Hồi Thứ Tám Mươi Chín Hoa Lư chiếm ba thành Phù Liệt
Đinh Liễn thất thế phải lui quân

Ngay trước cửa giáo trường phía Đông, Quân sư bảo tế sứ trình việc.

Quân sư ra hiệu, tế sứ đến sau lại trình trước:

- Bẩm trình Quân sư, tế sứ phía Bắc đường gần gấp đưa tin trình về là: Phù Liệt quyết định xuất quân xuống Nam đánh Hoa Lư ta. Sứ quân Nguyễn Siêu đã làm lễ cử nguyên soái Từ Ngọc Tỉnh mang binh xuống Nam!

Quân sư nghe tin có phần bình tĩnh, nhưng cặp mày như cặp kiếm treo lại hơi nhíu lại. Quân sư có vẻ nghĩ ngợi chẳng bàn gì thêm. Quân sư chỉ nói:

- Tốt lắm, cứ tiếp tục theo dõi thật khít khao, mỗi cử động của Phù Liệt dù nhỏ cũng không được bỏ qua. Phải gấp trình về!

Tế tác vâng dạ rồi lui ra. Đến lượt tế sứ đến trước trình:

- Bẩm trình Quân sư, ông Lưu Cơ...

Vừa nghe đến đây, Quân sư đã giơ tay ra hiệu cho tế sứ im lặng, Quân sư bảo:

- Ta biết rồi, trình sau!

Rồi Quân sư quay lại giáo trường, mời Đinh lão cùng chúng tướng vào tướng đài nghị sự.

Quân sư bảo:

- Trước hết, các ông sửa soạn đợi ông Lê Hoàn trở lại thì cứ theo như đã định trước mang quân theo Động chúa sang sông. Các ông Đinh Liễn, Phạm Hạp, Phạm Cự Lượng, Vương Bảo Quyền ở lại.

Các tướng vâng lệnh lục tục kéo nhau ra khỏi tướng đài. Đợi cho các tướng ra hết, chỉ còn lại bốn tướng và Đinh lão. Lúc ấy Quân sư mới nói:

- Thưa lão bá, các ông, nay Nguyễn Siêu ở Tây Phù Liệt chẳng biết tính thế nào mà lại xuất quân xuống Nam đánh ta? Tất Nguyễn Siêu có mưu định gì, lão bá thấy thế nào?

Đinh lão không trả lời ngay, ông hỏi:

- Có thật Nguyễn Siêu muốn đánh ta không?

- Lão bá thấy không phải?

- Đúng! Nhất định Nguyễn Siêu mưu định gì khác nữa chứ không phải là chỉ nhắm vào việc đánh ta!

- Lão bá thấy có thể y nhắm vào mưu định gì?

Đinh lão trầm ngâm, đến lượt trưởng tử của Hoa Lư Động chúa là Đinh Liễn lên tiếng:

- Việc tuy đã lâu rồi, nhưng tôi tin là Nguyễn Siêu chưa quên việc Nam Tấn Vương đưa binh hùng, tướng mạnh xuống Nam đánh Hoa Lư ta bị đại bại. Thế thì chẳng lẽ nào y lại dám dại dột đem binh đánh ta, giữa lúc ta đem đại binh tướng ra ngoài thiên hạ như lúc này? Nhất định y chẳng có mưu đồ tranh giành gì với ta, đánh ta chắc chỉ là một mưu kế gì đây?

Quân sư cười thật tươi, nói:

- Đúng hết sức! Tướng quân Đinh Liễn nhìn việc chẳng sai! Nguyễn Siêu có mưu đồ khác!

Bây giờ thì Đinh lão mới nói tiếp:

- Ngày trước, Đỗ Cảnh Thạc đem hai quân thủy bộ đi đánh Đường Lâm đại bại trở về. Từ đó đến nay Thạc im lặng; Siêu cũng thế, bây giờ Siêu đề binh đánh Hoa Lư là điều không tin được. Có thể Siêu dùng cái mẹo “khuấy nước bên Đông, cốt để chộp con cá bên Tây đây”! Nếu đúng thế, thì Siêu sắp đánh Thạc là chính chứ không phải là đánh Hoa Lư!

Quân sư hỏi:

- Thưa, Siêu đánh Thạc để làm gì, Lão bá thấy y được lợi gì?

- Có thể Siêu muốn mở rộng giang sơn lên phía Bắc. Cho là Thạc không mạnh, toan tính kiếm lời để cạnh tranh với ta chăng?

- Lão bá thấy Siêu muốn cạnh tranh với ta như thế nào?

- Ấy là ta nói thế, thật ra chưa biết Siêu muốn cạnh tranh với ta ra sao?

Bây giờ Quân sư nghiêm trang nói:

- Thưa lão bá, các ông, việc Hoa Lư xuất đại quân vào thiên hạ, nhất định thiên hạ sẽ náo động, ở đâu rồi cũng biết hết. Tây Phù Liệt ở gần ta, chỉ cách Bình Kiều có một dòng sông, thế nào Siêu cũng biết tin rồi. Tôi cho là Siêu tính toán nhiều lắm, ông ta thấy Hoa Lư sang sông chứ không tiến binh lên phía Bắc, thì hiểu rằng ta không gây sự gì với y. Như thế mặt phía Nam y tạm được yên ổn để bất thần xuất binh ngược lên phía Bắc, vượt dòng sông lớn, hướng tới Cổ Loa chứ chẳng không?

Mọi người “ồ” lên một tiếng ngạc nhiên, Quân sư tiếp:

- Chắc là Siêu nghĩ: nếu đem binh vào giang sơn của Cảnh Thạc, chỉ đi nép dọc dòng Xích Đằng thật nhanh, tất Thạc yên lòng không đem binh ngăn cản. Vả chăng Thạc cũng còn e ngại Ngô Nhật Khánh ở Đường Lâm. Với thù cũ Thạc nợ đem binh đánh Đường Lâm, thêm nội bộ Thạc từ ngày bại trận trở về thì không còn được hòa thuận nữa. Cho nên Thạc cũng có phần e ngại trong việc đem binh đi xa, như thế là Siêu có thể được yên ổn gấp đường tới Hoa Lư trước tất cả!

Đến đây thì mọi người chợt hiểu ra, Đinh lão nói:

- Sức của Siêu vào được Cổ Loa không? Lúc này Cổ Loa suy sụp lắm rồi, có khi Siêu thành công chăng?

Quân sư bình tĩnh, đáp:

- Một là Siêu chỉ phao tin đem binh xuống Nam nhưng không thực. Hai là Siêu chỉ đem một đạo quân nhỏ để lừa thiên hạ, lừa cả ta, làm cho ta vất vả phía Đông Bắc chưa xong lại phải tiếp y nữa. Y lợi hơn Lữ Đường ở chỗ Lữ Đường phải đề phòng ta. Thủ Tiệp phải để phòng Tế Giang với Siêu Loại. Siêu được rảnh tay, nếu Siêu vượt được sông lớn thì đường lên Cổ Loa thênh thang không sợ gì ai! Nguyễn Siêu toan tranh lớn với ta rồi đây!

Đến lượt tướng Vương Bảo Quyền hỏi:

- Thưa Quân sư, sức của Siêu vào được Cổ Loa hay không?

- Bình thường thì Siêu không thể vào được, nhưng lúc này Cổ Loa rối ren với việc nhà vua băng hà, triều đình quá yếu đến bỏ trống. Hội đồng nhiếp chính chẳng được ai tấn phong thành ra các quan chỉ dựa vào nhau cố dàn xếp loanh quanh mà thôi. Về phía võ quan, thì lúc cần chắc cũng đủ sức để chặn Siêu không cho y tới gần Cổ Loa được. Vả lại, ở Cổ Loa ta còn có ông Lưu Cơ nhiệm mệnh Động chúa tới đây dàn xếp mọi việc, ông ấy vẫn tin về ta thật đều. Tình thế xem ra tạm yên, nhưng nếu Nguyễn Siêu thúc đại quân gấp tiến tới Cổ Loa thì có thể sinh biến lớn!

Đinh lão hỏi ngay:

- Vậy ta định liệu thế nào?

- Thưa lão bá, lẽ ra ta chỉ tiến binh ở bên kia Xích Đằng ngược lên phía Bắc. Ta tạm để cho phía bên này sông được yên ổn. Nay Nguyễn Siêu gây sự, làm cho ta không thể không gấp hành động trước là ngăn cản y, không cho y làm rối Cổ Loa. Sau là nhân đấy dẹp Nguyễn Siêu giữ luôn Tây Phù Liệt! Vì thế, mới có việc bốn tướng còn ngồi ở lại nơi này với lão bá!

