- 10 -

Một buổi sáng, Hoàng đến trường với vẻ mặt vô cùng hân hoan.

Hôm nay chàng sẽ giảng về văn chương Cao Bá Quát. Mấy ngày trước, chàng bỗng khám phá ra những tư tưởng mới lạ về nhà cách mạng bất phùng thời này. Chàng đinh ninh lát nữa đây, chàng sẽ làm trạng sư biện minh cho thi sĩ tài hoa họ Cao. Chàng sẽ hùng hồn dùng những lý lẽ vô cùng sắc bén, những bằng chứng vô cùng vững chãi để bác tất cả những ai kết án họ Cao là phiến loạn vì bất mãn, vì ngông cuồng, vì bất đắc chí.

Trống điểm giờ vào học. Hoàng bước vào lớp đệ tứ, nụ cười nở trên môi. Chàng lấy sổ ra điểm danh rồi xoa hai tay ra vẻ bằng lòng. Chàng đưa mắt nhìn xuống hai dãy bàn, cất tiếng sang sảng:

- Hôm nay, thầy giảng về Cao Bá Quát.

Lớp im phăng phắc. Những gương mặt hiền lành, ngoan ngoãn đều hướng lên phía thầy. Lệ và Phong ngạc nhiên, chẳng hiểu tại sao thầy mình có vẻ cao hứng, vui tươi như vậy.

Hoàng giảng thao thao bất tuyệt. Giọng chàng vang dội lên trần nhà. Bị hấp dẫn bởi lời giảng thật hùng hồn lưu loát, bọn học sinh trố mắt, miệng há hốc, lắng nghe...

Bỗng một tiếng nổ vang dội. Cánh cửa lớp bật tung ra. Khói từ đâu tuôn vào mù mịt. Học sinh nhôn nhao. Một đứa nói to với giọng sợ hãi:

- Thưa thầy, tiếng nổ bên lớp đệ thất.

Hoàng bình tĩnh bảo:

- Các em hãy nằm xuống. Coi chừng đạn lạc.

Nhiều đứa vẫn nhao nhao:

- Thưa thầy, khói từ lớp đệ thất công lập bay sang.

Nguyên trường Bán công và trường Công lập cùng ở một địa điểm giữa khu vực quân sự. Một bên là nghĩa quân và địa phương quân một bên là biệt động quân và pháo binh.

Giữa lúc ấy, tiếng súng lại nổ lên tứ phía, súng lớn có, súng nhỏ có.

Hoàng vẫn bình tĩnh dặn:

- Nằm rạp xuống. Chắc khu vực này bị V.C. pháo kích. Đừng chạy bậy.

Mười lăm phút trôi qua trong kinh khủng, hãi hùng. Đột nhiên, tiếng súng im bặt. Một phút, hai phút... Hoàng đếm từng giây đồng hồ.

Học sinh các lớp Công lập bỗng túa ra như nước vỡ bờ; chúng cố thoát chạy ra khỏi khu vực quân sự. Học sinh Bán công lại nhôn nhao, đòi chạy về. Rồi chúng túa ra, chạy thụt mạng.

Trong lớp chỉ còn Lệ, Phong và vài đứa nữa. Lệ và Phong cũng muốn chạy theo các bạn, nhưng chúng nán lại chờ thầy. Hoàng đứng lên, bảo mấy học sinh còn lại:

- Mấy em theo thầy!

Rồi chàng vội vàng dẫn lũ trẻ băng ra khỏi lớp.

Bỗng một tiếng nổ vang lớn như trời long đất lở, cạnh trại nghĩa quân, cách trường độ năm mươi thước. Hoàng thét lên: “Nằm xuống!” rồi chàng và bọn trẻ nằm rạp xuống sân, lăn vào văn phòng Hiệu trưởng gần đó, chỉ còn kịp nghe nhiều tiếng kêu la thảm thiết bên ngoài.

