Hồi Thứ Hai Bàn chuyện tìm minh chúa, anh em bất đồng
Nổi lửa đốt nhà, hào kiệt đôi ngả chia tay

Lê Hiền bảo:

- Hôm nay, anh ta làm chuyện tày đình. Việc thế nào cũng đến tai Sứ quân Nguyễn Thái Bình, vùng Tam Đái này không còn là đất ẩn thân cho anh em mình được nữa rồi. Thế nào chúng ta cũng phải đi. Đất trời rộng bao la, nay ta định tính về đâu bây giờ?

- Ngoài Tam Đái, đất Phong Châu với sứ quân Kiều Tam Chế cũng không phải là đất cho anh em ta nương náu. Chỉ còn có nước bỏ hẳn nơi này mà đi. Bốn biển là nhà, hào kiệt sá gì sương gió giang hồ. Nhưng có điều: Minh chúa trong thời đại này là ai, đáng để anh em ta tìm đến thờ đây!

Lê Hiền trầm ngâm, đoạn cất tiếng:

- Lúc này nước đại loạn, giặc cướp không đâu là không có, anh em ta chắc chắn không thể nhập bọn với phường đạo tặc lưu manh được. Nay chỉ có cách chọn lấy một Sứ quaan mà nương thân, đem tài sức góp dựng việc lớn mới xong. Ý chú thế nào?

Lê Thảo chưa vội đáp lời, chàng suy nghĩ giây lâu, cặp mày thanh tú nhíu lại, cong như cặp nguyệt kiếm treo cao, lát sau, chàng thở dài hỏi lại:

- Ý anh như thế nào đã?

- Hiện giờ Mười hai Sứ quân chia nhau tranh hùng, không ai chịu ai. Mười hai Sứ quân ấy có người là kẻ tầm thường, có người vốn là quan chức của triều đình bỏ Cổ Loa xưng vương xưng bá, cũng có người vốn dòng dõi Ngô Vương, đục trong lẫn lộn, hùng thế không ai giống ai vì vậy anh phân vân chưa biết hướng về đâu.

Lê Thảo cả cười:

- Nếu Sứ quân là những kẻ tầm thường, nhất thời xưng hùng một phương, nhưng chí lớn lại không có, như thế chẳng qua cũng chỉ hơn phường giặc núi cướp rừng một bậc chứ là bao! Vậy, việc gì anh em ta phải bận tâm với những Sứ quân ấy nữa...

- Thế còn thành Cổ Loa với Vương nghiệp của Ngô Quyền, nay thế nào? Chẳng lẽ cũng chỉ hơn loài giặc cướp núi có một bực thôi ư?

- Các vua Ngô ngày nay không vào hàng giặc rừng cướp núi, nhưng cũng không phải là bậc hùng tài, có sức khai sáng một triều đại được. Như vậy, anh em ta làm sao thờ cho được. Hùng tài không ở đất này đâu...

Lê Hiền nhíu mày:

- Chú nói cũng chưa phải là sai, những cũng chưa hẳn đúng cả. Anh thiết nghĩ, Ngô triều do tiên vương khai sáng, oanh liệt cả một cõi Giao Châu, vận nước vừa mới tỏ đã lại lu mờ, ấy cũng tại triều đình không có tay lương đống, nước chẳng có minh quân. Nay, vương thân Ngô Xương Xí trấn ở Diên Châu, thế tuy không hơn các Sứ quân khác, nhưng giòng dõi vương triều cũng là điều căn bản cho cuộc bình thiên hạ mai sau. Vả lại, địa thế núi sông như hang hổ đầm rồng, anh tài cũng không thiếu, thế tất một mai xứng đáng là người gây dựng lại cơ đồ, anh tưởng cũng đáng để cho anh em mình khuất thân phò tá đấy.

Lê Thảo lại cười vang:

- Em không dám nói rằng: một khi vương thân Ngô Xương Xí phất cờ gióng trống lại không chiêu tập được hiền tài. Nhưng thử hỏi: ngoài những hư danh của tiên vương để lại, Ngô Xương Xí còn lại được những gì? Chẳng qua cũng chỉ là một Sứ quân trong đám Sứ quân chứ làm sao dựng thành nghiệp lớn gồm thiên hạ được. Nếu cứ lấy quá khứ làm vinh, đặt nền tảng ở vinh quang thủa trước, thì mười tám đời Hùng Vương tại sao lại tàn, sức phấn đấu của họ Khúc tại sao cũng bại vong, cờ Nương tử họ Trưng chẳng dựng được lâu, sông Bạch Đằng chưa lại mùi máu giặc sao nhà Ngô đã tàn lụi? Như thế, thì quá khứ chưa chắc đã là căn bản cho ngày mai, nhưng quá khứ chỉ nên xem là gương cũ để dành soi, chứ không thể làm đà tiến cho ngày nay được. Hùng tài ngày nay, phải biết nhìn vào thời thế, vững niềm tin ở ngày mai thành đạt, chứ không thể cứ mơ màng với quá khứ được...

