- 12 -

Má ơi, sao má đi lâu quá, má bỏ Lan-Chi ở nhà buồn quá.

Thu hối hận đã đi hơi thật lâu. Nàng hôn con, trao kẹo cho nó và nói:

– Để má bắt đền cưng ; chiều nay má cho con đi hóng mát.

– Sướng a!

– Đi xe hay đi bộ má?

– Đi xe.

– Đi xe chạy cái vù, Lan-Chi ưa lắm nghen má.

– Ừ, giỏi đi rồi chiều dạo mát với má.

Thu đi thay đổi y phục. Hôm nay nàng không hoảng sợ, không băn khoăn như bao lần gặp Quí vừa qua, vì Quí như là đã nguôi được mối sầu cũ, chỉ còn giữ lại một kỷ niệm nhè nhẹ thôi.

Vì thế mà nàng không thấy đi chơi thuyền chiều nay với chàng là cái tội đối với người vắng mặt. Trái lại, nàng còn hơi thoáng buồn vì cái chỗ nguôi ngoai của Quí.

Không muốn phản bội chồng, nàng vẫn nghe sung sướng mà được Quí yêu nàng tới mức đó. Mối tình suông và thầm lặng của nàng đối với Quí là một an ủi lớn cho cuộc đời phẳng lặng đều đều của nàng. Nàng sẽ nuôi nấng nó mãi trong đáy lòng nàng và mong người kia cũng ấp yêu mãi mối tình đó.

Nhưng mà hình như là hắn quên được! Trời ơi, sao lòng người lại cạn đến thế?

Nếu hôm nay mà Quí lại có thái độ khó chịu như trước, chắc nàng đã sợ hãi, đã nổi giận, nhưng khi về nhà nàng sung sướng biết bao mà thấy rằng người con trai ấy cứ đau khổ vì nàng, bất chấp năm tháng trôi đi.

Sự hờ hững của hắn, càng nghĩ đến, nàng càng căm giận vô cùng. Vậy mà hắn dám thề rằng đó là mối tình to lớn nhứt đời hắn, hắn sẽ yêu đơn phương như vậy cho đến lúc bạc đầu!

Hừ, sao mà phù du quá, cái mối tình mà hắn bảo là sâu đậm lắm đó!

Thu chỉ mới được yêu thật sự, yêu rất nhiều một lần đó thôi, nên nàng gắn bó với vinh diệu ấy như là keo sơn và tự ái của nàng bị một vố đánh thật đau trước thờ ơ của kẻ si tình.

Nàng không bồn chồn lắm vì cuộc phiếm du chiều nay. Bởi tiếng gọi của tình yêu không còn réo rắt nữa, nhưng lại rất bồn chồn gặp mặt Quí để khéo léo dò xét hắn xem mức lãng quên của hắn đến đâu.

Lần đầu tiên tim nàng bị tình yêu dày vò. Nàng không cầm trong tay ưu thế được kẻ khác si mê nữa, mà đã bị hạ xuống cấp bực của người đàn bà gần như bị phụ rẫy: Quí chỉ còn xem nàng như một bạn gái thường và vì yêu trẻ nên hắn mới đề nghị đưa Lan-Chi đi hóng mát. Nàng đau xót không biết bao nhiêu cho sự chết non của mối tình mà nàng cố tránh, cố tránh việc cụ thể hóa, nhưng vẫn cứ muốn cho nó trường cửu mãi trong lòng của hai người.

Tâm trạng của nàng hôm nay y hệt như tâm trạng của Quí, vào cái đêm mà chàng bắt gặp Thu đi với chồng bên hông trà thất Tứ-Sơn trong Đa-Kao, và ngỡ nàng đã quên chàng để đi lấy chồng.

Cuộc đời bây giờ mới thật là vô vị một trăm phần trăm, chớ trước đây, mặc dầu Hòa lạnh nhạt với nàng, nàng cũng còn được niềm an ủi tinh-thần nhờ mối tình suông với Quí.

