Chương X
Lễ Noel sắp đến. Mùa đông khắc nghiệt về sớm đã phủ tuyết trắng lên các khu rừng và thung lũng. Thế rồi băng giá đến đông cứng tấm thảm trắng dày, và bây giờ bọn trẻ nhà Duntz phải dùng xe trượt tuyết để liên lạc với Runsdorf.
Trưa nay họ vừa mới đến và đang ngồi xung quanh ngọn lửa do Marysia đốt lên. Gisele má đỏ bừng vì chuyến đi ngoài trời, đã mở quyển sách đòi Alexy giảng bài. Đà học tập vẫn được giữ nguyên, và cô bé xưa kia lười biếng nay trở thành cô học trò kiểu mẫu.
- Này Heinrich, ba anh không muốn theo mấy anh em đến đây à? Ông giáo cất tiếng hỏi.
Từ một tháng nay, ông giám thủ đã đến chơi nhà ông giáo hai lần.
- Không ạ, lúc này ba cháu bận lắm. Nhưng tối nay ba cháu phải đi Dunfelden, sẽ đến đây chào bác, và tiện thể cho bác quyển sách đã hứa.
- Đúng rồi, hôm nay trong dinh đại công tước có dạ hội. Tiểu thư Laura có định tham dự không?
- Cần thiết phải đi, ba cháu bảo thế. Laura nói với một cái bĩu môi chán ngán. Nếu chị Marysia đi thay em thì tốt quá.
- Xin cảm ơn, tôi không thích đâu. Xem ra thì có vẻ hào nhoáng đấy, nhưng tôi thích ở trong cái xó của tôi hơn, vì tôi thấy hình như là những cuộc hội hè chính thức ấy nhảm nhí, vô vị lắm.
- Cô nói không sai đâu. Heinrich nói. Đúng là một khổ sai, có thế thôi… Ở đây tất nhiên chúng ta gặp nhà Lendau.
- Chỉ có bá tước và em gái thôi. Nữ bá tước Iolanthe ốm nặng lắm.
- Lại thế nữa. Bà già tội nghiệp ấy làm sao?
- Tôi cho là mệt mỏi, bị kiệt sức vì cuộc đấu tranh không ngừng để giữ vững hàng ngũ mình với mọi người và để nuôi sống gia đình với một con số gần như là số không.
- Nhưng như vậy rồi bà ta sẽ đi đến đâu? Một ngày kia các nguồn cung cấp cạn hoàn toàn… Tôi thấy ít lâu nay ông bá tước ủ rũ lắm. Người ta bảo ông ấy phải suy nghĩ nhiều và khổ não nữa.
- Vâng, có thể thật. Marysia lẩm bẩm.
Cô cũng đã nhận thấy điều đó. Ông ta sợ một biến cố gì ghê gớm chăng? Giả thiết ấy xem ra có thể chấp nhận được và cũng là lý do để giải thích nỗi chán ngán mỗi ngày một tăng thêm trên vẻ mặt Bianca, cũng những triệu chứng thất vọng mà Marysia thường chợt thấy ở cô.
- Và, người ta đồn rằng bá tước có thể cứu vãn được tất. Alexy nói với vẻ luyến tiếc.
Tiếng gõ cửa làm ngừng câu chuyện. Bá tước Walther tay cầm một tờ giấy.
- Tôi mang đến đây một lời mời, ông nói sau lời chào thân mật. Đồng thời, thưa ông giáo tôi muốn công bố với ông một phát hiện tôi vừa tìm thấy trong thư viện.
Ông giáo lập tức quan tâm và vội vàng hỏi:
- Về chuyện gì thế?
Bá tước đến ngồi cạnh Alexy và đưa cho ông giáo một tờ giấy đã ố vàng.
- Xin ông giáo xem đây… Tôi đang tra cứu đống giấy cũ thì nhặt được bản hôn thú của ông bác tôi, ông Eberhard. Tôi đã hoàn toàn quên mất tên bà vợ ông đã chết trước khi trở về Áo. Và bây giờ được biết tên bà là Ella Lienkwicz.
