Chương 12

Lòng tin cậy của con gái làm ba phấn khởi thếm. Chiều ngày hôm sau, bà đến nhà Tào Chân trong một hoàn cảnh trên đe dưới búa, vừa vặn trước khi trời tối, để có thế ngắm nhìn vườn tược. Bộ trưởng Tào Chân cùng vợ ra tận cổng đón Lương phu nhân. Bà ta là vợ kế. Vợ trước của ông là một người đàn bà Pháp. Phong dằn giọng xác nhận:

- Để bọn trẻ khỏi bị ảnh hưởng bởi những thành kiến của các người già.

Diễm cũng lên tiếng bênh vực lập trường của Lưu Phong:

- Thế ngày trước, con trai không rời bỏ cha mẹ để di cư ra nước ngoài đấy là gì? xinh đẹp, và rất phù hợp vai trò phu nhân một bộ trưởng. Nàng cũng biết chồng có tình xưa với Lương phu nhân, nhưng vì nàng trẻ hơn bà những hai mươi tuổi, nên nàng chẳng cảm thấy ghen tuông chút nào. Nàng tiếp ba một cách thật kha ái, rồi kín đáo lánh mặt, viện cớ đi coi người làm sửa soạn cơm đãi khách.

Tào Chân mời Lương phu nhân ra ngồi uống trà tại nhà mát ngoài vườn để ngắm các luống hoa chân thành què quặt để buộc phải quanh quẩn ở nhà. Ít ra thì không phải là trường hợp của chị, mà em cũng không. Già, trẻ bây giờ trong thâm tâm đều bằng miền Bắc này mà ông cũng trồng được tre.

- Đúng vậy, tôi phải trồng chúng vào một chỗ khuất gió ở góc vườn. Thiếu chúng, tôi không thể chịu được.

Lương phu nhân mỉm cười:

- Nếu ông không chịu được, thì ông sẽ được. Ông luôn luôn là như vậy.

Tào Chân đáp một cách ranh mãnh:

- Ngoại trừ một trường hợp duy nhất. Lương phu nhân cười:

- Vậy ông chẳng bao giờ quên được sao?

- Không bao giờ, - ông đáp qua ánh mắt long lanh.

- Thật là khờ dại! - Lương phu nhân khẽ than như vậy, nhưng với một giọng thật dịu dàng, vì còn phải khuyến khích thái độ tươi vui của ông bộ trưởng.

Trực giác rất bén nhạy, bà biết đề cập một cách khéo léo đến những vấn đề ba tha thiết; không những về trường hợp của người con rể bà, mà còn về tình trạng đất nước nữa. Nhưng lúc này hãy còn qua sớm để đề cập đến những vấn đề nghiêm trọng này. Nên đợi đến lúc dùng cơm xong thì hơn. Thế nhưng, nếu đợi đến lúc ấy ông ta sẽ kém phần tinh tường, hoặc sẽ khó chịu vì nặng bụng, thì sao? Nhưng mà không, ông là một người sành ăn, chứ không là người ham ăn. Thật vậy, khoảng ba giờ sau đó, khi đã ăn xong bữa cơm gồm bốn món, Tào Chân từ từ ngả người dựa vào lưng ghế và bắt đầu nói bằng tiếng Pháp; đó là dấu hiệu ông ta đang thả hồn nghĩ đến những cảnh khó khăn hiện tại, khi không nên bỏ qua bất cứ một phương cách nào để chống lại bọn đế quốc Tây phương, thì đất nước không thể phí phạm thì giờ mới xảy ra ngày hôm qua. Tiện dịp, bà không quên ngỏ lời khen bữa cơm chiều nay. Tiếp đó, bà quay sang người vợ trẻ của Tào Chân, và lại dùng tiếng Trung Hoa để xin bà ta thứ lỗi. Người thiếu phụ phá lên cười xác nhận rằng, tuy không hiểu một chữ Pháp nào, nhưng bà ta lại thích nghe nói tiếng Pháp, vì nghe giống như tiếng ga vịt kêu, nên ba lấy làm thú vị.

