò Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc kiêm Tổng Tham mưu trưởng quân giải phóng nhân dân Trung Quốc.
Sau đó, Đại hội đại biểu Nhân dân lần thứ IV được tiến hành ngay thời kỳ đó tại Hồ Nam, Mao Chủ tịch và Thủ tướng Chu Ân Lai đề xuất bốn đề án vĩ đại về hiện đại hóa.