- Lienkwicz à, cha tôi cũng bảo tôi là ngành trưởng của giòng họ chúng tôi đã di cư sang Ấn Độ vào giữa thế kỷ mười tám. Chính bà ấy đã giữ những giấy tờ về nguồn gốc những người Lienkwicz. Xích mích với ngành thứ, bà cắt đứt mọi quan hệ. Vậy là tất cả đều khớp. Cuộc hôn nhân được tổ chức ở Bombay, như chứng tỏ trong giấy tờ mà ông đang cầm trong tay. Còn về đứa trẻ Boleslas, đã mất tích một cách bí mật, rõ ràng là con cháu của ngành trưởng ấy… Thật kỳ lạ, phát hiện cho thấy có sự thông gia giữa hai gia đình chúng ta.
Marysia hình như cảm thấy - phải chăng là do ảo tưởng – có một âm điệu vui sướng trong giọng nói của Bá tước.
Phải, đúng là ảo tưởng… Tại sao Bá tước Lendau lại vui sướng về cuộc hôn nhân không đăng đối ấy? Những thành kiến, nền giáo dục của ông tất nhiên phải làm ông khinh bỉ ông bác mới phải chứ.
- Tôi còn phát hiện điều này nữa trong thư viện, bá tước Walther nói thêm và đưa ông giáo hai quyển sách cổ mà kiểu đóng cũ đã bị hỏng. Quyển thứ nhất là quyển Thánh thi viết tay, quyển thứ hai là Kinh nhật tụng. Thưa ông giáo, tôi xin giao cho ông để ông tha hồ nghiên cứu… Bây giờ đến vấn đề mời… Bà cô tôi mời tiểu thư Lienkwicz tới dùng trà tại nhà bà.
Bà nữ tu sĩ, sau vụ mưu sát trong rừng, đã trở về Hội nữ tu sĩ và đã trở lại Runsdorf nhân dịp lễ Noel.
- Và tôi xin mời cả tiểu thư Laura Duntz nữa. Bá tước nói thêm. Bà cô tôi và Bianca sẽ rất vui sướng.
Về bà nữ tu sĩ thì anh em nhà Duntz không chắc chắn như thế. Trong những dịp gặp gỡ hiếm hoi với bà, dưới một vẻ bặt thiệp, bà tỏ ra lạnh nhạt thế nào ấy. Tuy thế trước sự năn nỉ nhiệt tình của bá tước, họ miễn cưỡng phải nhận lời, để Gisele ở lại tiếp tục tranh luận về lịch sử với Alexy và để ông giáo say sưa chìm đắm việc nghiên cứu hai tập sách quý.
Vào lúc bá tước đã đưa các vị khách đi dọc dãy hành lang mờ tối và sắp sửa mở cánh cửa phòng khách đỏ, một tiếng cười chợt vang đến tận tai ông. Bá tước nhíu mày, lẩm bẩm:
- Lại cái cô Wilhelmine Holberg…
Marysia khẽ rùng mình, khó chịu. Hai bố con Holberg đã mất mặt ở Dufelden kể từ ngày gặp họ gần Runsdorf. Viễn cảnh sắp gặp họ báo hiệu chẳng có gì là vui vẻ.
Họ ở đấy thật. Họ vừa mới tới vì thấy hãy còn đứng trước mặt bà nữ tu sĩ và Bianca. Trông thấy Marysia, Wilhelmine cắn môi và lườm mắt tức giận.
Cặp mắt Bianca sáng lên vui vẻ một chút lúc trông thấy các bạn trẻ nhà Duntz. Còn bà nữ tu sĩ dưới vẻ lịch sự đáng mến, không thể nào đoán biết bà bằng lòng hay không bằng lòng sáng kiến của cháu trai bà.
Marysia, sau khi trao đổi với bố con nam tuớc Holberg một cái chào cụt lủn, ngồi xuống khá xa họ, cạnh Bianca và mấy anh em nhà Duntz, còn bá tước ngồi giữa hai bố con Wilhelmine.
Nam tước nói:
- Cuộc tiếp tân tối nay của ngài đại công tước chắc sẽ rất tuyệt vời. Thưa bà, bà có định đến không ạ.
- Tôi đã trả lời không một cách thích thú. Nhưng buổi sáng nay công tước phu nhân có nhắn lời nhắn tôi hãy tạm ngừng cuộc sống tu hành, chỉ một lần này thôi. Do đó tôi thấy khó từ chối quá.
- Bẩm bà, như vậy không được đâu ạ. Wilhelmine kêu lên. Với sắc đẹp của bà, bà sẽ là nữ hoàng buổi tối nay.
