Phần I Bản sắc nhóm máu riêng của bạn

1 Bản sắc nhóm máu riêng của bạn

Máu chính là sự sống. Nó là nguồn lực nguyên thủy tạo ra sức mạnh và bí ẩn của sự sống, cũng như những nỗi kinh hoàng từ dịch bệnh, chiến tranh, bạo lực và chết chóc. Toàn bộ nền văn minh nhân loại được xây dựng trên quan hệ huyết thống. Các bộ lạc, thị tộc và chế độ quân chủ đều phụ thuộc vào điều này. Con người không thể tồn tại nếu thiếu đi dòng máu nóng – theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng.

Máu là ma thuật. Máu rất huyền bí. Máu là thuật giả kim 1 . Xuyên suốt lịch sử nhân loại, máu được coi là một biểu tượng linh thiêng về cả mặt tín ngưỡng và văn hóa. Người cổ đại đã hòa trộn các dòng máu với nhau và uống nó để thể hiện sự đoàn kết và lòng trung thành. Từ thời sơ khai, những người thợ săn đã thực hiện nghi lễ hiến tế để xoa dịu linh hồn con mồi bị săn bắn bằng cách tế máu và trét máu của chúng lên gương mặt cũng như cơ thể họ. Máu cừu được ghi dấu trên ngôi nhà của những nô lệ Do Thái ở Ai Cập, với niềm tin là điều này sẽ khiến Thần Chết bỏ qua họ. Chuyện kể rằng Moses (lãnh tụ tôn giáo, anh hùng dân tộc của người Do Thái) đã biến nguồn nước ở Ai Cập thành máu để giải phóng dân tộc của ông. Hơn hai nghìn năm nay, dòng máu của Chúa Jesus đã mang một ý nghĩa biểu tượng, là trung tâm của nghi thức thiêng liêng nhất trong đạo Cơ Đốc.

1. Từ tiếng Anh là “alchemic”, ám chỉ khả năng bí truyền có thể chuyển đổi kim loại cơ bản thành kim loại quý giá như vàng, bạc.

Máu gợi lên hình tượng cao cả và linh thiêng vì bản chất máu rất đặc biệt. Máu không chỉ có vai trò cần thiết như một hệ thống phức tạp cung cấp nguồn sống và bảo vệ cơ thể, mà còn tạo nên một nền tảng quan trọng cho nhân loại – một tấm gương mà qua đó ta có thể tìm thấy những dấu vết mờ nhạt trong hành trình của sự sống.

Trong nhiều thập kỷ, chúng ta đã có thể sử dụng các dấu hiệu sinh học như nhóm máu để thành lập gia phả và ghi lại những bước đi của thế hệ trước. Qua việc tìm hiểu phương thức người xưa thích nghi với mọi thách thức, như sự thay đổi liên tục của khí hậu, vi khuẩn và chế độ ăn, chúng ta có thể hiểu thêm về bản thân mình. Thay đổi khí hậu và thức ăn có sẵn tạo nên những nhóm máu mới. Nhóm máu là một sợi dây gắn kết vô hình không thể phá vỡ giữa người này với người khác.

Tóm lại, sự khác biệt giữa các nhóm máu phản ánh khả năng con người có thể thích nghi với những thách thức khác nhau từ môi trường. Những thách thức này phần lớn ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch: Ăn một miếng thịt bị hư có thể dẫn đến ngộ độc tử vong; một vết cắt hay vết xước có thể phát triển thành bệnh nhiễm trùng gây chết người. Dù vậy, loài người vẫn tồn tại. Và câu chuyện về sự sống còn này gắn bó chặt chẽ với hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của chúng ta. Ta bắt gặp sự khác biệt rõ ràng nhất giữa các nhóm máu ở hai hệ cơ quan này.

CÂU CHUYỆN VỀ NHÂN LOẠI

Câu chuyện về loài người là câu chuyện về sự sống còn. Cụ thể hơn, đó là câu chuyện xoay quanh việc con người sinh sống ở đâu và ăn gì để tồn tại. Đó là câu chuyện về thức ăn – cách con người tìm nguồn thực phẩm và việc phải di chuyển để tìm thức ăn. Chúng ta không biết chắc rằng loài người tiến hóa từ khi nào. Người Neanderthal, chủng người đầu tiên chúng ta biết tới, có thể đã được hình thành từ 350.000 đến 500.000 năm trước hoặc thậm chí có thể từ rất lâu trước đó.

Chúng ta biết rằng lịch sử tiến hóa từ những sinh vật tiền sử của loài người bắt nguồn từ châu Phi. Thời xa xưa, cuộc sống của con người thường ngắn ngủi, bẩn thỉu và tàn bạo. Họ chết đi theo hàng ngàn cách khác nhau – nhiễm trùng cơ hội, ký sinh trùng, động vật tấn công, gãy xương, sinh đẻ – và tuổi thọ thường rất thấp.

Con người chắc hẳn đã có một khoảng thời gian khó khăn để đảm bảo nguồn sống từ môi trường khắc nghiệt này. Bộ răng của họ ngắn và cùn – không có khả năng tấn công. Không giống như hầu hết các đối thủ cạnh tranh trên chuỗi thức ăn, con người khi đó không có những khả năng đặc biệt về tốc độ, sức mạnh hay sự nhanh nhẹn. Ban đầu, phẩm chất nổi bật nhất mà con người thể hiện là sự mưu mẹo đầy bản năng, sau đó được phát triển thành suy nghĩ có lý trí.

