Chương 19
“Kết thúc một câu với một giới từ,” nhân viên ở bảo tàng Shaka ở Durban nói, “là điều mà tôi sẽ không tha thứ!”
“Nói gì ạ?” Dan không có tâm trạng cho điều này. Chuyến đi tối hôm trước đã mất hàng tiếng đồng hồ. Và giờ, sau vài giờ ngủ ở Durban, trung tâm của tỉnh KwaZulu-Natal, và một chuyến đi đến bảo tàng, tất cả nó hỏi là phòng tắm. Không phải là một bài học ngữ pháp.
Người hướng dẫn mỉm cười. “Cậu là những người Churchill, không à? Cậu không nhận ra câu trích dẫn của anh hùng của cậu ư? Ông ấy nổi tiếng vì nói điều đó với ai đó giống cậu. Cậu đã nói, ‘Where is the bathroom at (Phòng tắm ở?)?’ Đây là kết thúc một câu với một giới từ! Rất tệ!”
“Ừm, cháu phải đi, thưa ngài…” Dan nói.
“Cole,” người đàn ông nói. “Cửa đầu tiên bên phải cậu.”
Trên đường vào, Dan suýt nữa đụng phải một ông lão có gương mặt gần như xương xẩu. “Xin lỗi, ông.”
Cuối cùng khi nó nhẹ nhõm đi, Dan nhảy lùi ra ngoài. Ông lão, di chuyển rất chậm, thậm chí không băng qua căn phòng.
“Qua nhiều năm, thỉnh thoảng,” ông Cole đang nói với Nellie và Amy, “một vài người đã hỏi thăm về mối quan hệ giữa Churchill và Shaka Zulu. Cha tôi không thích những khách viếng thăm này lắm.” Ông chỉ về phía ông lão.
“Ừm, Churchill không thể có quan hệ với Shaka,” Amy chỉ ra. “Ông ấy sinh ra sau gần năm mươi năm Shaka chết.”
“Thật vậy,” ông Cole nói. “Chúng tôi đã nói đi nói lại điều này với các vị khách. Sau đó, một ngày, sau một chuyến viếng thăm, một trong những tài sản quý giá của chúng tôi biến mất – một cái khiên rất lớn thuộc về Shaka. Cha tôi đã trực vào lúc đó, và ông ấy đã không bao giờ tha thứ cho bản thân.”
“Tấm khiên những gã này đã lấy đi?” Dan nói, lôi tấm thẻ Shaka của nó ra khỏi túi và xoay nó về phía người đàn ông. “Nó trông giống vậy à?”
Ông Cole gật đầu. “Rất giống.”
“Và nhóm này – chúng có tình cờ, như là, đông không ạ?” Dan nỏi. “Và, như là, ồn ào và hống hách?”
Nó không nhận thấy ông lão đã gần như tới chỗ chúng. Ông ta đang cau có, và khi ông nói, giọng ông là một tiếng the thé thì thầm. “Tại sao cậu muốn biết về Churchill?” ông hỏi.
“Cha, làm ơn, đây là những đứa trẻ, không phải những kẻ trộm.” Ông Cole mỉm cười xin lỗi. “Ông cố của tôi – ông nội của cha tôi – biết Churchill.”
“Churchill là kẻ lén lút,” ông lão nói. “Bị ám ảnh với Shaka. Đó là lý do ông ta đi đến Nam Phi. Không phải để báo cáo. Không phải để chiến đấu. Để tìm ra isipho.”
Dan thận trọng liếc nhìn chị gái nó, sau đó trở lại nhìn ông lão, đôi mắt ông đang đỏ lên. “Isipho?”
“Nó là thứ gì đó Shaka đã đưa cho những người châu Âu,” ông lão nói. “Họ đã cứu mạng ông ta với thuốc của họ, và ông ta nghĩ họ có sức mạnh ma thuật. Nhưng họ cũng đang tìm kiếm thứ gì đó. Thứ gì đó Zulu có. Thứ gì đó người châu Âu đã lấy và biến đổi thành một loại thuốc. Người ta nói nó để khuếch trương sức mạnh của ông ta.”
Đôi mắt Amy đang nói chính xác điều Dan đang nghĩ. Nghe như Cahill.
“Một lo-oại thuốc?” Amy hỏi.
“Dĩ nhiên, vô lý!” ông lão đáp lại. “Nhưng họ nói Shaka có thể là một trong bọn họ - gia đình của họ. Shaka đã tin tưởng họ! Ông ấy không nên tin tưởng ai cả! Shaka nên đưa aniklwal cho Fynn.”
“Cha, làm ơn, đừng để chúng ta lại bắt đầu,” ông Cole nói. Khi ông dẫn cha mình trở về lại phòng trưng bày, ông ấy trao cho Dan một cái nhún vai xin lỗi. “Cứ tự nhiên khám khá.”
***
“Nhà Tomas!” Amy nói khi Nellie lên xa lộ. “Đó là người mà ông Cole đang nói tới.”