Bà nữ tu sĩ nhíu mày và trả lời khá khô khan:
- Hãy xếp chuyện đó lại. Với một người đàn bà có tuổi như tôi, nó chỉ là thứ yếu.
Wilhelmine lắc đầu quầy quậy. Cô ta không thể hiểu nổi việc ở tuổi ngoại tứ tuần, người ta không còn ham muốn được mọi người ngắm nhìn mình nữa.
- Tất nhiên nữ bá tước cũng có mặt chứ? Nam tước hỏi Bianca.
- Chưa chắc tôi đã đi.
- Kìa, Bianca. Wilhelmine nói với vẻ trách móc. Cô từ chối mọi hoạt động xã giao sao.
- Có lẽ thế, nhất là những hội hè chán ngấy. Nếu là những buổi họp nhỏ thân mật thì lại khác.
- Vậy hãy chơi cho chúng tôi nghe một bản Sonat của Mozart hay Beethoven cùng với ông Duntz, một cây violon cừ khôi. Bá tước Walther im lặng từ đầu đến bây giờ mới nói.
- Tôi chỉ còn thiếu một vật, Heinrich nói, đó là cây đàn violon.
- Ôi, anh bạn thân mến, chúng tôi có, để tôi đi lấy.
Trong khi Walther đi lấy đàn, Bianca tiến đến chiếc tủ cổ bằng gỗ sên, trong đó xếp những sách nhạc. Cô giở chúng, và hỏi ý kiến Heinrich. Wilhelmine nói huyên thuyên không để ý thấy bà nữ tu sĩ đang tái mặt.
- Bà chủ nhà xinh đẹp của chúng ta hình như phải cảm rồi. Laura khẽ nói với Marysia.
- A, thứ ta cần đây rồi. Bianca reo lên, một bản sonat tuyệt diệu của Beethoven, bài tôi thích,… thưa cô cô có phần cho violon không ạ.
- Không, không có bản này,.. Bianca cô không thích nghe bản này…
Nữ tu sĩ quay về phía cháu gái, nói với giọng rắn chắc, hơi nhát gừng. Cặp mắt bà sâu xuống, hai bàn tay để trên thành ghế bành, run rẩy một cách rõ rệt.
- Kỳ lạ thật, Heinrich nói, bản nhạc hay thế. Tuy nhiên không phải chỉ có mình bà, cha tôi có vẻ cũng không chịu được. Vì vậy Laura và tôi không dám chơi bài này khi có mặt ông.
Bà nữ tu sĩ tựa người và lưng ghế và chắp hai bàn tay để trên đầu gối, vẻ kích động. Một sắc hồng ửng đỏ trên má bà. Rõ ràng bản sonat ấy gợi cho bà một xúc cảm kỳ lạ.
Bá tước quay lại với cây đàn violon. một lát sau khi hai nhạc sĩ chơi một bản nocturne của Chopin. Nghe tiếng nhạc, Marysia nghĩ thầm: “Họ chơi có hồn quá, nghệ thuật tuyệt diệu”.
Nhìn Bianca cô ngạc nhiên thấy trên mặt cô đượm vẻ hạnh phúc thường ít thấy ở cô. Dường như có một tia sáng mặt trời bỗng rọi sáng.
Vô tình quay lại nhìn Heinrich, Marysia thấy anh cũng được rọi sáng bởi một thứ ánh sáng nội tâm, và bị thu hút và niềm hân hoan thân tình, trong khi chơi, anh nhìn Bianca, như chính nàng đã gây cảm hứng cho anh.
Cô chợt nhớ đến mối thiện cảm đã thu hút hai người ngay từ đầu mối quan hệ giữa hai nhà Lendau và Duntz, hai người đó đều rất tốt và tính tình cao thượng: anh chàng Heinrich vui vẻ thẳng thắn, cô nàng Bianca tự hào và u buồn.
“Tội nghiệp Heinrich … và tội nghiệp Bianca. Marysia suy nghĩ với lòng trắc ẩn. Họ đang đi tới đau khổ vì không bao giờ… không bao giờ”.
Cũng vô tình cô tìm cặp mắt của bá tước Walther Lendau, và cô thấy ông ta cũng nhìn Heinrich và Bianca; cô thấy cặp mắt ông mỗi lúc một ảm đảm thêm.