Chế độ ăn của con người thuở sơ khai khá thô sơ, bao gồm các giống cây dại, cây bụi, và phần thức ăn thừa từ những cuộc săn mồi của động vật hoang dã. Con người được coi là con mồi hơn là cỗ máy đi săn, mặc dù theo thời gian con người trở thành những thợ săn lợi hại. Nhiễm trùng và sự đau đớn từ ký sinh trùng là một phần của cuộc sống thường ngày, việc này phổ biến hơn nhiều so với thời nay, khi vệ sinh và khử trùng đã được phổ cập. Thực tế là, khi các nhà cổ nhân học phát hiện ra một mẫu chất thải hóa thạch của loài người (coprolite) và phân tích nó trong phòng thí nghiệm, họ luôn thấy ngạc nhiên vì một lượng lớn ký sinh trùng và giun sán ở cơ thể người thời sơ khai. Rất nhiều ký sinh trùng, giun, sán và các vi sinh vật nhiễm khuẩn không kích thích hệ thống miễn dịch để tạo ra một kháng thể đặc hiệu cho chúng. Đây là một lợi thế khác biệt đối với người nhóm máu O, vì như chúng ta sẽ thấy, họ đã có một lớp bảo vệ mạnh mẽ dưới dạng các kháng thể được hình thành từ khi sinh ra, giúp chống lại những vi khuẩn ngoại lai. Khi những nhóm người di cư đến vùng đất mới, chế độ dinh dưỡng của họ thay đổi dựa trên các điều kiện môi trường mới; nguồn thực phẩm khác thúc đẩy sự thích nghi của hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch, điều cần thiết để họ tồn tại và phát triển mạnh ở nơi sống mới. Thay đổi sinh học được phản ánh qua mọi chênh lệch đáng kể trong sự phân bố nhóm máu trên toàn thế giới, từng điều khác biệt dường như đã hình thành mạnh mẽ tại những thời điểm quan trọng trong sự phát triển của nhân loại.

Khi nói về nhóm máu trên phương diện nhân chủng học, ta cần phân biệt rõ ràng giữa hai cách phân loại lịch sử: theo hướng phân tử học (kiểu gen) và theo hướng dịch tễ học (dân số). Lịch sử phân tử học là câu chuyện về kiểu gen ABO – loại gen phân định nhóm máu của một cá thể – và lịch sử này đã khá cổ xưa. Trên thực tế, lịch sử của kiểu gen ABO vượt xa cả loài người, mặc dù con người hiện đại (Homo sapiens) là giống loài duy nhất được biết đến với biểu hiện của cả bốn loại nhóm máu ABO. Điều này không đáng ngạc nhiên bởi thành phần hóa học cấu tạo nên nhóm máu ABO không có gì đặc biệt. Chúng có thể được tìm thấy ở mọi nơi, từ động vật không xương sống đến bèo bọt nổi trên ao. Tuy nhiên, phải kể đến một chuyện quan trọng. Các kiểu gen không phải bất biến, hơn thế, ta bắt đầu hiểu thêm rằng chúng thay đổi chức năng nhanh chóng và đáng kể hơn ta từng nghĩ. Nếu bạn thay đổi thói quen hoặc chế độ dinh dưỡng, cơ thể bạn sẽ “bật” hoặc “tắt” một số gen nhất định để thích ứng với thay đổi đó, và đôi khi những thay đổi này sẽ được truyền lại cho con cháu của bạn. Đây được gọi là di truyền biểu sinh (epigenetics: ngoại di truyền).

Chúng ta cũng không thể hiểu lầm rằng chỉ vì có cùng kiểu gen ABO với một giống loài khác, kiểu gen ABO sẽ có chức năng giống hệt nhau ở cả hai loài. Ví dụ, ở một số loài lợn, nhóm máu O có bộ lông màu đen. Rõ ràng là không phải tất cả những người có nhóm máu O đều có tóc đen. Điều này là do những loài khác nhau liên kết nhóm máu O với các loại gen khác nhau, một hiện tượng được gọi là liên kết gen . Thành ra, thay vì màu tóc, con người chúng ta lại liên kết nhiều chức năng tiêu hóa với nhóm máu ABO.

Theo lịch sử phân tử, câu chuyện hơi khác một chút. Mặc dù ta có thể nói rằng nhóm máu O có tiền sử lâu đời nhất trên phương diện dịch tễ, nhưng theo hướng phân tử học nhóm máu A lại có vẻ lâu đời nhất, vì sự đột biến gen của nhóm máu A phát sinh ra nhóm máu O và B. Các nhà di truyền học gọi đây là loại gen hoang dã hoặc gen tổ tiên. Các thành phần cấu tạo nên ADN là bốn gốc nucleotide – adenine, cytosine, guanine, thymine – còn được gọi theo chữ cái đầu tiên của chúng: A, C, G và T. Đột biến ở nhóm máu B là sự thay thế đơn giản một trong những chữ cái này của gen ABO với một nucleotide khác; các nhà di truyền học gọi đây là đa hình nucleotide đơn (single nucleotide polymorphism SNP, còn gọi là snip). Đột biến ở nhóm máu O thú vị hơn thế. Đó là kết quả của việc mất đi hoàn toàn một chữ cái trong ADN của ABO, giống như một đoàn tàu mất đi một toa, khiến tất cả các toa còn lại bị đẩy lên trước. Loại đột biến này được gọi là đột biến dịch chuyển khung (frame shift) và có lẽ điều kì diệu nhất là hầu hết các trường hợp đột biến dịch chuyển khung trong bộ gen mà ta biết tới đều có tỷ lệ tử vong cao. Thế nên nếu bạn thuộc nhóm máu O, đột biến này đã tạo ra bạn.

Mặc dù nhóm máu A là tiền thân về mặt phân tử, nó có vẻ như đã biến mất ở loài người từ rất lâu về trước, và sau đó tự “hồi sinh” vào khoảng 300.000 năm trước đây. Bây giờ là lúc chúng ta quay sang bàn luận về lịch sử dịch tễ học của nhóm máu, và câu chuyện sẽ trở nên thực sự đáng chú ý.

Trong hai thập kỷ vừa qua, tôi đã viết rất nhiều phần mềm di truyền học và gặp khá nhiều bệnh nhân. Thành thật mà nói, dành thời gian tiếp xúc với mọi người thú vị hơn nhiều. Gen là một phần quan trọng trong câu chuyện về nhóm máu, nhưng những gì tổ tiên chúng ta đã tác động đến kiểu gen còn quan trọng hơn thế. Ảnh hưởng đó bao gồm sự tương tác giữa loài người thời cổ xưa với môi trường xung quanh, và làm cách nào để những tương tác đó – khí hậu, nguồn thực phẩm, vi sinh và các yếu tố khác – giúp nâng cao sự phát triển của nhóm máu mà ta vẫn bắt gặp ngày nay.

Phần lớn những gì theo sau là câu chuyện về sự sống còn, và chắc chắn rồi, đó là sự tồn tại của những cá thể khỏe mạnh nhất. Thiếu kiến thức đầy đủ về vệ sinh, cũng như không có hiểu biết về vi sinh vật học, tổ tiên của loài người trở thành “con mồi” của vô số loại bệnh nhiễm trùng. Chúng ta sẽ tìm hiểu kĩ hơn ở phần sau của cuốn sách, có nhiều khác biệt lớn giữa các nhóm máu trong sự tương tác giữa hệ miễn dịch của từng cá thể với môi trường. Một trong những khác biệt quan trọng nhất có liên quan đến các kháng thể tìm thấy trong từng nhóm máu riêng. Chính những kháng thể này cũng là lý do ta không thể truyền máu giữa các nhóm máu khác nhau.

