Chương 4 ĐỆ NHẤT THẾ CHIẾN

Chiến tranh đem đến cho ta nhiều suy tư

sâu sắc về con người. Bốn năm khói lửa

dạy cho ta hiểu biết các vấn đề sống giá

trị bằng 30 năm đại học.

ADOLF HITLER

Ngày 28 tháng 6 năm 1914 tại Serajevo xứ Bosnie, thái tử nước Áo Francois Ferdinand và vợ là nữ hầu tước Sophie von Hohenberg bị bắn chết bởi một thanh niên cách mạng gốc dân Serbe thì lúc ấy Hitler đang ngồi ở trong nhà suy nghĩ. Tin tức bay về Munich rất mau kèm theo biết bao lời đồn đại trái ngược. Có người cho rằng nhóm sinh viên quốc gia Đức bắn vì Ferdinand là người bênh vực dân Tiệp.

Đối với Hitler, thái tử Ferdinand là người có khả năng nhất trong vương triều Habsbourg, cứng rắn, mưu cơ, chỉ Ferdinand có thể gầy dựng lại một triều đại từ nhiều năm nay bị ung thư dục ruỗng, nhưng đồng thời Ferdinand cũng chính là tên phản Đức. Hắn nằm xuống cái thế sẽ buộc vương triều Habsbourg phải đứng về phía Đức mà chiến đấu. Qua vụ này chiến tranh tất không tránh khỏi.

Bốn tuần sau, toàn Âu Châu rơi vào khủng hoảng chính trị trầm trọng. Ngày 28-7-1914, Áo quốc tuyên chiến với xứ Serbie (tức lãnh thổ Nam Tư bây giờ) mặc dầu Serbie đã chấp nhận những điểm Áo quốc đòi trong tối hậu thư. Thấy thế nước Nga che chở cho Serbie liền ban hành lệnh tổng động viên. Đến lượt Đức cũng tuyên cáo tình trạng chiến tranh, gửi tối hậu thư cho Nga yêu cầu Nga hủy bỏ mọi biện pháp quân sự. Nga không đáp, rồi ngày 1 tháng 8 chiến tranh Nga Đức bùng nổ. Ngày 3 tháng 8, chiến tranh Pháp Đức bùng nổ, rồi tiếp luôn Anh, Bỉ bênh Pháp mang quân đánh Đức.

Chuỗi biến cố nối đuôi nhau ấy là kết quả tất nhiên của các hiệp ước ký kết giữa các vương quốc Âu Châu. Mấy phát súng ở Sarajevo đã xả lửa vào thùng thuốc đạn.

Thế hệ cầm quyền Âu Châu lúc đó phần lớn tôn sùng sức mạnh và chưa có kinh nghiệm bao nhiêu với chiến tranh, họ chỉ biết một điếu kẻ thắng sẽ làm chủ (Le vainqueur deviendrait le maître) chẳng riêng Âu Châu mà còn làm chủ luôn thế giới vì thế giới hiện đang bị giống trắng cai trị.

Hitler rất hăng hái với việc nhập ngũ chiến đấu. Nhập vào hàng ngũ nào, đó là vấn đề. Đứng dưới là cờ Áo? Không được, Hitler ghê tởm vì lá cờ ấy. Luôn luôn Hitler muốn là người Đức trong khi nguồn gốc lai lịch lại chính công dân Áo. Lần này nhân tiện phải giải quyết dứt khoát. Hitler nhận được giấy gọi trình diện của trung đoàn Bavarois. Đến nơi, trung đoàn không thu dụng vì Hitler thiếu sức khỏe vả lại đã thừa người tình nguyện rồi. Chạy đôn chạy đáo khắp chỗ, cuối cùng tiểu đoàn 6, trung đoàn 2 bộ binh mới phát quần áo lính cho Hitler và ghi tên vào danh sách đi học tập quân sự.

Cuộc đời quân ngũ của Hitler có lắm điều khô tâm cả tinh thần lẫn thể xác. Trên tinh thần, Hitler là kẻ vô tổ quốc, chẳng mang quốc tịch nào rõ rệt, giấy tờ lươm bươm tạm bợ. Về thể xác, Hitler ốm yếu mà luyện tập quân sự của xứ Baviere còn nặng nhọc gấp đôi luyện tập sắt thép của Phổ.

Nỗi cay đắng thân phận gợi lên trong ý nghĩ Hitler hình ảnh một thứ lính chính trị (soldat politique) không nhà cửa, vợ con, gia đình, họ hàng, anh em, nghề nghiệp chuyên sống bên lề cuộc sống mọi người. Lúc vào trại, tay sách chiếc “valise” nhỏ bé, tất cả tài sản hắn chỉ có vậy. Hitler kiên quyết vượt khó khăn.

