Chương VI

Mưa rào đổ suốt đêm, và sáng nay trời vẫn âm u, nặng trịch. Thay đổi thời tiết đã làm Alexy đau đớn. Ông giáo bị nhiễm lạnh từ hôm qua vì nói chuyện quá lâu với Heirich dưới bóng cây trong công viên, ông hắt hơi luôn và có một bộ mặt cảm cúm thiểu não. Marysia phải cố gắng an ủi cả hai và đền bù bằng sự vui vẻ của mình cho cảnh ủ dột của ngày xấu trời ấy.

Rosine bận hầu hạ bà bá tước nên Octavia mang thức ăn trưa đến cho mấy bố con. Bà già ấy cũng phải lê lết đôi chân vì bệnh thấp khớp.

- Bà cũng phải nghỉ ngơi đôi chút chứ, Marysia nói và thương hại nhìn bộ mặt mệt mỏi của bà. Cứ như thế này thì bà đến ốm mất.

- Ôi, tôi còn khỏe chán. Chính bệnh thấp khớp đã làm tôi khốn khổ thế này đấy. Mặc nó, vẫn cứ phải bước.

- Nhưng tôi thấy vào tuổi bà, bà đáng được về hưu lắm rồi. Ông giáo nhận xét.

- Chừng nào mà các chủ tôi còn cần đến tôi, thì không thể có chuyện nghỉ hưu được. Tôi phải đi đến cùng, có thế thôi. Tôi sinh trưởng trong lâu đài này, từ hồi bé tôi đã phục vụ các chúa công ở đây. Hồi đó, bá tước Eberhard là chủ nhân lâu đài Runsdorf này.

- Bà biết ông ấy chứ? Marysia nói xen vào. Có thực là chẳng bao giờ người ta biết ông ấy ra sao không?

- Vâng, chẳng bao giờ. Buổi tối tôi còn thấy ông ấy rất vui vẻ, rất đáng mến như thường lệ, nói chuyện với em gái vừa mới đến vài ngày trước đó, và hai anh em về ở nhà ông. Lúc ấy khoảng mười một giờ. Đến một giờ, nữ bá tước Luba rung chuông gọi mẹ tôi, lúc ấy là hầu phòng thân cậy của bà trong những ngày bà ở Runsdorf. Bà yêu cầu một thứ thuốc an thần, vì không ngủ được, bà nói thế, bởi vì anh bà đã kể cho bà nghe đủ thứ chuyện kỳ lạ về những người da đỏ. Chuyện đó cứ luẩn quẩn mãi trong đầu óc bà. Bà thấy anh mình rất kỳ lạ, rất kích động, sau này bà nhắc lại với nhà chức trách khi họ đến mở cuộc điều tra. Và hôm sau ông ta biến mất. Một chúa công tốt quá. Ông ấy không giống như những ông khác…. Đó không phải là tôi oán trách gì bá tước Arnulf và con trai ông. – Octavia vội vã nói thêm với vẻ lúng túng như thể mắc tội phạm thượng – Hai bố con đều tốt theo kiểu của họ. Nhưng bá tước Eberhard bị quyến rũ bởi điều gì đặc biệt mà tôi thấy có ở chúa công trẻ, bá tước Walther. Ông này giống ông ấy lắm – Nói xong bà lôi trong túi ra một phong bì và đưa cho Alexy rồi nói tiếp – Tôi quên mất việc này, lúc tôi đi lấy trứng ở trại về, tôi gặp ông Heirich Duntz, ông nhờ tôi đưa cho cậu bức thư này. Ông Heirich ấy là một thanh niên đáng mến nhưng không đẹp trai bằng ông bố. Tôi nhớ ông Duntz trong những cuộc đi săn mà bá tước Otto mời khắp lãnh địa…

Marysia ngạc nhiên vội ngắt lời:

- Ông Duntz cũng được mời đến Runsdorf à?

- Vâng, và còn thuộc số những người thân tình nữa. Cô nghĩ mà xem, ông ấy đã cứu nữ bá tước Franziska trong một trận cháy lều săn - hiện nay là bà tu sĩ - Hồi đó là một tiểu thư. Ông đã hy sinh thân mình để cứu tiểu thư giữa đống lửa, và đã bị bỏng. Lẽ tất nhiên ông bà bá tước Otto và nữ bá tước Franziska bày tỏ nhiệt liệt lòng biết ơn của mình. Ông Duntz thường đến đây dùng trà. Ông cũng đi săn với bá tước và chơi nhạc với nữ bá tước trẻ tuổi của chúng tôi. Thế rồi bỗng nhiên không thấy ông đến nữa, không bao giờ… ôi, mải nói chuyện quên cả, thức ăn nguội mất rồi…

Lúc bà già đi ra, Alexy đưa bức thư cho bố và nói với giọng không vui:

- Anh Heinrich cho biết anh không thể tìm được tập Dickens mà con đã đề nghị. Tiếc thật… chị Marysia, nếu chị là một bà chị đáng yêu, chị có biết chị cần phải làm gì không?

- Không em ạ, làm sao mà chị biết được?

- Là thế này, chị đến thư viện của lâu đài này xem có tìm thấy nó không?