Rõ ràng là Mẹ Thiên nhiên không tạo ra những loại kháng thể đó chỉ để gây rối loạn khi con người cần truyền máu, mặc dù đây là điều ta thường nghĩ tới khi nói chuyện với các bác sĩ. Những kháng thể này là một phần của hệ thống tinh vi giúp phân biệt rạch ròi giữa bạn và thù, giữa những gì thuộc về cơ thể và yếu tố ngoại lai. Hầu hết các chuyên gia đều thống nhất lý do cơ bản vì sao trong cơ thể người tồn tại những kháng thể này là do chúng hoạt động như một loại tường lửa, giúp chống lại vi trùng và mầm bệnh riêng biệt – những yếu tố ngoại lai có hình dạng giống với những gì được tìm thấy ở nhóm máu khác. Ta có bằng chứng thuyết phục cho lập luận này. Hầu như các bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng đến tổ tiên chúng ta thời xa xưa đều có tác động lớn hơn đến một loại nhóm máu so với các nhóm máu còn lại. Có vẻ Mẹ Thiên nhiên chỉ đơn giản làm một điều mà bất kỳ “con bạc” giỏi nào cũng thực hiện: bảo hiểm rủi ro cho các khoản cược của mình.

Những người đánh bạc giỏi luôn bắt đầu với lá bài tốt nhất của họ, trong trường hợp này là nhóm máu O, lý do đơn giản vì số hai lớn hơn một. Nhóm máu O là nhóm máu duy nhất có hai kháng thể nhóm máu khác nhau. Nhóm máu O có kháng thể A (anti-A), đây là lý do tại sao người nhóm máu O không thể nhận máu từ nhóm máu A; và kháng thể B, có nghĩa là máu từ người hiến mang nhóm máu B cũng sẽ không phù hợp. Mặc dù có kháng thể kép gây hạn chế trong việc truyền máu, nó cũng giúp tạo ra một hệ miễn dịch phổ rộng hơn. Với hệ miễn dịch bảo vệ tốt hơn, nhóm máu O có bước chuyển mình từ các nhóm máu khác – như tôi đã đề cập trước đó, nhóm máu O được hình thành qua quá trình đột biến từ nhóm máu A – và như nhà độc tài Joseph Stalin đã từng khẳng định: “Bản thân số lượng cũng là một dạng chất lượng.”

Trong bối cảnh này, câu chuyện về nhóm máu có thể được tóm tắt như sau:

1. Sự sống còn, mở rộng, và vươn lên của con người đến đỉnh của chuỗi thức ăn (nhóm máu O đạt đến biểu hiện tối đa).

2. Sự thay đổi từ phương thức sinh hoạt săn bắn hái lượm sang lối sống thuần nông (sự phát triển của nhóm máu A nguyên thủy).

3. Sự sát nhập và di cư của các nhóm người từ châu Phi đến châu Âu, châu Á, và châu Mỹ (sự phát triển của nhóm máu B).

4. Sự pha trộn của các nhóm người khác nhau thời hiện đại (sự xuất hiện của nhóm máu AB).

Mỗi nhóm máu chứa những thông điệp di truyền học từ tổ tiên về chế độ dinh dưỡng và hành vi, và mặc dù chúng ta đã đi một quãng đường khá xa, nhiều đặc điểm của con người thời cổ vẫn còn ảnh hưởng đến ngày nay. Biết được những khuynh hướng này giúp ta hiểu rõ hơn logic của Chế độ Ăn theo Nhóm máu.

O – NHÓM MÁU CỔ XƯA

Con người hiện đại có thể đã di cư từ châu Phi vào khoảng 60.000 năm trước. Mặc dù tổ tiên loài người chắn chắn đã phân bố rộng rãi khắp châu Âu và châu Á vào thời điểm đó, khi ấy, con người đã phát triển nhiều công cụ săn bắn hái lượm và có khả năng kiểm soát lửa. Cũng vào thời điểm này, sự đa dạng ngữ âm cần thiết để giao tiếp đã được hình thành. Những kỹ năng này đã thúc đẩy con người vươn lên đến đỉnh chuỗi thức ăn, giúp họ trở thành những kẻ săn mồi nguy hiểm nhất trên trái đất. Họ bắt đầu đi săn có tổ chức theo bầy đàn; trong một thời gian ngắn, họ đã có thể chế tạo các vũ khí và công cụ cải tiến. Những tiến hóa quan trọng này mang lại cho con người sức mạnh và sự ưu việt hơn cả những khả năng thể chất vốn có.

Là những thợ săn khéo léo và đáng gờm, từ đó, con người hiện đại đã sớm không còn sợ hãi bất kỳ con vật nào. Do không có đối thủ tự nhiên ngoài chính bản thân mình, dân số loài người bùng nổ nhanh chóng. Protein – thịt – là nhiên liệu của họ, và có lẽ kiểu gen được phát triển dựa theo chức năng tại thời điểm này. Bên cạnh kháng thể kép, một quan sát đã chỉ ra lý do khiến ta tin rằng nhóm máu O phát triển mạnh mẽ nhất trong thời kỳ này.

Trong khoảng những năm 1940 và 1950, nhà di truyền học Arthur Mourant đã nghiên cứu sự phân bố các nhóm máu ABO trên khắp thế giới. Điều làm công trình nghiên cứu của Mourant trở nên rất quan trọng là việc ông đã nghiên cứu sự phân bố nhóm máu trên những người bản địa. Tìm hiểu sự phân bố nhóm máu ở dân số hiện đại về cơ bản không có hiệu quả, do trong thiên niên kỷ qua, loài người đã hòa nhập và phân bố xen lẫn nhau trên một quy mô lớn.

Những phát hiện của Mourant rất thú vị. Trong hầu hết các mô hình xã hội nơi mà dân cư bản địa (như người Inuit hoặc thổ dân châu Mỹ) bị cô lập hoặc tách biệt khỏi các nhóm người khác trong một thời gian dài, tỷ lệ người nhóm máu O tăng vọt, có lúc lên đến hơn 90% tổng dân số. Và nếu điều kiện cho phép, tất cả những quần thể này vẫn đi theo mô hình săn bắn hái lượm.

