Chương 33 CỬ ĐẠI DIỆN THAM DỰ LỄ TRUY ĐIỆU CHU ÂN LAI-
Trương Diệu Từ báo cáo với Mao Chủ tịch tin Thủ tướng qua đời, Chủ tịch không nói một lời, chỉ gật đầu một cách xót xa. Chủ tịch ngồi dậy rất khó khăn, ăn cơm cũng cần người khác giúp, khi bệnh nặng còn phải ăn qua đường mũi chứ không nói đến chuyện đi lại nữa; do vậy chỉ có thể cử Trương Diệu Từ đại diện Chủ tịch tham dự lễ truy điệu.
Cuối năm 1975, bệnh tình của Chu Ân Lai có phần nặng hơn. Thủ tướng đã trải qua sáu lần phẫu thuật nhưng không xuất hiện điều kỳ diệu như mọi người hằng mong đợi - là sau phẫu thuật, Thủ tướng sẽ khỏi bệnh - mà hoàn toàn ngược lại, bệnh tình của Thủ tướng ngày càng nặng hơn. Mặc dù phải nằm trên giường bệnh trong bệnh viện, song Thủ tướng vẫn không ngừng quan tâm tới sự nghiệp to lớn của Đảng và Nhà nước. Mao Chủ tịch vẫn luôn khích lệ Thủ tướng, nhưng Thủ tướng khó lòng vượt qua được.
Bệnh tình của Chu Ân Lai ngày càng xấu đi, Thủ tướng không những không còn khả năng làm việc mà những người hiểu rõ tình hình sức khỏe của Thủ tướng đều biết, cuộc sống của Thủ tướng rất khó có thể tiếp tục duy trì. Đặc biệt, lần phẫu thuật ngày 6 tháng 12 năm 1975 đã trở thành một điềm báo trước không lành, từ sau lần phẫu thuật này, sức khỏe của Thủ tướng đột nhiên thay đổi, sau đó không lâu, Chu Ân Lai không thể ăn được nữa, thể chất càng trở nên suy kiệt. Đến ngày 8 tháng 1 năm 1976, vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước nhận được tình yêu sâu sắc của nhân dân và có lòng trung thành vô hạn với nhân dân đã ra đi, mang theo sự xót thương vô hạn và cả sự lo lắng cho vận mệnh của Đảng và Nhà nước.
Trong phòng trực ban cạnh bể bơi Trung Nam Hải, khi Trương Diệu Từ kể lại với tôi những điều khiến ông cảm thấy đau lòng và không muốn nói ra, mắt ông đã ngấn lệ. Ông không phải là người dễ xúc động, trong ấn tượng của tôi, ông là người nghiêm túc, chăm chỉ, ít nói, nguyên tắc. Hôm nay, ông nói những lời như vậy đủ thấy, những điều này đã được giữ trong lòng ông từ rất lâu rồi, ông không thể tiếp tục kìm chế được nữa.
Chúng tôi biết, từ khi trải qua mấy lần phẫu thuật, bệnh tình của Chu Ân Lai ngày càng nặng hơn. Mao Chủ tịch rất lo lắng cho sức khỏe của Chu Ân Lai, bản thân Chủ tịch không thể tự mình đến thăm Thủ tướng, nên chỉ có thể cử Trương Diệu Từ đến trực tại bệnh viện, tìm hiểu tình hình ở đó rồi báo cáo lại cho Chủ tịch. Do vậy, suốt một thời gian, Trương Diệu Từ chạy đi chạy lại bệnh viện 305 khá nhiều lần, tình hình nắm bắt được cũng rất nhiều.
Sau khi biết bệnh tình của Chu Ân Lai là vô cùng nghiêm trọng, Mao Chủ tịch liền chỉ thị tổ điều trị thường xuyên hội chẩn và tìm mọi cách cứu chữa kịp thời. Mặc dù rất lo lắng cho sức khỏe của Chu Ân Lai nhưng bản thân Chủ tịch lúc đó cũng không tự chăm sóc được mình. Mao Chủ tịch cũng không thể tự mình đứng dậy hay ngồi xuống, đến đi một bước cũng không thể. Chủ tịch chỉ có thể nằm, nói năng cũng rất khó khăn, ăn cơm cần người khác trợ giúp, khi bệnh nặng còn ăn qua đường mũi.
Cũng vào thời gian này, sau khi Trương Diệu Từ báo cáo với Mao Chủ tịch tin dữ: Thủ tướng Chu Ân Lai qua đời, Mao Chủ tịch không nói gì, chỉ gật đầu xót thương. Bởi luôn quan tâm đến bệnh tình của Chu Ân Lai nên chuyện không may này Chủ tịch đã sớm dự liệu.
Bệnh tình của Mao Chủ tịch nghiêm trọng như vậy nên không có khả năng tham dự lễ truy điệu Chu Ân Lai, Chủ tịch không còn có cơ hội nói lời cáo biệt với người bạn cùng chiến đấu, cùng trải qua gió bão suốt mấy chục năm trời nữa.
Buổi sáng cử hành lễ truy điệu Chu Ân Lai, trong phòng trực ban của bể bơi, Trương Diệu Từ nói với chúng tôi một cách xót xa: "Mao Chủ tịch dặn dò tôi đại diện cho Chủ tịch và các nhân viên làm việc bên cạnh Chủ tịch tham dự buổi lễ truy điệu, đương nhiên bao gồm cả các anh, các anh không thể đi được thì càng phải làm tốt công việc của bản thân."
Tôi nói: "Tôi vô cùng tôn kính Thủ tướng Chu. Tôi cũng vô cùng đau xót khi Thủ tướng ra đi."
Trương Diệu Từ không chờ tôi nói hết, liền nói: "Tôi đã thay mặt cho mọi người rồi. Chúng ta đều có cùng một tấm lòng, chúng ta cùng đi là không thể được."
Từ ngày 21 đến ngày 28 tháng 1, Trung ương mở Hội nghị Bộ Chính trị. Sức khỏe của Mao Chủ tịch vô cùng suy nhược nên Người không tham gia. Tất cả đều thông qua những ý kiến và báo cáo tình hình do người liên lạc Mao Viễn Tân truyền đạt lại. Mao Chủ tịch trước sau đều đề nghị Hoa Quốc Phong đảm nhiệm quyền Thủ tướng Quốc vụ viện, chủ trì các công việc thường nhật của Trung ương.
Quyết sách này của Mao Chủ tịch đã đánh tan mộng tưởng cướp Đảng, đoạt quyền của "bè lũ bốn tên". Trương Xuân Kiều đã sớm nhòm ngó vị trí Thủ tướng, Chủ tịch Quân ủy, chỉ vì Thủ tướng Chu Ân Lai đức cao vọng trọng nên dã tâm của bọn chúng không thực hiện được. Sau khi Chu Ân Lai qua đời, bọn chúng cho rằng đây là cơ hội tốt nhưng không thể ngờ rằng, Mao Chủ tịch không những không để bọn chúng đảm nhiệm vị trí quyền Thủ tướng, cũng không cho chúng chủ trì công việc hằng ngày của Quân ủy mà còn chỉ định người mà bọn chúng coi thường là Hoa Quốc Phong kiêm cả hai chức vụ này, điều này khiến bọn chúng rất bất mãn.