Chương 89 TRONG ĐÊM
Tan kịch, Monte Cristo từ biệt Morrel và hẹn sáng mai Morrel sẽ cùng Emmanuel đến vào hồi bảy giờ đúng. Về đến nhà, bá tước bảo Ali:
- Ali! Đưa những khẩu súng bằng ngà lại đây cho ta!
Ali mang đến cho chủ hộp đựng súng. Đó là những khẩu súng đặc biệt mà Monte Cristo dùng để bắn bia ở trong nhà. Ông vừa cầm khẩu súng lên tay và đang tìm cái đích là một miếng tôn nhỏ dùng làm bia thì cửa mở và người hầu bước vào. Nhưng trước khi người hầu định nói, bá tước đã nhận thấy qua cánh cửa mở, một người phụ nữ bịt mạng kín đứng đợi trong bóng tối ở buồng bên.
Khi người phụ nữ đó nhìn thấy Monte Cristo cầm khẩu súng trong tay và hai thanh gươm để trên bàn, bà ta liền lao ngay vào. Người hầu vội đưa mắt xin ý kiến ông chủ, ông chủ liền cho lui ra và đóng cửa lại.
Bá tước liền hỏi người đàn bà trùm mạng:
- Bà là ai?
Người phụ nữ đưa mắt nhìn quanh để được đảm bảo không còn ai khác, bà nghiêng mình như muốn quỳ xuống, chắp hai tay lại rồi nói với giọng tuyệt vọng:
- Edmond! Xin ông đừng giết con tôi!
Bá tước lùi lại đằng sau một bước, kêu khẽ lên một tiếng và bỏ rơi vũ khí xuống, nói:
- Thưa bà Morcerf! Bà vừa nói đến tên ai vậy?
- Tên ông chứ còn tên ai. - Bà kêu lên và bỏ mạng ra. - Chỉ có tên ông là không bao giờ tôi quên được. Edmond, không phải bà Morcerf đến với ông đâu, mà là Mercédès đấy!
- Mercédès đã chết rồi, thưa bà! Và tôi không còn biết ai có tên đó nữa.
- Thưa ông! Mercédès còn sống và Mercédès còn nhớ vì chỉ có Mercédès mới vừa gặp ông đã nhận ra ông ngay, không cần nhìn thấy mặt, chỉ cần nghe giọng nói thôi, và từ ngày đó Mercédès từng bước, từng bước quan sát ông, cho nên tôi không cần phải tìm cũng biết bàn tay nào đã giáng lên đầu ông Morcerf.
- Fernand, bà muốn nói thế có phải không? - Monte Cristo nói với một nụ cười chua chát. - Vì bà đã nhắc đến những tên cũ thì phải nhắc tất cả.
Và Monte Cristo đã nói đến tên Fernand với một vẻ căm hờn làm cho Mercédès thấy ớn lạnh.
- Ông thấy không, Edmond, tôi có lầm đâu! Và tôi đã nói rất đúng: Xin ông hãy tha cho con trai tôi!
- Thưa bà! Ai đã nói cho bà biết là tôi muốn giết con trai bà?
- Trời ơi! Chẳng ai nói cả, một người mẹ bao giờ cũng được trời phú cho cái nhìn có hai mặt. Tôi đã đoán được tất cả, tôi đã theo con trai tôi đến kịch viện và nấp ở một góc. Tôi đã nhìn thấy tất cả.
- Vậy là bà đã trông thấy tất cả, thưa bà! Bà đã trông thấy thằng con trai của Fernand đã chửi tôi trước mặt công chúng. - Monte Cristo nói với một vẻ bình tĩnh
- Ôi! Xin ông rủ lòng thương!
- Bà đã trông thấy nó ném cái găng vào mặt tôi, nếu một người bạn tôi không chặn bàn tay nó lại!
- Xin ông hãy nghe tôi, con tôi nó cũng đã đoán ra ông, nó đổ cho ông đã gây ra tai họa cho cha nó.