Các gen có thể biến đổi chức năng dựa trên những thay đổi của môi trường: Thay đổi một thói quen đủ lâu và cơ thể sẽ hình thành các gen cần thiết để chuyển hóa dựa trên thay đổi đó. Như chúng ta sớm tìm ra, người mang nhóm máu O sở hữu nhiều đặc điểm về hệ tiêu hóa để trở thành một người săn bắn hái lượm hiệu quả.

Thời kỳ sơ khai, con người phát triển mạnh nhờ chế độ ăn có thịt, và tốn một khoảng thời gian đáng nhất định để họ có thể chiến thắng trong phạm vi săn mồi của mình. Bằng chứng cho thấy ở thời kỳ đồ đá, những thợ săn khá khỏe mạnh: Hóa thạch xương chỉ ra họ cao hơn so với tổ tiên của họ. Điều này có thể đã dẫn đến bùng nổ dân số, một vấn đề thường gặp ở các xã hội theo tập quán săn bắn hái lượm. Ngày càng có thêm miệng ăn và lượng thực phẩm dự trữ giảm dần đã thúc đẩy nhu cầu di cư.

Từ căn cứ khởi nguồn của tổ tiên ở châu Phi, những người săn bắn hái lượm thuộc nhóm máu O thời sơ khai đã di chuyển khắp châu Phi và di cư sang châu Âu và châu Á để tìm kiếm nguồn cung ứng mới. Khi bắt gặp những thay đổi về điều kiện môi trường, họ bắt đầu phát triển những đặc điểm thể chất và sinh lý của loài người thời hiện đại.

Những cuộc di cư thường dẫn đến xung đột, đặc biệt khi họ di cư đến vùng đất đã có người chiếm đóng trước đó. Những người thợ săn bắt đầu chiến đấu và đánh giết lẫn nhau khi có người xâm chiếm vùng săn bắt độc quyền của họ. Như mọi khi, con người được cho là kẻ thù lớn nhất của chính bản thân mình. Những khu vực thuận lợi cho săn bắn dần trở nên khan hiếm. Những cuộc di cư của loài người bắt đầu.

Các nhóm thợ săn ngày càng di chuyển xa hơn để tìm kiếm thực phẩm. Khi những vùng săn bắn màu mỡ ở sa mạc Sahara, châu Phi dần trở nên khô cạn, và khi những khu vực đã từng đóng băng ở phía Bắc dần trở nên ấm áp hơn, loài người bắt đầu di chuyển từ châu Phi sang châu Âu và châu Á.

Sự thay đổi này đã gieo mầm cho trái đất của chúng ta một nền tảng dân số căn bản, chủ yếu bao gồm nhóm máu O, nhóm máu chiếm số đông đến tận ngày nay.

Vào thời điểm 20.000 năm trước Công nguyên, loài người hiện đại đã di chuyển hoàn toàn đến châu Âu và châu Á, tàn sát vô số các đàn thú đến mức họ phải tìm kiếm những nguồn thực phẩm khác. Khi đó, con người nhanh chóng trở thành loài ăn tạp, với chế độ ăn hỗn hợp giữa quả mọng, cây bụi, các loại hạt, rễ cây và các loài động vật nhỏ. Dân số cũng phát triển mạnh dọc theo các đường biển và sông hồ trên trái đất, nơi có nhiều cá và các loại thực phẩm khác. Đến khoảng 10.000 năm trước Công nguyên, con người đã chiếm đóng mọi khu vực trên trái đất, ngoại trừ Nam Cực.

Sự di chuyển của loài người ở thời sơ khai đến những vùng khí hậu lạnh hơn tạo ra con người có màu da sáng hơn, cấu trúc xương nhẹ và tóc thẳng hơn. Một cách tự nhiên, theo thời gian, con người đã thích nghi với những vùng đất họ sinh sống. Con người di chuyển về phương Bắc, màu da của họ trở nên sáng hơn, giúp họ có thể chống lại cái lạnh buốt giá tốt hơn so với da sẫm màu. Màu da sáng hơn cũng có khả năng chuyển hóa vitamin D tốt hơn trong môi trường ngày ngắn, đêm dài.

Ở thời kỳ đồ đá, con người săn bắn hái lượm dần trở nên kiệt sức; thành công của họ cũng vướng phải những khó khăn đáng kể. Dân số quá đông dần làm cạn kiệt môi trường săn bắt. Những vùng đất tưởng chừng như là một nguồn cung cấp thực phẩm bất tận đều sớm biến mất. Điều này làm gia tăng sự cạnh tranh giữa những vùng săn bắn còn lại. Cạnh tranh dần trở thành chiến tranh, và chiến tranh lại dẫn đến nhiều cuộc di cư hơn.

Điều thú vị là lịch sử hình thành của hầu hết xã hội loài người đều bao gồm một câu chuyện đẹp như thiên đường ở thời sơ khai, theo sau đó là sự sụp đổ dần và cuối cùng kết thúc bằng sự trục xuất. Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực văn hóa dân gian tin rằng những câu chuyện này đều bắt nguồn từ ký ức xa xưa của con người về một thời kỳ tự do và trù phú, theo sau bởi giai đoạn thiếu thốn và chật vật. Nếu bạn thuộc nhóm máu O, những ký ức về thời kỳ thiên đường ấy đã được in sâu vào bộ nhớ di truyền.

A – NHÓM MÁU THUẦN NÔNG

Khoảng thời gian xen giữa sự suy tàn của thời kỳ đồ đá và sự ra đời của nền công nghệ nông nghiệp không được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, giống như khi đặt một chân trên thuyền, một chân ở dưới bến, ta có thể kết luận thời kỳ trung gian này có đôi chút bấp bênh. Khi ấy, con người phải trải qua một giai đoạn đấu tranh khó khăn, ngày qua ngày kiếm từng miếng ăn để sinh tồn, có lẽ cũng không khác là bao so với những gì ta thấy ngày nay ở những nơi nạn đói còn hoành hành. Khi đói, con người sẽ ăn, hoặc cố để ăn bất cứ thứ gì.