Là người say mê âm nhạc, bá tước yêu cầu hai nhạc sĩ chơi thêm một bản nữa tuy làm thế là trái ý nam tước và trái ý bà nữ tu sĩ. Tiếng đàn violon chắc chắn đã tác dụng không tốt đến thần kinh bà. Bởi vì đôi khi, nhất là khi Heinrich trình tấu thật hay mấy giai điệu xúc động, bà hình như đang cố chống chọi không để người mình co rúm lại.
- Em phải chơi bài "Chiều tà" của Schuman cơ, - bá tước bảo em gái. - Em chơi hay nhất bài ấy.
- Quyển vở nhạc Schuman không có ở đây. Thưa cô, cháu có thể tìm thấy ở đâu ạ.
- Có lẽ cô đã xếp vào một góc nào đó. Để cô đi tìm cho.
Bà nữ tu sĩ rời ghế bành và bước sang buồng bên. Qua cánh cửa mở, Marysia trông thấy bà cúi xuống giá sách tìm kiếm một lúc rồi nghe tiếng bà gọi:
- Tiểu thư Marysia!
Marysia đứng lên và tới chỗ bà. Bà chỉ giá sách nói:
- Cháu làm ơn tìm giúp tôi quyển sách đó. Ít lâu nay mắt tôi yếu lắm. Đôi khi nhìn chữ mà không phân biệt được.
- Thưa bà, bà đã đi khám chưa?
- Không, chả cần!
Giọng bà lộ vẻ rất thờ ơ.
Khi lấy tập vở nhạc, Marysia làm rơi cuốn bên cạnh, một cuốn vở đóng rất khéo có trang trí một vành hoa bá tước, bên dưới ghi hàng chữ: "Tặng em gái Walburge, kỷ niệm của chị Mathilde".
- Walburge? Phải chăng là cô gái đã chết trong ngôi nhà này? - Marysia hỏi.
- Ngay trong căn buồng này.
- Số phận đáng buồn! Cha cô không yêu cô ta chăng?
- Tất nhiên là có chứ. Trong trường hợp đó, ông ta đã hành động như tất cả mọi người khác thuộc dòng họ Lendau. Và Walburge không phải là người con gái độc nhất chịu cảnh ấy. Nhưng như thế nào vẫn còn chịu đựng được, dù sao...
Những câu cuối cùng được thốt ra với một nỗi chua cay, đớn đau.
- Tuy nhiên, nữ bá tước Walburge đã vì thế mà chết, - Marysia nói. - Cháu thông cảm. Bắt buộc phải lấy một người không tương hợp quả là đáng sợ.
- Phải, tôi đồng ý với cháu. Với niềm tự hào giòng dõi, người ta có thể từ chối một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Nhưng sẽ là một khổ cực không thể chịu đựng nổi nếu bị ép buộc phải chấp nhận một cuộc hôn nhân đăng đối mà không hợp với ý mình. Vì vậy tôi hiểu Walburge đã chọn nhà tù cho đến chết.
Không, Marysia tự nhủ thầm, bà không hiểu đâu. Bà, một vành hoa hào nhoáng, và cùng với bà tất cả quá khứ nặng nề kiêu ngạo của những người nhà Lendau. Không có họ, Walburge đã không bị chết một cách sầu thảm như thế... Không có họ, Bianca sẽ chẳng phải chấm dứt một cách đau đớn giấc mơ vô ý thức của cô... Không có họ, tất cả những người Lendau này, rất có khả năng, sẽ không bị cúi đầu dưới những thành kiến hủy diệt.
- Vành hoa này thôi miên cô phải không? - Một giọng nói mỉa mai cất lên.
Marysia quay lại trông thấy cách cô mấy bước chân, bá tước Lendau và nam tước Holberg. Chính ông này vừa nói câu đó. Cô liền đáp lại cũng với giọng đó:
- Thưa ông, ông không phải là quan sát viên đâu. Tôi nhìn nó với nỗi bực tức thì đúng hơn, bởi vì cái tên đó nhắc đến số phận sầu thảm của một người con gái đáng thương.
- Phải, tội nghiệp Walburge! - Bá tước nói với vẻ cay đắng. - Không phải chỉ trong những gia đình quyền quý mới bị chế độ đẳng cấp bóp chết các trái tim và phá hủy tương lai. Nhưng quả thật là một điều bỉ ổi... bỉ ổi!
