Hồi Thứ Năm Mươi Ba Vào doanh Đinh Liễn nghị hòa
Thế cùng Tấn Vương treo sứ

Gần đến Trọng Tỵ, sứ giả Hoa Lư Đinh Liễn cùng bại tướng Cổ Loa Hồ Song Đao mang mười hai quân hầu sang doanh Nam Tấn Vương. Đường đi không xa, chẳng mấy chốc tới nơi. Quân báo tin vào doanh, trong doanh nổi trống hiệu hùng dũng, rồi cửa đại doanh mở ra. Quan Ngự tiền trung quân Nam chinh Đặng Ngọc Hợp cưỡi ngựa hồng, quân gươm tuốt trần, giáo dựng đứng dàn hầu hai bên, để đón sứ Hoa Lư.

Đinh Liễn rong ngựa tiến vào, trên mình vòng tay khẽ cúi đầu dõng dạc:

- Sứ gia Hoa Lư Đinh Liễn, trưởng tử của Động chúa Hoa Lư, y hẹn tới đại doanh cùng với Nam Tấn Vương nghị hòa, xin kính chào!

Giọng Đinh Liễn ấm mà sắc, giữa vùng ba quân im phăng phắc, nghe thật uy nghiêm. Đặng Ngọc Hợp cũng vòng tay đáp lễ:

- Ngự tiền trung quân Đặng Ngọc Hợp là tôi, vâng thánh chỉ ra mời sứ giả vào bệ kiến!

Đinh Liễn hơi nhíu mày, ra vẻ không bằng lòng hai tiếng “bệ kiến”, rồi kéo cương giục ngựa tiến thẳng lên, làm như chẳng nghe thấy những lời Đặng Ngọc Hợp nói, cũng chẳng cần biết có Đặng Ngọc Hợp ra đón. Đinh Liễn thúc ngựa đi trước, mười hai giáp sĩ vội giục ngựa vượt lên theo sát sau lưng Đinh Liên chia ra làm hai hàng bảo vệ chủ tướng. Cả bọn nghênh ngang buông cương cho ngựa chạy, chẳng biết đường nào dẫn tới chỗ Nam Tấn Vương.

Quan Ngự tiền trung quân Đặng Ngọc Hợp thấy vậy, trong lòng ngẩn ngơ xen lẫn tức giận mà không dám nói ra, cũng vội giục ngựa chạy lên, dẫn đường cho bọn Đinh Liễn. Cả bọn đi quanh co hết rẽ sang phải, lại quặt sang trái, một hồi tới trước đại doanh, bên ngoài doanh cờ hiệu Nam Tấn Vương phất phới, quân tướng canh gác thật uy nghiêm.

Đặng Ngọc Hợp xuống ngựa, hướng về phía Đinh Liễn vòng tay nói:

- Tôi xin vào báo để Vương thượng rõ, rồi xin ra đón ngài vào.

Đinh Liễn thản nhiên cưỡi ngựa, chẳng nói nửa lời, cả bọn vẫn ngồi sừng sững trên lưng chiến mã, không chịu xuống ngựa đợi chờ. Lát sau, Đặng Ngọc Hợp lại ra, vòng tay nói:

- Vương thượng mời sứ giả hãy vào!

Tới lúc ấy, Đinh Liễn mới xuống ngựa, ném dây cương cho quân hầu giữ, rồi bảo quân hầu hãy nghiêm chỉnh đợi ở ngoài. Quân nghe lệnh vẫn cứ ngồi trên lưng ngựa, dàn thành hai hàng đứng trước của doanh mà đợi, mặc cho nắng chiếu và mồ hôi cũng không nhúc nhích. Các tướng sĩ thấy đám quân Hoa Lư ai cũng mặt lạnh như đồng, kỷ luật cực nghiêm, mắt không nhìn ngang, chẳng liếc trộm, nghiêm chỉnh đứng trước cửa đại doanh chờ chủ tướng, thì cũng nể không ai dám bảo gì.

Đinh Liễn xuống ngựa, theo Đặng Ngọc Hợp tiến vào nghị sảnh. Bên trong quân hầu gươm tuốt trần, dàn hàng các tướng ai nấy im lặng ngồi chỗ của mình, nghị sảnh im phăng phắc, chung quanh không một khung cửa, vì vậy phải có bạch lạp đốt thật sáng.

Đinh Liễn hai vai mở rộng, đầu ngửng cao, chững chạc bước theo Đặng Ngọc Hợp, mắt nhìn thật thẳng làm như chẳng hề biết hai bên các tướng đang chăm chú nhìn mình.

Đến trước Nam Tấn Vương, Đặng Ngọc Hợp vòng tay cúi rạp mình tâu:

- Sứ giả Hoa Lư Đinh Liễn, trưởng tử của Hoa Lư Động chúa Đinh Bộ Lĩnh bệ kiến Vương thượng!

Đinh Liễn nghe Đặng Ngọc Hợp tâu như vậy, mặt không lộ vẻ gì, vẫn lạnh như băng, tay trái tì trên đốc cương đao, tay phải đặt lên ngực nhẹ nhàng cúi đầu, rồi cất giọng vừa ấm vừa oai nghiêm mà rằng:

- Hoa Lư Động chúa truyền tôi đến trước ngài để nghe việc nghị hòa, chúng tôi nơi hang động, xa chốn văn minh, nghi lễ triều đình thật dốt nát chẳng biết, thành ra những thói quê mùa tất làm gai mắt bậc vương giả, xin ngài lượng thứ!

Nói rồi, Đinh Liễn đứng thẳng người, nhìn thẳng vào Nam Tấn Vương xem Vương vóc dáng thế nào. Nam Tấn Vương vóc dáng vừa phải, mặt dài và trắng, hai mắt hiền từ, hồi ấy vì chiến trận nhiều nên có phần kém bề thế. Vương mặc ngự y màu vàng, đầu đội mũ cửu thiên dát ngọc xanh, đang lúc chiến trận thế mà trông Vương vẫn có vẻ ung dung khoáng đạt.