Tuy vậy, ở một nơi nào đó ở châu Á hoặc Trung Đông trong khoảng 25.000 và 15.000 trước Công nguyên, con người bắt đầu hiểu ra rằng năng lượng từ thực vật có thể được kiểm soát và thậm chí được tối ưu hóa. Đây là khởi nguồn của cuộc Cách mạng Đồ đá Mới (Neolithic Revolution), với những dấu ấn của ngành nông nghiệp và chăn nuôi động vật. Công nghệ mới này có lẽ đã tạo nên một giống đậu mới có vị đắng gọi là cây đậu tằm, và dần hình thành nên nhiều loại ngũ cốc khác, mà thực tế bắt nguồn từ tự nhiên như những giống cỏ dại đơn giản.

Bất kỳ một người bị viêm mũi dị ứng hay dị ứng phấn hoa có thể nói với bạn rằng cỏ là một trong những tác nhân gây dị ứng thường gặp nhất trong tự nhiên. Trên thực tế, thực phẩm từ thực vật thường dễ gây tình trạng này hơn so với thực phẩm có nguồn gốc động vật. Đây là một thế tiến thoái lưỡng nan đối với hệ miễn dịch: Con người có thể thu nạp chất dinh dưỡng từ thực phẩm khi chúng cũng có thể gây kích ứng bằng cách nào? Cũng như nhiều tình huống khó xử khác, giải pháp trong trường hợp này đơn giản nằm ở sự chịu đựng.

Theo một cách nào đó, một thiết kế tối ưu là một hình thức thương lượng, và một cuộc đàm phán tốt thường dẫn đến việc cả hai bên đều hài lòng với kết quả cuối cùng. Nếu tìm hiểu sinh lý học của nhóm máu A, rõ ràng bạn sẽ thấy đây là nhóm máu cố gắng hết sức để hòa hợp với những người khác, việc này đôi khi cũng là do một lỗi nào đó – điều chúng ta sẽ sớm nhận ra.

Việc nuôi trồng ngũ cốc đánh dấu bước ngoặt thay đổi tất cả. Không giống như protein từ động vật, đòi hỏi hỗn hợp đơn giản nhưng mạnh mẽ của axit dạ dày và các enzyme tiêu hóa protein, protein từ thực vật yêu cầu một cách tiếp cận chậm và đa dạng hơn. Đầu tiên, bạn phải tìm ra cách biến các protein thực vật trở nên vô hại với hệ miễn dịch trước khi cơ thể có khả năng chuyển hóa chúng. Có thể bớt phụ thuộc vào phương thức kiếm ăn để tồn tại và bắt đầu tự cung ứng cho bản thân lần đầu tiên, con người thành lập những cộng đồng ổn định và cư trú mang tính lâu dài. Lối sống hoàn toàn khác biệt cũng như sự thay đổi lớn trong chế độ ăn và môi trường đã dẫn đến nhiều nhu cầu mới về đặc điểm trong hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của thời kỳ đồ đá mới – những thay đổi cho phép con người dung nạp, hấp thụ tốt hơn các loại ngũ cốc và sản phẩm nông nghiệp khác. Nhóm máu A là điển hình nhất cho điều này. Bằng chứng đã chỉ ra rõ sự tiến bộ của công nghệ canh tác đi đôi với sự phân bố của những người thuộc nhóm máu A ở thời xa xưa.

Khi con người dần định cư và xây dựng những cộng đồng canh tác cố định, nhiều thách thức mới đã bắt đầu xuất hiện. Các kỹ năng cần thiết cho việc săn bắn theo bầy đàn giờ đây giúp con người phát triển khả năng phối hợp trong xã hội. Ngành nông nghiệp tạo điều kiện cho sự gia tăng dân số gần như vô hạn cũng như sự chuyên hóa và phân công lao động. Lần đầu tiên, một kỹ năng cụ thể lại phụ thuộc vào những kỹ năng của người khác. Ví dụ, người thợ xây phụ thuộc vào người nông dân mang lại lương thực; người nông dân lại phụ thuộc vào người xay lúa để xay thóc thành gạo. Ta không còn coi thực phẩm là nguồn dinh dưỡng tức thời hoặc chỉ trong một thời điểm nhất định. Người nông dân cần phải gieo giống và nuôi trồng trên những cánh đồng để dự trữ lương thực cho tương lai. Lên kế hoạch và hợp tác với những người khác trở thành một nhiệm vụ quan trọng. Về mặt tâm lý học, đây là những đặc điểm tính cách mà người nhóm máu A thể hiện xuất sắc, có lẽ cũng hình thành từ sự thích nghi với môi trường.

Ngành nông nghiệp cũng đòi hỏi sự tập trung nguồn lực, dẫn đến khởi nguồn hình thành các đô thị. Điều này một lần nữa được phản ánh qua sự phân bố các nhóm máu trên toàn thế giới. Bản đồ của Mourant hiển thị rõ ràng tỷ lệ người nhóm máu A cao ở những vùng có lịch sử đô thị lâu đời trên thế giới.

Đâu là lý do cho sự tăng trưởng đột biến của những người nhóm máu A? Câu trả lời nằm ở sự sống còn. Sự tồn tại của những cá thể xuất sắc nhất ở một xã hội đông đúc. Do nhóm máu A nổi bật hơn với khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng thường gặp ở các khu vực đông dân cư tốt hơn so với các nhóm máu khác, những vùng đô thị gắn liền với xã hội công nghiệp hóa nhanh chóng bao gồm chủ yếu cư dân nhóm máu A. Ngay cả ngày nay, tỷ lệ người sống sót sau bệnh dịch hạch và bệnh tả cũng cho thấy người nhóm máu A chiếm ưu thế hơn so với nhóm máu O.

Dần dần gen của nhóm máu A lan rộng từ châu Á và Trung Đông sang đến khu vực Tây Âu, được “vận chuyển” bởi người Ấn-Âu. Họ là dân bán du cư và thường thâm nhập sâu vào các quần thể Tiền Đồ đá Mới (pre-Neolithic population), tạo nên nền tảng cho hầu hết các ngôn ngữ thời hiện đại.

Ngày nay, nhóm máu A vẫn được tìm thấy nhiều nhất ở khu vực Tây Âu. Tần suất người mang nhóm máu A giảm dần khi ta di chuyển về phía đông qua châu Âu, đi theo những con đường mòn theo hướng di cư thời cổ đại. Những người nhóm máu A tập trung cao nhất xuyên suốt vùng Địa Trung Hải, biển Adriatic và Aegean, đặc biệt là ở đảo Corsica, Sardinia, Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ và Balkan. Người Nhật cũng có tỷ lệ nhóm máu A cao nhất ở vùng Đông Á, cùng với một lượng khá lớn người thuộc nhóm máu B.