Marysia tỏ vẻ không hài lòng, cãi lại:

- Chị chỉ sợ làm phiền ai đó…

- Vào giờ này thì không phiền ai đâu. Bà Octavia đã chả nói là các ông chủ của bà thường ăn bữa trưa chậm. Vả lại chính ông bá tước cũng đã có lần mời chúng ta, vậy còn sợ gì thóc mách.

- Tất nhiên không, lát nữa chị sẽ đi.

Thư viện không xa nơi ở của gia đình ông giáo lắm. Đã có lần đi qua bà Octavia chỉ cho Marysia. Cô đến, gõ cửa không một tiếng trả lời. Thấy cánh cửa khép hờ, cô liền đẩy ra và bước vào căn phòng rộng lớn và bối rối. Tất cả bức tường đối diện với các cửa sổ hẹp và sâu đều bày biện những hàng sách cổ. Ba bộ đèn đồ sộ treo từ trên trần nhà vòm rủ xuống. Trên mặt đất lát đá vuông, trải ba tấm da gấu đen và trắng, hai bộ áo giáp khảm ngân tuyến tuyệt đẹp như đứng gác thánh đường.

Căn phòng cỏ vẻ như hoang vắng. Nhưng khi tiến vào mấy bước, Marysia trông thấy bá tước ngồi trước một bàn giấy trên để đầy sách vở và giấy tờ trong một khuôn cửa sổ.

Im lặng, tay cầm bút, ông nhìn cô. Thực ra Marysia có một vẻ đẹp duyên dáng. Cô thiếu nữ xinh đẹp và mảnh dẻ ấy, mặc một bộ áo dài màu tranh sáng của những tấm kính màu, giữa hai bộ áo giáp bóng bẩy như phản chiếu một tia vàng kim vào cặp mắt to trong sáng.

Thấy mình đã bị phát hiện, bá tước bỏ bút xuống và đứng lên. Marysia nói hơi bối rối:

- Xin lỗi bá tước, tôi tưởng là đến giờ này chẳng làm phiền ai.

- Nhưng thưa cô, cô đâu có làm phiền tôi. Tôi vừa mới hoàn thành công việc này… Vả lại khi tôi chìm đắm vào trong một nghiên cứu quan trọng, tôi chẳng còn nghe thấy gì xảy ra xung quanh nữa. Vì vậy xin mời cô và ông giáo sư cứ đến vào bất cứ giờ nào.

Ông nói với một vẻ lạnh nhạt lịch sự đượm vẻ cao ngạo. Không còn là vẻ đáng mến mà ông đã bày tỏ với Alexy.

- Xin cám ơn ông. Nhưng bố con tôi không dám tận dụng sự cho phép ấy… Hôm nay em Alexy tội nghiệp của tôi đau lắm và tôi đang tìm cách mua vui cho nó. Nó đang muốn đọc quyển “Bé Dorrit” của Dicken. Tôi có thể tìm thấy quyển ấy ở đây không ạ?

- Bản dịch tiếng Pháp, có đấy.

- Nhưng em tôi lại muốn đọc nguyên tác.

- Vậy là cậu ấy thạo Tiếng Anh?

- Vâng, rất thạo ạ. Ba tôi giỏi thứ tiếng đó lắm và hai chị em tôi đã đọc từ thuở bé.

- Chỗ kia có một số sách tiếng Anh. Có thể tôi sẽ tìm được quyển cô muốn… Ông bác tôi, bá tước Eberhard biết thứ tiếng đó và có sưu tầm về những tác phẩm ông thích. Nhưng nói chung, học tiếng Anh không nằm trong chương trình học tập của gia đình chúng tôi. Về phần tôi, tôi rất lấy làm tiếc, và nếu có thể tỏ ra không phải thóc mách, tôi đã đề nghị ông giáo Lienkwicz cho mấy bài học.

- Ba tôi sẽ rất vui lòng – Marysia nói với một lễ độ lạnh lùng. Ông cụ rất ham mê dạy học.

Bá tước vừa nói vừa đi đến một tủ sách. Lúc mở tủ ông quay về phía Marysia, bộ mặt bỗng nhiên nghiêm nghị:

- Tôi sẽ rất vui lòng nhận lời, nhưng xin phép cô cho tôi có được một nhận xét: tôi thấy hôm qua hình như cô không được vui lòng khi thấy tôi quan tâm đến em cô. Thái độ của cô hơi có vẻ của một người vì lịch sự mà phải chịu đựng một cuộc đến thăm đáng ghét. Cô nên hiểu rằng tôi không thể chấp nhận mối quan hệ của tôi với ông giáo được “khoan dung” đôi chút, cũng như không chịu được cảm giác thấy mình bị hoài nghi biểu lộ rất rõ trên vẻ mặt cô. Vì lý do gì? Tôi rất muốn biết nếu không có gì thóc mách.

Ông nói với vẻ lạnh nhạt hơi chua cay và nhìn đối tượng nói chuyện với mình một cách mỉa mai. Marysia thấy má mình nóng bừng. Vậy là ông ta đã đoán thấy mình hoài nghi và lo sợ, ông ta đã quan sát sâu sắc thật… nếu vậy cô sẽ thành khẩn trình bày lý do.