Giờ thì không còn gì nữa cả! Nàng nghe trống rỗng trong lòng, nghe trống không quanh mình.

Bất giác, nàng dừng chân trước tấm gương tủ kê giữa phòng ngủ để xem lại dung nhan của nàng coi nó có kém trước hay không. Nàng đã hoài nghi về sắc đẹp của nàng, bởi vì ba tuần lễ trước đây, chính hắn đã can thiệp cho Hòa đi thì không thể bảo là hắn chán nản vì sự vô vọng.

Không, nàng vẫn đẹp như năm nào, như ngày nào, có phần còn đẹp hơn nữa. Lời tục thường nói « Nhứt gái một con …» kia mà! Nàng đẹp và sự u buồn trên gương mặt của nàng càng làm cho sắc đẹp của nàng dễ chiếm lòng hơn.

Có lẽ đây là thời kỳ mà dung nhan của nàng đã lên đến tuyệt đỉnh trong đời thiếu phụ của nàng. Và một khi leo lên đến đó, sắc đẹp ấy sẽ xuống, không làm sao tránh được. Và vĩnh biệt tình yêu nhé, khi mà nhan sắc bắt đầu xuống!

Trong giây phút, Thu hoảng sợ vô cùng vì sự mong manh của hạnh phúc đời người, và bỗng nghe mình là kẻ sắp chết đuối, cần bám níu vào tấm ván đang trôi linh đinh là anh chàng Quí kia.

Nếu trong đời người, phải được ít lắm là một lần yêu thì cái lần ấy là lần này, lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng.

☆

Phụ nữ luôn luôn trễ hẹn, ai cũng bảo là vì họ trang điểm lâu lắc, nhưng không phải thế đâu. Họ mà có bỏ ra bốn mươi phút để đánh phấn, hai mươi phút để dọn tóc, mười lăm phút để mặc áo cũng không thể trễ được bởi họ cứ trang điểm sớm thì ăn khớp với ta.

Họ trễ vì họ cố ý trễ. Mà họ cố ý trễ không phải để làm cao cho ta quý họ đâu.

Những kẻ đứng đợi ai trên vỉa hè, trông bộ tịch là ta biết ngay. Vì thế mà phụ nữ họ tránh phải làm cái người chờ đợi ấy, và luôn luôn họ bắt ta chờ.

Không phải là họ bất công đâu, nhưng ta chờ ít bị dị nghị hơn là họ, hay không bị dị nghị gì cả, còn họ thì không sao trốn được bao nhiêu là con mắt tò mò mai mỉa của người qua đường.

Thành thử chiều hôm nay, kẻ đến sau cố nhiên là Thu chớ không phải Quí như họ đã dự liệu. Thu đã cố ý đến thật trễ, mà đến nơi, nàng không lại ngay chỗ hẹn hò, còn đi rảo khắp nơi xem địa thế coi có gặp người quen hay không, khiến Quí đứng xem trẻ con tuột đài mãi rồi đâm chán.

Chàng muốn rời nơi đó để sang bên kia xem người Âu đi giầy chuồi nước, nhưng lại sợ Thu đến phải trông đợi chàng. Đi giầy chuồi nước thì không lạ, nhưng chàng chưa thấy họ bắt đầu lần nào, và không tưởng tượng nổi những phút bắt đầu ấy ra thế nào, làm sao mà nổi trên mặt nước được khi mà xuồng máy chưa có trớn mạnh.

Chàng cố nhón lên để dòm xuống bến Câu-lạc-bộ thủy-hí, nhưng chịu là không thấy gì được, và đang nhón gót ngóng cổ như vậy, chàng nghe bạn hỏi sau lưng chàng:

– Anh tìm ai đằng ấy?

Mặc dầu bằng vào giọng nói của Thu, chàng biết chắc rằng nàng đã vững dạ vì không gặp người quen, chàng vẫn tỏ ra dè dặt, không vội day lại lắm, làm như là không nghe thấy gì.