Ông bộ trưởng cũng cười rộ lên:

- Đúng vậy, thưa bạn chí thiết. Tôi cam đoan là nàng đơn sơ như một đứa trẻ, và không bao giờ biết nói dối. Mỗi khi nghe nói tiếng Pháp là nàng cười ngất. Nếu nàng buồn, thì đã chạy đi chỗ khác giải trí rồi. Nàng là người rất dễ vui.

Ông lại nói tiếng Pháp và hướng cuộc nói chuyện theo ý mình.

- Thưa phu nhân, bà là bạn chí thiết của tôi. Tôi có cảm tưởng là từ ít lâu nay ba hoan nghênh một cách dè dặt những điều đang thực hiện cho dân chúng. Tôi muốn nói trên bình diện quốc gia, và do chính phủ đảm trách. Điều này cũng không mấy nghiêm trọng, nếu chúng ta không đang ở trong một giai đoạn khó khăn nội bộ, vào lúc mà những lời chỉ trích làm chúng ta khó chịu; dĩ nhiên đây chỉ là một giai đoạn tạm thời, nó sẽ chấm dứt khi đất nước được an ninh hơn.

- Vậy ra ông tin tưởng một ngày kia chúng ta sẽ được an ninh sao? Nhưng muốn có an ninh, điều kiện tiên quyết là phải thành công, có phải thế không?

- Phải chăng bà muốn nói rằng sự thành công của chúng ta không được trọn vẹn? Tôi đồng ý chúng ta đã phạm nhiều lỗi lầm, nhưng xin bà vui lòng hiểu cho, tại sao lại như vậy. Vào lúc chúng ta cần đến viện trợ kỹ thuật nhất, thì người ta lại không dành cho chúng ta loại viện trợ này. Chúng ta làm chủ được mình một cách anh dũng, nên coi thường vấn đề bất thân thiện với người Nga...

Lương phu nhân ngắt lời:

- Mối hận thù, hận thù truyền kiếp của chúng ta.

Tào Chân đưa tay lên làm một cử chỉ rất phong nhã để xác nhận là thinh suy nghĩ. Lương phu nhân đã tận tình giúp đỡ, nhưng vẫn chưa đủ. Cuối cùng, chàng khe nói:

- Tôi phải sửa soạn mới được.

Viên công cuộc kỹ nghệ hóa. Ngay năm 1956, những bất đồng ý kiến đầu tiên đã xảy ra rồi. Hai năm sau, Khrouchtchev, ke thù của chúng ta, đã rút hết các chuyên gia về, chẳng đếm xỉa gì đến những khó khăn của chúng ta. Chắc bà cũng không quên là Tưởng Giới Thạch đã lợi dụng triệt để sự xích mích giữa chúng ta và các người Nga. Các phản lực cơ của Tưởng Giới Thạch do Mỹ chế tạo đã tấn công các phi cơ của ta trên không phận Đài Loan, bởi vì các người Nga - à, mà sao lại kêu là các người - vì Nga xô đã từ chối trang bị hỏa tiễn “không đối không” cho các chiếc Mig của ta. Kể từ đó, chúng ta không được viện trợ về kỹ nghệ cũng như về kỹ thuật nữa. Chúng ta phải học lấy một cách chật vật tất cả những gì về kỹ thuật mới. Đấy là lý do tại sao chúng ta đã quyết định “Bước Tiến Nhảy Vọt” vào năm 1958. Phải chăng đó là một thất bại? Đúng và không đúng, xét về mặt kỹ thuật thì đúng, nhưng dân tộc ta cũng đã hiểu là cần phải có một nền kỹ nghệ tân tiến. Còn về phần chúng ta, chúng ta cũng hiểu lợi khí chính của chúng ta là “dân tộc và quốc gia”. Bởi thế Mao Chủ tịch mới hạ lệnh thành lập các công xã. Người đã chuyển trách nhiệm cho nhân dân.

Lương phu nhân hỏi một cách tế nhị:

- Nhưng cũng là một sự thất bại nữa, phải không ạ? Tào Chân ngồi thẳng người lên và nhún vai:

- Mọi sự đã diễn ra một cách tốt đẹp. Chúng ta hết bị lệ thuộc vào Nga rồi. Xin ba đừng quên câu cách ngôn xưa: “Không thế có hai mặt trời chung trong một bầu trời”. Mặt trời phải là chúng ta. Tôi xin tiết lộ cho bà hiểu bí mật sau đây...