“Những gã cơ bắp hỏi về Shaka và Churchill,” Nellie nói. “Điều đó có lý.”
“Và đánh cắp một cái khiên chỉ tình cờ có huy chương của Tomas trên nó,” Dan nhận xét, mũi nó chúi vào cuốn tiểu sử Shaka của mình.
“Nhớ điều mà ông Holt đã rên rỉ về,” Amy nói. “Các Tomas khác đang tìm manh mối, vân vân? Chị đã nghĩ ông ấy đang bị hoang tưởng, nhưng có lẽ ông ấy đúng. Có lẽ những tên trộm đến bảo tàng này là những người cuối cùng tìm thấy manh mối.”
“Fynn – được rồi, ông ta đây!” Dan nói, chỉ vào một trang trong cuốn tiểu sử Shaka. “Đây là kẻ mà ông lão đã nói đến – Henry Francis Fynn. Sau một trận chiến, ông ta đã cung cấp cho Shaka trợ giúp y tế và vũ khí. Shaka rất biết ơn ông ta cho phép những người Anh đi lại ở vương quốc Zulu. Sau đó mọi chuyện bắt đầu trở nên xấu đi. Chiều hướng tồi tệ. Vài năm sau, Fynn trỉ trích Shaka trong cuốn sách nào đó. Nói ông ấy là một con quái vật.”
Amy gật đầu. “Nước Anh đã cố gắng chiếm Nam Phi làm thuộc địa, hầu như vì kim cương.”
“Đúng!” Dan nói. “Và, dù sao, thậm chí không có những cuộc vơ vét của người châu Âu Shaka vẫn là một siêu sao. Trước ông ấy, các bộ lạc sẽ ném những cây giáo dài vào nhau và chờ đợi. Như là, hừm, mũi tên trong không trung, này, muốn ít cà phê không? Shaka nói không, Jose - ừm, có lẽ không phải Jose mà là từ Zulu tương đương – giáo ngắn tốt hơn! Sau đó chị có thể tiến thẳng tới bộ mặt xấu xí của kẻ thù và đánh! Đâm! Arrrgghh!”
“Em đã cân nhắc một công việc viết lách chưa?” Nellie nói.
“Cuốn sách của em có nói một isipho là cái gì không?” Amy hỏi.
“Từ chối,” Dan nói, lắc đầu mình.
“Dan…” Amy nói. “Fynn và những người châu Âu khác… họ đã nói Shaka là người của gia đình. Đó là điều ông lão đã nói. Có lẽ sau tất cả Shaka đã là một Cahill. Không phải do dòng dõi, mà bởi thứ gì đó họ đã trao đổi. Isipho.”
***
Theo sự hướng dẫn của Carlos, Nellie lái khỏi Durban đi về hướng tây bắc -29.086341/31.32817. Những ngôi làng nhỏ rải rác miền quê, mỗi một cụm những túp lều gạch bùn vòng quanh với những mái nhà lớp tranh san sát. Trong một ngôi làng, một nhóm người dồn gia súc vào một bãi quây bằng gỗ ọp ẹp. Trong một làng khác, Dan vẫy nhau với một nhóm làm gạch từ bùn, chất chúng thành những chồng đỏ nâu hoàn hảo. Nellie phải ngoặt để tránh một nhóm phụ nữ đi qua đường, mỗi người thăng bằng với thứ trông như toàn bộ những cành cây có giá trị trên đầu họ. Và một lớp học ngoài trời của những đứa nhỏ lười biếng nhìn lên khi chiếc Yugo chạy qua, buồn tẻ như những đứa trẻ Mỹ.
“Đường không dò được,” Carlos giờ đang nói. “Rẽ phải khi có thể.”
Nellie dừng lại. Bên phải họ là một đám người dàn ra giữa những tấm chăn có quần áo, bánh mì, đồ thử công, và những hộp đồ ăn. Quanh vòng ngoài người ta hát hò và nhảy múa, trẻ con chạy chơi quanh, và những người già hơn ngồi như vua và hoàng hậu khi những người khác dồn đến giải trí và đút cho họ ăn. Hầu hết các dân làng mặc quần áo kiểu phương tây thường ngày, nhưng một số mặc những chiếc lông vũ sặc sỡ, da dê, và đeo chuỗi hạt.
“Một lễ hội đường phố,” Dan nói, “mà không có đường.”
“Sawubona! Chào mừng!” một trong những người bán dạo gọi lớn, một chàng trai trẻ mặc đồ trông như da báo, hoàn toàn với một dải buộc đầu da báo. Anh ta chỉ về những tặng vật quanh mình và nói bằng một giọng nặng, nuốt chữ nghe chừng ang áng giọng Anh. “Chúng tôi có bánh mì, tượng, thức ăn! Tham gia với chúng tôi! Tôi là Mondli – Mondli, từ Zulu chỉ người đút thức ăn! Và cậu?”
“Dan,” Dan nói. “Từ Mỹ cho người ăn. Dịp gì vậy?”