Sau đó, chàng làm bộ như tự ý muốn đi nơi khác và đã chán chỗ đó rồi, và xây lưng lại chẫm rãi. Thình lình thấy người quen là Thu khi vừa day lại, chàng nghiêng mình thi lễ rất nghiêm trang. Nếu có người quen với Thu đứng xa mà nhìn vào cảnh nầy, vì tình cờ hay vì cố ý rình rập, kẻ ấy cũng không sao biết được rằng họ có hẹn với nhau và chính Thu đã mở lời trước.

Quí kín đáo một cách khéo léo như thế để tránh phiền cho Thu nhưng nhứt là để cho Thu thấy rằng có thể tín nhiệm nơi chàng được, khỏi phải dè dặt như trước nữa, sự tín nhiệm mà nàng đã đánh mất sau mấy lần chàng làm xằng, và chàng quyết từ đây gây lại nơi Thu.

Thu mỉm cười chào đáp lễ rồi đẩy con tới giới thiệu:

– Bé Lan-Chi đây anh ; chào cậu đi con!

Lan-Chi còn nhớ mài mại gương mặt của Quí nên không do dự bước tới cúi đầu chào:

– Thưa cậu.

– Trời, cháu mau lớn quá, thưa chị… Lan-Chi lại đây với cậu coi nào.

Chàng đưa tay ra để nhận bàn tay nhỏ xíu của Lan Chi rồi hỏi:

– Lan-Chi có ưa xích-đu hôn?

– Dạ, Lan-Chi ưa lắm.

– Vậy vào đây xích đu chơi.

Nói rồi chàng thò tay dưới nách Lan-Chi mà bưng bé lên rồi rinh nó mà leo vào bồn cỏ, bỏ nó lên một chiếc đu trống không.

Đu nầy thuộc vào loại đu đứng, nên Quí xích giùm bé vài cái, rồi dạy nó tự xích lấy để nuôi dưỡng mãi sự chuyển động. Đoạn chàng bước xuống khỏi bồn, cùng đứng với Thu để xem trẻ con vui đùa.

Lan-Chi thích quá, ngó mẹ mà cười, Thu cũng cười với con và Quí bắt gặp một cô Thu xinh tươi hơn bao giờ cả, cô Thu mà từ bao lâu nay chàng chỉ được thưởng thức vẻ mặt u buồn thôi.

Tươi vui, nhưng Thu lại than:

– Nếu chiều nào Lan-Chi cũng được tươi vui như thế nầy!

– Được hay không chỉ tùy em, ít lắm là trong những lúc nầy. Mà cho dẫu có anh Hòa ở nhà đi nữa, không lẽ anh ấy lại ngăn em đưa cháu đi hóng mát.

– Ảnh không hề ngăn, trái lại ảnh còn nài nỉ cho em đi, đưa con đi chơi, hay em tự đi giải trí. Nhưng anh tính, đi cu-ky một mình, còn thú vị gì nữa!

Chắc Lan-Chi nó chán xích-đu hay sao, mà nó để cho đu chuyển động chậm lại. Thấy đu gần ngừng hẳn, Quí nhảy lên bồn, rồi chạy lại trước mặt Lan-Chi và hỏi:

– Bé không chơi nữa à?

– Lan-Chi muốn chơi cái kia.

Bé chỉ cái đài cao mà trẻ con khác từ trên đó tuột xuống đống cát dưới chơn cái máng xối gỗ khá đứng. Quí lại rinh nó đến chiếc thang dùng để leo lên đầu đài.

Nhưng Lan-Chi bé quá và từ thuở giờ chưa có dịp leo trèo lần nào nên nó cứ đứng nhìn thang mà không dám bước lên.

– Leo lên chơi đi con!

– Cậu leo với Lan-Chi hè!

– Người lớn không được leo lên trên ấy.