Bá tước nói một cách dữ dội làm cho bà nữ tu sĩ phải giật mình, lập tức bà đứng thẳng người lên ngạc nhiên nhìn cháu trai:
- Đó là một nghĩa vụ nặng nề cháu ạ! Nhưng đẳng cấp chúng ta không thể bỏ được. Cần phải chấp nhận mỗi khi cần đối mặt dù có phải đau khổ suốt đời.
Bá tước đã mở miệng toan phản kháng nhưng ông lại thôi và quay lại nhìn Marysia:
- Tiểu thư cầm tập nhạc Schuman phải không? Còn quyển của nữ bá tước Walburge đó có những bài viết cho phong cầm rất hay. Bianca chơi tốt lắm.
Họ đi sang phòng khách, bà tu sĩ toan bước theo, nhưng nam tước khẽ nói giọng chua chát:
- Rõ ràng là bá tước Lendau rất có cảm tình với gia đình Lienkwicz!
- Cũng rất xứng đáng, - bà nữ tu sĩ nói gọn lỏn.
- Ôi, tôi không ngờ! Nhưng cô gái thì được... vâng, cô ta tuyệt đẹp, rất hấp dẫn nữa, và...
Bà nữ tu sĩ nhìn ông ta với một tia chớp trong cặp mắt âm thầm tuyệt đẹp:
- Nam tước, ông nghĩ thế nào?
- Rất tự nhiên thôi! Khốn thay, đây không phải là lần thứ nhất người ta thấy một vị đại chúa công mê một cô giáo xinh đẹp và mưu mô...
Bà nữ tu sĩ giơ tay cắt đứt câu nói:
- Tiểu thư Lienkwicz không phải là người mưu mô, cũng không điệu bộ. Còn về cháu trai tôi, nó biết bổn phận của nó đối với dòng họ. Nó biết lánh xa một tình cảm không thể có được.
- Thưa bà, tình yêu đôi khi có thể áp đặt một cách chuyên chế.
- Người ta vẫn có thể làm chủ được nó.
Trả lời xong một cách kiêu kỳ, bà nữ tu sĩ bước vào phòng khách bên cạnh. Bianaca đã ngồi vào đàn Piano nhưng trông cô lại có vẻ ủ rũ. Cô tỏ ra mệt mỏi, biểu diễn không còn được say sưa duyên dáng như lúc nãy.
Wilhelmine nói với bà nữ tu sĩ:
- Thưa bà, liệu chúng cháu có hân hạnh được nghe bà đàn không ạ?
- Đã từ lâu tôi không chơi nữa, nếu có cũng chỉ cho bản thân và rất hiếm khi.
Chính trong một thời cơ rất hiếm ấy mà vào một buổi tối Marysia được nghe.
- Tuy nhiên, thưa cô, - bá tước Walther nói, - cô có một tài năng tuyệt diệu.
- Người ta cho là thế, - bà nữ tu sĩ đáp ngắn gọn.
Và bà lái câu chuyện sang vấn đề khác.
Lão Heintz bưng trà ra. Bianca đứng lên để hầu trà nhưng lập tức cô lại ngồi xuống.
- Tôi đau đầu quá! Đề nghị Marysia thay tôi.
Cặp mắt ghen tuông của Wilhelmine nhìn theo Marysia đang đi đến bàn trà. Không thể nào không nhận ra trong dáng đi của cô vẻ kiều diễm kỳ lạ, trong cử chỉ của cô có một nét duyên dáng rất tự nhiên. Cô gái bình dân ấy hoàn toàn thích hợp với khung cảnh thượng lưu này. Một ý nghĩ như vậy khơi dậy nỗi căm hờn trong Wilhelmine đến độ làm cô quên mất phép lịch sự.
- Không, hôm nay tôi không uống trà. Cho tôi một cốc nước đường! - Cô ta nói và hẩy tách trà Marysia bưng tới.
Marysia đỏ mặt, một ánh chớp lóe lên trong mắt. Nhưng bá tước Lendau đã đứng lên giơ tay và kéo mạnh dây chuông đồng thời lên giọng hơi bực tức:
- Không bận gì đến tiểu thư Lienkwicz. Heintz sẽ mang một cốc nước đường cho nam tước tiểu thư.