Đinh Liễn đứng thẳng mà nhìn vua, khiến các tướng văn võ ai cũng đưa mắt nhìn nhau có vẻ khó chịu. Nam Tấn Vương tươi cười phán:

- Trẫm đem quân xuống Nam, không biết mặt Động chúa Hoa Lư, nay tiếp sứ cũng chẳng biết sứ là thế nào của bên Hoa Lư!

Đinh Liễn nghiêm trang:

- Bẩm, tôi là trưởng tử của Hoa Lư Động chúa, tên gọi Đinh Liễn, nhiệm mệnh Động chúa sang hầu nghe việc bên doanh đây!

Nam Tấn Vương vẫn tươi cười:

- Thì ra khanh là con trưởng của Động chủ, vậy tốt lắm!

Rồi Vương truyền Đặng Ngọc Hợp nhấc ghế mời Đinh Lễn ngồi. Đinh Liễn chỉ nói “Đa tạ” rồi ung dung ngồi xuống. Ghế Đinh Liễn đặt ở phía bên trái Nam Tấn Vương, nhìn về phía các tướng. Phía bên phải Vương là quan Ngự tiền trung quân Đặng Ngọc Hợp.

Đinh Liễn ngồi yên rồi, Nam Tấn Vương phán:

- Nay khắp nơi hỗn loạn, trăm dân khổ vì loạn, Hoa Lư là những hảo hán, triều đình không xếp vào hàng những kẻ làm loạn ở khắp nơi, sao Hoa Lư chẳng biết thế theo vể giúp đỡ triều đình, dẹp loạn cứu dân mới phải, lại đương cự triều đình khiến máu đổ thịt rơi như vậy! Nay trẫm thấy, đánh nhau không phải là việc tốt, mà chiêu an trăm họ mới là việc hay. Hoa Lư tất cũng thấy như vậy?

Đinh Liễn nhớ lời Quân sư dặn là “phong độ phải hiên ngang nhưng đừng kiêu quá, thế mạnh ta nắm chắc, thì cứ tùy tiện mà đối đáp...”, nay nghe Nam Tần Vương nói vậy, thì nghiêm trang đáp:

- Bẩm, Hoa Lư trước sau chẳng hề có việc tự nhiên đem quân làm loạn, nhưng có việc rành rành là triều đình muốn giết hết Hoa Lư, Hoa Lư là những người ở núi ở rừng, sức mạnh nhờ đấy mà có, may lại thêm có Quân sư kiến thức vượt đời, nhìn thấu muôn việc ở ngày mai, định liệu mọi bề giúp rập. Giả sử, chẳng nhờ có Quân sư xếp đặt, thì lửa Đa Giá chắc phải là lửa hun động Hoa Lư, nước Sinh Khuyết ắt là nước dìm không còn một người nào của Hoa Lư lại chẳng chết đuối, Thành Ngọc Lũ ra than, ấy cũng bởi Tịch Mịch thiền sư muốn cưỡng mệnh trời khiến Vương bị thiệt, chứ thật ra Hoa Lư chúng tôi từ đầu chưa bao giờ lại tiến quân làm khó dễ triều đình. Trong chiến trận, Hoa Lư chúng tôi có hơi quá tay, xin Vương lượng thứ!

Nam Tấn Vương nghe lời Đinh Liễn nói, có vẻ kiêu căng ngạo mạn ở trong, thì lấy làm giận; các tướng nghe Đinh Liễn nói có ý nghênh ngang cũng uất lắm, nhưng nhìn lên thấy Nam Tấn Vương vẫn thản nhiên thì đành im lặng cả. Nam Tấn Vương lại bảo:

- Xưa, Dương Diên Nghệ là người thế nào mà vẫn một lòng trung thành với họ Khúc, sau lại đứng dậy đuổi bọn Lý Tiến, Lý Khắc Chính? Sau lại phản tướng Kiều Công Tiễn làm loạn, khiến cho tiên đế Ngô Vương phải ra tay trừ loạn nước, trước sau không có việc phản phúc, sao ngày nay Động chúa Hoa Lư chẳng theo gương Dương Diên Nghệ ngày trước, lại muốn học đòi theo Kiều Công Tiễn như thế?

Đinh Liễn nghe Nam Tấn Vương đem việc cũ ra để trách, có ý muốn liệt Hoa Lư vào hàng phản tướng giết chủ là Kiều Công Tiễn, thì giận lắm, lập tức cãi:

- Bẩm, Hoa Lư chưa bao giờ xưng hùng xưng bá, chưa bao giờ xuất động hiếp đáp thiên hạ, các năm về trước vẫn đều đều tiến cống các quý vật địa phương về Cổ Loa, sao lại có thể bảo Hoa Lư ngang hàng với kẻ phản loạn giết chủ là Kiều Công Tiễn được? Việc Cổ Loa cất đại quân, vượt ngàn dặm đường xuống đánh Hoa Lư, có thể bảo được rằng đây là Hoa Lư theo đòi Kiều Công Tiễn giết Dương Diên Nghệ để soán ngôi hay không?

Nam Tấn Vương lại bảo:

- Thiên hạ cổ kim, có bao giờ nghe việc quân vương đem quân tiễu giặc, mà kẻ tới trung lại án binh chọn đường ngăn cản hay không?

Đinh Liễn ngửng cao đầu, dõng dạc:

- Triều đình cất quân từ Cổ Loa mà đi, làm gì có Hoa Lư ngăn cản ở chỗ nào? Mãi cho đến lúc Cổ Loa đưa đại quân đến tận trước động, lúc ấy Hoa Lư mới chịu ra quân chống đỡ. Giả sử, triều đình cất quân tiễu giặc thì suốt dọc đường sao chẳng thấy trừng phạt giặc nào, mà lại chỉ một mực tìm đến tận Hoa Lư để bày trận mà tranh hùng? Như thế, thì theo ý Vương, Hoa Lư chúng tôi là giặc? Còn việc ngày nay binh giặc với quân triều cầm cự với nhau, Vương định liệu ra sao?