Lan-Chi đứng nhìn những trẻ con khác leo thang bằng đôi mắt thèm thuồng nhưng vẫn không dám bước lên nấc thang thứ nhứt.

Quí cúi xuống nói với nó:

– Hay là Lan-Chi đi tàu với má, với cậu nhé!

– Dạ Lan-Chi ưa đi tàu lắm cậu ơi!

Quí hiểu rằng nó muốn nói « muốn đi tàu lắm » chớ ưa làm sao được vì nó chưa biết đi tàu là thế nào.

Chàng lại rinh nó xuống vỉa hè và chưa được đặt lên mặt đất nó đã đòi:

– Má ơi, cho Lan-Chi đi tàu với nha má?

– Ai bày cái vụ đi tàu cho con đó? – Thu hỏi con mà nhìn Quí mà cười!

– Cậu bày.

– Thì xin cậu đưa đi.

Đôi bạn đi song song với nhau, mỗi người nắm một tay Lan-Chi mà chẫm rãi bước. Khách nhàn du không ai là không nghĩ đó là hai vợ chồng, nhờ thế mà Thu không nghe ngượng trong buổi đi chơi mát đầu tiên trong đời nàng với một người đàn ông không phải là chồng nàng vì như khách qua đường, nàng cũng có cảm giác như vậy.

Cảm giác này vuốt ve lòng nàng một cách êm dịu, nhưng sự dễ chịu ấy tức thì bị sự mắc cỡ thầm át đi ngay. Thu xấu hổ đã nghĩ xằng.

– Má ơi, tàu đâu má?

– Hỏi cậu.

– Tàu đâu cậu?

– Đằng kia.

– Tàu ra làm sao cậu?

– Tàu là một cái thùng, nổi trên mặt nước. Có thứ tàu lớn, có thứ tàu nhỏ. Ta đi tàu nhỏ. Con tàu lớn thì đậu xa lắm, ngoài xa kia, Lan-Chi có thấy không?

Quí chỉ tay về hướng dãy kho, Lan-Chi nhìn theo nhưng không nhận ra cái gì mà chàng gọi là chiếc tàu.

– Lan-Chi không thấy cậu ơi!

– Ừ, lát nữa Lan-Chi sẽ thấy.

Một lần nữa Thu cỏ cảm giác rằng Quí đã nguôi ngoai được.

– « Cũng hay, nàng tự nhủ thầm! Thế là hơn! »

Nhưng kể từ giây phút đó, sự vui vẻ đã đào ngũ mất trên mặt nàng. Chỉ bấy giờ nàng mới thấy rằng Quí rất có lý mà không chịu nhận đề nghị của nàng khi trước là tình bạn.

Không thể chỉ có tình bạn giữa chàng và nàng được. Chàng đã lầm tưởng nàng rảnh rang mà yêu nàng ngay từ buổi đầu gặp gỡ: nàng thì chưa bao giờ thỏa giấc mơ tình ái trong hôn nhơn nên cũng đã bị xúc động trước mối tình chơn thật của chàng.

Như vậy, hoặc là xa nhau, hoặc là nhắm mắt lao đầu vào cuộc yêu đương tội lỗi ấy, chớ không thể dừng chơn nơi tình bạn được.

Lòng Thu nao nao buồn cái nỗi buồn của những kẻ chơi đồ sứ cổ, có một chiếc lọ Giang-tây, cất trong tủ, không nhìn đến bao giờ, mà rủi ro mất cắp hay đánh vỡ thì lại xót xa cho sự mất mát món đồ mà họ không hưởng gì được ấy.

Nàng cất kỹ mối tình ấy trong lòng nàng, nghe sung sướng đã có nó, chỉ có thế thôi, như tay chơi đồ cổ nghe sung sướng mỗi lần sực nhớ đến chiếc độc-bình da rạn trong tủ của mình.