- Thưa bá tước, ông không nhầm chút nào. Marysia nói, cố nén xúc động và cũng để nói được lạnh nhạt như ông ta. Sự có mặt của ông bên cạnh em trai tôi làm tôi khó chịu và… đau lòng nữa.

- Hay quá. Thế mới thật là thành khẩn. Xin cô hãy tiếp tục – Walther reo lên đồng tình, giọng nói có vẻ châm biếm. Đề nghị cô giải thích thêm.

- Đấy là ý nghĩ đã đến với tôi: ông quan tâm đến y học một cách tài tử và tôi lo rằng ông coi em tôi là một vật để ông thí nghiệm. Tôi đau lòng nghĩ rằng ông hiếu kỳ về khoa học ấy, mặc dù rất vẻ vang, là nguyên nhân duy nhất lôi cuốn ông đến em tôi…

Trong một lúc, Marysia chỉ thấy vẻ ngạc nhiên trong cặp mắt bá tước. Nhưng rồi ngay sau đó sắc mặt ông sáng lên, một nụ cười nở trên môi.

- Thưa cô, quả là có sự quan tâm đến khoa học, nhưng cô lầm về thực chất. Sự quan tâm ấy tôi nhận thấy trước tất cả mọi bệnh nhân. Tôi có một ham muốn đến say mê được uý lạo và chữa khỏi cho họ. Là một nguời ngoan đạo, tôi không bao giờ tách rời linh hồn với thể xác bệnh nhân vì biết rằng nỗi nguy nan của cái này ảnh hưởng trực tiếp đến cái kia. Vì thế, nhìn thấy em trai cô mắc bệnh và cố gắng chịu đựng, tôi cảm thấy có nhiệm vụ phải trả lại cuộc sống bình thường cho cậu thiếu niên tàn tật này mà tôi thấy có một tâm hồn tuyệt đẹp, hấp dẫn đặc biệt. Cô thấy đấy còn xa với tấm lòng hiếu kỳ vật chất mà cô đã gán cho tôi, thưa cô.

Giọng nói của ông trước còn điềm đạm và ngắn gọn, sau trở nên âm vang hơn.

Marysia bỗng cảm thấy nhẹ nhõm trong lòng, cô vội nói:

- Thưa bá tước, tôi đã thấy là tôi lầm Xin lỗi về lòng hoài nghi ấy. Nhưng tôi không ân hận đã nói lên sự thật với ông, bởi vì do đó tôi có thể biết được quan điểm cao thượng của ông về nghề thuốc mà tôi đã hiểu một cách khác.

Diện mạo của bá tước tối sầm lại, trong lúc ông trả lời châm biếm lẫn chút chua cay.

- Tôi là con người lý tưởng. Cuối cùng rồi cũng đi đến tài tử… Nhưng thưa cô danh từ tài tử ấy phải chăng là lý do chủ yếu của mối hoài nghi của cô. Có lẽ cô tự nhủ: “Có lẽ bá tước Lendau ấy tìm những bệnh nhân tình nguyện làm đề tài để tiến hành nghiên cứu dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ Berdeck, và chắc hẳn hắn nghĩ là chúng ta sẽ sung sướng làm được hắn quan tâm đến em trai ta để tiến hành khoa học của hắn.

Cặp má Marysia lại đỏ ửng lên. Rõ ràng là ông ta đọc đuợc trong đầu óc cô.

- Tôi phải trả lời đúng như vậy. Marysia đáp không cúi mặt xuống dưới cái nhìn của cặp mắt nâu và sâu.

- Cô rất tự hào, tôi không dám chê trách cô. Nhưng xin cô yên trí, mặc dù là bá tước, tôi không bao giờ tự cho phép mình nghĩ rằng cuộc sống của một con người dù là nghèo khổ nhất trong những tá điền của tôi, có thể dùng làm vật thí nghiệm cho tôi, ít ra cũng dưới sự giám sát của một thầy thuốc giỏi.

- Tôi đã lầm, xin thành thật thú nhận với ông… Nhưng xin ông biết cho là tôi không biết ông. Bây giờ tôi đã hiểu động cơ cao thượng của mối quan tâm của ông đối với Alexy, em Alexy tội nghiệp của tôi rất tốt và kiên trì… và tôi xin cảm ơn ông.

Bá tước mỉm cười hỏi:

- Cô không hoài nghi gì nữa chứ?

- Không ạ. Tôi còn rất lấy làm sung sướng thấy em tôi được ông quan tâm. Và ông cũng đã chiếm được trái tim nó.

- Tội nghiệp cậu bé. Tôi rất muốn có đủ hiểu biết cần thiết để chữa khỏi cho cậu. Vâng, do quyết tâm nghiên cứu, hình như tôi cũng đã thấy được một số vấn đề…

Trong giọng nói của ông có những âm điệu say sưa, một ngọn lửa bừng lên trong cặp mắt ông. Trước khi suy nghĩ, Marysia đã kêu lên:

- Nhưng ai có thể ngăn cản ông hoàn thành khoa học ấy? Ôi, ông có biết bao là khả năng.

Một tấm màn đột nhiên bao phủ lên bộ mặt bá tước, một nếp nhăn vạch ngang bộ trán cao, trong khi giọng nói trở nên ngắn gọn và cao ngạo:

- Những người khác sẽ làm việc ở chỗ tôi, họ không có tên là bá tước Lendau. Có những tên buộc những kẻ mang tên chúng phải hành động theo chúng. Tôi là một trong những kẻ ấy.