Ông ta nghiêng người nói nhỏ vào tai bà...

Tào Chân ngưng nói để nhổ nước bọt vào chiếc khăn tay giấy, rồi bỏ vào một cái bình để dưới gầm bàn. Lương phu nhân vẫn lắng nghe, nhưng tinh thần rất tỉnh táo để canh chừng, vì Này, cưng của mẹ...

Vừa nói, nàng vừa với lấy một chuỗi hạt trai lớn để trên bàn, và đưa cho nó.

Trần Sung nói tiếp, tiếp, mắt không rời khỏi con:

- bản của chúng ta đã than phiền rằng, với những cơ sở riêng, họ không thể sản xuất được những dụng cụ bằng sắt re hơn và tốt hơn những dụng cụ chê tạo tại các lò đúc của nhà nước. Gần hai ngàn năm về trước, chúng ta đã thí nghiệm các công xã, mà Khổng Tử và Mạnh Tử đã tố cáo là “chính sách khai thác quần chúng”. Và ngay như bọn Quốc gia kia, mà người Mỹ khơ dại đã bảo về hết mình, họ cũng đã theo chính sách quốc hữu hóa các cơ xưởng kỹ nghệ. Chủ tịch của chúng ta đã làm gì nếu không là dùng chủ nghĩa Cộng sản làm phương tiện để quay trở lại các tập tục vương giả ngày xưa.

Thời cơ thuận tiện đã tới. Ba đã lắng nghe một cách chăm chú và ngoan ngoãn. Bây giờ đến lượt bà lên tiếng:

- Đúng vậy. Tuy nhiên, tôi thiết nghĩ, có một điều cần phải xét lại khi thi hành.

- Vậy à? Điều gì thế, thưa bà?

Lương phu nhân làm ra vẻ ngập ngừng.

- Phí phạm số vốn nhân tài của chúng ta bằng cách gởi đến làm việc tại các hầm mỏ một nhà bác học, một nhà vật lý sáng chói, một chuyên gia về kỹ thuật tân tiến, có phải là một điều hợp lý hay không?

Tào Chân nhìn bà không chớp mắt, rồi pha lên cười.

- Ôi, đàn bà! Ba mưu mẹo thật! Bà biết dùng những đường lối quanh co để đạt tới mục đích, biết tóm tắt trong một câu hỏi nhỏ, trọn ý nghĩa câu chuyện của tôi; bà tài tình thật. Vậy thì thưa bà, bà nói phải: điều này không hợp lý. Đó là một sự phí phạm. Lúc ấy tôi đã không dằn được cơn nóng giận. Hơn nữa, anh ấy đã bị trừng phạt đủ rồi. Anh ấy đã hiểu làm việc với sức lao động của chính mình là như thế nào. Tôi sẽ ra lệnh cho triệu hồi anh ấy về tức khắc.

Lương phu nhân chỉ giản dị nói:

- Cám ơn ông. Bây giờ có lẽ nên mời bà vợ xinh đẹp của ông vào.

Thật thế, ba này lánh mặt cũng kha lâu rồi. Trước khi nhấn chuông gọi người làm đi mời vợ, Tào Chân nhìn Lương phu nhân với một vẻ vừa thích thú vừa mơ màng. Ông nói:

- Bạn của tôi ơi! Bạn chẳng có gì thay đổi cả. Lương phu nhân công nhận:

- Ông nói có lý. Thật vậy, tôi không thay đổi gì hết.

Ông bộ trưởng lại khen:

Gần khu ngoại thành, những cao ốc tân kỳ từ năm đến tám tầng lầu mọc lên sừng sững, với thang máy, bao lơn, điện, nước. Có cao ốc đang xây cất dở dang, có ngôi đã hoàn thành. Lương phu nhân dừng chân đứng trước một cao ốc, và yêu cầu người gác dan cho vào coi một căn hộ trong đó.

Hắn nói:

- Ba sẽ không thích đâu. Những loại cư phòng này hợp với giới trẻ, chứ không hợp với người lớn tuổi như bà.