Nay mối tình mất, đời vật chất nàng không thay đổi một chút xíu nào, không như đánh mất một chiếc xuyến vàng hay một đôi bông kim cương, nhưng sự đổ vỡ của lâu đài tình cảm nguy nga, tráng lệ, ẩn núp trong khu rừng sâu thẳm của lòng nàng, tuyệt vọng biết bao nhiêu!

Một chiều phiếm du, lạc bước vào rừng sâu, nàng đã tìm thấy ngôi đền bí mật và huy-hoàng ấy ; tuy không dám đi hết con đường phiêu lưu mà bước vào ngôi đền có thể chứa chấp hung thần đó, nhưng nàng vẫn xem lâu đài là một của quí, giấu nhẹm không cho người đời hay biết, để dành riêng cho nàng và sung sướng riêng với mình về sự khám phá đó.

Đền đài bí mật trong rừng sâu đã sụp đổ rồi! Cuộc đời buồn tẻ phẳng lì của nàng không còn được lấy một chút xíu an ủi tinh thần nào nữa cả!

Quí nhận thấy ngay sự thay đổi khí sắc của bạn, toan hỏi điều gì nhưng chợt thấy du thuyền sắp nhổ neo, chàng vội cúi xuống ẵm Lan-Chi lên và giục Thu:

– Mau lên em, kẻo trễ tàu.

Cả hai cùng chạy mau trên chiếc cầu tàu xi-măng thò ra ngoài sông. Ngang qua người bán vé, Quí bảo xé hai tấm, nhưng vẫn tiếp tục chạy rồi vừa đẩy Thu bước vào tàu chàng vừa đặt Lan-Chi xuống, đoạn chạy bay trở vào lấy vé. Khi chàng trở ra thì người ta đã đóng lan can rồi, chàng phải nhảy vào, qua lan can ấy.

Nơi mà họ vừa vào, bằng mặt với cầu tàu, nhưng khi tàu dang ra khỏi bờ cách đất liền đến năm, sáu thước thì Thu bỗng cảm giác rằng chỗ đó thấp quá, vì chợt nhận ra rằng nơi đó là khoang hầm của chiếc du thuyền nầy và trên đầu họ là cái boong mà bao nhiêu khách hóng gió khác đều chen chúc trên ấy.

Nàng toan tiến về chiếc thang đưa lên boong thì Quí ngăn:

– Ta nên ở dưới nầy là hơn em à. Dầu sao ở đây vẫn mát hơn trên bờ nhiều lắm, lại được yên thân không ai quấy rầy.

Lan-Chi không nói nhiều như hồi còn ở trên đất liền. Những điều mới lạ ở đây, đối với nó mới lạ quá sức, nên nó say với những thay đổi bất ngờ nầy hơn là tò mò, vì thế mà nó lặng thinh, không hỏi lăng xăng, nhìn mọi thứ từ nhà cao lầu rộng trên bờ, đến mặt sông dợn sóng, đến những chiếc thuyền buồm đang lướt gió đàng xa.

Những kẻ bị chó cắn một lần, rất sợ chó. Thu thì bao giờ trận chìm đò năm xưa cũng ám ảnh nàng, nên câu hỏi đầu tiên của nàng là:

– Tàu nầy có thể chìm được không anh?

– Tàu nào cũng có thể chìm hết, và riêng tàu nầy thì đã chìm một lần rồi.

Thu hoảng sợ trông thấy và bất giác nàng hành động theo bản năng của các bà mẹ trước một mối nguy là kéo con, ôm nó vào lòng.

– Trời ơi, Lan-Chi! Có Lan-Chi, rồi làm thế nào?

Quí cười ngất và nói:

– Đã chìm đâu mà em lo giữ vậy. Nếu rủi ro mà chìm thì đã có anh. Sông nầy hẹp hơn sông Cửu-Long nhiều, lại không mưa gió ; anh, thì anh cứ mong cho nó chìm…

Thu vững dạ lại và cười nói:

– Lần nầy không có hoang đảo đâu mà anh mong. Và lại, anh đã biết sự thật về đời em thì không thể mơ yêu như năm xưa nữa.