- Thưa bà! Bà lầm rồi! Không phải tai họa mà là đòn trừng trị. Không phải là tôi đã giáng lên đầu ông Morcerf, mà là Thượng đế đã trừng trị ông ta.
- Tại sao ông lại thay Thượng đế! - Mercédès kêu lên. - Tại sao ông còn nhắc đến khi mà chính Thượng đế đã quên? Vấn đề Janina và quốc vương của nó có quan hệ gì đến Edmond? Fernand Mondego phản bội Ali Tebelin thì có sai lầm gì đối với ông?
- Thưa bà! Tất cả những vấn đề ấy đều là chuyện riêng giữa con gái Vasiliki và viên sĩ quan người Pháp. Bà nói đúng, điều đó không liên can gì đến tôi cả. Nếu tôi đã thề là tôi phải báo thù, không phải tôi nhằm vào viên sĩ quan đó, cũng không phải là vào bá tước De Morcerf, mà là tên đánh cá Fernand, chồng cô gái Catalans Mercédès!
- Ôi! Thưa ông! - Mercédès kêu lên. - Cuộc báo thù mới ghê gớm làm sao, do một lỗi lầm mà số mệnh đã làm tôi mắc phải! Vì rằng, Edmond ạ! Kẻ có tội là tôi, và nếu ông muốn báo thù ai thì xin ông hãy nhằm vào tôi. Chính tôi đã yếu đuối không chịu nổi sự cô đơn và sự vắng mặt ông!
- Nhưng. - Monte Cristo hỏi lại. - Vì sao mà tôi vắng mặt chứ? Vì sao mà bà lại bị cô đơn?
- Edmond, vì ông đã bị bắt, vì ông đã bị cầm tù.
- Vì sao tôi bị bắt? Vì sao tôi bị cầm tù?
- Tôi làm sao mà biết được!
- Vâng thưa bà! Bà không biết, tôi cũng mong ít ra là như thế! Vậy tôi xin nói để bà biết. Tôi bị bắt, tôi bị cầm tù chỉ vì cái hôm mà tôi đang tổ chức lễ thành hôn với bà thì một người tên là Danglars đã viết một bức thư nặc danh mà tên đánh cá Fernand đã đích thân đem bỏ vào bưu điện.
Rồi Edmond đi đến một cái tủ, mở một ngăn kéo lấy ra một mảnh giấy đã phai màu và mực viết đã xỉn lại, đưa cho Mercédès đọc. Đó là bức thư Danglars đã viết gửi cho ông chưởng lý. Monte Cristo đã lấy được nó ở tập hồ sơ nhà tù của ông thanh tra Boville, khi bá tước cải trang làm phái viên hãng Thomson và French.
Mercédès hãi hùng đọc bức thư đó, đọc xong bà lau mồ hôi trán, hỏi:
- Trời ơi! Thế bức thư này...
- Thưa bà! Tôi đã phải mua nó với giá tiền là hai trăm nghìn frăng. Nhưng giá đó vẫn còn rẻ vì hôm nay nó đã cho phép tôi minh oan được với bà.
- Và kết quả của bức thư này?
- Là vụ bắt bớ tôi như bà đã biết đấy! Nhưng còn những điều mà bà chưa biết là thời gian tôi bị giam cầm. Điều mà bà chưa biết là trong mười bốn năm trường, tôi đã bị giam cầm trong một ngục tối trong lâu đài If, chỉ cách bà có một phần tư dặm đường. Điều mà bà chưa biết là từng ngày một, trong mười bốn năm trời đó tôi đều nhắc lại ý chí báo thù mà tôi đã xây dựng ngay từ ngày đầu, đó là tôi chưa biết là bà đã lấy Fernand, cái tên đã tố cáo tôi, và cha tôi đã phải chết, chết vì đói khổ.
- Lạy Chúa tôi! - Mercédès loạng choạng, đau đớn.