Ngày 1 tháng 9 năm 1914, Hitler chính thức được giao về phục vụ trong đại đội 1 trung đoàn 16 do đại tá List làm trung đoàn trưởng. Đại đội trưởng đại đội 1 là trung úy bá tước Von Zech-Burkersroda. Trung đoàn 16 bị thiệt hại nặng nề, cả đại tá List lẫn trung úy Zech đều tử trận, chỉ còn sống sót có 6 người trên số 3500. Hitler là một trong 6 người đó, đạn bay xuyên thủng áo “varcuse” nhưng không gây thương tích.

Hitler được thăng chức cai (caporal) và đổi sang công tác mới làm giao liên tức chân chạy giấy. Bây giờ trung đoàn trưởng là trung tá Engelhardt, người mà Hitler rất khâm phục. Vài tháng sau, Hitler bị thương nặng, cấp trên đề nghị ân thưởng chiến công bội tinh, ân thưởng này làm cho Hitler sung sướng, từ đây cái thân phận lạc loài được mặc nhiên xóa bỏ.

Qua lời bạn đồng ngũ cùng vài sĩ quan trung đoàn thì chú cai chạy giấy làm việc rất mẫn cán, đầy đủ tinh thần trách nhiệm, tôn trọng kỷ luật, ngoại trừ một lần có một sĩ quan Do Thái tính xin Hitler qua phục vụ bên đại đội mình, Hitler đã tức giận sùi bọt mép chửi rủa phản kháng, chấp nhận hình phạt bằng những sứ mạng nguy hiểm chứ không hầu hạ bọn Do Thái.

Khi trung đoàn ở hậu cứ nghỉ xả hơi, nhàn rỗi, Hitler thường gây tranh luận chính trị với bạn bè, lúc nào “chú cai” cũng hăng hái với chủ trương phải tiêu diệt nền quân chủ Habsbourg nếu người ta muốn cứu nước Đức. Nhắc đến kinh thành Vienne bằng dọng hằn học và chửi rủa đảng dân chủ xã hội, coi như lũ người nhu nhược, Hitler cũng chống luôn đảng cộng sản bởi vì Karl Marx là một tên Do Thái đồng thời mong mỏi một phong trào chính trị mới.

Bạn đồng ngũ với Hitler thường chố mắt nghe Hitler chẳng tán đồng, chẳng phản đối mà ngạc nhiên không hiểu tại sao Hitler quan tâm quá nhiều đến các vấn đề xa vời quá vậy, phần lớn họ chỉ lưu ý đến nhận được thư nhà vợ con gửi tới chưa, đồ tiếp tế ăn khoái khẩu không, mong ngóng đến lượt nghỉ phép, nghe tin hành quân… điều họ lúc nào cũng hoan nghênh là rủ nhau đi chơi đĩ, kể chuyện các ả (boóc đền).

Thành thử mỗi lần Hitler đỏ mặt, gân cổ biện luận, các bạn bè đều cười chế riễu, cụt hứng Hitler thu tròn tâm thần vào nỗi cô đơn cố hữu của mình để nghĩ, để vẽ hoặc để đọc sách. Tiền lương lãnh bao nhiêu Hitler đem mua sách báo hết nhẵn. Bác sĩ Frank, luật sư, có lần hỏi Hitler đọc gì trong thời chiến? Hitler đáp:

- Chiến tranh mang đến cho ta nhiều suy tư sâu sa về con người. Bốn năm khói lửa dạy ta hiểu biết các vấn đề sống giá trị bằng 30 năm đại học. Những năm đó, tôi luôn luôn cầm trong tay đọc đi đọc lại triết lý Schopenhauer.

Thế công của quân đội Đức tiến hành hết năm 1914 sang năm 1915, Đức chuyển về thế thủ. Anh Pháp nhiều lân mưu chọc thủng phòng tuyến Đức nhưng vô hiệu. Cứ dằng co tranh đi cướp lại đám thanh niên mấy bên không ngừng thiêu sác trong lửa đạn mà cuộc chiến vẫn chưa hết rõ rệt thắng bại. Thế dằng co kéo dài gần hai năm thì tình thế phát sinh hai vấn đề mới, vấn đề mà không bên nào tiên liệu. Đó là việc động viên tinh thần quần chúng kiên trì với chiến tranh và việc các điều kiện tiếp tế cùng nguyên liệu. Hàng ngày xảy ra khá nhiều hiện tượng chính trị mới lạ. Hitler dồn tâm lực, trí lực vào nghiên cứu, khám phá những bí ẩn nằm trong các vấn đề đó. Nhờ vậy, cuốn “Mein Kampf” đặt được khá nhiều liên quan đến sự liên hệ giữa chiến tranh hiện đại với việc lãnh đạo quần chúng nhân dân với chính trị quốc nội. Trên điểm này, Hitler thấy rõ rệt chế độ dân chủ phương Tây hơn hẳn chế độ vương quyền Trung Cổ Habsbourg. Chương 6 cuốn Mein Kampf có tựa đề “Chiến tranh tuyên truyền đáng kể” làm tác phẩm tiên phong của khoa học này.