– Em nè, anh đã nghĩ nhiều về sự ngộ nhận của anh năm xưa. Em vẫn cứ là em, một thiếu phụ có chồng có con, nhưng năm xưa em đối với anh thơ mộng biết bao nhiêu và anh đã sung sướng không biết ngần nào với mối tình mù quảng của anh. Anh đã yêu thật, tình yêu của anh có thật và sung sướng của anh cũng có thật.

Tất cả những cái thật ấy lại xây cất trên một mớ ảo ảnh. Nếu ảo ảnh không tan vỡ thì anh cứ sung sướng như thường. Thì ra ảo ảnh cũng tạo hạnh phúc thật được, miễn nó không tan vỡ. Vì thế mà anh nuôi nấng mãi ảo ảnh trong lòng anh để hưởng hạnh phúc ấy, giờ thì nó không còn thật nữa rồi, nhưng đôi khi trong những phút mơ màng anh vẫn nghe như là thật vậy.

Ác một nỗi là hễ nuôi nó thì không làm sao giết chết được mối tình không phải lẽ của anh. Anh có muốn như thế đâu, mà tự nhiên phải như vậy. Cũng như năm xưa, cả hai ta đều có muốn như thế đâu.

– Phải, em cũng nào có muốn như vậy đâu.

– Thành ra hai người lương thiện trên đời, lại bị biến thành hai kẻ không tốt: em, em đã cố giữ trọn đạo với chồng em, thật là đáng khen, nhưng có những phút giây mà em đã quên mình thì thật là đáng tiếc, nhưng… Vậy chắc em tha thứ anh được vì anh vô trách nhiệm trong vụ nầy.

-Nếu năm xưa mà em đưa Lan-Chi theo như hôm nay, thì cả hai ta đều khỏi đau khổ từ ấy những nay. Hay nếu em có can đảm nói sự thật ra… Cũng chỉ tại em thôi…

– Không, tại sự tình-cờ. Nói theo người khác thì tại trời xui đất khiến. Lắm khi anh cũng tin như họ và nghĩ rằng khi mà trời xui đất khiến thì ta không thể cưỡng lại được. Vì vậy mà anh đã nhiều lần liều mạng, làm cho em phải sợ hãi. Nhưng anh đã soát lại tác phong không đẹp của anh, hối hận lắm, và nguyện không dám làm em khó chịu nữa.

Quí đã xác nhận rằng chàng đã nguôi ngoai. Nếu những lần đầu mà chàng cư xử một cách biết điều như thế này thì mọi việc đều tốt đẹp. Nhưng Thu đã bị đeo đuổi dai dẳng quá rồi, và vì bản chất của người đờn bà chậm hơn của người đờn ông về mọi mặt, nàng vừa bước vào tình yêu thì chàng lại vừa từ đó mà bước ra, khiến nàng có cảm giác ngơ ngác của một cầu thủ đang bị thổi việt vị.

Chiến lược của thanh-niên si tình này thật là sâu sắc. Hắn không phải là một kẻ nhiều thủ đoạn, nhưng vì nghiền ngẫm lâu ngày có mỗi một mưu kế thôi, nên hắn hóa ra tav thầy trong trò chơi cút bắt nầy.

Từ cái phút mà hắn làm như là chỉ tha thiết đến Lan-Chi thôi thì Thu đã bại trận trong cuộc chống xâm lăng tình ái.

Người thiếu phụ đức hạnh này không hề có khuynh hướng phản bội chồng, và khi sự tình cờ đưa đẩy nàng vào một cuộc phiêu lưu, nàng vẫn cố chiến đấu quyết liệt.

Tuy nhiên, nàng không thể dửng dưng được trước tình yêu tha thiết của một thanh niên dễ mến và đã khôn khéo giải quyết bài toán tình cảm của nàng bằng một mối tình suông mà nàng nuôi nấng âm thầm trong lòng nàng để tự an-ủi cho phận cô đơn của nàng.