Đinh Liễn càng nói càng gay gắt, Nam Tấn Vương và các tướng ngồi nghe vừa giận vừa sợ. Vương bảo:

- Nếu Hoa Lư không cản, sao quân trẫm muốn sang Đằng Châu lại bị chẹn...

Đinh Liễn nói chặn luôn:

- Bẩm, việc binh Cổ Loa muốn sang Đằng Châu, Quân sư Hoa Lư chúng tôi đã định liệu trước cả rồi, vì vậy mới có việc tướng tiên phong đại bại phải cởi chiến hài, đem ngựa thế mạng mới được về đấy ạ! Giả sử, Cổ Loa lại xuống thuyền theo đường cũ mà về, thì Hoa Lư chúng tôi nhất định không bao giờ cản trở. Quân sư Hoa Lư chúng tôi có bảo rằng: “Ngày nay bị bại, Cổ Loa muốn tới Đằng Châu để dưỡng sức, vịn vào ơn nghĩa ngày xưa Phạm Linh Công đem hoàng thân Xương Ngập giấu ở trong nhà, để cất quân vào Đằng Châu rồi tới Trà Hương Nam Sách; nhưng kì thực là muốn dòm ngó Đằng Châu đất rộng, dân đông, giàu có, để phục hồi sức lực lo đánh Hoa Lư nữa”. Vì vậy mới có việc Hoa Lư cản đường.

Nam Tấn Vương lại bảo:

- Trong thư nghị hòa, Động chủ có nói đến việc ta sẽ đem quân sang Đằng Châu, rồi theo đường bộ theo ngũ Bình Kiều vượt Tế Giang mà về Cổ Loa, sao lại có việc cản đường trẫm muốn sang Đằng Châu?

Đinh Liễn ung dung, mỉm cười mà rằng:

- Bẩm, quả thật Quân sư Hoa Lư chúng tôi có định để binh Cổ Loa sang Đằng Châu, qua Bình Kiều, vượt Tế Giang mà về Cổ Loa thật, nhưng không phải là Cổ Loa muốn đi đứng thế nào cũng được?...

Lập tức, Nam Tấn Vương vỗ long án, cố nén giận không được nữa, rồi gằn giọng:

- Hay lắm, giặc Hoa Lư nay lại muốn sai bảo cả vua bắt phải đi đứng thế này thế nọ! Nhà ngươi có biết đây là đâu không?

Đinh Liễn vẫn không nhúc nhích, mắt vẫn nhìn thẳng vào Nam Tấn Vương, các tướng văn võ không một ai là không nhúc nhích gay cấn, chỉ lăm le đợi lệnh của Nam Tấn Vương là ra tay liền. Đinh Liễn nghe Vương quát, liền đáp:

- Bẩm, tôi rất biết chỗ này là chỗ nào! Phía Nam, thành Ngọc Lũ đã ra than, Tịch Mịch thiền sư đã theo thành mà hóa độ. Phía Đông, đại tướng Lưu Cơ cầm quân trấn thủ: phía Tây, thành lửa chặn dọc bờ sông, quá lên phía trên là tướng Phạm Hạp chắn đường. Đông Bắc có ba tướng Lê Hoàn, Nguyễn Bặc, Mạc Sa Cảnh đem đại quân đóng đối diện Nho Lâm, binh Cổ Loa nào lại có thể tới Ngọc Cầu được! Rồi đại doanh Bình Lục, tướng giỏi cả trăm, ngày đêm nghe lệnh Quân sư để hành động. Bẩm, nhìn tới trước mặt, ngó hai mặt Đông Tây, không đâu là không có quân Hoa Lư đóng chọn các ngả. Ngài có biết sau lưng ngài còn có quân nào hay không?

- Quân nào sau lưng ta?

Đinh Liễn mỉm cười:

- Đại tướng Đinh Điền đem theo bốn tướng Đằng Châu, lúc nào cũng theo sát sau lưng binh Cổ Loa, bây giờ thì được lệnh ra mặt rồi!

Vương giật mình hỏi:

- Như vậy thì Đằng Châu liên kết với Hoa Lư?

- Bẩm, không phải chỉ có một mình Đằng Châu theo về với Hoa Lư, mà Nguyễn Siêu ở Tây Phù Liệt, Lữ Đường ở Tế Giang cũng đã nghe theo lệnh Hoa Lư cả. Chỉ còn có Ngô Xương Xí ở Bình Kiều sức mới dựng hãy còn yếu lắm trước sau cũng theo về Hoa Lư nốt!

Nam Tấn Vương nghe nói thừ người, các tướng lao xao bàn tán với nhau. Chợt Vương hầm hầm:

- Như vậy, chả phải là Hoa Lư kéo bè kết đảng làm loạn còn gì nữa?

Đinh Liễn cũng nhíu mày, bắt đầu để lộ sắc giận:

- Hôm nay, tôi nhiệm lệnh Động chúa Hoa Lư, nhớ các lời dặn của Quân sư Lê Thảo, tới doanh của Cổ Loa để nghị bàn việc Cổ Loa rút quân êm thấm, chứ không phải là đến đây để nghe ngài tìm cách bảo Hoa Lư là giặc! Hoa Lư thành tâm muốn để binh Cổ Loa được yên ổn ra về, cho nên thắng mà vẫn ôn hòa thương nghị, lại đem trả lại cho Cổ Loa tướng Hồ Song Đao bị bắt dạo nọ. Việc các tướng Cao Đình Bảo trúng tên chết trận trên sông, Đỗ Xuân Dũng bị tướng Hoa Lư kẹp mà chết, tướng Đào Đình Bính ra trận cùng với Tịch Mịch thiền sư bị chết thảm vì tay Kim Côn tướng Đinh Điền; kiêu kỵ tướng Trần Bích Ngọc bị chết nát thây trong trận lửa Đa Giá, những việc ấy bất đắc dĩ Hoa Lư phải làm. Tiếng đàn thần của Quân sư dạo nọ tấu ở đỉnh động Hoa Lư sai khiến được cả quỷ thần, ngài từng được biết tới. Quân sư Hoa Lư tôi có lệ: lúc nào cử đàn, là có ý tế cáo trời đất, sai khiến quỷ thần để làm những việc xô non nghiêng biển đấy! Bây giờ, tôi đi sứ, thảng hoặc ngài chẳng muốn nghị hòa, không muốn nghe lời Hoa Lư để về Cổ Loa êm thấm, thì tôi chắc rằng chẳng bao lâu nữa ngài sẽ được nghe tiếng đàn thần của Quân sư Lê Thảo chúng tôi đấy!

Vương cũng hầm hầm mà rằng:

- Có phải dọa ta đấy chăng? Nay, Hoa Lư dàn quân khắp mặt, tự miệng ngươi nói ra, ta tất biết cách để đối phó. Ta muốn đi đằng nào cũng được. Hoa Lư sao dám ngăn cản!

Đinh Liễn cười ngạo mạn:

Việc Cổ Loa làm như thế nào, không điều gì Quân sư Hoa Lư lại không biết; thậm chí, đến việc Cổ Loa muốn cướp thủy trại Ngọc Cầu của Đằng Châu để lấy đường sang sông, Quân sư Hoa Lư cũng biết rõ mà cho quân chẹn lại. Quân sư Hoa Lư là người thần tiên, ngồi một chỗ bấm đốt ngón tay tính việc, ấy vậy mà mắt như nhìn thấu suốt cả vạn dặm, việc mười năm sau cũng hiểu thấu cả. Vậy, việc đi đứng của Cổ Loa, làm sao che mắt Quân sư được?

Nam Tấn Vương cười gằn:

- Quân sư của ngươi giỏi lắm! Thế việc ta bắt ngươi treo cổ lên trước doanh, liệu Quân sư của ngươi có biết không?

Đinh Liễn bật cười thành tiếng mà rằng:

- Trong hội, Quân sư tôi bảo rằng: “Cổ Loa có thể bắt sứ làm con tin, nhưng đừng lo! Quân sư ta mắt nhìn suốt lòng người, hiểu hết mọi việc, sao lại chẳng biết cái thế “Vua chẳng hàng giặc” của Nam Tấn Vương, nhưng tất Vương cũng lại phải biết Hoa Lư không phải là phường giặc cướp, và Hoa Lư đang cả thắng!”.

Nam Tấn Vương, các tướng văn võ cả kinh, không ngờ Quân sư Hoa Lư lại ghê gớm như vậy. Nghị sảnh im phăng phắc, bỗng quan Ngự tiền trung quân Đặng Ngọc Hợp đứng lên vòng tay tâu:

- Tâu Thánh thượng, sứ Hoa Lư đã nói rõ các mặt quân của Hoa Lư bỏ căn cứ để tới sát Đằng Châu, thì nay ta lại quay trở về phía Tây tiến quân đoạt lấy căn cứ ấy của giặc mà làm thế lâu dài, xem giặc cử động thế nào. Lúc này giặc dồn hết về mặt phía Đông để chẹn đường quân ta sang Đằng Châu, ta bất ngờ tiến quân sang phía Tây thế là giặc không kịp trở tay! Hạ thần xin được lĩnh mệnh cầm quân đi trước!

Vương chưa kịp nói gì, các tướng còn im lặng đợi Vương phán, Đinh Liễn đứng bật dậy, đưa tay cởi cây cương đao, các tướng xô cả ghế đứng dậy, Nam Tấn Vương cũng giật mình. Đinh Liễn ung dung cởi cương đao liệng xuống mặt đất xoảng một tiếng, nghiêm giọng mà rằng:

- Tôi sẵn sàng để đợi Vương bắt trói, giương mắt đợi xem binh tướng Cổ Loa tìm đường xử sự! Giả sử bốn mặt lại nhất tề châm lửa, thì liệu Cổ Loa có còn một ai sống sót nữa không?

Đinh Liễn vừa nói xong, Nam Tấn Vương và các tướng chưa biết nói ra sao, chợt có tiếng đàn lạ văng vẳng! Cả hội nghị giật nảy mình! Rõ ràng là tiếng đàn lạ hôm nào ở động Hoa Lư tiếng đàn huyền diệu có mãnh lực khuyến dụ lòng người, Vương nhìn Đinh Liễn, Đinh Liễn ung dung khoanh tay mỉm cười. Tiếng đàn lúc gần lúc xa, gần thì như tưởng với tay là đụng được, xa tưởng như từ ở cõi ân nào vọng về.

Nam Tấn Vương cố nén, giọng rắn rỏi:

- Quả nhiên Hoa Lư dàn xếp để cố ý dọa ta! Đã thế, ta cứ bắt giữ ngay sứ giả của Hoa Lư xem Hoa Lư làm gì được ta! Nhân đấy, ta đòi Hoa Lư phải lui binh để cho ta muốn tiến thoái ra sao cũng được, xem tiếng đàn báo nguy của Quân sư Hoa Lư làm gì được nào?!

Nói rồi, truyền quân bắt trói ngay Đinh Liễn, Đinh Liễn không kháng cự, chỉ ngửa mặt lên trời mà cười lớn.

Vương truyền đưa Đinh Liễn ra ngoài, rồi bảo dẫn tướng Hồ Song Đao vào hầu. Lát sau, Hồ Song Đao bước vào, quỳ lạy tâu rằng:

- Thần thân làm tướng ra trận, sơ xuất để đến nỗi bị bắt cầm tù, nhục cả mệnh của quân vương, tôi thật đáng chết!