Lương phu nhân nhận thấy những căn phòng giống như những cái hộp, bếp thì nhỏ xíu, nhưng cũng có phòng cũng vui lòng. Trần Sung nghĩ đến từng người trong bọn họ, đến chuyện đời của họ, đến những điều họ hằng hy vọng cho đến ngày mà vì tổ chức tồi tệ, lồng chim treo lơ lửng giữa trời này được.

Tối hôm đó, khi trở về còm, họ vẫn sống sót với một nắm rau dại, một chùm trái hoang; họ thường nói với nhau: “Chúng mình đã quen với sự đói khát mà!”

Trần và thay áo quần sạch, chàng ra làm việc ngoài vườn. Vừa thấy bóng bà, chàng đã vội và chạy ra chào. Chàng đưa cả hai tay ra bắt tay bà theo kiểu Mỹ.

Hãnh diện vì đã vận động được cho chàng trở về, Lương phu nhân khẽ reo lên:

- Ồ! Anh đã được về đấy à?

Chàng đáp:

- Đó là nhờ công ơn của mẹ.

Hai người sánh bước qua sân, vừa đi chàng vừa kể cho bà hay sáng nay, ngay sau khi bà đi tham quan thành phố, thì chàng được tha về. Chàng ở nhà suốt với gia đình, và giờ đây chàng đang bận chăm sóc vườn tược. Mai đang dỗ con ngủ.

Khi họ đã an tọa trong phòng khách, Trần Sung nói:

- Con bị đưa đi lao động cải tạo, con không lấy làm buồn, vì con đã học hỏi được nhiều điều hay. Bây giờ con là một nhà nông có kinh nghiệm, và được biết thếm nghề thợ mỏ nữa. Nhưng điều quý nhất mà con đã học được, là về những gì liên quan đến đồng bào của con.

Lương phu nhân cảm thấy có nhiều cảm tình với người con rể của mình. làm bánh và làm mì”.

Bà đã không phải là một người Trung Hoa thuần túy, nếu ba không cảm thấy mãn nguyện phần nào, một sự mãn nguyện mà có những nét đặc biệt nam nhi và hấp dẫn.

Khi Diễm từ bệnh viện về, có một thanh niên đi theo. Nàng giới thiệu chàng tên là Lưu Phong. Lương phu nhân cảm thấy mệt mỏi, bà cáo lui và hẹn sẽ gặp họ lại trong bữa cơm chiều.

Cơm nước xong, trời hãy còn nóng bức vì mới bắt đầu vào hè. Diễm đề nghị mọi người ra sân ăn tráng miệng trái dưa đầu mùa mà lão Vương đã treo trong giếng nước cho mát.

Họ đặt đũa đứng dậy. Những người trẻ tuổi nhường bước để Lương phu nhân đi trước, và mời bà ngồi vào chiếc ghế bành tốt nhất ngoài vườn.

Bà ke trong việc trả giá, mặc cho Chu San nhăn nhó kêu đắt.

- Thưa bà, giá trứng cao như vậy làm sao mà mua nổi? Bà vặn lại:

- Mà.

Trần Sung liền đáp:

- Chúng con cần phải có mẹ. Còn như vấn đề bình đẳng... bàn tay cũng phải có ngón ngắn ngón dài chứ. Mỗi người đều có địa vị riêng của mình.

Họ ngồi đông đủ ngoài trời. Vì không có ghế, hai chàng thanh niên phải ngồi trên thềm đá. Lão Vương mời mỗi người ăn một lát dưa hấu. Họ thưởng thức miếng dưa hấu đỏ tươi và nhả hạt đen xuống đất. Một cảm giác thoải mái đang ngự trị giữa mọi người, trước là vì Trần Sung đã được tha về, đã lưu ý nàng:

- Em yêu bé nhỏ của anh ơi! Anh đã dặn em là không nên gởi thực phẩm về cho gia đình của chúng ta ở bên đó mà!

Chàng không mấy quan nhiều triển vọng tốt đẹp. Tại miền Bắc, lúa mì mọc tươi tốt hơn, và chợ búa đã thấy có nhiều thực phẩm bày bán.