- Nhưng đó là điều tôi mới biết khi ra khỏi tù, sau mười bốn năm trời bị giam cầm. Và vì thế mà với Mercédès còn sống và trên nấm mồ của cha tôi, tôi đã thề phải báo thù và... Và tôi báo thù!
- Vậy ông tin chắc là Fernand đã làm việc đó?
- Thưa bà! Tôi xin thề rằng hắn đã làm như tôi vừa nói với bà. Vả lại cứ xét thế này thì cũng đủ biết: Hắn quốc tịch Pháp lại chuồn sang bên Anh. Sinh trưởng ở Tây Ban Nha hắn lại đi chiến đấu chống lại Tây Ban Nha, hàm ơn Ali lại phản bội và ám sát Ali. Tâm địa hắn như thế thì việc mang bỏ một bức thư mà bà vừa đọc vào hòm thư thì có nghĩa lý gì? - Một sự lừa gạt phỉnh phờ mà người phụ nữ đã lấy hắn phải tha thứ cho hắn. Nhưng còn người yêu tội nghiệp đáng lẽ lấy người phụ nữ đó thì không bao giờ tha thứ cả. Dân tộc Pháp đã không trả thù tên phản bội, những người Tây Ban Nha đã không xử tử tên phản bội, Ali nằm trong nấm mồ không trả thù được tên phản bội, còn tôi, tôi cũng bị phản bội, bị ám sát, bị ném vào trong một nấm mồ, nhờ trời tôi đã thoát ra được khỏi nấm mồ đó, tôi phải báo thù.
Người phụ nữ đau khổ gục đầu vào lòng hai bàn tay, đôi chân bà khuỵu xuống. Bà quỳ dưới đất thổn thức:
- Edmond! Xin anh tha thứ cho em, em vẫn yêu anh!
Monte Cristo lao đến trước mặt và nâng bà lên. Lúc này bà có thể ngắm nhìn nét mặt cương nghị của Monte Cristo qua làn nước mắt. Trên nét mặt đó, nỗi đau khổ và lòng căm hờn còn hằn vết, càng làm cho bộ mặt đó thật đáng sợ.
- Tôi không bóp cho nát vụn cái nòi giống đáng nguyền rủa ấy à? - Bá tước lẩm bẩm. - Tôi không trừng trị hắn theo lệnh Thượng đế à? Thưa bà! Không thể được, không thể được!
- Anh Edmond! - Người mẹ đau khổ ấy tìm đủ mọi cách để cứu con trai. - Trời ơi! Khi em gọi anh là Edmond, tại sao anh không gọi em là Mercédès?
- Mercédès! - Monte Cristo nhắc lại. - Mercédès! Vâng bà nói đúng, cái tên đó tôi nói lên vẫn thấy dịu dàng làm sao! Và đây là lần đầu tiên đã từ lâu lắm rồi, nó lại vang lên rất rõ ràng ở cửa miệng tôi. Ôi! Mercédès! Tên em, anh đã gọi trong những tiếng thở dài sâu thẳm, trong những khóc than đau đớn, anh đã gọi cái tên đó trong những đêm giá buốt ngồi bó gối trên đống rơm của hầm ngục, anh đã gọi tên ấy trong những lúc bị nóng bức nung nấu, phải lăn lộn trên nền đá lạnh của ngục tù. Em Mercédès, anh phải báo thù vì anh đã phải đau khổ mười bốn năm trường, đã phải than khóc nguyền rủa mười bốn năm trường. Bây giờ, anh phải nói với em, em Mercédès, anh phải trả thù!
Và Monte Cristo run sợ sẽ phải nhượng bộ trước những van nài của người mà mình đã từng yêu dấu biết bao nhiêu. Ông đã phải kêu gọi đến những kỷ niệm xưa để hỗ trợ cho lòng căm thù của mình.
- Anh Edmond, xin anh cứ báo thù đi! Nhưng xin anh hãy báo thù lên đầu những kẻ có tội, báo thù lên Fernand, lên em, nhưng xin anh đừng báo thù lên con em!