Hitler đến với khoa học tuyên truyền qua các tờ truyền đơn do đồng minh quảng bá. Phía Đức theo truyền thống quân sự. Phổ chi tin cậy vào lưỡi lê không thèm để ý đến vài mảnh giấy in những lời “sạo” vô tích sự. Thêm vào đấy là hoạt động hủy diệt tinh thần chiến đấu binh sĩ của các đảng xã hội, gây kết quả trông thấy. Hitler đem so sánh các bài diễn văn của thủ tướng Anh Lloyd George với các bài diễn văn của tể tướng Đức Betmann-Hollweg thì rõ ràng Hollweg mặc dầu là con người học rộng mà thua sút hoàn toàn. Hollweg nói chẳng ăn nhập gì với tâm trạng của những người cầm súng chiến đấu trong hầm hố cùng đám công nhân nỗ lực sản xuất tại nhà máy. Lloyd George mới thật là người biết lãnh đạo quần chúng. Tập đoàn lãnh đạo Đức hiển nhiên không hiểu tí nào về quần chúng, trong khi càng ngày càng đòi hỏi nhân dân hy sinh, chịu gian khổ, cống hiến sức lực, tiền bạc mà tuyệt nhiên chẳng thuyết phục nổi quần chúng.

Một cái tài hùng biện quả là hết sức cần thiết của thời đại, Hitler chợt nhận thấy mình vượt hẳn các sĩ quan, bộ trưởng, tướng lãnh, hoàng thân, quí tộc về tài thu hút quần chúng bằng lời nói.

Tuyên truyền để kéo quần chúng theo mình thì phải dản dị, chất phác và đầy nhiệt tình. Tuyên truyền đâu phải là tác phẩm văn học lớn dạy kín trong đại nhã đường. Tuyên truyền không mang bộ danh kênh kiệu trời ơi đất hỡi của mấy anh trí thức Clemenceau, Lloyd George mới đúng là các hùng biện gia, gần gũi và hiểu biết quần chúng đông đảo.

“Mein Kampf” dưới tựa đề “Meurtre collectif psychologique” Hitler viết:

“Tôi bị dày vò ngày này qua ngày khác bởi ý nghĩ giá Thượng Đế đặt tôi thay vào địa vị lũ bất tài bất lực, lũ sát nhân trong cơ quan tuyên truyền, chúng không hiểu gì cả, chúng cũng biết làm gì, tôi chắc rằng tinh thần chiến đấu sẽ khác hẳn. Đau khổ cho tôi biết chừng nào, định mệnh đã đẩy tôi ra ngoài trận địa, nơi đây tôi có thể bị giết chết dễ dàng bởi viên đạn của một tên mọi đen, trong khi tôi thừa khả năng để phục vụ to tát hơn. Tôi không dám nói nửa lời vì cái thân tôi, một thằng vô danh tiểu tốt lẫn lộn trong cả tám triệu con người, câm điếc là tốt hơn cả”.

Tháng 6 năm 1916, Hitler phải lên đường chiến đấu tại mặt trận nặng nhất cuộc chiến, trận Somme, hỏa ngục núi sông xương máu, vũ khí tối tân như máy bay, thiết giáp lần đầu tiên đem ra sử dụng cho trận này.

Ngày 4 tháng 10 năm 1916, cai Hitler bị thương nơi đùi bên trái bởi mảnh ô buy được di tản đến trạm cứu thương Beelitz, một tỉnh nhỏ gần Postdam nằm trong lãnh thổ nước Phổ. Bác sĩ Stettimer, trạm trưởng trông đầu giường “ca pô ran” Hitler có cuốn sách nghiên cứu khoa chiến tranh, đã chế nhạo Hitler rằng khoa ấy không phải để cỡ cai đọc.

Nằm dưỡng bệnh ở hậu phương, mắt thấy, tai nghe hằng hà sa số chuyện bất công mà tất cả đều bởi bọn Do Thái. Hitler cũng có dịp tới Bá Linh để nhìn dân chúng đói khổ do chiến tranh gây ra. Dư luận chán ghết chinh chiến lắm rồi. Lương thực thiếu thốn còn bị bọn bạo lợi chiến tranh bòn rút, bóc lột đủ cách càng làm cho tinh thần dân chúng mòn mỏi, bất mãn.