Bốn tướng hào hứng quá, Phạm Cự Lượng nói:

- Thưa Quân sư, dẹp ngay Nguyễn Siêu là đúng lắm. Quân sư chỉ giữ lại bốn người chúng tôi thì đã hẳn là Quân sư thấy việc dẹp Nguyễn Siêu, chiếm Phù Liệt chẳng khó khăn gì rồi! Vậy Quân sư cho tôi lĩnh cờ tiên phong nhé!

Quân sư cười, Đinh lão cũng cười. Quân sư đáp:

- Hào kiệt Hoa Lư đứng lại với nhau ai cũng muốn được xông vào nơi vất vả, ai cũng muốn thay anh em để nhận khó nhọc, tinh thần anh em thương yêu nhau ấy thật là đáng trọng. Để tướng quân lĩnh cờ tiên phong cũng chẳng sao...

Quân sư chưa nói hết, Phạm Cự Lượng đã mừng rỡ nói to:

- Tạ ơn Quân sư, Lượng tôi thật mừng hết sức! Có thế Lượng mới biết Quân sư biệt đãi Lượng đến chừng nào!

Quân sư vui vẻ đáp:

- Tôi chưa nói hết mà! Ông đi tiên phong cũng được, nhưng ta nên nhường để ông Đinh Liễn đi trước thì hơn. Ông hiểu ý tôi chứ? Bên kia sông, đại quân ta do đích thân Động chúa chỉ xử, bên này sông do trưởng tử của ngài điều binh là hay hơn cả. Vả lại, bên này sông ta phải đối địch với sáu Sứ quân mạnh, địa thế lại hiểm trở. Chưa thể chỉ một đạo quân bốn tướng mà làm xong được đại sự! Dứt được Tây Phù Liệt, ấy là ta làm cho năm Sứ quân còn lại phải thực sự đứng vào thế đương cự với ta. Sức ta không thể tranh thắng với họ được, nhưng ta có thể làm cho họ phải sợ hãi nhìn nhau không dám cử sự. Khi nào đại quân bên kia vượt sông lớn trở lại bên này, ấy là lúc ta mở chiến trận lớn thanh toán nốt bọn Sứ quân còn lại. Còn lúc này, ta chỉ tiến đánh một Nguyễn Siêu, lấy một đất Tây Phù Liệt. Ông nhường ông Liễn ấn tiên phong, nhưng ông sẽ được thỏa lòng bắt giữ Sứ quân Nguyễn Siêu, ông đã bằng lòng chưa?

Đến đây thì cả Cự Lượng và ba tướng kia đều hiểu ra, Lượng cả mừng đáp:

- Tạ ơn Quân sư, tôi chẳng được đi tiên phong nhưng lại được bắt giữ Siêu thì cũng là điều thú vị lắm rồi! Tôi xin tuân lệnh tiên phong thi hành kế hay của Quân sư!

Đinh Liễn nghiêm trang mà rằng:

- Ta vào Tây Phù Liệt nghỉ ngơi, ở đây có nhiều thú vị. Siêu là kẻ không biết trọng nguồn gốc, bày ra những trò kiểu cách vương giả Bắc phương. Ta không nên theo gương xấu của Siêu để làm trò cười cho thiên hạ, hại cho cả tâm hồn của trăm họ đất ta. Tôi nghĩ: Nguyễn Siêu chỉ là một hào phú không biết an phận, bày đặt bắt chước thiên hạ làm loạn cát cứ một phương. Làm khổ dân chúng chẳng phải là ít, sống đã chẳng ích gì cho nước cho dân, chết cũng chẳng làm thiệt chút gì cho điều gọi là vốn quý của dân tộc. Vậy tôi nghĩ ta nên triệt hạ y đi là hơn cả, y chẳng có cái thế như của Bạch Hổ ở Đằng Châu, Quân sư nghĩ có phải không?

Quân sư trầm ngâm, rồi đáp:

- Thưa lão bá, các ông Hoa Lư ta ra ngoài thiên hạ dẹp loạn, cốt cứu trăm họ, thu giang sơn về một mối để gom sức đón đỡ họa Bắc phương. Thế thì những gì cản trở con đường ta đi ta đều phải dẹp cho sạch cho quang đãng, tuy thế nếu như bớt được chém giết bao nhiêu thì ta cũng nên cố bấy nhiêu. Xương máu nào cũng là xương máu người nước ta. Nhưng, đại cuộc là quan trọng, nếu vào trận tình thế không thể làm khác được, ấy là ta đã hết lòng mà vẫn không xong, tới lúc ấy việc xuống tay dứt khoát là điều phải làm!

Phạm Cự Lượng vui vẻ:

- Như thế là tôi được rộng tay, tới lúc ấy tùy mệnh trời mà Nguyễn Siêu còn hay mất là chính tự y làm ra cả. Chứ chẳng phải là tôi quên lời dặn của Quân sư đấy!

Tới lúc này, Quân sư mới cho gọi tế sứ vào trình việc Cổ Loa. Tế sứ trình:

- Trình Quân sư, ông Lưu Cơ ở Cổ Loa sai trình về là: sau khi dẹp xong đảng cướp ở Sơn Tây, đem đầu tướng giặc về trước triều đình. Đã làm theo đúng lời dặn của Quân sư là: “Bảo cho triều đình biết binh Hoa Lư đã bí mật ra Bắc, trấn giữ các trọng địa ở biên giới hai nước Bắc Nam, đón đợi chống lại với quân Bắc phương sắp tràn xuống”. Nhờ thế mà triều đình giữ được yên ổn, việc Nam Tấn Vương tử thương đã được triều đình lặng lẽ an táng không loan tin ra ngoài. Ông Lưu Cơ có nói với các quan trong triều là: tai mắt của Hoa Lư ở khắp nơi, chớ nên tiết lộ tin gì làm xao động nhân tâm. Vì như thế là tiếp tay với giặc ngoài mưu gây rối bên trong cõi Giao Châu, đấy là một trong tội, nên xem gương bọn Sơn Tây!

Quân sư rất hài lòng, còn bốn tướng thì ngạc nhiên quá. Quân sư bảo hãy đợi rồi Quân sư sẽ thuật cả cho biết.

Sau đấy, Quân sư sai lấy giấy bút, thảo một phong thư dài căn dặn tướng Lưu Cơ “cứ như thế... như thế... gấp làm...”. Trao phong thư cho tế sứ, Quân sư truyền phải gấp lên đường trở lại Cổ Loa ngay không cần phải trình tướng Mạc Sa Cảnh. Quân sư sẽ báo cho Cảnh biết sau.

Tế tác vâng lệnh lên đường ngay. Quân sư quay sang bốn tướng nói:

- Bây giờ là lúc các ông cũng nên biết đôi chút, là: ông Lưu Cơ vâng lệnh Động chúa gấp mật lên Cổ Loa. Trước là giết cho được tên đầu đảng cướp ở Sơn Tây, sau liên lạc với tướng Hồ Song Đao năm xưa bị ông Liễn bắt sống làm nơi đi lại với các quan trong triều. Dàn xếp mọi việc giữ yên Cổ Loa. Nay mọi việc tốt đẹp, các ông đã nghe tế sứ trình bày đủ cả, và tôi đã có lệnh mới cho ông ấy rồi. Các ông yên lòng hãy lo việc Tây Phù Liệt!

Bốn tướng xuýt xoa, vừa cảm phục trong lòng vừa ngầm kinh hãi nhân vật mặt trắng này. Tự nhiên Phạm Cự Lượng kín đáo đưa mắt nhìn Quân sư thật nhanh.

Đinh lão tay nhẹ vuốt chòm râu đen, nói:

- Như thế, bốn ông ở đây hơn tất cả các ông khác ở chỗ được biết bí mật về Cổ Loa của ta rồi. Nay tiến đánh Nguyễn Siêu, các ông tất yên lòng. Cứ vào việc tự khắc sẽ lần lần được thấy tất cả sự thật.

Tướng Đinh Liễn nói:

- Cho dù chưa được hay về những việc lớn lao đến như thế ở Cổ Loa, có bao giờ chúng tôi lại chẳng yên lòng lúc vào trận. Nay được biết việc lớn thì lại càng yên lòng hơn nữa thật! Thưa, ta tiến quân ngay hay là phải đợi chờ gì ở đạo quân sang sông?

Quân sư vui vẻ:

- Các ông hãy nghe lời chỉ dẫn của lão bá, thế nào cũng xong việc?

Rồi Quân sư ngay trong đêm hôm ấy từ biệt mọi người, một mình một ngựa rời doanh giáo trường nhắm tới hướng bản doanh tạm của Động chúa đóng bên sông.

