Hậu ký

Câu chuyện này thực ra đến từ một trải nghiệm cá nhân của bạn tôi.

Vào tháng Bảy năm 2015, cô ấy ngủ trưa trong phòng kiểu Nhật ở nhà, đương lúc mơ màng thì nghe thấy có người đang nói chuyện. Âm thanh giống tiếng phát thanh, nghe như từ chương trình ti vi ở dưới tầng vọng lên, nhưng nội dung lại không đúng lắm. Giọng nói đó giống như đang bình tĩnh tường thuật tin tức: “Có người ngược đãi động vật nhỏ đến chết ở ngõ sau trong thời gian dài.” Đồng thời mô tả kỹ quá trình và cách thức ngược đãi.

Sau đó, một tràng tiếng bước chân giẫm lên sàn gỗ vang lên, những tiếng thình thịch thình thịch dần dần đến gần. Cả người cô ấy không cử động được, chỉ có thể liếc thấy qua khóe mắt một bóng đen như tín hiệu nhiễu đang lại gần. Sợ hãi nhưng lại không thể chạy trốn, cô ấy đành nhắm chặt hai mắt, nào ngờ bóng đen ấy lại đè lên ngực cô - Theo Cô miêu tả, “con ma đó” rất ma mãnh, định khiến cô không thể hít thở được.

Sau khi lấy lại ý thức, cô ấy lập tức lao xuống tầng, ngồi ngoài cửa đợi người nhà về. Lúc đó tôi đang đăng truyện dài kỳ Tường nữ lên Facebook, Cô ấy lập tức kể với tôi chuyện này, ngụ ý là, đọc Tường nữ nó đã khiến cô ấy nghĩ ngợi lung tung, từ trường chuyển âm, vì vậy thu hút những thứ dơ bẩn. Tôi nửa tin nửa ngờ, chỉ biết an ủi cô ấy đừng nghĩ ngợi quá nhiều, chuẩn bị thi cho thật tốt.

Nói thật, tôi không hoàn toàn tin những gì cô ấy nói. Vì kỳ thi bác sĩ quốc gia đang đến gần nên khó tránh khỏi việc liên tưởng đến chứng “tê liệt khi ngủ” (sleep paralysis). Chứng bệnh này gọi nôm na là “bóng đè”, phần lớn có liên quan đến áp lực của cuộc sống, ngoài “tỉnh giả”, có lúc còn xuất hiện ảo giác thính giác và thị giác. Sau khi kỳ thi kết thúc, quả nhiên cũng không nghe cô ấy nhắc đến giọng nói đó nữa.

Nhưng tôi đã lầm.

Sau khi tốt nghiệp và lấy được bằng bác sĩ, cô ấy đến Đài Bắc làm việc, hiếm khi về nhà, chỉ duy trì liên lạc với người nhà qua điện thoại. Vốn dĩ cô ấy đã dần quên chuyện đó, nào ngờ trong một lần tán gẫu, bà nội nặng tai của cô bảo rằng chứng ù tai của bà gần đây trở nặng, nửa đêm sẽ nghe thấy tiếng người xem ti vi ù ù ù, giống như có rất nhiều người cùng lúc nói chuyện, ồn ào đến nỗi bà không ngủ được, đành phải dậy uống thuốc ngủ. Bà rất căng thẳng, bèn thuật lại tình hình nghe thấy âm thanh lúc đó. Điều lạ lùng là, những người bề trên tin thờ Đạo giáo trong gia đình dán bùa chú vào phòng ăn, âm thanh đó liền biến mất.

Sau đó, cô ấy hy vọng tôi viết những trải nghiệm này thành tiểu thuyết, tôi vốn rất hứng thú với những điều kỳ lạ bên trong nó, liền vui vẻ đồng ý.

Có điều, tôi mãi vẫn chưa tìm được cách vào đề, rất sợ sẽ viết hỏng câu chuyện này, nên đành tạm gác lại. Trong dịp này, tôi đã viết một cuốn tiểu thuyết gián điệp siêu dài mà tạm thời chưa thể công bố; tôi cởi bỏ chiếc áo blouse trắng, từ một bác sĩ chuyển thành một người sáng tác toàn thời gian; tôi còn quen những người bạn mới với những nền tảng văn hóa khác nhau... Cuối cùng, sau tròn một năm, cảm hứng sáng tác đã tìm đến tôi. Nhưng điều làm tôi bất ngờ là, không phải sách, cũng không phải phim, mà là một món ăn độc đáo đã khơi dậy cảm hứng cho tôi.