- Trong quyển sách Thánh đã viết: "Tội của những người cha còn rơi lên đầu con cái đến tận ba bốn đời". Thượng đế đã phán như vậy, tôi làm sao mà hơn Thượng đế được?
- Vì Thượng đế có thời đại và có bất diệt, hai cái đó con người không thể có được.
Monte Cristo thốt lên một tiếng thở dài như một tiếng gầm, hai tay bứt tóc.
Mercédès tiếp tục nói, hai tay giơ về phía Monte Cristo:
- Anh Edmond! Từ ngày em biết anh, em đã yêu mến tên anh, đã kính trọng những kỷ niệm về anh. Edmond anh! Xin anh đừng bắt buộc anh phải làm phai mờ cái hình ảnh cao cả và trong sáng ấy trong tim em. Edmond anh! Em đã cầu nguyện cho anh biết bao nhiêu, chừng nào mà em cho rằng anh còn sống! Và từ ngày em tưởng rằng anh đã chết, vâng, than ôi đã chết! Em cho rằng xác anh đã bị chôn vùi trong một góc nào đó, em tưởng rằng xác anh đã bị ném xuống một vực thẳm nào đó, và em đã khóc!
Edmond anh! Em còn làm gì được cho anh ngoài việc khóc than và cầu nguyện. Anh hãy nghe em đây, trong mười năm trời em đã mơ thấy cùng một giấc mơ. Người ta đã nói rằng anh muốn vượt ngục, rằng anh đã thay một người tù, rằng anh đã chui vào một cái áo quan của người chết và thế là người ta đã ném cái xác của người sống từ trên lâu đài If xuống, rằng cái tiếng kêu mà anh đã thốt lên lúc bị đập tan xác vào tảng đá đã phát hiện cho những người khâm liệm biết sự đánh tráo và họ trở thành đao phủ của anh. Edmond anh! Em xin thề trên đầu đứa con trai mà em đang van xin rằng trong mười năm, đêm nào em cũng nhìn thấy hai người đung đưa một bó gì trên một tảng đá trong mười năm đêm đêm em nghe thấy một tiếng kêu rùng rợn làm em bật tỉnh dậy run sợ và tê tái. Edmond anh! Em cũng vậy mặc dù em là kẻ có tội, anh hãy tin em, em rất đau khổ!
- Cô đã thấy cha cô phải chết đói trong khi cô phải vắng mặt không? - Monte Cristo kêu lên và đưa bàn tay nắm chặt mái tóc đen của Mercédès. - Cô đã thấy người mà cô yêu lấy kẻ thù của cô không, trong khi đó cô chết rũ trong ngục tối?
- Không. - Mercédès ngắt lời. - Nhưng tôi chỉ thấy người mà tôi yêu sắp trở thành kẻ giết con trai tôi!
Mercédès thốt ra những câu đó với một nỗi đau khổ mãnh liệt, với một giọng nói tuyệt vọng đến nỗi làm cho Monte Cristo phải nấc lên một tiếng xé họng.
- Vậy bà yêu cầu gì? Con trai bà được sống có phải không? Được! Nó sẽ sống!
Mercédès kêu lên một tiếng làm cho nước mắt Monte Cristo trào ra. Nhưng những giọt nước mắt đó biến ngay tức khắc như Thượng đế đã phái thiên thần xuống để thu lấy.
Mercédès nắm chặt bàn tay Monte Cristo đưa lên môi hôn và nói như reo lên:
- Ôi! Cám ơn, cám ơn Edmond yêu quý! Anh vẫn đúng là người mà em hằng mơ ước, hằng yêu dấu. Ôi! Bây giờ, em có thể nói thế được!
- Vâng! Càng được bà yêu mến bao nhiêu, cái tên Edmond khốn khổ này càng không được sống bao lâu nữa để tận hưởng tình yêu của bà! Người chết sẽ trở lại nấm mồ, bóng ma sẽ chui vào đêm tối!