Nói xong câu ấy, ông bắt tay vào tìm cuốn sách, rồi đưa nó cho Marysia và, sau mấy câu lịch sự, ông trở lại ngồi trước bàn giấy, còn cô thiếu nữ ra về.

Cô cảm thấy thật sự hài lòng khi được biết nỗi lo của mình là không đúng. Bá tước vừa bày tỏ với cô một tinh thần thẳng thắn, những tình cảm cao đẹp, biết đánh giá sự thành thật của kẻ khác. Tại sao lại có những thành kiến đáng buồn ám ảnh tâm hồn ấy, làm đen tối ngọn lửa của trí thông minh ấy?

Rất thành thực Marysia tiếc cho người quý tộc bị kìm giữ trong tâm trạng không hoạt động mà ông ta cho là vâng lệnh những phong tục cổ hủ.

…. Kể từ ngày đó, mối quan hệ trở nên thường xuyên hơn giữa hai gia đình Lendau và ông giáo.

Trước tiên bá tước đề nghị ông giáo lên lớp cho những bài học tiếng Anh. Rồi Bianca một hôm cũng tỏ ra hối tiếc không biết thứ tiếng ấy.

Marysia tình nguyện dạy.

Những mối quan hệ ấy trở nên thân mật. Hai thầy giáo thấy ở học trò mình một tình thân ái thật sự và một khả năng tiếp thu rất tốt. Nhất là ông bá tước, ông đã làm ông giáo Adrian phải kinh ngạc về sự hiểu biết nhanh chóng và sâu sắc.

- Ông ấy có một trí tuệ rất tốt, không thể ngờ. Ông nói với các con.

Bọn Lendau trẻ, trừ Valeria kém hoạt động, đều có vẻ ham học, khuynh hướng ấy là không phù hợp với tục lệ, do đó ít được cảm tình của nữ bá tước Loianthe. Tuy nhiên bà cũng không phản đối những buổi lên lớp phụ hai người con lớn của bà cũng như mối quan hệ mật thiết giữa hai gia đình. Tư cách và giá trị tinh thần của gia đình ông giáo, thái độ kín đáo của họ làm cho bà tin tưởng. Còn các con bà, chúng tin tưởng vào vị thế hơn hẳn mà chúng không bao giờ quên trong mối quan hệ với những kẻ thường dân được ưu ái ấy.

Rất nhiều lần bá tước, Bianca và mấy đứa trẻ đến ngồi cạnh Alexy trong vườn. Mọi người nói chuyện, uống café. Theo đề nghị của Walther, Alexy đọc một chương “Lịch sử nước Ba Lan” mà ông giáo vừa hoàn thành. Những nhận xét đặc biệt của bá tước, những suy nghĩ của ông, chứng tỏ một trí tuệ cao cả, làm ông giáo rất thích, và cho Marysia thêm những lý do mới để áy náy cho một bản chất cao thượng, khát khao lý tưởng và lỗi lạc như thế lại bị ràng buộc vào một cuộc sống tinh thần khô héo.

Bianca cũng như bá tước, tỏ ra rất hài lòng về mối quan hệ với gia đình ông giáo. Lòng kiêu hãnh đáng buồn của họ bị giảm hẳn trong mối quan hệ đó, để lộ một bản chất vui vẻ, có lẽ bị đè nén bởi những nỗi lo ngại về tình thế của họ. Marysia, trong khi gần gũi nữ bá tước Bianca, nhận thấy ở người thiếu nữ đó một tâm hồn tốt đẹp, rất đáng mến, hoàn toàn hy sinh cho gia đình, nhất là cho người anh cả của mình. Về phần ông giáo, ông ca ngợi tính lịch thiệp, sự ân cần niềm nở của bá tước Walther và sự lo lắng tế nhị đến Alexy, cậu bé mà ông hết lòng khâm phục.

Nhiều lần vị chủ nhân của Runsdorf và em gái quây quần cùng với anh em nhà Duntz quanh chiếc xe của Alexy. Những cuộc gặp gỡ hoàn toàn thân mật. Walther và Bianca rất thích bản chất đáng mến của Heinrich và Laura, cùng với giáo dục đến nơi đến chốn của họ. Về phía các con ông giám thủ họ cũng ngạc nhiên trước những câu nói đúng đắn và nhiệt tình của bác sĩ Berdeck về tài năng và đức tính của người học trò quý tộc của ông.

Ông bác sĩ danh tiếng ấy thường hay đến Runsdorf và một sự hiểu biết tốt đẹp được thiết lập giữa ông và ông giáo.

Một buổi trưa tháng chín ông cũng có mặt ở đấy, trong một khoảng không bé nhỏ của khu vườn, nơi Alexy thích đến. Nghiêng người về phía ông giáo, bác sĩ nói nhỏ, vẫn là những lời ca ngợi bá tước Lendau.

Cách đấy không xa, bá tước Walther mỉm cười lắng nghe cuộc nói chuyện của Alexy và Gisele. Cậu thiếu niên Lienkwicz đã nhồi nhét được phần nào tính ham học vào bộ óc ngoan cố ấy, và các anh chị cô ngạc nhiên hết sức thấy cô bé hiếu động ấy chịu ngồi im cạnh Alexy khi cậu lên lớp.