Tiễn Quân sư đi rồi, lúc ấy Đinh lão mới bảo bốn tướng:

- Theo lệnh Động chúa, tướng Đinh Liễn cầm ba nghìn quân trấn ở trung trận vòng âm dương ngay trong đêm hôm nay đưa binh lên phía Bắc, đánh vào phía Nam của Tây Phù Liệt. Ta để cho con được tùy nghi hành động!

Đinh Liễn theo cha cùng chúng hào kiệt cưỡi ngựa vào trận từ nhiều năm rồi, có lúc được tự do hành động, có khi lại theo lệnh điều động của Động chúa. Liễn từ đầu theo cha thì vâng theo xếp đặt của “ông chủ” là Đinh lão, lần lần quen nghề chiến trận, sau lại được Quân sư Lê Thảo chỉ dẫn cho. Thành ra Liễn tuy chẳng phải là người đọc sách nhưng cũng hiểu phép chiến trận, giỏi nghề công thành đoạt ải lập được nhiều công lớn. Người thời ấy liệt Liễn vào đám “Giao Châu Thất Hùng” là vì thế.

Nay vâng lệnh cầm quân ở một mặt quan trọng thì Liễn chẳng khỏi lo lắng, nhưng thấy có Đinh lão đi cùng thì yên lòng. Trước khi đem binh di, Liễn hỏi ông:

- Bẩm ông, như ông nghĩ thì ta nên hành quân như thế nào cho có lợi?

Đinh lão hỏi lại:

- Ý con thì thế nào?

- Bẩm, giang sơn của Nguyễn Siêu nối liền với đất của Hoa Lư ta, từ đầu đến nay Siêu chưa bao giờ có hành vi đụng chạm với ta. Ngay khi binh ta đuổi Nam Tấn Vương có lên đến quá cả Ngọc Cầu, Cổ Liêu, tràn đến chỗ đối diện với Bằng Nho bên kia sông. Mà vẫn tuyệt nhiên không thấy Nguyễn Siêu có thái độ gì. Còn bây giờ, binh tướng thủy bộ của ta và Đằng Châu lên tận Chu Diên, vẫn thấy Nguyễn Siêu im lặng. Như thế con nghĩ: Một là Nguyễn Siêu không biết gì về việc quân của ta, điều này không thể được. Vì quân ta hành động chẳng phải là một hai người lén lút nơi rậm rạp chẳng ai biết. Hai là Nguyễn Siêu yếu, biết mà không dám có cử động gì sợ làm ta không bằng lòng. Do đó, con nghĩ: Tây Phù Liệt nếu có hành động, thì chắc không thể là để trực diện đánh ta!

Đinh lão hỏi ngay:

- Nguyễn Siêu yếu, sao ông ta lại dám xua binh toan vượt Đồng Lư của Đường Lâm? Siêu tuy không ra gì nhưng dưới trướng có một số người tài, nhất định Siêu muốn đánh lừa làm ta bị chậm lại để Siêu kịp vào Cổ Loa trước. Như Quân sư có luận tới lúc nãy. Nay, ta tiến quân đánh lên Tây Phù Liệt, thì ta nghĩ: binh khởi thế công, cốt lấy mau lẹ, bất ngờ, đánh địch không để địch kịp biết. Ta tranh lấy lợi thế trước là hơn!

Các tướng cho là phải lắm, Liễn liền cử Phạm Cự Lượng lĩnh một nghìn binh đi đoạn hậu làm thế trợ chiến phòng vệ, vừa là để dành lực mở trận ở những trận sau. Riêng Liễn bên cạnh có Đinh lão đi theo đem hai nghìn binh cùng hai tướng Vương Bảo Quyền và Phạm Hạp kéo dốc lên phía Bắc.

Binh theo cửa Bắc ra khỏi giáo trường giữa lúc các đoàn quân khác còn dang lần lượt rời giáo trường để ra đại doanh Bình Lục. Liễn truyền quân không được gây tiếng động, ngựa nào treo nhạc đều phải cởi bỏ hết. Gấp rút nương vào bóng đêm để đi được an toàn vào sâu giang sơn của Sứ quân Nguyễn Siêu.

Đinh Liễn cho tế tác đi trước, dò các ngả xem Tây Phù Liệt động tĩnh thế nào. Tế tác đi về liên miên trình tin suốt đêm hôm ấy trước sau vẫn chỉ một câu: “Tất cả yên lặng, không thấy có điều gì tỏ ra là Phù Liệt có binh cản đường”. Quân Hoa Lư cứ tiến như thế cho đến khi trời sáng thì dừng bước tạm đóng lại, tránh trời sáng dễ bị lộ hình tích.

Cả một đạo quân hai nghìn đi trước, một nghìn kéo theo sau, thế mà Liễn giữ được thật yên lặng thì quả là một tướng giỏi, quân kỷ thật nghiêm!

Binh vừa dừng bước, tế tác vào sâu lãnh địa Phù Liệt từ trước gấp đến trình trước quân: “Sứ quân Nguyễn Siêu đã sai nguyên soái Từ Ngọc Tỉnh nhận lệnh cầm quân đi đánh phía Nam. Sai đại tướng Âu Nam Dương mang trọng binh đi lên phía Bắc. Hiện giờ thì tế tác chưa hiểu được đạo quân lên Bắc của Phù Liệt toan tính gì...”.

Được tin, Đinh lão bảo các tướng:

- Quả nhiên Nguyễn Siêu âm mưu lên Bắc, nhất định y chẳng dại gì cũng một lúc lại đi gây sự với ta và Cảnh Thạc. Thế tất là y toan lén đi cướp Cổ Loa đây! Quân sư của ta quả thật siêu phàm!

Đinh Liễn sai tế tác gấp đem tin đi trình Quân sư biết, rồi hỏi Đinh lão.

- Bẩm, nguyên soái mang binh đi chặn đường ta. Tế tác nói tên là Từ Ngọc Tỉnh, ông có biết họ Từ là người thế nào không?

- Hồi xưa, lúc ta còn ở với ngài Trần Lãm ở Bố Hải Khẩu, có lần vâng lệnh ngược dòng Xích Đằng lên tận Hát Môn. Đường đi đến địa phận của Châu Diên (Hưng Yên) có nghe một truyện hay. Nguyên, đảo Đà Lỗ nằm giữa Xích Đằng với Đà Lỗ giang (tức Sông Luộc) buổi ấy dân cư thưa thớt nhưng yên ổn làm ăn thịnh vượng, xảy một đêm mùa mưa nước lên cao muốn dìm cả đảo khiến cho dân chúng khổ sở. Lúc ấy, lại có bọn lưu manh du thủ thừa cơ hội chiếm giữ đảo, tự xưng là “Đảo chủ” ra sức bóc lột dân chúng. Quan quân triều đình thì bất lực, đến các tay cường hào ở địa phương cũng chịu bó tay. Bọn “đảo chủ” được thể càng ngày càng tác quái, lại lập ra cả một đạo thuyền dài mỗi thuyền hai mươi bốn tay chèo. Tự gọi là “nhị thập tứ hùng chiến thuyền” toan tính từ đảo Đà Lỗ đánh phá ra các nơi. Hồi ấy, Phạm Phòng Át ở Đằng Châu, Nguyễn Siêu ở Tây Phù Liệt là trên dưới gần với Đà Lỗ nhất, hai Sứ ấy lo lắng tìm cách dẹp bọn “đảo chủ” mãi không được. Ngày nọ, có một người mình gầy, cao như cây sào, giọng nói từ tốn, nhưng lại có sức khỏe hơn chúng. Người này ở quận Giao Chỉ (Thái Nguyên), xã Đồng Vệ huyện Thạch An, không biết cha mẹ. Người ở địa phương một sớm mùa Thu thấy dưới chiếc giếng nước trong như ngọc của huyện có một thúng nhỏ, trong thúng có đứa trẻ sơ sinh ai đem bỏ đi. Có người hiếm muộn đem về nuôi dưỡng, lại đặt cho tên là Từ Ngọc Tỉnh, ý nói “đứa nhỏ ấy từ trong giếng ngọc mà ra”. Tỉnh tính tình ngay thẳng trung tín vô cùng, tự nhận là có phép tiên học được của thần Hương Lang là con của Lạc Long Quân ở núi Tản Viên. Có thể ra phép trị thủy tai, làm khô được cả sông hồ. Tỉnh ưa học hỏi, ngày đêm nghiền ngẫm cổ thư, lại khảo xét cả binh thư chiến trận, cho nên giỏi lắm. Khi nghe bọn “đảo chủ” lộng hành thì chẳng cần ai cầu giúp đỡ, một mình Tỉnh đến đảo Đà Lỗ. Nương vào địa thế ra sao không ai biết, dụng đến hỏa công dìm toàn đảo Đà Lỗ trong biển lửa liền ba ngày. Giết hết bọn “đảo chủ” nhưng cũng làm hại nhiều đến dân lành. Kỳ công ấy của Từ Ngọc Tỉnh vang lừng bảy tổng sáu mươi chín xã trong huyện, đến tai Sứ quân Nguyễn Siêu hồi ấy còn đang chiêu mộ thiên hạ liền vời về. Sau phong tướng cho Tỉnh, Tỉnh theo Nguyễn Siêu lập được nhiều công, nay vâng lệnh cầm quân xuống Nam đánh ta chính là y đấy.

