CHÚ THÍCH CỦA BAN BIÊN TẬP TIẾNG VIỆT (1)
Số “13.67” nghĩa là 2013 và 1967, nhan đề kết hợp hai mốc thời gian mở đầu và kết thúc của sách, đồng thời là kết thúc và mở đầu của truyện. Nhưng bằng câu cuối sách, một vòng mở-kết khác được tái lập, và hơn một sự thật bỗng hiện hình.
Sách gồm sáu chương, tiêu đề hai chương đầu là tiếng Hoa(112), hai chương giữa tiếng Hoa và Anh, hai chương cuối tiếng Anh. Thoạt trông có vẻ lủng củng về mặt ngôn ngữ, nhưng khi kết hợp cùng mốc thời gian, ta sẽ nhận ra nó tương ứng với sự dịch chuyển về mặt chủ quyền (và độ phổ biến của thứ tiếng sử dụng) ở Hồng Kông.
13.67 hiện đã được xuất bản ở Nhật, Đài, Hàn, Thái, Anh, Mỹ, Pháp. Trong khi châu Á vẫn giữ nguyên tên gốc là 13.67, Anh và Mỹ lại đổi thành The Borrowed(113), lấy ý từ “borrowed place, borrowed time”.
Cụm từ này do Richard Hughes đặt ra để chỉ Hồng Kông thuộc Anh, xuất hiện lần đầu trong cuốn Hong Kong: Borrowed Place, Borrowed Time(114) (Hồng Kông: thời vay, xứ mượn) phát hành năm 1968. Truyền thông phương Tây dùng theo, dần dà “borrowed place, borrowed time” trở thành cụm từ quen thuộc để miêu tả, thậm chí là biệt danh của một Hồng Kông trước năm 1997.
13.67 không chỉ là câu chuyện phá án theo phong cách trinh thám suy luận, mà còn là biên niên kí về trầm luân một xứ sở và chìm nổi những đời người. Xuyên suốt tác phẩm, tính biên niên và tính trinh thám luôn chặt chẽ song hành, không chỉ qua tình tiết, sự kiện, mà chứa đựng ngay cả trong mốc thời gian, tên chương, câu cú, từ dùng...
Ví như, tiêu đề “Đen và trắng” vừa tượng trưng cho phương châm làm nghề bất biến giữa xã hội vạn biến của hai thầy trò cảnh sát, vừa mô tả sự lộn trái đạo đức làm người của một chàng trai tài trí. Nửa ngày hòa hợp bên nhau giữa hai thanh niên xa lạ vào cái năm 1967 vô cùng hỗn loạn ấy đã thay màu hoàn toàn đời họ, bởi thế “Borrowed Time” không những ám thị ba mươi năm níu giữ danh nghĩa “thuộc Anh” của Hồng Kông, mà còn là quãng đời tráo đổi giữa anh tuần cảnh cứng nhắc lành tính và cậu bán hàng chính nghĩa tinh ranh. Tương tự, “Borrowed Place” không đơn thuần chỉ một xứ sở sang nhượng có thời hạn, mà còn là nơi đất khách Graham Hill tìm đến để mưu cầu sinh kế.
Lại ví như đoạn văn ở trang 9,
trải qua bạo động thập niên 60, trụ vững trong sóng gió xung đột với ICAC thập niên 70, đối đầu bọn lưu manh hung hãn thập niên 80, tận mắt chứng kiến quá trình thay đổi chủ quyền thập niên 90 và dõi theo bao chuyển mình của xã hội trong thập niên đầu thế kỉ mới.
một mặt điểm lại cuộc đời cảnh sát của Quan Chấn Đạc, mặt khác ám chỉ bối cảnh xã hội và cơ sở để triển khai mạch truyện ở từng chương tiếp theo.
Những hàm ngôn như vậy, ẩn hiện rất nhiều khắp cuốn sách này.
Và quyền phát hiện ra chúng, xin được nhường lại cho bạn đọc.
(111) AIBOU. Phim truyền hình Nhật, kể về hai cảnh sát tuổi đời, tuổi nghề chênh lệch nhưng phối hợp vô cùng ăn ý, cùng nhau phá giải nhiều vụ án bí ẩn với cách thức có phần ngoài vòng pháp luật.
(112) Trong nguyên tác. Còn tất nhiên ở sách này thì đã được dịch ra tiếng Việt.
(113) Nhan đề của bản tiếng Pháp là Hong Kong Noir.