Đến lượt Wilhelmine đỏ mặt tía tai. Mọi người ngừng câu chuyện và đưa mắt nhìn cả ba nhân vật trẻ tuổi ấy. Marysia nén xúc động, tiến đến Laura Duntz để mời cô tách nước đã bị Wilhelmine từ chối. Ngay lập tức, nam tước Holberg nối lại được một cách khéo léo câu chuyện bị bỏ dở. Tuy vậy, trong lòng ông thích thú với hành động của cô con gái. Vẻ thoả mãn sáng lên trong mắt ông trong lúc ông lén nhìn bà nữ tu sĩ đang bận tiếp khách, trên trán bà có một nếp nhăn biểu lộ sự phật ý. Bá tước Walther đứng tựa vào lò sưởi, hai tay chắp trước ngực, miệng ông hé nở một nụ cười châm biếm và nụ cười đó chỉ mất đi lúc Marysia đến mời trà.
- Cám ơn tiểu thư và xin lỗi! - Ông khẽ nói và đưa mắt chỉ Wilhelmine đang bực tức khuấy thìa trong cốc nước đường Heintz vừa mang ra.
- Walther! - bà nữ tu sĩ nói với giọng khá khô khan. - Nhắc giùm cô tên ông giám thủ, bạn cha cháu mà hôm vừa rồi cháu đã gặp...
Bá tước lại chỗ bà và Marysia trở lại chỗ ngồi. Cô ngồi đấy cho đến khi anh em Duntz ra về. Cô từ giã bà nữ tu sĩ, bỗng thấy bà trở nên rất lạnh lùng.
Về đến nhà, cô thấy cha và Alexy đang ngồi cạnh ông mục sư mới thay cho cha Malhen vừa mất vào tháng trước. Một thời gian trước khi từ trần, cha đã vời đến một giáo sĩ quen biết từ lâu để thay mình. Cha Johann trẻ hơn bạn ông mười lăm tuổi. Bá tước Lendau, theo lời đề nghị của người sắp chết, chấp nhận sự thay thế đó và mọi người ở Runsdorf và các vùng xung quanh đều ca ngợi lòng tốt, đức nhân từ và trí thông minh của ông cha mới.
Ngay từ lúc đầu cha Johann đã tỏ mối cảm tình đặc biệt với ông giáo và các con ông, có lẽ do nguồn gốc Ba Lan của ông.
- Marysia, sao hôm nay con không ở lại lâu bên ấy? - Ông giáo hỏi.
- Thưa ba thế là đủ rồi ạ! Hai bố con nam tước Holberg cũng có mặt bên đó, và con vốn không có nhiều cảm tình với họ. - Hướng về vị linh mục, Marysia nói thêm, - Thưa cha, cha tốt quá đã đến chơi với ba và em con.
- Nhưng cha thích thế. Hai ông già nói chuyện với nhau về ngôn ngữ học...
- Vậy là do công của bá tước Lendau đã mang lại quyển sách quý. Nhưng ông ấy quên không lấy lại bản đăng ký hôn thú của ông bác, Marysia ạ! Phải nhớ trả ông ấy.
Ông giáo vừa nói vừa cầm lấy tờ giấy đã ố vàng.
- Thưa cha, cha có thể tưởng tượng được là bá tước Eberhard Lendau lại kết hôn với một phụ nữ giòng họ Lienkwicz. Người cháu vừa mới biết do tờ giấy này.
Trời đã ngã về chiều, cha Johann ngồi trong một góc tối. Tuy vậy, Marysia tưởng như trông thấy ông rùng mình.
- Thật hả? - Cha nói vẻ thản nhiên lịch sự. - Có lẽ ông giáo hân hoan về cuộc thông gia ấy?
- Hân hoan?
Marysia khẽ mỉm cười hài hước:
- Tại sao vậy? Trước hết chúng tôi không biết người đàn bà ấy có phải thuộc cùng một giòng họ với chúng tôi không. Thế rồi, dù bà ấy có vinh dự tên là nữ bá tước Lendau, thì đối với chúng tôi cũng chẳng có gì là quan trọng.
- Vâng, vinh dự đó chỉ là hão huyền và mong manh! - Cha cô nói với giọng hơi thay đổi. - Ông thấy đấy, thà tên là Lienkwicz còn hơn là Lendau.
Nói xong, ông ngừng lại và im lặng một lúc, trầm ngâm trong một suy nghĩ u buồn.
Marysia lại gần cửa sổ và tỳ trán vào tấm kính. Môi cô lẩm nhẩm một cách vô tình:
- Thà tên là Lienkwicz còn hơn là Lendau... Tất nhiên, - và hơi buồn bực, cô quay về buồng riêng.