Đinh Liễn nói:

- Quân sư Lê Thảo của ta hay dùng đến hỏa kế, nay lại còn có Từ Ngọc Tỉnh dụng hỏa kế thiêu đảo Đà Lỗ lập kỳ công! Ngoài hỏa công ra, không biết họ Từ còn có những tài gì?

Đinh lão lại bảo:

- Ở núi Na Tình cách huyện đường Thạch Lâm hơn năm mươi dặm về phía Tây Bắc, có bọn thổ phỉ người Tàu chiếm cứ lộng hành. Từ Ngọc Tỉnh đi dẹp đám giặc ấy dùng mẹo “hỏa địa đạo” tức là đào hầm ngầm rắc nhiều hỏa liệu ở dưới. Dụ cho giặc sa cả xuống đấy rồi nổi lửa đốt chết cả bọn...

Phạm Cự Lượng liền bảo:

- Như thế, thì Từ Ngọc Tỉnh trước sau vẫn chỉ một mẹo dùng lửa, chắc chẳng có tài gì khác nữa đâu!

Phạm Hạp từ đầu đến lúc này vẫn im lặng ngồi nghe bây giờ lên tiếng:

- Như thế, Từ Ngọc Tỉnh là tay điềm tĩnh, ác liệt, vì dụng hỏa công phải là người dằn được lòng mình mới mong làm ngọn lửa bốc cao được. Như vậy, Từ Ngọc Tỉnh là tay đáng để ta phải thận trọng đấy!

Định Liễn nói:

- Ta biết được địch như thế, ta tự hiểu ta, ta ra quân tranh hơn với địch ở chỗ mau lẹ, bất ngờ, binh tiến như vũ bão mới được. Vậy, ngay trong đêm nay ta lên phía Bắc đánh lấy các thành vi ngoại biên của Phù Liệt trước đã.

Rồi Đinh Liễn giao cho Phạm Cự Lượng một nghìn binh đi ở đằng sau lập thành đạo hậu quân để vừa trợ chiến vừa phòng vệ chủ đạo. Chính binh của Liễn đi ở phía trước, lại dặn Lượng là nên ẩn quân cho thật kín, không để lộ hình tích cho địch biết. Chỉ khi nào cấp thiết lắm hãy đưa quân vào trận. Lượng nghe lời lặng lẽ đem binh đi tạt sang phía Tây, tránh xa những chỗ đông dân, nương vào địa thế khi thì rừng rậm, lúc lại là núi chẳng cao mà ẩn quân. Nhưng Lượng lại không lường được tài cầm quân của nguyên soái Từ Ngọc Tỉnh. Cho nên không biết là Từ Ngọc Tỉnh xuất quân tuy chậm, nhưng lại cho tế tác hết sức lặng lẽ đi dò la tình hình địch. Tỉnh đã biết Hoa Lư có một đạo quân ở phía Tây!

Nhờ ở phép chiến bất ngờ mau lẹ ấy, chỉ trong một đêm một ngày Đinh Liễn đã lấy được các thành nhỏ ngoài biên là Nam Dương, Mỹ Đức rồi Ưng Hòa của Tây Phù Liệt. Đoạn dốc lực tràn đến tận thành Phù Yên.

Thành Phù Yên của Phù Liệt là một thành không lớn gần Nhân Hiên, dân không đông, nhưng nơi đây lại là nơi hệ trọng cho việc cung cấp lương thực của Phù Liệt cho cả phía Nam. Binh Hoa Lư tiến chẳng nơi đâu gặp phải binh địch làm khó dễ, đến lúc này thì bọn Đinh Liễn xem ra có phần kiêu căng khinh địch. Nhưng Đinh lão thì lại im lặng suy nghĩ nhiều lắm.

Đinh lão nghĩ: không lẽ binh Hoa Lư hành động ầm ĩ đến như vậy mà phủ đường Tây Phù Liệt vẫn bưng tai chẳng biết gì? Nếu vậy, thì phải nghĩ rằng Phù Liệt đang có hiểm kế gì đây!

Mà thật thế, sau khi Từ Ngọc Tỉnh được Sứ quân Nguyễn Siêu trao cho lệnh cầm binh xuống Nam đánh Hoa Lư, để Sứ quân cử một đạo binh khác sai đại tướng Âu Nam Dương mang trọng binh thật lặng lẽ gấp kéo lên phía Bắc nhắm tới Cổ Loa. Rồi Sứ quân sẽ đích thân mang thêm binh tướng đi sau, thì Sứ quân lại hội văn võ thuộc hạ bàn việc.

Sứ quân nói:

- Như thế, mặt Nam ta đã chắc chắn yên ổn nhờ ở lão nguyên soái Từ Ngọc Tỉnh, dù vậy ta cũng nên cẩn thận. Phải có kế hay để giúp ông Tỉnh phá hay chặn hẳn binh Hoa Lư lại là hơn. Các ông ai có kế hay?

Tức thì văn sĩ Đốc Mạnh Khanh lên tiếng:

- Bẩm Chúa công, binh ta đi chậm hơn binh Hoa Lư một bước, vả lại nguyên soái Từ Ngọc Tỉnh đem binh từ Nhân Hiên xuống Nam cũng phải mất vài ba ngày là nhanh. Tới lúc ấy có thể giặc đã chiếm mất một số đất đai thành quách của ta rồi. Vậy, ta hãy dùng cái kế “dốc cạn túi, cắt hết khuy” mà đối phó với nó tất được!

Sứ quân hỏi ngay:

- Kế “dốc cạn túi, cắt hết khuy” là thế nào mà lại nhất định thắng được nó?

Đốc Mạnh Khanh hiêu hiêu tự đắc, vênh mặt đáp:

- Bẩm Chúa công, ngài quên lời thánh hiền thời xưa dạy rồi sao? Tiên hiền thánh nhân dạy: “Thực túc binh cường”, binh có đủ no mới đánh giặc giỏi được. Tào Thừa Tướng nước Ngụy thời Tam Quốc bên Tàu khi đem quân viễn chinh đánh Thục đã chẳng có lần lâm nguy. Vì quân thiếu lương đến phải giết cả ngựa mà ăn cho đỡ đói, sau phải lui quân bỏ chạy. Nay cũng thế, Hoa Lư xuất chinh đường xa lâu ngày, tất phải cần đến lương thực. Nó vào sâu trong giang sơn của ta nếu ta dùng đến kế cắt hết đường lương thực của nó, làm cho nó phải cạn sạch lương như phải dốc đến cạn túi, áo cắt hết khuy phơi trần ra. Thì thế nào nó cũng phải đại bại chạy dài đấy!

Sứ quân cả mừng, trong lòng cố nhớ xem Tào Thừa Tướng thiếu lương ở chỗ nào, nhưng cấp thời nghĩ mãi chẳng ra, nên bảo:

- Kế ấy hay lắm! Vậy ta nên cho lệnh các nơi phía Nam thi hành ngay!

Và Sứ quân sai đưa lệnh cho nguyên soái Từ Ngọc Tỉnh biết. Tỉnh vừa đem quân đi được nửa đường đã được tin Hoa Lư đoạt mất mấy thành, lại được lệnh của Sứ quân bảo phải gấp thi hành cái kế “dốc cạn túi, cắt hết khuy” làm cho binh Hoa Lư cạn lương phải bỏ chạy. Thì nguyên soái bảo với các thuộc tướng:

- Việc quân thì lương thực là hệ trọng thật, nhưng nay ta dùng đến hiểm kế này ắt trăm họ cũng bị thiệt hại lớn! Chúa công đã ban lệnh, ta phải thi hành thôi!

Rồi nguyên soái cho tin đi gấp đến các vùng chung quanh các thành đã bị Hoa Lư chiếm hoặc đang vây hãm, là phải thi hành ngay cái kế tuyệt đường lương ác nghiệt của văn sĩ Đốc Mạnh Khanh. Nương vào lệnh này, đám các người Trung Quốc làm ăn sinh sống ở Phù Liệt cậy mình được Sứ quân yêu chiều lại ra tay tác quái giở trò gian giảo. Trước hết cất giấu hết lúc gạo, sau phao lên rằng: Hoa Lư tiến binh, cạn lương nên vơ vét lúa gạo, thành ra vì thế bá tánh bỗng nhiên chẳng còn lúa gạo. Đám người ấy tha hồ bắt chẹt để làm giàu, dân tình đã khổ vì nạn Sứ quân hành hạ nay lại đến nạn người Tàu ở Diên Châu thao túng!