Lê Hiền cắt ngang:

- Đã đành kẻ anh hùng dựng nên thời thế, viết thành lịch sử, nhưng cũng không thể chẳng hợp lòng người thuận lẽ trời, gìn giữ lấy căn bản của đương triều để hưng khởi đất nước. Anh quả quyết: vương thân Ngô Xương Xí xứng đáng để gây dựng lại cơ đồ, chỉ cần anh em ta giúp thêm một tay cũng như hổ thêm móng vuốt, rồng thêm vây, đại nghiệp thế nào cũng dựng thành.

Lê Thảo cười nghi ngờ:

- Em không tin như thế. Ngô Xương Xí thân ở lợi thế, khởi nghiệp không do bàn tay trắng, mà nhờ vào ân huệ của tiên vương biết là bao, thế mà sự nghiệp cũng chẳng giữ được, thử hỏi làm sao còn gây dựng được việc lớn nữa! Em dám quyết Ngô Xương Xí không phải là bậc anh hùng, không đáng để anh em ta phò tá.

Lê Hiền cười khan:

- Vậy chứ chú cho ai là kẻ anh hùng thời nay, đáng để anh em ta khuông phò nào?

Lê Thảo trầm ngâm, rồi đĩnh đạc:

- Hàng đêm, anh em ta thường xem thiên tượng, tất anh chưa quên việc sao Đẩu bước vào cung Càn hồi chính Sửu, ngày Ích Hậu, năm ngoái tháng Tiểu Tuyết, sao Đẩu át Hùng Hỏa ở cung Chấn, rồi lướt thẳng tới chính thiên sáng rực. Như thế, ứng vào điềm phương Nam có anh hùng xuất hiện, chỉ tiếc một điều là sao Đẩu chuyển muộn, tuấn kiệt hiệp rồi tan trong khoảnh khắc, minh vương ra đời nhưng chẳng vững được bao lâu. Nhân vật ấy, mới chính là kẻ để anh em ta phò tá đấy anh ạ.

Lê Hiền trầm tư lung lắm, lát sau chàng thẫn thờ nói nhẹ như làn gió thoảng:

- Anh hùng xuất hiện ở phương Nam! Đại nghiệp tự phương Nam nhưng chẳng bền, như thế thì quê hương ta sao có thể vững bền được! Nếu nghiệp lớn đã không bền, thì chính mệnh thiên tử cũng chưa hẳn ứng vào nhân vật phất cờ gióng trống ở phương Nam...

Rồi chàng cất cao giọng:

- Này em ạ, anh sợ em nhận định có điều không đúng. Nếu bảo rằng mây trời buồn bã cuối năm nay là mây trời cho cả bốn mùa quanh năm, hết năm này sang năm khác, thì sao gọi là đúng được? Như vậy, anh kiệt hiện ở phương Nam, nhưng thoảng qua rồi tắt mất, có khác gì như cụm mây lớn giữa trưa nắng gắt, mây qua thì nắng lại đổ xuống, anh kiệt một thời hiện rồi tan thì quả là căn bản cũ vẫn còn, căn bản ấy là điều ta nên bảo trợ đấy!

- Em không nghĩ như thế. Thiên hạ không của riêng ai, cuộc đời không phải là trường cửu với núi sông được. Nay nước ta đại loạn, Mười hai Sứ quân thi nhau tranh bá đồ vương, đẩy trăm họ vào lầm than cùng khổ. Mười hai Sứ quân, có ai là kẻ nhìn vào thế lâu dài của muôn dân để dựng nghiệp lớn đâu, có kẻ nào nghĩ đến hạnh phúc hay đau khổ của lê dân đâu, hay chỉ có những kẻ mưu đồ lợi riêng, lấy con dân làm tôi tớ để canh gác cho cuộc sống uy quyền giàu sang riêng mình? Việc ngày nay, là phải quét sạch các Sứ quân, thu giang sơn về một mối đã, từ đấy mới lập được kỷ cương lâu dài, tìm hành phúc trăm dân.

Lê Hiền mỉm cười:

- Như vậy thì vương thân Ngô Xương Xí vẫn xứng đáng là người quét sạch các Sứ quân, vương thân Ngô Xương Xí có bao giờ xưng là Sứ quân đâu, nhưng thế đành phải ẩn thân đợi thời đấy mà thôi...

- Em không tin như thế.

- Vậy chú tin rằng anh kiệt nào sẽ xuất hiện ở phương Nam? Phía Nam, có những Sứ quân Đỗ Cảnh Thạc, Ngô Nhật Khánh, Nguyễn Siêu, Phạm Phàng Át, Trần Lãm, những kẻ ấy là minh quân chăng?

- Em không nói thế. Đám Sứ quân ấy chẳng qua chỉ là những kẻ nên xem là quốc tặc thì hơn, làm sao gọi là minh quân cho được! Anh không nghe thiên hạ bàn nhiều đến nhân vật Đinh Bộ Lĩnh ở Động Hoa Lư hay sao?

Lê Hiền cười ngất:

- Té ra là tên vũ phu tham dâm, thằng mục tử ăn cắp trâu năm xưa đấy chứ gì?