Tiếng súng lại vang lên như sấm sét, như những bản nhạc khủng khiếp của Tử thần. Tiếng súng xen lẫn với tiếng rên la. Hoàng và mấy đứa trẻ chỉ thoát lưỡi hái của Tử thần trong đường tơ kẽ tóc. Nhưng lúc ấy, Hoàng không sợ tiếng súng mà chỉ sợ tiếng rên la. Những tiếng kêu thảm thiết ấy như xoáy vào tim chàng, làm cho lòng chàng đau xót, cổ chàng nghẹn ngào.

Lệ và Phong ngồi núp ở góc tường, bên cạnh chàng, mặt Phong tái mét, tay Lệ run run. Tất cả đều im lặng. Tiếng đại bác của đội pháo binh gần đó vang lên dữ dội, như gào thét vào tai những âm thanh quỷ quái.

Một lúc sau, tiếng đại bác im bặt, nhường cho những tiếng rên rỉ thảm thiết. Lệ nhóng lên cửa sổ, nhìn ra ngoài. Nó bỗng ngồi bệt xuống, mắt đỏ hoe, nói không ra tiếng:

- Thầy ơi, chị Cúc và chị Sương bị đạn rồi.

Tuy giọng Lệ thật nhỏ nhưng Hoàng nghe như một lời gào uất nghẹn. Chàng đứng dậy chạy lại cửa, nhìn ra trước cửa trại nghĩa quân. Những thân hình bé bỏng đang nằm quằn quại trên những vũng máu. Xe đạp, sách, cặp văng ngổn ngang trên ngõ ra đường. Phong đứng nép bên thầy, nói với giọng hãi hùng:

- Hình như có chị Liên, chị Oanh nữa thầy.

Hoàng định băng mình ra thì những tiếng nổ lại vang lên. Chàng vội kéo Phong núp xuống chân tường. Lần này tiếng đại liên, trung liên rống lên từng chập... Hoàng có cảm tưởng như cả khu vực này đang bị bao vây, đang bị tấn công mãnh liệt.

Nửa giờ sau, tiếng súng mới lơi dần rồi dứt hẳn. Hoàng nghe có tiếng chân rộn rịp và tiếng bàn tán xôn xao. Chàng nhìn ra. Một tốp biệt động quân đang đến thị sát tình hình, trong số ấy có vài người chàng quen mặt. Chàng vội bảo học sinh theo chàng, rồi vội vàng chạy đến chỗ có tiếng rên la.

Những mái đầu xanh lúc nãy còn vui tươi trong lớp, giờ đây đang quằn quại rên siết, vài đứa ngất lịm nằm bất động trên mặt đất. Những gương mặt tươi đã trở nên tái ngắt vì mất máu quá nhiều. Có đứa ôm chân rên la. Có đứa chỉ đưa mắt nhìn thầy, môi lép nhép không nói ra lời. Có vài em gái khóc lên, tiếng khóc dứt quãng vì đau đớn và sợ hãi.

Hoàng hoa cả mắt, dòng lệ rưng rưng lúc nào chàng cũng không hay.

Giữa lúc đó thì xe cứu thương tới. Nhưng đã trễ rồi...

* * * * *

Hoàng ngồi im lặng trước bàn giấy không biết đã bao lâu. Chừng Lệ lên tiếng, chàng mới ngẩng lên gương mặt lộ vẻ buồn khôn tả.

- Thầy ơi, hồi chiều em có đi thăm gia đình chị Cúc và chị Sương. Hai chị ấy chết rồi.

Hoàng cúi đầu xuống bàn, mắt như giăng một màng lệ. Một lúc lâu, chàng mới nói thật khẽ:

- Thầy biết rồi, và hình như em Liên ở Tha La, em Oanh ở Gia Bình cũng đã tắt thở ở bệnh viện.

Lệ ngồi lặng trên ghế nước mắt rưng rưng. Nó bặm môi lại để khỏi bật lên thành tiếng. Mấy người bạn gái mới cùng nàng đùa giỡn ban sáng, bây giờ đã vĩnh biệt cõi đời. Thằng Phong ngồi ủ rũ bên Lan, trước mắt nó như còn lởn vởn những khủng khiếp, hãi hùng.