Ngày 3 tháng 2 năm 1916 sung vào đại đội 1, trung đoàn bộ 2 đóng tại Munich, Hitler không còn nhận ra Munich nữa, chiến tranh đã thay đổi bộ mặt Munich mất hết nét cổ kính uy nghiêm thuần túy cũ.

Tháng 2 năm 1917, cuộc cánh mạng Nga bùng nổ, tháng 10, Nga Hoàng bị lật đổ, chính quyền cộng sản được thiết lập do Vladimir Oulinanov Lenine lãnh đạo.

Hitler chỉ nhận định cách mạng tháng 10 như một sự tan vỡ của quân đội Nga. Những tuần lễ đầu phát khởi phong trào cách mạng, quân đội Nga không còn tinh thần chiến đấu nữa. Khắp nơi trong nước đòi hỏi hòa bình, dân chúng chán ghét chiến tranh, binh lính mệt mỏi.

Để chặn sự tan vỡ Kenrensky tập hợp quân đội và dân chúng để kêu gọi lòng yêu nước chống quân thù Đức. Nhưng mọi người đều lơ là, mọi lời kêu gọi của Kenrensky đều vô hiệu. Một binh sĩ ở dưới nói vọng lên:

- Thưa ngài, ngài bảo chúng tôi chiến đấu cho ruộng vườn, nhà cửa và tự do. Ruộng vườn và tự do để làm gì khi tôi chết rồi? Bấy giờ tôi chỉ cần hai thước đất cho nấm mồ thôi.

Tại một trận tuyến khác, vị đại tướng ra chỉ thị: “Nếu mặt trận này bị phá thì quân Đức sẽ dầy xéo quê hương các anh”.

Có tiếng trả lời: “Ồ quê hương tôi ở mãi Densa, bọn Đức sẽ chẳng bao giờ tới đó”.

- Nhưng anh phải đóng cho chúng sưu cao thuế nặng.

- Thưa đại tướng chừng bao nhiêu?

Đại tướng đưa ra con số giả thiết.

- Thưa đại tướng, thế đâu phải là quá nhiều. Còn thua xa sự thiệt hại của chúng tôi hiện thời.

Bộ tham mưu Đức mừng rỡ, tình hình Nga có thể làm Đức đỡ lo mặt trận phía Đông, hy vọng của Đức là dồn hết lực lượng sang mặt trận phía Tây. Không ngờ sự tham chiến của Hoa Kỳ làm cho phe đồng minh khỏe lên bội phần. Chiến tranh trở nên tàn khốc hơn, hầm hố đầy người chết vì hơi độc.

Sang tháng 10 năm 1918, quân đội Đức suy yếu hẳn. Binh sĩ Đức phần vì đói, phần vì tuyên truyền cách mạng khiến số đào ngũ gia tang đến mức nguy hại.

Tướng Luddendorf đã phải thú nhận: “Vô phương! Đức thua rồi”.

Thủ tướng Max de Bade tìm cách điều đình chấm dứt chiến tranh.

Trung tuần tháng 10, 1918 Hitler bị thương nặng tại trận Flandre hơi độc làm mù hai mắt, phải vào nhà thương Pasewalk điều trị.

Nghĩ mình mãi mãi là phế nhân, Hitler đau khổ điên cuồng. Hàng ngày dò dẫm khắp mọi nơi trong bệnh viện mong ngóng nghe những tin tức liên quan đến tình thế chính trị. Khắp nơi quân đội Đức nổi loạn. Vua Guillaume đệ nhị tuyên cáo thoái vị. Thủ tướng đệ đơn từ chức trốn sang Hòa Lan.

Ngày 7 tháng 11, toàn thể thương binh được lệnh tập hợp để nghe cha tuyên úy nghẹn ngào loan tin vương triều Hohenzolern sụp đổ, cách mạng nổi dậy tại Bá Linh. Đức quốc bắt buộc xin đình chiến. Toàn bộ thế giới quân đội mà Hitler nguyện đem thân phụng sự tan rã trong khoảnh khắc.

Thẫn thờ, Hitler trở về giường bệnh, trước mắt là khoảng không gian đen kịt, lòng tràn ngập căm hờn cuộc cách mạng phản bội gây nên sự thất trận ô nhục cho Đức quốc.

Một con đường mới hiện lên trong đầu: “Hãy nổi lên dẹp cách mạng chống đổ vỡ”. (Une nouvelle voie souvrait a lui: la revolte contre la revolulion, la revolte contre la ruine).

Trên “Mein Kampf” Hitler viết: “Tôi quyết định trở thành một chính trị gia” (le decidal alors de devenir un politicien).