Nam Tấn Vương trầm ngâm giây lát, rồi hỏi:

- Việc cũ qua rồi, không nói đến nữa. Nay trẫm hỏi: ngươi bị giặc cầm tù ngần ấy ngày, ở trong quân giặc tất ngươi hiểu được ít nhiều tình thế. Vậy ngươi biết ra sao cứ thuật cả lại trẫm nghe!

Hồ Song Đao lạy tạ, rồi thuật lại hết thảy những điều tai nghe mắt thấy trong quân của Hoa Lư, rồi nói rằng:

- Lúc sứ lên đường, Quân sư Hoa Lư có bảo rằng: “Hoa Lư không muốn cầm tù thần làm gì, chẳng qua việc binh đao có lúc thắng lúc bại, nay muốn dàn hòa với Chúa thượng nên trả thần về để tỏ lòng chân thật”.

Nam Tấn Vương hỏi:

- Quân sư Hoa Lư là người thế nào?

- Tâu Chúa thượng, Quân sư Hoa Lư người tuổi còn trẻ lắm, mặt đẹp như ngọc, trên từ Động chúa xuống đến các tướng ai cũng một lòng nghe lời chỉ bảo của Quân sư không sai một mảy may. Quân sư Hoa Lư tên Lê Thảo người từ phương Bắc xuống...

Nam Tấn Vương ngắt lời:

- Những lúc Hoa Lư dàn xếp việc quân, ngươi có được biết tình hình chút nào không?

- Tâu Thánh thượng, tuy tiếng là bại tướng bị cầm tù, nhưng thật ra thần vẫn được ung dung lắm, cho nên được biết nhiều về việc bên trong của Hoa Lư. Những lúc Hoa Lư dàn xếp việc quân, bao giờ cũng do một tay Quân sư Lê Thảo chỉ xử mọi việc...

- Như việc sứ lên đường hôm nay, Hoa Lư dàn xếp thế nào?

- Tâu Thánh thượng, lúc thần được Hoa Lư thả về, có được gặp Động chúa Đinh Bộ Lĩnh, có nghe Quân sư nói rằng: “Nay việc quân đến lúc gay go, Hoa Lư không muốn sát phạt thêm nhiều mạng người, và chẳng đánh tan được binh Cổ Loa ắt Hoa Lư cũng sứt mẻ đôi chút, vì thế mà nghị hòa với Cổ Loa. Nhưng quả thật có việc Hoa Lư dàn quân khắp mặt, lại mượn binh Đằng Châu để lập thế trận.”.

Nam Tấn Vương hỏi vội:

- Thế trận của Hoa Lư như thế nào?

- Tâu thánh thượng, Quân sư Hoa Lư có giảng cho các tướng nghe rằng: “Bên ngoài, các dũng tướng của Hoa Lư, hợp với ba nghìn quân Đằng Châu vây hãm các mặt, binh Cổ Loa không thể lấy Ngọc Cầu để sang sông được. Sứ lên đường, thế mạnh Hoa Lư nắm trong tay, binh Cổ Loa cử động thì một hiệu lệnh ban ra là bốn mặt đều nhất tề hành động, tới lúc ấy ngọc đá tất tan tành cả”!

Nam Tấn Vương trầm ngâm thêm lần nữa, rồi hỏi:

- Ngươi có nghe nói gì về việc Quân sư Hoa Lư tấu đàn hay không?

- Tâu Thánh thượng, lúc sứ sắp lên đường, Quân sư Lê Thảo có nói với Động chúa Hoa Lư rằng: “Hồi trước, lúc Nam Tấn Vương vào động Hoa Lư, tôi có một lần tấu đàn để báo nguy, nay sứ lên đường, cũng cần tấu lại khúc nhạc huyền diệu để nhắc Nam Tấn Vương nhớ”.

- Thế công dụng của tiếng đàn ấy thế nào?

- Bẩm Chúa thượng, thần được nghe Quân sư giảng cho các tướng biết là: tiếng đàn nảy lên, bất quá chỉ đi xa một vài trượng, làm sao bay khắp mọi nơi để hiển lộng uy vũ, sai khiến quỷ thần được, vì thế phải dùng đến phép màu nhờ mây đưa đi, nhờ gió đưa đi mới được. Vả chăng, tiếng đàn êm ái, tiếng nhạc xinh tai, bất quá cũng chỉ làm cho người trong cuộc truy hoan say đắm giây lát, làm sao có thể có huyền lực sai được quỷ thần, khiến được lòng người phải nghe theo lệnh đàn. Vì thế, phải vận dụng đến phép tiên, phổ vào tiếng đàn mệnh lệnh tâm tư, có thế tiếng đàn lúc khóc mưa gào gió mới có được cái uy vũ khuấy động sóng biển, xô giạt núi non, lúc đạt thông khuyến dụ, mới có được cái sức rạt rào man mác làm cho tâm hồn dù là sắt đá cũng phải khất phục. Tiếng đàn ấy, Quân sư bảo rằng dưới gầm trời này không có đến hai, kì duyên thần tiên đã giúp cho Quân sư có được thuật xử đàn màu nhiệm ấy!

Nam Tấn Vương lại trầm ngâm, rồi nói:

- Hồi ta ở trong động Hoa Lư, có nghe tiếng đàn lạ lắm, quả thật nó có quyền lực lạ lùng không thể nói ra được. Tuy thế, bảo rằng Quân sư Hoa Lư hạnh ngộ thần tiên thì ta không tin!

- Bẩm Chúa thượng, thần lại được biết: lúc sang Đằng Châu mượn thêm binh, Đằng Châu muốn thử tài Quân sư Hoa Lư nên không cấp thuyền để vượt Xích Đằng, Quân sư liền vẫy mây gọi gió, truyền cả bọn cưỡi mây nhờ gió đưa đi mà sang sông, việc ấy cả Đằng Châu đều được tận mắt chứng kiến, văn sĩ Đằng Châu sau có theo Quân sư về Hoa Lư cũng thuật lại cho mọi người nghe việc ấy. Lại bữa nọ, lúc hỏa thiêu thành Ngọc Lũ, Quân sư lại dụng đến phép màu, mượn của Long Vương ở biển Đông chín con Rồng lửa để đốt thành, quân Hoa Lư đóng các nơi ai cũng được chứng kiến cái cảnh ghê gớm ấy!