Sau khi bài học kết thúc, bá tước Lendau đứng lên và nói:

- Alexy thân mến, cậu là một thầy giáo tuyệt diệu. Cậu sẽ làm cho cô Gisele trở thành một nhà thông thái[2]. Nhưng Helena và Gultram đang đợi cô ở đằng kia. Cô có thấy em gái tôi vẫy tay ra hiệu với cô không?

Cô bé ngước cặp mắt đầy luyến tiếc nhìn Alexy, rồi đứng lên, không vội vã đi đến với mấy cô cậu nhà Lendau, bạn chơi đùa với cô mỗi khi cô đến Runsdorf. Marysia đang pha café, cô nói với Heinrich:

- Rõ ràng là Alexy đang biến đổi em gái anh thành một cô gái biết điều. Chơi đùa không còn hấp dẫn cô ta như trước nữa.

- Tôi cũng tin là thế, bây giờ lúc nào cũng thấy nó cầm quyển sách trên tay. Ba tôi trước cũng vậy đấy. Mãi đến năm mười ba tuổi, ông mới chúi đầu vào học, ấy thế mà vẫn đuổi kịp thời gian đã bỏ phí.

- Ba anh có một trí thông minh đặc biệt, theo như những người biết ông nói. Bá tước Walther nói – Ông không được may mắn trực tiếp nhận xét bởi vì chúng tôi ít được gặp nhau. Tại sao không bao giờ thấy ông đi cùng với anh? Tôi rất sung sướng được gặp lại ông. Hồi tôi còn là một đứa bé lên bốn, tôi vẫn thường gặp ông ở đây.

- Vậy là cha tôi cũng có đến Runsdorf à? Heinrich ngạc nhiên hỏi.

- Rất thường xuyên là đằng khác. Anh không biết à? Tôi rất khâm phục con nguời đẹp trai ấy, ông tỏ ra rất thân tình đối với tôi và tôi cũng rất mến ông. Chính bà già Octavia đã nhắc lại với tôi như thế, vì về phần tôi, tôi xin thú thật là những kỷ niệm của tôi không được thật chính xác. Nhưng diện mạo tuyệt vời của ông Duntz vẫn còn mãi trong trí óc tôi. Về sau này, khi tôi gặp lại ông, ông đã là bố của một gia đình còn tôi mới là vị thành niên, tôi thấy ông chẳng khác gì trước kia… À, tôi còn nhớ, một kỷ niệm. Lúc đó tôi đang ở trong sân Runsdorf cùng với Octavia. Sau buổi đi săn về, ông Duntz cùng đi ngựa với cha tôi và dì tôi là Franziska. Ông bế tôi lên và cho cùng đi ngựa quanh mấy vòng sân. Tôi cười, tôi kêu lên: “Nữa, nữa”. Bỗng nhiên con ngựa ngoặt sang một bên rồi nhấc bổng hai chân trước lên. Việc đó xảy ra nhanh như một tia chớp. Lập tức ông Duntz chế ngự được con ngựa, ông nhảy xuống đất và trao tôi cho dì tôi. Dì tôi mặt mũi tái nhợt và run run nói: “Ông chẳng nên giữ con ngựa bất kham này làm gì, nguy hiểm lắm.” Dì Franziska yêu tôi lắm và tôi luôn luôn là cháu quý của bà.

- Ông Conrad chưa bao giờ nói cho tôi biết ông đã có những mối quan hệ mật thiết với gia đình ông, ông giáo nói.

- Chúng cháu là con mà cũng chẳng biết. Heinrich nói với vẻ ngạc nhiên. Ba cháu nói có quen biết bá tước Otto, nhưng cháu tưởng chỉ là những cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên.

- Ông không biết là ông ấy đã cứu mạng bà dì tôi à?

- Điều ấy tôi có biết, nhưng do một người lạ.

- Món ơn ấy còn mãi trong chúng tôi và tôi muốn được nói lại với ông. Tôi thường tự hỏi không biết vì lý do gì mà mối quan hệ giữa gia đình tôi và ông ấy bị cắt đứt.

Ở đây chẳng ai làm sáng tỏ được điều ấy. Nhưng Marysia không phải không nhận thấy vẻ kỳ lạ, lẫn với đau đớn và bực bội phát lộ trên nét mặt của ông Conrad Duntz mỗi khi có chuyện về lãnh chúa ở Runsdorf. Và ông nghĩ rằng có lẽ niềm kiêu hãnh của những người Lendau đã làm thương tổn đến ông Duntz cao thượng và tự hào, ông đã rút lui một cách xứng đáng và không ầm ỹ. Điều đó có thể giải thích việc ông từ chối không chịu xuất hiện ở Runsdorf.

Marysia bưng café đến cho cha cô và bác sĩ Berdeck. Bác sĩ đang ngẩng mặt nhìn trời vẻ suy nghĩ. Marysia láu lỉnh hỏi ông:

- Thưa bác sĩ, ông đang mơ mộng ạ?

- Không đâu cô ạ. Tôi đang nghĩ rằng, phải có tổ tiên thuộc giới thượng lưu thì mới truyền được cho cô bàn tay vàng kia.