Món ăn này có cái tên ngộ nghĩnh là: “Nyonya”, là một kiểu nấu ăn của các nước Đông Nam Á như Singapore, Malaysia, mùi vị khá nồng, sử dụng các gia vị của Malaysia như hoa gừng, bạc hà, sả, rau răm để làm nước sốt đặc sệt, phối hợp với các thực phẩm truyền thống của người Hoa như thịt lợn, kết hợp những nét đặc sắc của ẩm thực Trung Quốc và Malaysia.

Thực ra từ “Nyonya” bắt nguồn từ từ “Baba Nyonya” trong tiếng Mã Lai, dùng để chỉ hậu duệ của di dân Trung Quốc bắt đầu định cư ở Melaka và Indonesia từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 17, đàn ông được gọi là Baba, đàn bà thì được gọi là Nyonya. Những di dân này chịu ảnh hưởng của văn hóa Mã Lai bản địa, phát minh ra món Nyonya trọn vẹn cả màu sắc lẫn hương vị. Bối cảnh lịch sử của món Nyonya làm tôi không khỏi nhìn kỹ lại bản thân từ một góc độ mới.

Hòn đảo Đài Loan mà chúng ta đang sống, bao lâu nay đã chịu sự cai quản, đô hộ, kiến thiết của nhiều chính quyền khác nhau, mà chính quyền khác nhau thì có nghĩa là các văn hóa khác nhau, các ý thức hệ khác nhau đã bén rễ, nảy mầm, lớn mạnh trên hòn đảo này; đồng thời nó cũng nhắc nhở chúng ta, xã hội này do các nhóm người khác nhau cấu thành.

Ví dụ như tôi, là hậu duệ của Khoai lang (người bản xứ) và Khoai môn (người ngoại tỉnh); ví dụ như cô gái đóng góp câu chuyện này, là hậu duệ của người bản xứ với thổ dân. Trên người chúng tôi chảy dòng máu của các nhóm người khác nhau, miệng thì nói tiếng mẹ đẻ của các nhóm người khác nhau, bối cảnh văn hóa cũng giống như món Nyonya, có nét truyền thống mà đa dạng.

Điều đáng tiếc là, chính quyền mới thường gây ra những tổn thương khó có thể xóa nhòa đối với xã hội và những dân tộc ban đầu, những tổn thương này dần dần biến thành những vết thương tiềm ẩn, sẽ luôn đau âm ỉ trong quá trình khép miệng. Ngoài ra, giống như những gì Baba Nyonya phải đối mặt, những người mang ý thức hệ rõ nét của xã hội cũ, dường như lo những “đứa trẻ lại” này sẽ quên mất tổ tiên, quen dùng lập trường chính trị cứng nhắc của quá khứ để chia cắt chúng, thậm chí đến giờ xã hội của chúng ta vẫn không thể thoát khỏi những bóng ma đến từ thời đại cũ.

Có lẽ không phải ai cũng chấp nhận được quan điểm như nồi lẩu tả pí lù này, tương lai toàn cầu hóa cũng không thể hoàn thành trong một sớm một chiều, nhưng mấu chốt là, nếu có thể có thêm nhiều người chấp nhận thế giới của chúng ta do các chủng tộc khác nhau, các ngôn ngữ khác nhau, các văn hóa khác nhau cấu thành, thì tính tất yếu của chiến tranh dường như ít hơn một chút; và thông qua tiểu thuyết, việc tôi có thể làm đường như cũng nhiều hơn một chút.

Sau khi viết xong, tôi gửi câu chuyện này cho cô ấy xem. Ban đầu cô ấy không dám đọc, nhưng đọc xong rồi thì cô ấy lại cảm thấy hài lòng đến không ngờ, có thể vì đã nhận được chút xíu đáp án về “giọng nói đó” từ câu chuyện, nhưng tôi luôn hy vọng, trong câu chuyện này còn - những thứ khác có thể mang lại can đảm sống cho độc giả.