Nam Tấn Vương gật gù:

- Như thế, thì Quân sư Hoa Lư là loài yêu nghiệt trước sau tất cũng phải tàn! Bây giờ, ta cứ bắt sứ giả của giặc, xem giặc đối xử thế nào. Ta nhất định đòi giặc phải mở đường cho ta đi, thì ta tha mạng cho Đinh Liễn, bằng không thì ta giết y, xem Hoa Lư làm gì được ta!

Các tướng nghe những lời Hồ Song Đạo thuật lại, ai cũng thấy lo lắng trong lòng, nay lại nghe Nam Tấn Vương bảo là bắt sứ để ép Hoa Lư phải mở đường cho đi, nếu không thì giết sứ, không tướng nào là không thấy chán nản, sợ sệt ở trong lòng.

Vừa lúc ấy, tiếng đàn huyền diệu của Quân sư nổi lên. Trước đây, trời buổi sáng lặng gió, nay sao như bỗng có gió hiu hiu từ Đông Bắc thổi xuống Tây Nam, khiến cho tiếng đàn nghe rõ mồn một. Tiếng đàn lạ lùng, nghe không phải là đàn hồ, cũng chẳng phải tiếng đàn tì, lúc thoảng như tơ lả lướt, tựa hồ như chẳng phải từ dây đàn phát ra mà là trong tiếng thở dài não ruột mới đúng, có lúc lại dồn dập như trăm vạn bước chân chen nhau mà bước. Điệu đàn cũng lại chẳng giống cung bậc bình thường lúc nhật lúc khoan, lúc trầm lúc bổng, âm giai có lúc cách bực ngữ âm, có lúc lại trùng nhau như tam cấp chẳng phân li, nghe có tiếng bứt rứt khó chịu, có khi cảm thấy chán nản lạ lùng.

Trong doanh Nam Tấn Vương, quân sĩ không ai là không ngẩn ngơ lắng nghe tiếng đàn lạ, cả một vùng rộng lớn quân đóng cờ trương hùng khí như vậy mà lặng như tờ.

Tiếng đàn càng lúc càng rành mạch như rót vào tai, từng tiếng từng cung, mơ hồ mà khúc chiết, lúc như than thở van lơn, lúc như hùng hồn khuyến dụ, giữa cảnh trời trong suốt buổi ban mai, một vùng bát ngát thoáng gió, tiếng đàn dìu dặt như ru hồn người nghe vào trong mộng. Cả doanh quân Cổ Loa không một ai là không lắng nghe, càng nghe tâm hồn càng thơ thới nhẹ nhàng, vất vả chiến trường dường như chẳng bao giờ có, cảnh đầm ấm thái hòa ở làng mạc thân yêu như hiện ra, người vui với cuộc sống thần tiên sau rặng tre xanh, bên cạnh những người ruột thịt, cuộc đời êm đềm trôi hết mùa hè nắng gắt với tiếng sáo diều buổi chiều tịch mịch, với tiếng chim quyên gọi hè buổi sớm, bên bờ tre, bằn bặt trong cái nắng trong suốt như mật ong giữa buổi êm ả trong tiếng võng đưa. Hè tàn để bước vào thu với gió lạnh dìu dịu thổi, ngàn cây trơ xương buồn dưới trời u ám, quang cảnh thê lương đến não lòng người, vạn vật như ngừng lại không hoạt động nữa, im lìm ngủ trong giấc ngủ uể oải của buổi tàn thu đang chuyển sang mùa đông giá lạnh. Tiếng đàn thánh thót tiếng một như giọt nước từ trên đỉnh động cao rơi xuống lạnh mà hằn vết trong tâm tư, khiến cho người nghe thấy hiện cả quang cảnh mưa rơi lất phất buổi chiều động ngoài trời u ám, ngàn cây tiêu điều như gắng chịu đựng, thoáng có cánh vạc kêu sương về tổ buổi sớm mai lạnh lẽo.

Tiếng đàn ngập ngừng giây lát, cung bậc chơi vơi rồi thoắt chuyển sang khúc “Hồng Lạc Giao Bồi” thật đầm ấm, thật mãnh liệt, thật nhu hòa. Trong tiếng đàn, như còn phảng phất buổi lập quốc mới khởi dựng. Núi non còn cùng với biển hồ đồng ca cung giao hòa, núi rừng còn lên tiếng ngợi khen vạn vật. Quang cảnh ấy, trôi chảy trong cái sức mạnh muôn năm chẳng hết rào rạt tuôn trào từ lòng đất mà ra, từ núi cao mà xuống, từ biển sâu khởi dậy, tất cả hòa vào với nhau mở thành một vùng chói lọi ở phương Đông. Tiếng đàn chuyển sang cung bậc đảo âm, uốn lượn uyển chuyển mà như tung tăng nhảy múa, nghe như hạc reo trên đỉnh núi, mềm như vóc dáng thần tiên, ào ạt như cuộc sống của cả một dân tộc, đang trong hồi hăm hở dựng nước.

Cung đàn bỗng nhiên mờ dần, mờ dần, rồi cuối cùng chỉ còn như vài giọt sương khuya ngập ngừng rời cành lá mà rụng xuống, thật chậm, thật chậm, rồi những giọt sương cuối cùng rồi tắt hẳn.