Marysia khẽ mỉm cười. Bây giờ cô đã quen với tính hay vui đùa của ông già, và cả hai đều có khả năng đối đáp. Nhưng cho đến lúc này cô chưa từng làm việc đó trước mặt bá tước Lendau. Mặc dù vẫn chê bai những thành kiến của các ông chủ quý tộc, Marysia tự nhận thấy không được phép va chạm với họ khi không cần thiết, nhất là với bá tước và em gái ông, những người vẫn tỏ ra tự nhiên, giản dị, thân mật với gia đình cô. Vì thế cô không đáp lại lời nhận xét của bác sĩ và đến gần bá tước trẻ của Runsdorf mời ông uống café. Nhưng không hiểu đã có con ruồi nào châm ông già làm ông thích tranh luận. Ông nói thêm:

- Cô Marysia ơi, chắc cô muốn đáp lời tôi rằng ưu tú và tinh vi không phải là đặc quyền của giới quý tộc, mà còn của cả thường dân nữa chứ gì?

- Vâng, có thể. Marysia đối đáp với nụ cười hơi châm biếm. Ông đã chả thấy có những cô gái thường dân có thứ mà người ta quen gọi là hình dáng đế vương đấy thôi. Trong khi giới quý tộc có vô khối…

Cô dừng lời vì sự có mặt của bá tước. Mặc dù ông ta không thể nghĩ những lời nói đó ám chỉ mình hay những người trong gia đình mình, nhưng cũng có thể gây thương tổn.

Dù sao ông cũng chẳng nói gì ngoài một chút châm biếm thoáng hiện trên nét mặt. Ông giơ tay đỡ tách café Marysia nói và bình tĩnh nói:

- Rất nhiều người thuộc tầng lớp bình thường đấy là nói về thể chất… Thưa cô, tôi xin được tiếp lời cô và cũng không trái ý cô. Vâng, sự tầm thường về thể chất có tồn tại trong tầng lớp chúng tôi… Mà tôi công nhận là trong giới bình dân nhiều khi cũng sản sinh ra những bông hoa quý.

Ông bác sĩ khẽ chớp mắt, ông có thói quen làm thế trong những lúc quá ngạc nhiên. Bá tước vốn rất hà tiện lời khen. Tuy vậy những câu này phải chăng là nhằm vào Marysia Lienkwicz?

Nhưng thiếu nữ không phải là người ưa nịnh, cô không thấy điều đó. Cô trả lời một cách giản dị:

- Đó là điều không thể chối cãi được. Phải là bác sĩ Berdeck mới phủ nhận nó.

- Xin lỗi, xin lỗi, tôi không phủ nhận. Tôi chỉ nói khái quát là một số tư chất có thể lưu giữ mãi trong dòng giống quý tộc, nếu giữ được không để bị lai tạo.

- Khái quát… vâng có thể.

- Ôi, thật sung sướng khi nghe ông chấp nhận điều đó. Ông già nhỏ bé reo lên một cách láu cá – cùng với tư tưởng tân tiến của ông.

- Thưa bác sĩ – Heinrich mỉm cười nói – Ông vẫn còn ở trong thế kỷ mười bốn.

- Cũng như tôi thôi. Bá tước Walther nói với một nụ cười đượm vẻ cay đắng. Vâng, tôi biết là tôi là kẻ lạc hậu. Ai trong chúng tôi có lý, bảo vệ những gì còn lại cuối cùng của đặc ân hay ôm lấy những tư tưởng tiên tiến? Liệu những quan niệm đó có cứu được giới quý tộc khỏi cảnh tàn lụi đang đe doạ thiết chế cũ hay không? Phải chăng vẻ vang hơn là được ẩn náu trong những vinh quang quá khứ để tắt dần một cái tên, những tư tưởng và phong tục mà ngày nay không thể thiếu được, hơn là lao vào trong đám hỗn tạp với hy vọng hão huyền gìn giữ đội ngũ chúng ta trong thế giới?

Một thứ hoài nghi đau khổ lộ rõ trong giọng nói bình tĩnh.

Marysia không thể không có một thái độ phản đối:

- Giữa một người lính nằm úp mặt trên bãi chiến trường để chờ chết, bởi vì anh ta thấy không còn cơ chiến thắng và một người khác chiến đấu đến hơi thở cuối cùng một cách tuyệt vọng, ông đánh giá ai hơn ai, thưa ông bá tước?

Bộ mặt bá tước hơi nheo lại dưới cái nhìn của cặp mắt đẹp sâu thẳm, rồi trở lại với vẻ kiêu ngạo ban đầu, vị bá tuớc trẻ trả lời:

- Thưa cô, chúng tôi không thể hiểu nổi chúng tôi, ít ra là về chủ đề ấy…

Ông ngừng lại khẽ nhíu mày. Marysia theo dõi hướng nhìn của ông và thấy nữ bá tước Bianca tiến vào lối đi bên cạnh cùng với một người bé nhỏ mặc quần áo bằng thứ vải mịn màu hoa cà, đầu đội một chiếc mũ trắng rất rộng càng làm nổi bật bộ mặt nhỏ nhắn xinh xắn. Marysia nhớ lại bộ mặt ấy, đặc biệt là cặp mắt rất to và đen láy. Nhưng đôi khi mắt đang nhìn cô với vẻ ngạc nhiên khó chịu gần như có ác ý.