Nay bỗng dưng đối tượng của mối tình suông ấy là Quí lại chạy trốn, thì mối tình không thể tồn tại nữa rồi, mối tình mà nàng muốn nó cứ sống mãi với tháng năm để mỗi lần nghĩ đến ai kia nàng nghe sung sướng đã được yêu đương y như trong giấc mơ con gái của nàng.

Lòng háo hức khi sáng trong viễn ảnh được dạo mát buổi chiều với Quí bỗng biến thành một sự chán nản vô biên. Nàng nghe tất cả quanh nàng đều sụp đổ, y như Quí đã cảm thấy vào cái đêm tái ngộ gặp nàng đi với chồng với con nàng.

Mối tình suông nơi nàng chính là mớ ảo ảnh nơi Quí mà chàng đã nói đến khi nãy. Cả hai đều thất vọng, một đàng vì ảo ảnh bể tan như bong bóng xà- bông, một đàng vì mối tình suông chết yểu trong sự nguôi ngoai của người bạn tình.

Quí suy được rằng tâm trạng của nàng sẽ biến chuyển đi như vậy nếu chàng làm bộ nguôi ngoai. Biến chuyển ấy sẽ dọn đất cho chàng tái tấn công.

Gã si tình nầy không hề nguôi sầu mà nhứt là không hề bỏ cuộc. Có những cuộc triệt thối chiến lược mà sành sỏi lắm trong tình trường mới thấy được và nhứt là mới nghĩ ra được, áp dụng được.

Quí thấy Lan-Chi nhón gót chồm lên mui sợ nó mỏi nên chàng ẵm nó lên để nó đứng trên lan can rồi ôm ngang bụng nó. Lan-Chi đứng dựa vào ngực chàng mà nhìn trời nước, những hình ảnh lạ đầu tiên trong đời nó, nhìn mê say không hỏi một lời.

Tàu đã qua khỏi ngã ba Kinh-Đôi và nhà cửa phía bên bờ Thủ-Thiêm thưa thớt lần lần cho đến một khi kia họ chỉ còn trông thấy những cây bần mọc dựa bờ nước và sau đó lau sậy gợi nhớ hình ảnh hoang vu của đảo Tân-Vinh mà Thu đã nhìn thấy từ chiếc xuồng con đưa nàng vào bờ thành phố Định-Tường năm nào.

Thu mơ màng thấy Quí vịn thân một cây bần, tay thọc vào túi quần, đứng yên mà nhìn chiếc xuồng chở nàng từ từ tách bến.

Rồi thuyền tách bến,

Xa biệt ngàn năm!

Thời-gian âm thầm,

Đàn xưa bằn-bặt,

Thế-sự thăng-trầm

(thơ Hà Liên Tử)

Những câu thơ trên đây từ lâu nay nàng đã đọc nhiều lần mà không cảm thấy gì cả. Chỉ có chiều hôm nay hồn của những tiếng « Xa biệt ngàn năm… Thời-gian âm thầm… Thế-sự thăng trầm… » mới xuất hiện và sống mãnh liệt trong sức gợi ý phù du của những mối tình bắt gặp trên đường đời, những mối tình một giờ, chết đi khi người ta đi qua khỏi nơi kỳ ngộ để không bao giờ trở lại nữa.

Trong giây phút ngậm ngùi, Thu xít lại gần sát Quí như kẻ sắp chia ly làm một cử chỉ thân mật với người yêu mà nàng phải vĩnh-biệt.

Cử chỉ thân mật đó chính nàng đã cố tránh trừ cái lần mà nàng quên mình trong chớp mắt, hôn trên tóc Quí lúc chàng quì gối trước mặt nàng, cố tránh không làm và cố tránh khi mà bạn chàng sắp làm.

Vai trò giữa hai người đã bị lật ngược và kẻ đưa tay ra trước không phải là người con trai nữa.