Trên đường đi, nguyên soái họ Từ lặng lẽ tính toán công việc một mình xem nên dùng kế gì để đuổi binh Hoa Lư, thì tế tác đã đến trước quân rạp mình trình:

- Bẩm trình nguyên soái, tướng giữ thành Phù Yên khẩn báo: binh Hoa Lư chắc đang thiếu lương nên phải ra sức cố đánh Phù Yên, tình hình nguy cấp lắm!

Nguyên soại nghe trình tin vẫn ung dung hỏi:

- Thế còn đạo quân trợ chiến ở phía Tây của giặc thì thế nào?

- Bẩm trình nguyên soái, đạo quân của Hoa Lư vẫn lảng vảng trong vùng núi phía Tây, chưa thấy xuất trận. Nhưng chúng tôi được biết là đạo quân ấy không dám công khai xuất hiện, dường như chúng đợi đến lúc đạo quân ở Phù Yên có gặp nguy mới vào trận!

Lão tướng truyền tế tác lui, đoạn cho gọi tướng tiên phong Lê Thẩm vào bảo:

- Phù Yên đang nguy khốn, ông mang một nửa binh gấp đường đi vòng ra phía Đông rồi xuống Nam mà đợi đánh địch. Ông cứ án binh cốt cho giặc thấy thôi, chứ đừng xuất trận vội, đợi đến khi nào giặc lui hãy bất thần đuổi theo đánh thật mạnh vào!

Tiên phong Lê Thẩm lĩnh mệnh, nhưng trong lòng còn nghi hoặc liền hỏi:

- Nguyên soái lão huynh, ngài truyền tôi đem bình cứu Phù Yên dang nguy khốn, sao còn truyền tôi không được vào trận ngay, lại phải đợi đến lúc giặc lui mới đuổi theo là thế nào? Vả chăng, tôi lĩnh cờ tiên phong là để tiến thẳng đến trước mặt giặc phá giặc, chứ sao lại chỉ là đạo binh trợ chiến như thế?

Lão tướng ôn tồn:

- Binh Hoa Lư đang ở thế mạnh, lại sắp lâm vào nguy lộ, xuất chiến lâu ngày, xa nhà mà không đủ lương thực tất nguy, điều ấy thì binh Hoa Lư đã hiểu rõ. Vậy, ta lại dựa ngay vào chỗ hiểu rõ của giặc mà phá giặc! Nếu ta dàn binh để giặc nhận thấy không thể lấy được thành Phù Yên trong ngày một ngày hai. Chung quanh lại bị ta bao vây, thế nào giặc cũng đành phải lùi lại để chỉnh trận thế, lấy tinh nhuệ mong phá ta. Lúc ấy chính là lúc tướng quân tiên phong lên phá giặc! Như vậy, trước sau binh của ông vẫn là binh xung trận chứ có phải là binh trợ chiến đâu?! Các đạo binh khác của ta tuy đối với giặc thì là binh xung sát, nhưng kỳ thực lại chỉ là nghi binh để buộc giặc phải lui, ông cứ yên lòng phá giặc mà đoạt công đầu đi!

Lê Thẩm mừng rỡ, tạ lão tướng rồi điểm một nửa binh, chọn hai tướng Hồ Nguyệt Đình và Hoàng Bất Vọng lên đường tạt sang hướng Đông ngay.

Binh của tiên phong Lê Thẩm vừa đi khỏi, lão nguyên soái Từ Ngọc Tỉnh lại cho gọi ngay hai tướng còn lại là Cung Quách Tòng và Trương Đình Cự vào bảo rằng:

- Bây giờ, tướng Lê Thẩm đã mang binh đi rồi, binh của ta trước hết sức giữ cái hình thức của binh xung sát, nhưng kỳ thực lại chỉ là nghi binh trợ chiến. Vừa canh giữ Hoa Lư ở Phù Yên lại vừa phòng bị mặt sau. Không để cho binh giặc ở mé Tây có thể vì lý do nào đấy, vượt được binh chặn của ta mà đánh úp ta. Vậy, ông Cung Quách Tòng hãy trông coi đạo binh phòng ngự trợ chiến của ta. Ông đem binh thẳng tới Phù Yên, cho quân dàn xếp như thể binh ta là trọng binh sắp sửa đánh thẳng vào tiền diện của giặc!

Tướng Trương Đình Cự hỏi:

- Thưa nguyên soái, như thế thì binh ta có cần phải tiến nhanh rồi dừng hẳn ngay lại không, hay là ta cứ thong thả mà đi?

- Binh ta chỉ là nghi binh, ta tiến chậm ắt giặc nghi ngờ, vậy ta phải tiến nhanh!

- Thưa, như vậy liệu đạo quân của ông Lê Thẩm có tới kịp chiến trường đúng với ước hẹn của ta không?

- Ta cần phải dàn xếp trước, binh của ông Lê Thẩm tới sau nhưng sẽ tới rất đúng lúc giặc lui quân! Ông theo tôi đi ở trung quân, thế nào ta cũng có những việc cần làm gấp!

Thế là binh do tướng Cung Quách Tòng đi đầu nhổ trại hướng xuống phía Nam, nhắm thành Phù Yên tiến phát.

Đến đây, kể tiếp về việc binh của Hoa Lư do tướng Đinh Liễn trưởng tử của Động chúa thống lĩnh. Đánh rốc từ mặt Nam lên, bất thần hạ một loạt thành trì của Tây Phù Liệt và hiện đang vây hãm thành Phù Yên. Binh Hoa Lư đến sát Phù Yên thì bị binh Phù Liệt phát giác được, nhờ việc binh Hoa Lư tiến ban ngày không thể nào che giấu được hình tích. Thành Phù Yên được tin cấp báo liền lập tức thu hết quân vào trong.

Tướng trấn thành là Trần Thành Công một mặt ra lệnh cho dân chúng không được ra vào thành, một mặt cho tế tác ra sức tin về Nhân Hiên để cầu viện. Tướng trấn thành Phù Yên vốn là người ở Phương Trà (nay thuộc Sơn Tây). Nổi tiếng là người thận trọng, hành động chín chắn tuyệt vời.

Nay được tin binh ngoài bất thần tràn tới. Trần Thành Công tự lượng sức khó đương cự nổi, liền họp hai phó tướng là La Thành Điện và Mạc Chấn Đồng lại, bảo:

- Binh Hoa Lư từ xa tới, chớp mắt đoạt của Phù Liệt ta mấy thành, vào sâu trọng địa, như vậy tất binh Hoa Lư không yếu. Lại thêm tướng cầm quân chính là con trưởng của Hoa Lư Động chúa, tên y là Đinh Liễn. Nếu ta đem binh ra ngoài thành cự với Hoa Lư, tất khó lòng thủ thắng, vì thế ta phải cầu viện Nhân Hiên. Một mặt đóng cửa thành mong ở cứu viện, mà chẳng qua chỉ là để nhất thời dàn xếp tìm cách cự lại với giặc! Hai ông nghĩ thế nào?

Lâm Thành Điện nói ngay:

- Binh Hoa Lư đoạt thành, vào sâu trọng địa Phù Liệt ta, thế là mạnh! Ta trấn ở Phù Yên này tướng có ba người, binh được hai nghìn, sức như vậy chưa chắc là yếu. Nhưng ta mất lợi thế là giặc đã tới sát thành. Vậy, cố thủ là phải, nhưng đằng sau cố thủ ấy phải là xuất thành giao chiến ngay mới là đúng?

Đến lượt tướng Mạc Chấn Đồng góp lời:

- Ông giữ trọng trách trấn thành Phù Yên, như thế là Chúa công dốc lòng tin cẩn ở nơi ông. Hai chúng tôi tuân lệnh ông để cùng giữ thành, nay giặc ngoài tới ta đã làm đủ các thứ phải làm, nào là cầu cứu Nhân Hiên, trình về Phủ đường, tạm đóng cửa thành cố thủ, đón đợi cho biết rõ địch tình. Nếu ta đã biết rõ tất cả thì là lúc phải tính đến việc mở cửa thành ra ngoài dàn trận chiến với giặc!