Trong quân Nam Tấn Vương, kẻ đứng người ngồi, không một ai là còn tự chủ được nữa, thảy đều theo tiếng đàn dụ hoặc mà sống với giấc mơ, cuộc sống thực sự làm xúc động đến tận cùng của tâm tư. Đến khi tiếng đàn dứt, ba quân vẫn còn bàng hoàng, cả doanh im lặng, giả sử trong lúc tiếng đàn còn đang dìu dặt ấy mà Hoa Lư xua quân công kích, ắt phá được binh Triều dễ như trở bàn tay. Thậm chí, đến chính Nam Tấn Vương cũng như quên hẳn là mình đang cầm quân đương cự với địch, đang ở vào hồi một mất một còn cực kì khó khăn.

Tiếng đàn ngừng đã lâu, Nam Tấn Vương mới bật tỉnh, Vương bàng hoàng nhìn quanh, thấy các tướng còn ngồi ngơ ngẩn như đang sống với một thế giới nào kì lạ. Vương dụi mắt, cố định thần, rồi vụt nhớ ra mọi việc, tức thì Vương đứng bật dậy tự tay thúc trống lệnh.

Tiếng trống nổi lên thật rắn rỏi, tức thì các tướng bật tỉnh, người nào cũng ngơ ngác nhìn nhau, rồi dần dần tỉnh hẳn. Các tướng thấy Vương tay thúc trống, không ai là không kinh hoàng. Vương dừng tay, truyền:

- Ta bị tiếng đàn của loài yêu nghiệt mê hoặc, các khanh hãy mau mau cho lệnh giục trống thật to lên để thức tỉnh ba quân!

Các tướng vội xô nhau chạy ra ngoài, chia nhau các ngả. Thoắt đã nghe thấy trong doanh binh Triều trống giục ầm ầm khắp nơi, các tướng tự tay thúc trống.

Từ trên đồi Trường Xuân đưa mé sông Xích Đằng, Quân sư lúc nghe trong doanh Nam Tấn Vương có tiếng trống giục rền rền vắng đưa lại, lúc ấy mới khoan thai ôm cây đàn gỗ mạo hương từ trên đài cao đi xuống. Dưới đài, Động chúa, các tướng còn đợi ở dưới chân đồi.

Quân sư đến trước mặt Động chúa mà rằng:

- Bẩm, Động chúa nghe tiếng đàn thế nào?

Động chúa hơi nhíu mày hỏi lại:

- Quân sư gảy đàn rồi đấy à? Sao tôi chẳng nghe thấy gì cả?

Các tướng lao xao, không ai nghe thấy tiếng đàn gì hết, Quân sư mỉm cười:

- Rõ ràng tôi có gảy đàn rồi, bên doanh Nam Tấn Vương ở mãi xa thế kia còn nghe thấy, đến nỗi vừa rồi phải giục trống để tỉnh cơn mê, sao lại bảo là không nghe thấy tiếng đàn được!

Động chúa đáp:

- Thế thì lạ thật, trống bên doanh Nam Tấn Vương thì tôi có nghe thấy, còn tiếng đàn của Quân sư thì tuyệt nhiên không nghe thấy gì cả!

Quân sư cười thật tươi:

- Vâng, tiếng đàn ấy không cốt để quân ta nghe, chỉ cốt để phá tinh thần ba quân tướng sĩ của Cổ Loa thôi, vì thế chỉ có quân của Nam Tấn Vương là nghe được tiếng đàn ấy. Bây giờ, ta về doanh cả để xem Nam Tấn Vương định liệu thế nào với sứ của ta.

Tại doanh Nam Tấn Vương, sau khi các tướng chia nhau đi các nơi thúc trống gọi quân tỉnh dậy, thì Vương truyền các tướng đi vào hội nghị ngay. Vương phán:

- Giặc dùng tiếng đàn yêu ma để mê hoặc quân ta, may mà chúng nó không thừa lúc quân ta bị dụ hoặc để đánh úp. Tình thế này nguy ngập lắm rồi, để lâu trẫm e lòng quân rối loạn. Bây giờ phải gấp rút đối phó với chúng nó mới được. Các khanh có ý kiến ra sao?

Các tướng có người còn như chưa tỉnh hẳn giấc mơ lúc nãy, phần lớn còn bàng hoàng, đầu óc vương vấn với những đâu đâu, nghe Vương hỏi không ai nói gì, Vương buồn bã nhìn mọi người, rồi phán:

- Thế của ta lúc này không hơn được giặc. Giả sử ta nhận lời lui binh theo đề nghị của giặc thì cũng được. Trước khi nhượng bộ giặc, trẫm muốn nhân cơ hội nắm được sứ giả là con lớn của Đinh Bộ Lĩnh, ta hãy ép chúng nó một phen xem sao.

Nam chinh trung quân tướng Đặng Ngọc Hợp hỏi:

- Tâu Thánh thượng, Thánh thượng định ép giặc một phen như thế nào?

Nam Tấn Vương gật gù:

- Ta có thể dọa nếu chúng nó không chịu mở đường cho ta đi, ta sẽ chém đầu Đinh Liễn. Hoặc giả các khanh có cách gì khác hơn không?

Quân lương tướng Đỗ Huy Cảnh tâu:

- Tâu Thánh thượng, đây là Thánh thượng chỉ muốn dọa để ép giặc phải nhượng bộ mà thôi, chứ không thật tình muốn chém đầu Đinh Liễn, như thế phải dọa bằng cách khác, không nên dọa bằng cách chém đầu nhỡ chủ ý của ta bị lỡ thì có phải là khó xử hay không?

Vương cho là phải, liền phán:

- Như thế hay lắm, vậy bây giờ trẫm cho lệnh treo Đinh Liễn lên trước doanh, rồi sai quân sẵn sàng cung tên để bắn nỏ. Lại bảo cho Đinh Bộ Lĩnh biết là nếu y không chịu lui quân mở đường, thì con y bị bắn chết. Trước cảnh con mình bị treo lên, cung tên chực sẵn để bắn chết, tất thế nào y cũng phải chịu nhượng bộ ta đấy!