- Anh nói gì vậy Edmond?
- Tôi nói rằng Mercédès đã ra lệnh, tôi sẽ phải chết!
- Trời ơi! Ai nói vậy? Làm sao anh lại có những ý nghĩ về cái chết?
- Bà không thể tưởng tượng được tôi bị lăng nhục trước bao nhiêu người trong rạp hát. Trước đông đủ bạn bè, tôi bị một đứa trẻ con thách thức. Bà cho rằng tôi còn có thể sống được nữa sao? Cái mà tôi yêu quý nhất sau bà là con người tôi, nghĩa là danh dự tôi, nghĩa là cái sức lực này đã làm tôi hơn hẳn những người khác, cái sức lực ấy là cuộc sống của tôi. Bằng một câu bà đã bẻ gãy nó. Tôi phải chết!
- Edmond, anh đã tha thứ thì cuộc quyết đấu đó sẽ không xảy ra chứ!
- Thưa bà! - Monte Cristo nói trịnh trọng. - Nó sẽ xảy ra! Chỉ có khác là đáng lẽ máu con bà phải chảy thì máu tôi sẽ tưới xuống đất.
Mercédès kêu lên một tiếng rồi lao đến Monte Cristo. Nhưng đột nhiên bà dừng lại rồi nói:
- Edmond anh! Trên đầu chúng ta có Thượng đế, do anh còn sống, do con em được gặp lại anh, em sẽ đem hết tâm hồn dâng lên Thượng đế. Trong khi chờ đợi phúc lành của Người, em tin vào lời hứa của anh. Anh đã nói rằng con em sẽ sống, nó sẽ sống phải không anh?
- Phải! Nó sẽ sống.
Vừa nói câu ấy, Monte Cristo vừa ngạc nhiên thấy Mercédès nhận sự hy sinh của mình chỉ đơn giản có thế. Mercédès nhìn bá tước với đôi mắt đẫm lệ. Bà chìa tay ra:
- Edmond anh! Việc làm của anh thật là cao thượng, thương đến một người phụ nữ cầu khẩn mình một cách tuyệt vọng. Ôi! Thiêng liêng thay! Than ôi, em đã bị già đi vì đau khổ chứ không vì thời gian, cho nên em không thể làm cho Edmond của em nhớ lại nụ cười, khóe mắt của Mercédès mà xưa kia anh đã từng chiêm ngưỡng. - Monte Cristo tì trán lên hai bàn tay nóng bỏng như thể trán ông không còn khả năng mang nổi trọng lượng những ý nghĩ của ông. - Mercédès nói tiếp: Edmond anh! Em chỉ còn một câu muốn nói với anh. - Monte Cristo mỉm cười chua chát. - Edmond anh! Anh thấy là trán của em đã tái đi, mắt em đã quầng lại, sắc đẹp em đã phai mờ, anh thấy Mercédès không còn giống Mercédès xưa kia nữa về những nét bề ngoài, nhưng anh cần thấy là vẫn một trái tim ấy! Vĩnh biệt Edmond! Em không còn điều gì phải cầu trời nữa... Em thấy anh vẫn cao thượng, vẫn vĩ đại như xưa kia. Vĩnh biệt Edmond, vĩnh biệt và cám ơn, vô cùng cám ơn anh.
Nhưng Edmond không trả lời câu nào.
Mercédès mở cửa phòng và biến ra ngoài trước khi Monte Cristo tỉnh cơn ác mộng đau đớn vì chí phục thù đã mất.
Chuông đồng hồ điện Anhvalit điểm một giờ sáng khi tiếng cỗ xe đưa bà Morcerf về nhà trên nền đường. Monte Cristo ngẩng đầu lên, lẩm bẩm một mình:
- Sao mình lại có thể ngu ngốc như thế. Khi đã xây dựng ý chí phục thù đừng nghĩ đến trái tim mới phải!