- Quả đúng thế. Đinh Bộ Lĩnh tung hoành ở Động Hoa Lư, trên không thờ ai, dưới chiêu mộ anh tài, lăm le ra tay tạo đại nghiệp, sao gọi là kẻ vũ phu được?

- Đinh Bộ Lĩnh tuy chưa đến nỗi là kẻ cướp chợ, nhưng hành vi của một đấng quân tử đâu có phải là như gã được! Em quên những chuyện ầm ĩ trong chốn tửu sắc của gã hay sao mà lại toan tính đi thờ gã chứ?

- Thế anh cũng quên chuyện gần trong hậu cung nhà Ngô hay sao? Những chuyện ấy, đâu có sá gì với một bậc anh tài. Nghiệp lớn không thể đem tiểu tiết để ngăn cản được!

Lê Hiền suy nghĩ giây lát, rồi hỏi:

- Thôi, thế ý định chú thế nào?

Lê Thảo trịnh trọng:

- Anh em ta, nay cũng không còn trẻ dại gì nữa nhưng cũng chưa gọi là đã già. Nằm ở chốn thôn dã khuất mình, tự cho là hiểu việc đời, biết việc trời, nay đất nước gặp buổi đại loạn, trăm dân rên siết lầm than, anh ba mươi sáu tuổi rồi, còn em mới chỉ hai mươi bảy, nhờ anh dạy dỗ em cũng thành người biết nghĩ. Bây giờ, anh em ta gây việc bạo, nhưng còn trăm vạn tên cường bạo khác vẫn đang đầy đọa dân ta, anh em ta quyết phải tìm minh chúa mà thờ tìm cơ hội ra tài cho thỏa chí cứu dân. Em nhất định xuống phía Nam, trước là tận mắt xem xét dân tình, sau thử thách xem anh tài có phải là Đinh Bộ Lĩnh không, nếu đúng em sẽ theo về với họ Đinh.

Lê Hiền cười buồn vô hạn. Lê Thảo không dám nói thêm, chàng lặng lẽ đợi anh nói. Lát sau, Lê Hiền giọng buồn bã:

- Như thế, anh em ta cùng chí lớn, nhưng lại chẳng chung một đường hành động. Anh thấy cần giữ lấy cái nền tảng cũ, nương theo nền tảng ấy để gây dựng lại cơ đồ, lấy chính nghĩa sẵn có để thu phục thiên hạ cứu lấy trăm họ. Còn em, em nhất định đi tìm lẽ hành động mới. Đấy cũng là điều hay, nhưng anh e rằng như thế tất cuộc tranh giành sẽ phải náo nhiệt, trăm dân còn chìm trong bể khổ chưa biết đến bao giờ mới hết!

Hai anh em im lặng. Chiều cuối năm không trăng không sao tối đen như thoa phấn than. Gió lạnh lùa qua liếp cửa lay động ngọn lửa nhựa thông, xa xa có tiếng chó tru buồn vô tận. Hồi lâu, Lê Hiền nói:

- Thôi thế là đủ, anh em ta không thể nán ná lại đây lâu được nữa. Sứ quân Nguyễn Khoan nghe tin tên huyện quan Phạm Đình Ngọc bị anh em ta giết, tất thế nào nó cũng sai quân đến bắt anh em ta để rửa thù cho tôi tớ của nó. Ngày mai, anh em ta sửa soạn hành trang, rồi lên đường ngay. Chú nghĩ thế nào?

- Em cũng nghĩ như vậy. Nhanh lắm phải đến trưa ngày kia Sứ quân Nguyễn Khoan mới kéo quân tới đây được. Vậy ngày mai, anh em ta đem trâu bò đổi lấy ngựa mà cưỡi rồi chờ đêm xuống thì phóng lửa thiêu cho sạch vết tích nơi ẩn thân này, từ đây anh em ta tuyệt tích cũng là điều hay.

- Chú nói phải. Cha mẹ ta còn không còn, họ hàng ta cũng chẳng có, chỉ tiếc một điều là hai anh em ta không cùng đường đi. Nhưng trời cao lồng lộng, đất rộng bao la, ở đâu anh em ta cũng đem sức ra phò trợ cho đại nghĩa, như thế thì xa nhau cũng hóa gần, vắng mặt nhưng chẳng khác gì vẫn hằng ngày tụ họp. Tình cảm ruột thịt, nay thay bằng tình thương dân tộc, nghe em! Thôi, anh em ta đi nghỉ đi thôi.

Hôm sau hai anh em họ Lê đem trâu bò đổi lấy ngựa tốt, thu thập vật dụng cần thiết gói làm hai túi hành trang nhỏ chờ đến đêm xuống ngó lại mái tranh sơ sài lần chót, gạt nước mắt phóng lửa thiêu rụi, lại đốt luôn cả sách vở áo quần, không cần phải mang theo.

Lửa ngút cháy trong đêm tối mịt, như đốt lên ngọn lửa dẫn đường cho cuộc đấu tranh mai sau. Chờ cho ngọn lửa tàn lụi, anh em họ Lê mới kéo cương giục ngựa sải nhanh về phương Nam. Từ đấy biệt tích, việc thiên hạ như nước chảy mây trôi, không ai còn biết đâu nữa.

—ooOoo—