Các tướng cho là phải. Thế là lệnh truyền ra, trước doanh Nam Tấn Vương cho trồng một cây tre, trên ngọn tre sai quân trói Đinh Liễn buộc hai tay ra phía sau lưng rồi rút dây kéo lên treo trên ngọn tre.

Nam Tấn Vương lại sai các tướng phải chuẩn bị các mặt, quân vào hàng ngũ để lỡ binh Hoa Lư tấn công cướp Đinh Liễn thì kịp thời đối phó.

Dưới cây tre, Vương sai ba mươi quân sẵn sàng cung tên. Xong rồi, sai quân thúc trống trận không ngừng để kích động tinh thần quân, lại có ý để cho bên doanh Hoa Lư để ý.

Quả nhiên, Hoa Lư Động chúa cùng Quân sư và các tướng vừa vào bàn nghị sự mới nói được vài lời, đã nghe thấy trong trận bên doanh Nam Tấn Vương giục rền rền. Mọi người chưa biết ra sao đã thấy tế tác chạy vội vào vừa thở vừa trình: “Nam Tấn Vương bội ước, treo sứ lên ngọn tre trước doanh, lại sai quân sẵn sàng cung tên để bắn sứ.”.

Vừa nghe đến đấy, Động chúa Đinh Bộ Lĩnh đã vỗ bàn đứng bật dậy, hai mắt sắc như dao gườm gườm dữ dội, lớn tiếng mà rằng:

- Giặc Nam Tấn Vương thật chẳng còn biết trời đất là gì nữa, dám vô lễ như vậy! Tôi đã bảo với Quân sư là phải giết cho kì hết chúng nó, Quân sư còn cứ vin vào “Thế lớn trong thiên hạ” để che chở cho chúng nó mãi! Bây giờ ông tính sao, chứ tôi thì nhất định cho quân giết không còn sót một đứa nào chúng nó nữa đấy!

Quân sư vội đứng dậy giơ tay can Đinh Bộ Lĩnh, giọng ôn tồn:

- Bẩm Động chúa, Động chúa dừng nóng giận để mắc mưu Nam Tấn Vương.

- Ta mắc mưu y ra sao?

- Nam Tấn Vương thế cùng, muốn nghị hòa để được toàn mạng mà về, tay nắm được sứ của ta liền cố đánh nước cờ liều thử ép ta một phen xem sao, nếu ta nóng giận tất bị y lừa phải nhường y đấy!

Động chúa im lặng, suy nghĩ, rồi lại hỏi:

- Y đem con ta treo lên ngọn tre, lại sẵn sàng cung tên để bắn, rõ ràng là nó chẳng coi ta ra gì, sao lại bảo là nó muốn ép ta thôi chứ?

Quân sư vẫn ôn tồn:

- Thì Nam Tấn Vương phải làm dữ như vậy mới hi vọng ép được ta chứ!

Động chúa hỏi thêm:

- Thế Quân sư định liệu thế nào?

Quân sư chưa kịp nói, đã có quân bẩm: “Nam Tấn Vương cho người sang mời Động chúa đến trước doanh nói chuyện!”.

Quân sư hỏi:

- Người đưa tin của Nam Tấn Vương bây giờ ở đâu?

- Bẩm Quân sư, người ấy đưa tin xong trở về ngay rồi.

- Y là quân hay là tướng?

- Bẩm, theo cách ăn mặc thì y là quân.

Quân sư truyền cho quân lui ra, rồi nói:

- Bây giờ gần giữa Ngọ, ta chưa cần phải gấp lắm. Xin Động chúa đưa tin cho Nam Tấn Vương biết là: “Hãy dựng đài cho cao trong doanh mà đợi quan sát Hoa Lư bày trận. Rồi sau đấy Động chúa sẽ đến nói chuyện!”.

Động chúa hỏi:

- Quân sư bảo y dựng đài cao làm gì?

- Vì bây giờ ban ngày, ta cho hiệu các mặt quân phải ở trên cao mới thấy rõ hết được. Cần để Nam Tấn Vương thấy rõ tình hình, y mới chịu nhượng bộ ta đấy. Tôi tin chắc cùng lắm là đến chiều hôm nay, thế nào tướng Đinh Liễn cũng an toàn trở về đây, có khi lúc về lại có cờ đưa trống tiễn rầm rộ nữa là khác!

Nói rồi, Quân sư bảo tướng Trịnh Tú cưỡi ngựa Ô Truy đưa tin sang Nam Tấn Vương bảo rằng: “Dựng đài cao mà xem tình thế, lúc nào xong muốn được nói chuyện với Động chúa Hoa Lư cứ giục trống ba hồi làm hiệu báo”.

Trịnh Tú lĩnh mệnh, cưỡi Ô Truy vượt đường tới trước doanh Nam Tấn Vương. Trịnh Tú nhắn tin bảo quân vào trình lên Nam Tấn Vương gấp. Rồi mau lẹ quan sát thấy Đinh Liễn quả thật bị treo trên ngọn tre cao, nắng chiếu xuống Đinh Liễn vã mồ hôi, vừa thấy bóng Trịnh Tú thì kêu lớn lên:

- Trịnh Tú! Trịnh Tú!

Trịnh Tú khum lòng bàn tay làm loa nói lớn lên:

- Yên tâm! Yên tâm!

Rồi giục ngựa băng ngay đi. Trịnh Tú về doanh vào trình Quân sư:

- Quả nhiên Đinh Liễn bị treo, Liễn có gọi tôi, tôi có bảo Liễn yên tâm. Cột tre treo Đinh Liễn ở cách doanh không xa, đằng sau có quân dàn trận canh giữ, dưới chân cột lại có quân cầm sẵn cung tên.

Quân sư nghe trình gật gù, rồi ung dung nói:

Chưa biết Quân sư đối phó với Nam Tấn Vương ra sao, có cứu được Đinh Liễn không, xin xem hồi sau sẽ rõ.

—ooOoo—