Nhóm máu A tăng đột biến do sự thay đổi trong chế độ dinh dưỡng bắt nguồn từ sự chuyển đổi lối sống săn bắn hái lượm Thời kỳ Đồ đá Cũ thành cuộc cách mạng nông nghiệp-đô thị ở Thời kỳ Đồ đá Mới, bao gồm cả những biến đổi về chế độ ăn và sự tiếp xúc với các căn bệnh mới đi cùng với lối sống. Điều này như thể Mẹ Thiên nhiên đã dành tặng cho ta một biển chỉ dẫn ở ngã ba đường, cũng là nguồn gốc cho vô số cuộc tranh cãi về chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn theo Thời kỳ Đồ đá Cũ/chế độ ăn giàu protein hay chế độ ăn theo người châu Á/Địa Trung Hải. Hai công thức này đủ mạnh để trở thành tiêu chuẩn của một cuốn sách dinh dưỡng điển hình cho mọi đối tượng. Nhưng hóa ra, câu chuyện về nhóm máu thậm chí còn phong phú và tinh vi hơn thế.

B – NHÓM MÁU CÂN BẰNG

Cho đến khoảng 10.000 đến 15.000 năm trước Công nguyên, số lượng người nhóm máu B dường như đã đạt đến con số đáng kể trong khu vực cao nguyên Himalyan – một phần của Pakistan và Ấn Độ ngày nay – nơi có thể ghi nhận sự phát triển bước đầu của nhóm máu này để đáp ứng với những thay đổi khí hậu. Điều thú vị là nhiều đặc điểm sinh lý của người nhóm máu B dường như thay đổi theo độ cao: Các nghiên cứu chỉ ra, đối với phụ nữ thuộc nhóm máu B, nơi sinh sống càng cao thì bản thân họ cũng phát triển cơ thể cao hơn và có kinh nguyệt sớm hơn.

Trong số tất cả các nhóm máu ABO, nhóm máu B có sự phân bố cụ thể và đặc biệt nhất trên bản đồ thế giới: một vùng lãnh thộ rộng lớn từ bắc xuống nam ngay tại điểm giao giữa châu Âu và châu Á. Nhóm máu B có số lượng lớn hơn ở Nhật Bản, Mông Cổ, Trung Quốc, Ấn Độ và cho đến khu vực dãy núi Ural. Từ đó về phía tây, tỷ lệ phần trăm người nhóm máu B giảm mạnh dần về phía tây châu Âu.

Đây là vùng đất bắt nguồn của sự kết hợp giữa người da trắng và các bộ lạc Mông Cổ, và nhóm máu B mang trong mình nhiều đặc tính của các bộ lạc trên thảo nguyên, những người đã từng thống trị vùng đồng bằng Á-Âu.

Khi những người từ thảo nguyên di cư khắp châu Á, gen thuộc nhóm máu B cũng theo đó được phân bố rộng rãi. Họ trải dài về phía bắc, xây dựng một nền văn hóa phụ thuộc vào chăn nuôi gia súc và thuần hóa động vật – được phản ánh qua chế độ ăn gồm thịt và các sản phẩm từ sữa.

Nhóm máu B chia thành hai nhóm, xuất hiện với tư cách là những người du mục khắp châu Á: Một nhóm nông dân ít vận động định cư ở vùng phía nam và phía đông, cùng một nhóm du mục hiếu chiến chế ngự phương bắc và phương tây. Những người du mục là kỵ sĩ lão luyện thâm nhập sâu vào Đông Âu: Giống như một làn sóng ở ngoài khơi, nhóm máu B có thể được tìm thấy trong nhiều cộng đồng tại vùng Đông Âu, nhưng càng về phía tây, họ lại xuất hiện thưa thớt hơn.

Một nghiên cứu về nhóm máu ở Vương quốc Anh cho thấy mặc dù nhóm máu B không phổ biến tại đất nước này, họ tập trung nhiều ở dọc theo các con sông trong nước, biểu thị một con đường xâm lược và/hoặc thương mại của người Bắc Âu, có thể được hình thành từ những cuộc tấn công xâm chiếm khu vực nước Nga ngày nay.

Trong khi đó, nền văn hóa phụ thuộc hoàn toàn vào nông nghiệp đã lan rộng khắp Trung Quốc và Đông Nam Á. Dựa vào những đặc tính của vùng đất và khí hậu nơi mình sinh sống, họ đã tạo ra những hệ thống tưới tiêu và phương pháp canh tác phức tạp, là sự pha trộn tuyệt vời giữa sự sáng tạo, trí thông minh và kỹ thuật.

Nguồn gốc và sự di chuyển của nhóm máu A và nhóm máu B. Từ điểm khởi nguồn ở châu Á và Trung Đông, gen của nhóm máu A đã cùng với các dân tộc Ấn-Âu đi đến khu vực Tây và Bắc Âu. Những cuộc di cư khác mang theo nhóm máu A đến Bắc Phi, nơi nó trải dài vào trong các quần thể khu vực Sahara. Từ nguồn gốc của nhóm máu A ở các dãy núi phía tây Himalaya, nhóm máu B đi theo những người Mông Cổ vào Đông Nam Á và khu vực đồng bằng hoặc thảo nguyên châu Á. Mặt khác, những người nhóm máu B cũng di cư sang Đông Âu. Đến thời điểm này, mực nước biển đã dâng cao, xóa bỏ cầu nối giữa Bắc Mỹ và châu Á. Điều này đã ngăn cản sự di chuyển của nhóm máu B vào Bắc Mỹ, nơi những người thổ dân châu Mỹ vẫn tiếp tục chỉ có một nhóm máu duy nhất – nhóm máu O.

Sự phân chia giữa hai nhóm trở nên rõ ràng: Các bộ lạc hiếu chiến đi về phương bắc và những người nông dân ưa hòa bình tập trung về phương nam. Tàn dư của sự phân chia này vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay ở nền ẩm thực châu Á, nơi sử dụng rất ít thực phẩm từ sữa. Đối với nhiều người châu Á, sản phẩm từ sữa được cho là thức ăn của những người man rợ. Thật không may vì điều này dẫn đến chế độ ăn họ áp dụng không phù hợp với người nhóm máu B.