Bá tước thì thào:

- Bianca, nên tránh đi thì hơn… - Ông đứng lên và thong thả đi đến trước mặt hai tiểu thư.

- Vậy là em đã tìm được anh rồi. Tiểu thư Holberg reo lên và chìa tay ra. – Té ra bây giờ anh chơi trò đồng nội hả?

Bá tước cãi lại, giọng hơi châm biếm:

- Nói chuyện chốc lát với những người khách đáng yêu, vừa để hít thở không khí trong lành mà lại là đồng quê hả? Quả là tôi không biết… Các cô đến với chúng tôi đấy à?

- Không ạ, mẹ bảo em đến tìm anh về vì ở nhà sửa soạn dùng trà. Wilhelmine muốn cùng đi với em. Bianca nói.

- Vâng, em rất thích khu vườn cổ của nhà anh - Tiểu thư Holberg nói với một vẻ nhanh nhẹn duyên dáng. Quãng rừng trống này thích thật, và em lấy làm tiếc đã quấy nhiễu mọi người…

Nói thế nhưng vẻ mặt của cô ta chẳng có vẻ gì là hối tiếc.

- Tôi cần phải giới thiệu mọi người. Đây là thiếu nữ Laura và anh ruột là Heinrich Duntz, chắc là cô cũng đã gặp?

- Vâng, mùa đông này… Wilhelmine nói và giơ tay cho Laura và gật đầu đáp lại câu chào của Heinrich một cách nhạt nhẽo.

- Nhưng chắc là cô chưa biết cô Marysia Lienkwicz đây cùng ông giáo và con trai ông, cậu Alexy...Còn đây là tiểu thư Holberg, một người bạn cùng tu viện với em gái tôi…

Giọng nói cụt ngủn và chẳng có gì là thân mật. Marysia nhận thấy đối với cô gái xinh đẹp này Bá tước cũng có thái độ lịch sự cao ngạo mà cô đã thấy ở ông trong buổi gặp ông đầu tiên lúc mới đến, khi ông đi tiễn ông Holberg và con gái. Lúc chào Wilhelmine, ông giáo có nhắc lại cuộc gặp gỡ ngắn ngủi trong phòng quần áo, cô ta trả lời với vẻ thờ ơ khinh khỉnh:

- Vậy à, thế mà tôi chẳng nhớ gì cả.

- Tôi không ngờ là trí nhớ của cô lại đoảng đến thế. Bá tước Lendau nói.

Hướng về nhóm người đang đứng xung quanh, ông nói thêm với vẻ thân mật bất ngờ:

- Bây giờ tôi xin lỗi các bạn. Heinrich đừng quên thưa với ba anh là tôi rất mong đuợc thấy hai bố con cùng đi với nhau đến tôi chơi. Xin tạm biệt.

Ông nghiêng đầu trước Laura và Marysia. Một người quan sát viên có thể nhận thấy trong cái chào ấy có vẻ khính nhường, không hề có lúc nãy đối với Wilhelmine. Và cô gái xinh đẹp ấy có thể là quan sát viên, bởi vì mặt cô trở nên cau có, cặp mắt đen đanh lại nhìn Marysia trong mấy giây rồi quay đi đầu tiên sau khi đã chào một câu khá hỗn xược.

Walther hỏi giọng chua cay:

- Cô có vẻ vội lắm nhỉ?

Cô quay lại trả lời với một tia chớp trong mắt:

- Còn ông, ông bá tước, tôi thấy ông có vẻ luyến tiếc cái nhóm này lắm. Tôi thấy ân hận là cuộc đến thăm của tôi là nguyên nhân làm ông bực mình.

Giọng nói của cô ta châm chọc vừa khiêu khích. Nhưng lại nhìn bộ mặt lạnh lùng của vị bá tước trẻ với cặp mắt trìu mến.

- Cô cứ yên tâm, tôi sắp về lâu đài đây. Cô chỉ làm tôi bỏ lỡ một tách café thôi.

Wilhelmine cười:

- Phải chăng đấy là một mất mát. Lát nữa, Bianca sẽ đền anh một tách trà.

- Không thể ngon được bằng café của Marysia đâu, tuyệt lắm… Phải không Bianca?

- Ngon tuyệt. Và cô Marysia được trời phú cho cái tài là sờ vào đâu cũng thành công.

- Vậy là hoàn hảo. Wilhelmine nói một cách khô khan. Hừ, tôi nghi lắm… bà chị họ Ertein của tôi cũng có một cô giáo mà chị đánh giá là kỳ quan thứ tám và chúng tôi bị cấm không được phê phán dù chỉ là một thiếu sót rất nhỏ. Mọi người thử nghĩ mà xem, chị ta ngạc nhiên biết bao khi thấy một người cháu trai của chồng chị, rất giàu có và đang chuẩn bị một tương lai sáng lạn, đến nói với chị ta ý định muốn kết hôn với cô giáo nguồn gốc mờ ám ấy. Con ruồi ranh mãnh đã hoạt động khéo léo để bẫy cái con mồi béo bở ấy…

Wilhelmine bắt gặp cái nhìn của Walther dường như ông muốn nói: “Vì lý do gì mà cô nói với chúng tôi chuyện đó?” Cô đỏ mặt lên và thôi ngay.