Trần Thành Công mỉm cười, đáp:

- Như vậy, cả hai ông đều một lòng cự địch, không có gì gọi là sợ địch cả! Hay lắm! Về các dàn xếp của ta, thì hai ông đã rõ cả. Còn về địch tình, tôi cũng xin nói qua để hai ông hay là: Hoa Lư chỉ đưa một đạo quân bất thần đánh úp các thành trì của ta, ngoài ra Hoa Lư còn một đạo quân nhỏ men theo rặng núi phía Tây làm thế trợ chiến cho đạo binh xung sát. Đạo binh trợ của Hoa Lư cho đến tận lúc này vẫn chưa nhập trận vì đạo xung sát chưa gặp khó khăn phải cần đến binh trợ chiến. Ta trấn thành, có cái lợi là vững vị trí, đủ dàn xếp sửa soạn trước. Chỉ thua giặc ở chỗ hiện mất thế công, nhưng hơn giặc ở chỗ vững vị trí chiến đấu lâu dài được. Tuy thế, nếu giặc bị nguy vì chiến trận lâu dài không lợi cho binh viễn chinh, phải gấp hạ thành thì sức mạnh của nó phải xét là sẽ tăng gấp bội. Vậy, trước hết ta phải chặn được đạo binh trợ chiến của giặc, sau tận dụng các lợi thế của mình đánh cho lui giặc mới được!

Lâm Thành Điện hỏi lại:

- Ngài bảo là trước hết phải chặn đạo binh trợ chiến của giặc, vậy ngài đã định đoạt gì chưa? Nếu có định đoạt rồi, tôi xin được đem quân trấn mặt ấy có được không?

Trần Thành Công bảo:

- Sức ta giữ thành cự với chính quân của giặc chỉ coi là sức tương đương, nếu chia sức thì yếu mất! Vì thế ta mới phải cầu viện đến Nhân Hiên, ta cho rằng chỉ trong thời gian ngắn thôi thế nào ta cũng có viện binh từ Nhân Hiên tới. Lúc ấy, nếu ông muốn giữ mặt chẹn binh trợ chiến của giặc, tôi xin nhường ông ngay!

Mạc Chấn Đồng hỏi:

- Còn về mặt đối mặt cự địch, tất ông giao cho tôi được chứ? Tôi nghe nói các tướng Hoa Lư người nào cũng giỏi, có người lại còn giỏi cả về mưu lược. Vậy tôi xin được lĩnh quân ra cự địch xem sao, ông ở lại giữ thành giám trận nhé?!

Trần Thành Công cười mà rằng:

- Binh Hoa Lư có các tướng tài, điều ấy chẳng sai! Tuy thế ta cũng chẳng có gì phải sợ vì đây là đất của ta, ta không hiểu biết hơn địch thì còn nói làm gì nữa? Duy có điều, ta hiểu ta chưa đủ, ta hiểu địch như thế chưa chắc đã là đúng.

Mạc Chấn Đồng hỏi ngay:

- Như vậy, thì ông còn nghi ngại ở chỗ nào nữa?

- Tôi nghi ngại ở chỗ: Hoa Lư đem binh viễn chinh, tại sao lại chỉ có một đạo quân lẻ loi như vậy? Dù rằng Hoa Lư đánh thắng ta nhiều trận, đoạt một số thành trì, nhưng đạo binh này ta vẫn phải xem là đạo nghi binh. Đạo trọng binh chưa hề nghe thấy nói xuất hiện ở đâu? Đấy là chỗ đang nghi ngại!

Lâm Thành Điện hỏi:

- Nếu theo ông, thì trọng binh của Hoa Lư sẽ thế nào?

Trần Thành Công nghiêm trọng đáp:

- Trọng binh Hoa Lư chưa biết sẽ xuất hiện lúc nào, nhưng có điều chắc chắn là sẽ không xuất hiện ở mặt phía Nam này. Tức là không ở vùng chúng ta đang phải chống địch! Hoa Lư có nhiều tay Quân sư tài nghiêng trời đất, tài giỏi đến Nam Tấn Vương mà đi một bước nói một lời cũng không ra khỏi được các dự liệu của họ. Vậy việc binh Hoa Lư tốc chiến đánh mặt phía Nam của ta, tôi cho chỉ là một hình thức lừa dối ta mà thôi!

Hai phó tướng của Trần Thành Công lặng lẽ suy nghĩ. Lát sau Trần Thành Công bảo:

- Dù thế nào chăng nữa, trách nhiệm của ta cũng vẫn là phải đánh lui giặc cho kỳ được! Tất thế nào ta cũng sắp được tin của Chúa công. Ta cũng lại sẽ có viện binh, tới lúc ấy ta xuất thành đuổi giặc cũng chưa muộn!

Trần Thành Công vừa dứt lời, quân đã vội vào trình: “Có viện binh từ Nhân Hiên tới!” Trần Thành Công nghe báo cả mừng, vội cùng với hai phó tướng ra cửa Bắc đón viện binh.

Thì ra đây là đạo binh của Cung Quách Tòng đi đầu trung quân của nguyên soái Từ Ngọc Tỉnh. Tòng dừng quân ngoài thành chứ không vào thành. Trần Thành Công ra đón viện binh thấy binh không đông, tướng chẳng quan trọng lắm thì trong lòng nghi hoặc! Đến khi nghe Cung Quách Tòng nói cho biết mọi việc, lúc ấy Trần Thành Công mới yên lòng, thở ra nhẹ nhõm mà rằng:

- Tôi lại cứ tưởng viện binh của Phủ đường chỉ có thế này thôi, thì làm sao ta đánh lui được giặc! Nếu đại quân tới sau, thì đây là điều đúng! Vậy, trước hết ông Lâm Thành Điện mang một đạo binh ra cửa Tây chẹn không cho đạo trợ chiến của giặc có thể dòm ngó thành Phù Yên này. Để các ông khác cự với đạo binh xung sát của giặc! Ông phải hết sức thận trọng, không bao giờ khinh địch, cũng đừng bao giờ sợ địch. Phải hết sức lợi dụng địa thế tìm tranh thắng! Hai tướng từ Phủ đường tới cũng sắp mang binh thi hành kế “dốc cạn túi, cắt hết khuy” của văn sĩ Đốc Mạnh Khanh, ta có được báo cho biết về kế ấy rồi, thế nào ông cũng có chỗ lợi đấy!

Tướng Lâm Thành Điện lĩnh mệnh mang quân đi ngay. Binh của Lâm Thành Điện ra xa thành phía Tây mà trấn, ngó xuống phía Nam cũng thấy thấp thoáng binh xung sát của Hoa Lư. Lâm Thành Điện sai quân hạ trại, dàn thành thế án ngữ giữ mặt phía Tây. Giữa binh của Lâm Thành Điện và thành Phù Yên luôn luôn có tin đi lại.

Binh Hoa Lư mấy phen công thành đều gặp khó khăn, vì quân thủ thành nhất định không xuất chiến, chỉ một mực đóng chặt cổng thành. Dùng tên từ trên thành cao bắn xuống, lại dùng đến gỗ đá để cản binh Hoa Lư không cho vượt thành. Binh Hoa Lư vây hãm thành Phù Yên được hơn một ngày thì tin báo về cho hay: “trong thành có một đạo quân kéo ra mặt phía Tây án ngữ”.

Đinh Liễn được tin, lập tức hội các tướng Phạm Hạp, Vương Bảo Quyền lại mà rằng:

- Thành Phù Yên đóng chặt cổng cố thủ, như thế tức là trong thành tự biết thế yếu cố dằng dai để xin viện binh. Bây giờ trong thành lại cho một đạo quân ra trận ở mặt phía Tây, tức là nó muốn làm thế yểm trợ để cự lại ta, thế nào trong thành cũng sắp động binh giao chiến với ta. Như vậy, là chúng nó không biết sức mình, lại vừa không biết ở mặt phía Tây ta có binh. Nếu ta ra quân đánh phá đạo binh trợ chiến ngoại thành của chúng, thế nào nó cũng phải mở cửa thành ra cứu nguy. Vậy ông nào muốn đi đánh đạo quân phía Tây của giặc nào?

Vương Bảo Quyền xin đi, Đinh Liễn trao cho Quyền năm trăm quân, lại dặn:

- Giao chiến với binh Phù Liệt, ông nên cố không cho nó có đường chạy trở về. Tôi mang trọng binh chờ giặc xuất thành là đánh ngay, lúc ấy ông không cần đánh với đạo quân trợ chiến của nó cũng được. Ông có thể quay lại hợp với trọng binh cùng lấy thành nhé!

Vương Bảo Quyền nhớ lời dặn, vừa sắp mang binh đi đã lại có tin: “Phù Liệt cho binh đi triệt hạ các nơi khiến cho binh trợ chiến của Hoa Lư bị cô lập trong vùng núi phía Tây, khó lòng giữ kín quân được”.