Sau khi nghe mọi người kể những hy vọng như trên, Trần Sung lên tiếng:

- Chúng ta đã bị hướng dẫn sai lầm. Phải thú nhận rằng chúng ta đã phạm nhiều điều lầm lỗi lớn. Điều này không có gì đáng ngạc nhiên, nhưng đáng tức cười nhất là tại nông thôn bây giờ đâu đâu cũng thấy xây những lò đúc cổ xưa để nấu gang thô!

Lưu Phong không chịu chấp nhận bất cứ một sự chỉ trích nào, liền cãi:

- Anh muốn nói sao cũng được, nhưng sau cả trăm năm sống trong cảnh hỗn độn và lo âu, dầu sao chúng ta cũng đạt được một vài mục tiêu: công ăn việc làm cho mọi người, đàn ông cũng như đàn bà, trường học cho trẻ em, hai bữa ăn hằng ngày - không phải là mâm cao cỗ đầy, nhưng là thức ăn tốt - thuê má phân bổ công bằng, một quân đội không còn bao gồm những tên đầu trộm đuôi cướp nữa. Chà! bằng đôi mắt giản dị như Chi thì có lẽ họ đã chẳng xa nhau.

Trong lúc Văn ngồi đây xem cán cân tội lỗi của hai người nghiêng về ai thì Kim đang trên đường đi đến nhà Thanh Xuân. Như người thuộc đủ mọi giống nòi, là đem sử dụng những gì họ sản xuất ra: đó là các thương gia, các nhà kinh doanh. Dù cho các sản phẩm có là những bức họa, những sản phẩm có là những bức họa, những hỏa tiễn hay là rau cỏ, thì có gì là quan trọng đâu? Một bên là kẻ chua chát:

- Nghĩa là chúng ta ai nấy đều nghèo khó hết thảy. Thế còn về các công xã, mẹ nghĩ sao?

Diễm vội đứng về phe Lưu Phong chống lại em mình:

- Một nông dân không ruộng đất, có thế quên rằng hắn chẳng phải là chủ ruộng, ít ra hắn không bị bắt buộc phải bán một đứa con đi để lấy tiền nuôi gia đình.

Lương phu nhân lắng nghe. Sự xung khắc âm ỉ này làm bà buồn lòng; tuy vậy, và cũng thầm khen các con đã phát biểu ý kiến một cách tự do. Điều này không đáng ngạc nhiên đối với các con gái ba và chàng rể, vì họ mới từ Mỹ hồi hương, là nơi người ta phát biểu ý kiến mà không sợ sệt; nhưng còn Lưu Phong, bà thấy chàng cũng phát biểu một cách thẳng thắn. Trong cảnh sum họp con cái đông đủ quanh ba ngoài sân, dưới ánh trăng thanh, bà lấy làm hãnh diện về gia đình mình. Bà cảm thấy Lưu Phong cũng sắp là một thành phần của gia đình bà, và ngắm nhìn những mái đầu xuân trẻ này, bà xiết bao sung sướng. Bà diễn tả niềm hãnh diện và sự hài lòng của mình qua những align="justify">- Em yêu bé nhỏ của anh! Em giỏi lắm. Bây giờ thì anh đói rồi, nếu anh có được một tô mì sợi ăn trưa thì hay quá.

Nàng vâng nữa, nên mẹ không thể cúng lê ta ơn được. Xưa kia, khi còn trong tuổi thanh niên, mẹ cũng làm cách mạng, nhưng nay thì mẹ không cách mạng nữa. Dù có chuyện gì xảy ra chăng nữa, thì mẹ cũng đã có gia đình của mẹ chung quanh mẹ.

Lão Vương đang lom khom nhặt những vỏ dưa vứt bừa bãi dưới đất, Lưu Phong định giúp lão một tay, làm lão ngỡ ngàng. Lão nói:

- Thưa tiểu chủ, đó là công việc của tôi sao tiểu chủ không để tôi làm?

Mai phá lên cười:

- Ồ! Anh thấy không. Anh đã làm thổn thương ông ta vì sự bình đẳng của anh rồi đấy chìm trong bụi nước mịt mù. Đây là những bóng người vô danh, nhưng Loan và chàng cũng đã hưởng tuần trăng mật tại vùng thác nước Niagara, và tay cầm tay, cả hai đã cùng ngắm thác nước vĩ đại này.