Bianca khẽ nhún vai:

- Con người ấy hẳn là một kẻ mưu mô đàng điếm. Còn cô Marysia đây xuất thân từ một gia đình gia giáo có những đức tính quý báu về lý trí và tâm tình, lỗi lạc cả về tinh thần lẫn thể xác.

- Và rất trung thực, nhân hậu, tận tâm với mọi người, Walther nói thêm.

Wilhelmine liếc mắt nhìn bá tước. Nét mặt của Walther khó hiểu và cũng không thay đổi khi Bianca nói tiếp, không phải không có chút láu cá, vì cô biết Wilhelmine thường hay ghen với những phụ nữ xinh đẹp khác.

- Cùng với những thứ trời cho ấy, Marysia lại còn có vẻ quyến rũ và sắc đẹp như ta thấy đấy.

- Phải, cô ấy cũng không đến nỗi tồi. Nhưng còn thiếu những nét cân đối.

- Chẳng ai nhận thấy vì nhan sắc cô ấy hấp dẫn quá… Và cặp mắt mới tuyệt vời làm sao, nước da mịn màng làm sao.

Wilhelmine cắn môi. Nhưng có lẽ cô cũng thoả mãn vì thấy bá tước không tham gia vào sự hào hứng của cô em gái. Cô bình tĩnh lại ngay và bắt đầu kể sang một câu chuyện rủi ro của nhân vật có tiếng ở Dufelden, một thành phố gần đây. Lúc này hai cha con cô đang ở đấy, trong dinh cơ của đại công tước Josef.

Đằng kia, trong quãng rừng trống, bác sĩ Berdeck hỏi Marysia:

- Cô thấy tiểu thư Wilhelmine thế nào?

- Rất xinh, không phải bàn cãi.

- Một cô gái ngạo mạn, vừa mới giàu lên.

- Vừa mới?

- Vâng, quý tộc của họ cũng chỉ mới đây thôi. Bác sĩ giải thích. Bố cô ta là Job Holberg đã phục vụ trong ngành ngoại giao, từ đó được phong Nam tước. Khéo léo, mềm dẻo, mưu mô, hắn biết tạo cho mình trở thành cần thiết đối với đại công tước Josef, ngài đã giao cho hắn quản lý gia tài.

- Ông Nam tước ấy có giầu không? Ông giáo hỏi.

- Giầu lắm, và cô con gái lại vừa được thừa kế gia sản ông bác. Laura đáp. Thế là chị ấy trở thành một người thừa kế quan trọng. Bởi vậy, bà mẹ tên là Marchen muốn con gái mình kết hôn với bá tước Lendau.

Bác sĩ Berdeck chồm lên, tức giận nhìn Laura:

- Lấy bá tước Lendau. Làm sao cô có thể tiếp nhận cái điều phi lý do mụ Marchen sáng tạo ra. Tôi xin hỏi cô gái ấy lấy đâu ra dòng dõi quý tộc?

Heinrich nở một nụ cười hoài nghi, cãi lại:

- Hừ. Gia sản của cô ta sẽ xoá bỏ sự cách biệt.

Ông bác sĩ lườm anh thanh niên:

- Anh Heinrich, nếu anh cũng biết ông bá tước như tôi, anh sẽ không nói thế... ngu ngốc... xin phép anh cho tôi nói câu ấy. Tất cả vàng trên thế giới cũng không thể làm ông ấy quên được rằng ông ấy chỉ có thể kết hôn với người cùng quý tộc như mình.

- Nhưng nếu ông ta thích cô gái ấy?

- Cũng vậy thôi.. Tôi biết bá tước, một tâm hồn mới cương nghị làm sao?

Marysia nghĩ: “Ông ta sẽ phải dùng sức mạnh tâm hồn để chống lại những thiên kiến của gia đình. Lúc nãy ta không thể làm ông ta hiểu cách suy nghĩ của ta và rõ ràng là ông ấy đã phật ý. Ta không nói thì hơn. Chúng ta không cùng một tầng lớp xã hội, và như ông ta đã nói, chúng ta không thể nào hiểu được nhau… Tuy nhiên, giá mà sự so sánh ta đã không kìm được ấy, làm ông ta thấy rõ sai lầm mà chính ông ta là nạn nhân?”

Nhưng rồi Marysia nhún vai ngay và tự cho mình là điên rồ. Bá tước biết cách lo liệu lấy thân. Kết luận duy nhất của tấm lòng chân thật của cô có lẽ là tách ông ta với gia đình Lienkwicz.

Marysia nghĩ tiếp: “Như vậy ta chỉ buồn cho Alexy. Và cha ta sẽ tiếc một người học trò thân thiết, ân cần đến thế. Phải, ta không nói thì hơn… Tuy nhiên…. Không, ta chẳng ân hận gì cả. Ta đã làm tròn nhiệm vụ. Thế rồi, đúng, ta tin là bá tước Walther có tâm hồn cao cả không thèm hằn thù một sự đánh giá, hơi nóng nảy, nhưng không độc ác”.