Một số ít các cá thể nhóm máu B ở khu vực Tây Âu cổ đại diện cho sự di cư về phương Tây của các nhóm người du mục châu Á. Điều này được thấy rõ nhất ở những người đông-trung Âu – người Đức và người Áo – có tỷ lệ nhóm máu B cao đến bất ngờ so với các nước láng giềng phía tây của họ. Tỷ lệ nhóm máu B ở người Đức xuất hiện cao nhất ở khu vực xung quanh thượng lưu và trung lưu sông Elbe, nơi đã từng được coi là ranh giới phân chia giữa nền văn minh và nhóm người man rợ ở thời cổ đại.

Người Ấn Độ cận lục địa hiện đại, thuộc chủng tộc người da trắng, là một trong những nhóm người có tỷ lệ nhóm máu B cao nhất thế giới. Phía bắc Trung Quốc và Hàn Quốc có tỷ lệ nhóm máu B rất cao và tỷ lệ nhóm máu A rất thấp.

Những đặc điểm nhóm máu của người Do Thái từ lâu đã được các nhà nhân chủng học quan tâm. Nhìn chung, nhóm máu B có xu hướng phổ biến hơn, bất kể quốc tịch của họ là gì. Người Ashkenazim và Sephardim, hai nhánh chính của người Do Thái đều có tỷ lệ nhóm máu B cao. Khác biệt đáng kể so với dân số Ả Rập chủ yếu bao gồm nhóm máu O ở Iraq (vị trí của Babylon trong Kinh thánh), người Do Thái thời kỳ tiền Diaspora ở Babylon chủ yếu thuộc nhóm máu B, và một số người thuộc nhóm máu A.

Khác với các đặc điểm về hệ tiêu hóa của nhóm máu O và nhóm máu A, có thể được mô tả bằng các khái niệm dễ hiểu như “chế độ ăn giàu protein” hay “chế độ ăn từ thực vật”, sự thích nghi của nhóm máu B qua chế độ dinh dưỡng dường như đi ngược lại với những phương thức đơn giản. Qua nhiều năm, lời giải thích rõ nhất tôi có thể đưa ra là “người ăn tạp theo cách riêng biệt”.

Họ ăn tạp theo nghĩa nhóm máu B dường như thích hợp với đồ ăn từ cả động vật và thực vật, và riêng biệt ở chỗ đối chỉ họ mới có thể trải nghiệm được ưu điểm và nhược điểm của từng loại thực phẩm. Sự liên hệ này dường như hơi phi logic – khi có người quan niệm rằng thịt gà là một loại thực phẩm có hại trong khi gà tây thì không, mặc dù đối với hầu hết chúng ta không thấy có chút khác biệt nào giữa hai loại thực phẩm này. Bạn sẽ khám phá ra những sự liên hệ thú vị này khi chúng tôi giới thiệu về khái niệm thực phẩm chứa lectin ở phần sau cuốn sách.

AB – NHÓM MÁU HIỆN ĐẠI

Trong di truyền học, mỗi nhóm máu có những quy tắc riêng. Như chúng ta đã thấy với nhóm máu O, từ một đột biến nguy hiểm gây tử vong, kết quả cuối cùng có thể đơn giản chỉ là bạn hình thành một nhóm máu khác. Nhóm máu A được coi là một loại gen cổ xưa, mà không rõ vì lý do gì, biến mất từ rất lâu về trước rồi lại được hồi sinh. Với nhóm máu B, sinh lý của bạn dường như thay đổi tỷ lệ thuận với những thay đổi về độ cao nơi bạn sinh sống. Tuy nhiên, với nhóm máu AB, tạo hóa có thể đã dành những điều tốt đẹp nhất cho đến cuối cùng.

Giống như hầu hết các gen, nhóm máu ABO hình thành dựa trên mối quan hệ gen trội-lặn. Một số biến thể nhất định, hay còn được gọi là alen (allele), trội hơn so với những kiểu gen khác. Ví dụ, xét trường hợp một alen quy định màu mắt nâu từ bố kết hợp cùng với alen quy định màu mắt xanh từ mẹ, tỷ lệ đời con có màu mắt nâu sẽ cao hơn do mắt nâu là kiểu hình trội và mắt xanh là kiểu hình lặn.

Tất nhiên, về mặt di truyền học, các nhóm máu mang những đặc điểm đặc trưng riêng. Giống như các gen khác, nhóm máu có gen trội (A và B) và gen lặn (O), từ đây phép toán trở nên khá đơn giản: Nếu bạn thừa hưởng gen A hoặc gen B từ bố và gen O từ mẹ, bạn sẽ thuộc nhóm máu A hoặc B. Trường hợp duy nhất bạn có nhóm máu O là khi bạn nhận được gen O từ cả bố và mẹ. Nhưng vì gen O phổ biến hơn so với cả gen A hoặc B, tỷ lệ dân số nhóm máu O cao hơn cả.

Nhưng điều gì xảy ra nếu bạn nhận được gen alen A từ bố và gen alen B từ mẹ? Câu trả lời hiển nhiên (và chính xác) là bạn sẽ có nhóm máu AB. Nhưng giống như một câu đố hay, lý do tại sao là phần thú vị nhất.

Giống như đột biến tạo ra nhóm máu O phá vỡ mọi nguyên tắc đột biến gen thông thường, việc mang nhóm máu AB cũng một lần nữa đi ngược lại mọi nguyên tắc sẵn có. Theo cách nói di truyền học (cũng như tiêu chuẩn của tất cả các mối quan hệ vững bền), alen A và alen B được cho là đồng trội, có nghĩa chúng đơn giản cùng tồn tại với nhau.

Do đó, chúng ta tìm ra bản chất của nhóm máu AB: Nó không phải là sự thích nghi của nhóm máu O, A và B với thay đổi khí hậu, chế độ ăn và dịch bệnh. Thay vào đó, nhóm máu AB ra đời đơn thuần do sự tồn tại song song của cả hai nhóm máu A và B. Bạn có thể nghĩ điều này không có gì đặc biệt, nhưng hãy nhớ lại từ cuộc thảo luận trước đó – trong một khoảng thời gian dài thật dài, nhóm máu A cư trú ở một phần của địa cầu và nhóm máu B tập trung ở nơi khác. Mối tương tác thực sự giữa hai nhóm máu này chỉ mới xuất hiện từ 1.000 đến 2.000 năm trở lại đây.