“Ngày trợ cấp! Trưởng lão trong cộng đồng của chúng tôi được nhận tiền mỗi tháng. Và chúng tôi tôn trọng trưởng lão của mình. Vì vậy chúng tôi tổ chức, và họ mua!” Mondli cười một tiếng và giơ ra một chiếc váy đính hạt công phu cho Amy. “Cho quý cô trẻ?”
“Nó… là phong cách của Nellie hơn,” Amy nói.
Nhưng Nellie đang nhìn vào xa xăm. “Ừm, các em? Theo Carlos, chúng ta sẽ đến đó.”
Dan theo cái nhìn chằm chằm của cô nàng. Phía ngoài hội chợ, một cánh đồng nghiêng dốc đứng lên, rải rác với những sự hình thành đá lởm chởm. Ở trên đỉnh, một đàn linh dương sừng dài ở xa lặng lẽ gặp cỏ. Một khu rừng kéo dài xuống một bên sườn về bên trái. Nhưng Nellie đang nhìn vào một tòa nhà trắng thấp ở trên đỉnh đồi.
“Đó?” Mondli nói. “Cô chắc chứ? Tôi có thể hỏi, cô có việc gì vậy?”
“Chúng tôi… ừm, đang nghiên cứu văn hóa Zulu,” Dan nói. Amy bắn cho nó một cái nhìn ngớ ngẩn.
“À, ừm, trong trường hợp đó, hãy ở đây với chúng tôi,” Mondli nói. Anh ta chỉ về ngọn đồi và cau mày. “Những người đã xây dựng nơi này không phải là người Zulu.”
“Họ là ai?” Dan hỏi.
Mondli nhún vai. “Người da trắng, người da vàng, người da đen – một nhà máy. Họ đã nói với chúng tôi họ sẽ mang lại việc làm. Nhưng những người đến đó làm việc – họ đã thay đổi.”
“Thay đổi?” Nellie nói. “Theo cách nào?”
“Bí mật,” Mondli nói với sự ghê tởm. “Họ sẽ không bao giờ nói với chúng tôi. Rất quan trọng. Họ đã nói những người chúng tôi sẽ có lợi, nhưng chúng tôi không thấy điều đó. Một vài nam giới và phụ nữ trẻ của chúng tôi biến mất. Công ty nói rằng họ đã được dịch chuyển. Đến những chỗ bí mật.”
Một trong những trưởng lão, người đang ngồi gần trên một chiếc ghế dài bãi biển, giờ đi về phía chúng. Ông ta đi chân trần và mặc đồ trơn, rộng thùng thình. “Tokoloshe!” ông nói, một ngón tay run run chỉ lên ngọn đồi. “Tokoloshe!”
“Xin lỗi.” Mondli gật đầu lễ phép và hộ tống người đàn ông trở lại ghế của mình, nói với ông ta bằng tiếng Zulu. Khi anh ta trở lại, anh ra hiệu cho Dan và Amy đi theo xa hơn một chút. Dưới bóng của một cái cây với một mái che trông giống như ai đó đã đập bẹp nó bằng một bàn tay khổng lồ, Mondli nói, “Chúng tôi đang cố gắng đưa những người này ra khỏi cộng đồng. Tôi là một cựu sinh viên, và một nhóm của chúng tôi đang làm việc với vài người ở đó. Chúng tôi đã không thành công.” Anh ta nhìn lên đồi. “Chúng tôi có một nội gián bên trong, nhưng để đạt được bất cứ điều gì chống lại những người này, mọi người gần như cần một đội quân.”
Dan không thích lý lẽ này. Nó nhìn chằm chằm lên tòa nhà bệ vệ và nuốt khó khăn. “Nếu chúng em, ừm, quyết định đi lên đó, cách tốt nhất là gì?”
Mondli chỉ ra một đường đi lên qua sườn đá dốc đứng. “Tôi không gợi ý nó, nhưng… hãy ở trên lối đi. Dù cho cậu làm bất cứ gì, tránh những cái cây. Có bẫy đi săn.” Anh ta lùi lại, lôi ra một xấp giấy từ dưới áo choàng của mình. “Tôi là một người vẽ bản đồ để bán. Công ty tôi liên quan đến việc vẽ bản đồ vùng này. Chúng tôi chưa hoàn thiện, nhưng đây là một bản sao. Một món quà lưu niệm.”
“Cảm ơn.” Dan gật đầu. “Một câu hỏi. Ông lão đã nói gì với chúng em?”
“Ông ấy là một sangoma, một người chữa bệnh truyền thống,” Mondli nói. “Hầu hết mọi người nhìn lên ngọn đồi và thấy một công ty lớn. Ông ấy thấy thứ gì đó khác. Tokoloshe.”
“Toko…?” Amy nói.
“Không có một từ trong tiếng Anh cho nó,” Mondli nói với một tiếng thở dài. “Có lẽ em tin vào một linh hồn? The tokoloshe mang linh hồn đi. Chúng đánh cắp nó, và nó không bao giờ trở lại.”