Đinh Liễn bảo với hai tướng:

- Như thế, là Tây Phù Liệt gây khó khăn cho ta, binh của ông Phạm Cự Lượng khó liên lạc được với ta. Nếu xuất hiện là bị lộ ngay! Đạo binh trợ chiến ngoại thành của Phù Yên nhất định hiểu cái lợi ấy cho nên nó mới án ngữ chặn đạo binh của ông Lượng. Đã thế, tất Phù Liệt sắp có động binh, các ông tính ta nên hành động thế nào?

Phạm Hạp bảo:

- Đúng thế! Ngay lúc này, đạo binh của em tôi là Phạm Cự Lượng vốn là cái bóng của đạo quân của ta ở đây. Nay đạo binh ấy khó lòng xuất hiện là điều khó cho ta mà cũng khó cho cả Lượng. Nếu hai đạo quân không liên lạc được với nhau, thì Lượng sẽ lâm nguy ở chỗ không có lương thực. Đạo binh của ta còn có các nơi ta chiếm được của Phù Liệt tiếp tế. Tôi nghĩ, ta nên cố liên lạc với Lượng, bảo Lượng cố gấp đường vòng xuống phía Nam rồi đi ngược lên đây nhập chung với ta. Có thế mới giữ được toàn sức để chống nhau với địch. Sau, ta liên lạc gấp để xin lệnh của Động chúa xem sao!

Lời bàn của Phạm Hạp chẳng phải là không đúng, nhưng Đinh Liễn thấy có chỗ khó lòng chấp nhận được, là vì Liễn đã quá thị sức, xem thường địch. Bây giờ vướng víu thì lại thu binh xin lệnh Động chúa, tất thế nào cũng gặp khó. Đinh Liễn băn khoăn, đến lượt Vương Bảo Quyền nói:

- Tôi cứ mang binh ra ngoài theo như kế đã định, rồi ông đem binh đến công thành là được. Ta không xuất chiến là để lỡ mất thế công đấy!

Phạm Hạp bàn thêm:

- Ta gặp khó ở Phù Yên này, bao nhiêu dự tính đều bị cản trở. Sao ta không đi gặp lão bá hỏi người xem sao?

Liễn nghe theo, cùng với hai tướng vào hậu quân để hỏi ý Đinh lão. Đến nơi ba tướng kinh hãi: mấy ngày bận rộn tiến quân đoạt thành địch, đường đi đầy thắng lợi những tưởng mọi việc êm thấm. Nào ngờ bây giờ đến gặp Đinh lão mới biết ông bất thần ngã bệnh nặng!

Đinh lão tuổi đã cao, sức khỏe chưa sa sút, vóc hơi lùn, dáng vẫn to lớn. Đường xa thế nào cũng có vất vả, cho nên dù đang đầu xuân nhưng trời lạnh nhiều đủ để Đinh lão không chống chọi được với tuổi già. Ông bệnh thứ bệnh của già nua lúc trẻ hao tốn quá nhiều sức lực. Bây giờ nguyên khí tan loãng, cho nên chỉ trong một hai ngày đau yếu mà hai mắt trũng sâu. Vóc dáng mới hôm nào vạm vỡ nay như muốn chảy nhão. Chòm râu còn đen nhiều bây giờ như khô xác chẳng còn óng mượt!

Đinh Liễn bước vào thấy thế thì cả kinh, mới nhìn cũng biết là ông già không thể lưu lại nơi trận tiền theo quân được nữa. Liễn quyết định thật nhanh, tức thì để Phạm Hạp gấp rút đưa Đinh lão trở về, lại sai quân hỏa tốc báo cho Động chúa hay mọi việc.

Đinh lão nằm cáng trở về, vẫn nghe biết mọi việc dù có muốn ở lại Liễn cũng không chịu, Liễn bảo:

- Chiến trận đang hồi thuận lợi, ông mệt phải trở về ngay, Thần y sẽ xem xét cho ông. Diệu kế của ông mỗi ngày một giúp ta thêm thắng trận, ta sắp vào đến chỗ tim gan của Phù Liệt rồi, ông về nghỉ thế nào cũng có tin mừng lớn!

Đinh Liễn phải nói dối như thế để Đinh lão yên lòng chịu trở về.

Phạm Hạp đưa Đinh lão đi rồi, Liễn bối rối lắm. Vừa lo lắng cho ông chú, vừa ngại ngùng về tình thế nhiều bất lợi. Nhìn tới Vương Bảo quyền thì ông này cũng lộ thần sắc hoang mang, Liễn bảo:

- Thật là họa chẳng đến một, đang trong lúc khó khăn lại thêm khó khăn lớn nữa! Bây giờ ta phải làm sao để ngoài thì an định được thế trận, trong vững được lòng quân. Không còn đường nào khác nữa, phải gấp đánh thành mới xong!

Vương Bảo Quyền nói:

- Binh trấn thành Phù Yên nhất định chẳng hơn được binh ta, vậy trước hết ta dốc lực đánh một mặt thành, đến khi xét thấy trong thành nao núng thì ta bất thần chia quân đánh lan ra các cửa thành khác. Trong thành được lợi sử dụng cung tên, binh ta dùng lá chắn lập thành “vách thành cản tên”. Binh ta cứ dùng phép công thành như mấy lần trước là thế nào cũng phá được của thành!

Đinh Liễn vây thành Phù Yên mấy lần giao chiến không hạ được thành, nay nghe lời Vương Bảo Quyền bàn như vậy thì lập tức bằng lòng. Một mặt cố thông tin cho Phạm Cự Lượng, mặt khác đích thân Liễn mang quân đến đánh thành Phù Yên lần nữa. Đinh Liễn cưỡi chiến mã đi đầu, có Vương Bảo Quyền đi theo. Binh Hoa Lư kéo thẳng đến cửa thành phía Nam Phù Yên rồi dàn thành trận thế “Rắn dài nằm ngang”, khí thế thật hùng dũng.

Binh Hoa Lư dàn trận xong, Đinh Liễn truyền quân réo lớn gọi tướng thủ thành ra thách giao chiến. Binh giữ thành trình vào, tướng Trần Thành Công không nao núng, vẫn ung dung mang các bộ tướng lên thành xem xét tình hình. Đứng trên thành cao, Trần Thành Công thấy binh Hoa Lư dàn rộng một vùng, hàng ngũ chỉnh tề, gươm giáo sáng ngời. Trong lòng Công thầm khen ngợi binh Hoa Lư có kỷ luật.

Trần Thành Công ngắm nghía một hồi, lại thấy binh Hoa Lư réo gọi, Công liền cho quân nổi trống hiệu. Trống hiệu thành Phù Yên rền rĩ, binh Hoa Lư hồi hộp đợi chờ xem trong thành động tĩnh ra sao. Tiếng trống dứt, Trần Thành Công truyền cho quân canh trên thành hô lớn: “Binh Hoa Lư về đi, chết đến nơi rồi!”. Binh trên thành chỉ một mực hô như vậy, chứ chẳng thấy động tĩnh gì thêm. Tướng Đinh Liễn cùng tướng Vương Bảo Quyền mới đầu nghe trống hiệu thành Phù Yên nổi lên, đã tưởng là trong thành sắp xuất binh giao chiến. Sau chỉ thấy quân hô như vậy thì giận lắm. Lập tức Đinh Liễn truyền quân phá cổng thành.

Tướng Vương Bảo Quyền giục ngựa tiến lên trước, cây chùy gai giơ lên xông tới. Trên thành, lập tức tên bắn xuống rào rào, binh Hoa Lư theo lệnh của Đinh Liễn liền sát vào nhau, ghép lá chắn lại thành từng mảng lớn giơ lên đỡ tên. Đằng sau lá chắn Đinh Liễn cho quân lom khom tiến đến sát thành. Bao nhiêu tên trên thành bắn xuống đều trúng vào lá chắn hết, binh Hoa Lư không hề hấn gì. Đinh Liễn thấy thế thì mừng lắm, thúc quân tiến tới nữa.

Trần Thành Công đứng trên thành giám trận, thấy binh Hoa Lư có cách chống lại tên cũng vẫn không nao núng, truyền quân bắn tên cầm chừng. Đợi cho đến lúc binh Hoa Lư vượt hào đến tận dưới chân thành, lúc ấy mới ra sức trút gỗ đá xuống. Binh Hoa Lư không thể dùng khiên mây đỡ gỗ đá được, đành phải rút ra xa. Vì thế mấy phen Đinh Liễn cho quân lên phá cổng thành đều không được.

Đinh Liễn đành lại phải đóng quân lại rồi cùng tướng Vương Bảo Quyền bàn tính. Liễn chưa tìm ra được cách gì để phá thành, đã có tế tác vào báo: “Binh của Phạm Cự Lượng bị Phù Liệt tiêu hủy nhà cửa của dân, đốt cháy không còn một ngọn cỏ một cây lúa. Thành ra không thể nào hành động được. Lại thêm ở mặt phía Đông có binh Phù Liệt đang kéo xuống Nam!”.