Nhóm máu AB không hề tồn tại trong khoảng 10 hoặc 12 thế kỷ trước. Những đám người man rợ lợi dụng điểm yếu của nhiều nền văn minh đang trên đà sụp đổ, vượt qua chiều dài và chiều rộng của Đế chế La Mã. Nhóm máu AB là kết quả của sự giao thoa giữa những cuộc xâm lược về phía đông và những dấu tích còn sót lại của nền văn minh châu Âu cổ đại. Không có bằng chứng nào cho sự tồn tại của nhóm máu này vào thời kỳ trước đó, khi một cuộc di cư lớn từ phía đông về phía tây. Nhóm máu AB rất hiếm khi được tìm thấy ở những ngôi mộ châu Âu những năm 900 sau Công nguyên. Nghiên cứu khai quật các ngôi mộ thời tiền sử ở Hungary cho thấy sự xuất hiện của nhóm máu AB không được phân định rõ ràng từ khoảng giữa Thế kỷ thứ tư và Thế kỷ thứ bảy sau Công nguyên. Điều này dường như chỉ ra rằng cho đến thời điểm đó, dân số châu Âu thuộc nhóm máu A và nhóm máu B chưa từng có mối liên hệ trực tiếp, hoặc nếu có cũng hiếm khi đi đến giao phối hoặc hôn nhân.

Vì nhóm máu AB được thừa hưởng các đặc điểm từ cả nhóm máu A và nhóm máu B, hệ miễn dịch của họ có khả năng tăng cường sản xuất kháng thể đặc hiệu chống lại những bệnh nhiễm trùng. Do không có kháng thể A hay kháng thể B, nhóm máu AB có ít nguy cơ mắc các bệnh dị ứng và các bệnh tự miễn khác như các bệnh viêm, viêm khớp và lupus. Tuy nhiên, nhóm máu AB lại có nguy cơ mắc một số bệnh ung thư cao hơn, do nhóm máu AB phản ứng với bất kỳ tế bào nào giống tế bào nhóm máu A hoặc B như là một phần thuộc cơ thể, do đó cơ thể không sản sinh ra kháng thể đối lập với các yếu tố này.

Nhóm máu AB thể hiện bản sắc nhóm máu riêng một cách đa dạng và đôi khi khá phức tạp. Đây là nhóm máu đầu tiên áp dụng sự kết hợp giữa các đặc điểm miễn dịch, một số giúp tăng cường hệ miễn dịch mạnh mẽ hơn và một số đặc điểm cũng có thể tạo ra sự xung đột. Có lẽ nhóm máu AB đại diện cho phép ẩn dụ hoàn hảo của đời sống hiện đại: phức tạp nhưng cũng khá bất ổn.

NƠI BẢN SẮC GIAO THOA

Nhóm máu, địa lý và chủng tộc cùng kết hợp với nhau để hình thành nên bản sắc con người. Chúng ta có thể có những khác biệt về văn hóa, nhưng khi bạn tìm hiểu về nhóm máu, bạn sẽ nhận ra những khác biệt văn hóa không sâu sắc đến vậy. Nhóm máu của bạn có lịch sử hình thành lâu đời hơn so với chủng tộc và mang tầm quan trọng hơn cả quốc tịch của bạn. Nhóm máu không phải chỉ là một kết quả di truyền ngẫu nhiên. Mỗi nhóm máu được hình thành từ một chuỗi thích nghi, phản ứng với hàng triệu biến động từ môi trường cũng như các thay đổi về chế độ dinh dưỡng và địa lý, trở thành một phần động cơ tiến hóa để tạo ra các đặc điểm khác nhau của từng nhóm máu riêng.

Một số nhà nhân chủng học tin rằng việc phân loại loài người thành các chủng tộc khác nhau là sự đơn giản hóa quá mức. Nhóm máu là một yếu tố quan trọng hơn nhiều so với chủng tộc để quyết định tính cá nhân hóa và sự đồng điệu giữa một quần thể. Ví dụ, một người châu Phi và một người châu Âu đều mang nhóm máu A có thể truyền máu cho nhau, hiến ghép tạng cũng như có nhiều năng khiếu, chức năng tiêu hóa và cấu trúc miễn dịch giống nhau – những đặc điểm mà họ không thể chia sẻ với một người cùng chủng tộc, cùng quốc tịch nhưng lại khác nhóm máu.

Sự phân biệt chủng tộc dựa trên màu da, phong tục tập quán, quê hương hay nguồn gốc văn hóa không phải là cách hợp lý để phân biệt giữa người với người. Loài người chia sẻ nhiều đặc điểm tương đồng hơn chúng ta tưởng. Chúng ta có khả năng đều là anh em, chị em, cùng một dòng máu.

Ngày nay, khi nhìn lại cuộc cách mạng tiến hóa nổi bật này, rõ ràng tổ tiên chúng ta đã có những biến đổi sinh học độc đáo để phù hợp với môi trường sống của họ. Bài học này giúp ta hiểu về các nhóm máu, về những đặc điểm di truyền học của tổ tiên vẫn tồn tại cho đến ngày nay.

• Nhóm máu O: Nhóm máu đột biến mang tính phổ biến và cơ bản nhất, đứng trên đỉnh của chuỗi thức ăn, với hệ miễn dịch mạnh mẽ luôn sẵn sàng tiêu diệt bất kỳ tác nhân nào, dù là bạn hay thù.

• Nhóm máu A: Những người đầu tiên thích nghi với việc di cư và thiếu hụt nguồn sống để hình thành một chế độ ăn và lối sống dựa vào nông nghiệp.

• Nhóm máu B: Những người đồng hóa, ăn tạp theo cách riêng biệt, thích nghi với các vùng khí hậu mới và sự hòa nhập giữa các quần thể.

• Nhóm máu AB: Nhóm máu mang theo sự bí ẩn, độc nhất, là kết quả của sự giao thoa hiếm có giữa hai nhóm đối lập để dung hòa và thích ứng.

Tổ tiên chúng ta đã để lại một di sản đặc biệt, in sâu vào từng loại nhóm máu. Di sản này tồn tại vĩnh viễn ở từng nhân tế bào. Đây là nơi giao thoa giữa nhân chủng học và khoa học để lý giải ý nghĩa ẩn sâu trong nhóm máu của chúng ta.