Đinh Liễn nghe tế tác trình thì cả kinh lập tức sai Vương Bảo Quyền gấp đi ra mặt Đông, đích thân xem xét tình hình xem sao rồi về ngay. Quyền lên ngựa đi liền. Đinh Liễn nghĩ: như vậy, quả nhiên Phù Liệt có điều động binh các mặt để chống nhau với ta, tình thế này thật nguy cấp! Nếu bị mất đạo quân trợ chiến của Cự Lượng, giả sử Phù Liệt ba mặt dánh ép tiến vào giữa thì mới thật nguy nữa!

Vương Bảo Quyền đi rồi, Đinh Liễn đứng ngồi không yên, lại nghĩ: Lúc mới đầu, Quân sư cho lệnh Liễn đem binh đi không thấy có dặn trước là có thể gặp khó khăn nguy khốn như thế nào, như thế tất có thể có xếp đặt gì mình không được biết. Bây giờ Đinh lão bất thần ngã bệnh, tế tác gấp trình về, thế nào Quân sư cũng đã biết cả. Nhất định thế nào Quân sư cũng có mưu kế gì rồi! Còn binh Hoa Lư nếu gặp khó khăn ở đây, thì có thể vẫn lui quân dựa vào các thành đã chiếm được của Phù Liệt, làm thế lâu dài! Vậy, hãy đợi Vương Bảo Quyền đi xem xét tình hình xem thế nào đã!

Về mặt Tây, vẫn bặt tin của Phạm Cự Lượng. Đinh Liễn trong lòng như có lửa đốt, mấy phen muốn án binh hẳn một chỗ rồi cố bắt liên lạc cho kỳ được với Lượng. Nhưng lần nào quân cũng về trình rằng: “Suốt một vùng rộng lớn bị binh Phù Liệt triệt hạ trơ trọi, lại thêm binh tướng Phù Liệt canh giữ cẩn mật lắm không thể nào thoát qua được!” Đinh Liễn càng lo lắng, đến khi Vương Bảo Quyền trở về cho hay: “Binh Phù Liệt quả thật đi vòng phía Đông xuống phía Nam thành Phù Yên. Rõ ràng là Phù Liệt muốn ép binh Hoa Lư vào giữa, ba mặt cùng vây đánh”. Lúc ấy Đinh Liễn mới lại bàn thêm:

- Chỉ vì ta không mau hạ được thành Phù Yên nên mới gặp khó khăn. Bây giờ đành phải tính đến kế cự với địch mới xong! Ta dàn trận ở đây, đợi chiến với binh Phù Liệt, rồi nhân đấy dốc hết lực mà cướp thành!

Vương Bảo Quyền bảo:

- Nếu như vậy, thì ta cũng nên chia quân đợi sẵn, một mặt ta cứ chống nhau với các đạo binh của địch. Một mặt ta phục sẵn chờ binh trong thành kéo ra thì ta nhân lúc của thành còn mở ào vào cướp thành!

Liễn lặng lẽ nghĩ ngợi, Quyền lại bảo:

- Cự với địch là điều chúng ta phải làm, nhưng có điều binh ta ít, địch đông. Ta chia lực liệu có làm nên được việc gì không? Và lại, cho đến lúc này ta chưa được biết rõ binh phía Đông của địch mạnh yếu ra sao, mặt phía Tây địch có một cánh quân nhiều ít thế nào, ta cũng chưa rõ hẳn. Thì liệu một đạo binh này của ta làm thế nào cùng một lúc dương cự với các mặt được?

Đinh Liễn cố vớt vát:

- Binh ta ào ạt chiếm một loạt thành trì của Phù Liệt đủ để làm cho tinh thần tướng sĩ Phù Liệt tan tác. Như vậy thì dù bây giờ ta có vào trận đương cự các mặt, chưa chắc binh ta ít mà tinh thần đã bị xuống đâu. Binh địch đông chưa chắc đã vững tinh thần! Vả lại, chúng ta chỉ cần được giao tranh với thiên hạ, thì ta há sợ gì tướng nào của Phù Liệt mà lại chẳng dám giao đấu?!

Đinh Liễn vừa nói dứt, quân đã vào trình: “Bẩm, các nơi Phù Liệt triệt hạ hết đường quân lương của ta, đường tới Nhân Hiên để có lương thực cũng bị cắt đứt rồi!”. Liễn nghe trình kinh hãi, như vậy dù có án binh cố thủ, dốc lực cự với địch chăng nữa. Cũng không thể nào yên lòng được. Quân lương không có, binh chỉ còn có thể cầm cự được vài ba ngày, làm thế nào để đợi chờ lâu được!

Hai tướng loay hoay chưa biết xoay sở ra sao đã lại có tin trình vào nữa! Tin trình: “Binh phía Đông của Phù Liệt đã xuống sâu phía Nam. Chưa thấy có động tĩnh gì tỏ ra là sẽ đánh úp sau lưng ta!”.

Tế tác vừa ra, lại có tế tác khác vào trình: “Thành Phù Yên vừa có thêm đạo trọng binh từ Nhân Hiên kéo xuống, khí thế đạo quân này mạnh lắm. Có thể địch tiến binh đánh ta ngay cũng không chừng!”.

Đinh Liễn chưa kịp hội quân, tin mặt phía Tây đã báo vào: “Đạo binh chẹn đường phía Tây của Phù Liệt bất thần thúc mạnh xuống Nam, dường như muốn chặn đường tháo lui của binh Hoa Lư”.

Nghe xong tin các mặt, Định Liễn chợt kêu lên:

- Thôi đúng rồi! Địch cố thủ không xuất chiến chính là có ý đợi chờ lúc này đây!

Vương Bảo Quyền nóng nảy hỏi vội:

- Chúng nó đợi chờ thế nào?

- Phù Liệt dàn trận không vội vàng, lấy chắc chắn cự lại ta. Ba mặt Phù Liệt cùng xuất quân ép ta vào giữa tất ta nguy khốn. Giả sử Phù Liệt lại cho một đạo quân đoạt lại thành Ứng Hòa khiến ta bị chẹn mất lối lui quân. Binh ta bơ vơ ở một chỗ giữa lòng địch, thì lúc ấy khó lòng tránh khỏi bị tan nát cả! Phù Liệt dàn trận đáng sợ đấy!

Vương Bảo Quyền nghe Liễn nói thì lo âu ra mặt, lại bảo:

- Bây giờ giặc ba mặt dàn quân muốn cự lại binh ta, nhưng thật ra chúng chưa dàn xếp xong, tại sao ta lại không gấp rút đánh chúng trước?

Liễn đáp:

- Phải, ta nên gấp rút đánh trước là hơn, đừng để cho địch chiếm mất cái thế chủ động quý báu của mình mới được!

Quyền hăng hái:

- Bây giờ ta hạ thành khó khăn, thì ta cũng lại làm cho địch khó khăn ở chỗ trong ngoài không liên lạc được với nhau. Ba đạo quân của địch nếu không liên lạc gắn bó được với nhau thì cũng chẳng làm gì được ta!

Liễn mừng lắm, hỏi vội:

- Ông bảo ta nên làm thế nào để ba đạo quân của địch không liên lạc được với nhau?

- Địch ba đạo quân muốn ép ta vào giữa, tất phải làm sao để các hành động thật hợp với nhau. Nếu ta chẹn lối không cho địch có cách gì thông tin được với nhau, tất đành chịu bó tay. Chẳng khác nào như đạo quân trợ chiến của ta do ông Lượng đóng ở phía Tây đang bị cô lập. Địch không hơn được ta, lúc ấy ta sợ gì lại chẳng dám đem quân đánh tỉa từng đạo quân một của địch?!

Đinh Liễn nghe Quyền bàn thì mừng lắm, lập tức để Quyền đem năm trăm quân tạt sang hướng Tây chặn đánh đạo quân của Phù Liệt chẹn đường liên lạc của Phạm Cự Lượng, lại dặn Quyền: “Lúc xảy giao tranh, tất thế nào Lượng cũng đem quân từ các triền núi xuống giúp đỡ, đánh lui được địch rồi thì phải kéo quân ngược lên phía Bắc làm thế “ỷ dốc” phòng ngự địch”.

Vương Bảo Quyền đem quân đi ngay. Đinh Liễn vẫn án binh nguyên chỗ, đợi đón tin của đạo quân Phù Liệt đi vòng mé Đông. Xem đạo binh ấy động tinh thế nào. Đến chiều tối, Liễn đư?