Xa xa văng vẳng lại tiếng súng. Những hình ảnh thật linh động, thật não nùng hiện ra trước mặt Hoàng: lớp học trang nghiêm, những mái đầu xanh vô tư; kìa gương mặt hiền lành phúc hậu của Sương, nụ cười hồn nhiên ngây thơ của Cúc, giọng nói ngập ngừng bẽn lẽn của Liên, đôi mắt bồ câu đen láy của Oanh. Rồi tiếng nổ. Rồi hỗn loạn. Rồi ngã gục. Không gian như nhuộm màu máu. Thời gian như ngừng đọng lại trong tiếng gào thét, rên siết, nức nở...

Hoàng bàng hoàng như vừa trải qua một cơn ác mộng. Mà thực tế lại còn ác hơn mộng nhiều.

Lan cất giọng bùi ngùi:

- Sao chỉ chết toàn con gái!

Lệ buồn bã nói:

- Con trai bên đệ thất Công lập cũng chết nhiều. Em thấy họ chở đầy một xe cứu thương.

Lan đưa tay che mắt như muốn xua đuổi những hình ảnh khủng khiếp. Giọng nàng run run:

- Đừng nói nữa, em!

Mọi người lại im lặng. Tiếng súng từ xa vẫn ầm ĩ nổ lên. Âm vang đồng vọng nghe chát chúa, như đập vào tai, như quất những đòn sấm sét vào tâm hồn.

Lan bịt kín hai tai, gọi khẽ:

- Thầy ơi!

Hoàng nhìn sang:

- Gì vậy, cô Lan?

Lan ngồi im. Một lúc sau, khi tiếng súng dứt nổ, nàng mới ngập ngừng nói:

- Em định xin thôi dạy học.

- Rồi cô làm gì?

- Chúng em sẽ về Sài Gòn.

Quyết định đột ngột của Lan làm cho Hoàng và cả hai em nàng đều ngạc nhiên. Lệ và Phong ngơ ngác nhìn chị. Hoàng thương hại hỏi:

- Cô Lan, sợ à?

- Phải, em sợ.

- Lan sợ gì?

- Sợ đủ thứ: sợ ma, sợ súng, sợ bóng tối...

Hoàng thở ra. Chàng nghĩ đến tai nạn khủng khiếp xảy ra thường xuyên ở mảnh đất này. Chàng nghĩ đến cảnh Lệ và Phong vừa thoát chết, nhưng tâm hồn chúng sẽ còn bị ám ảnh mãi mãi nếu còn cảnh súng nổ, bom rơi. Chàng nghĩ đến ba chị em Lan phải sống trong ngôi nhà cô tịch âm u này với sự sợ hãi âm thầm mà chúng không tiện nói ra. Nội nhìn mấy cái bàn thờ lạnh lẽo kia, hai cô gái và thằng bé cũng đủ ớn lạnh rồi, huống hồ đêm đêm lại phải nghe súng nổ, bom rơi từng chập...

Hoàng ái ngại nói:

- Cô Lan sợ cũng phải.

Lan chớp mắt, cúi đầu. Hoàng tiếp với giọng lo âu:

- Trường bán công ở giữa khu quân sự, rất nguy hiểm. Tôi đã nói với ông Hiệu trưởng dời đi nơi khác nhưng chưa được chấp thuận thì sự việc đáng tiếc đã xảy ra. Chắc trường phải tạm đóng cửa.

Lệ ấp úng nói:

- Chúng em không dám học nơi đó nữa, thầy ơi!

Phong cũng nói:

- Em sợ lắm!

Hoàng buồn bã tiếp:

- Nhà thầy ở đây cũng không an toàn chút nào.

Lệ băn khoăn hỏi:

- Sao vậy, thầy?

- Vì địa thế nhà này cũng bất lợi và nguy hiểm.

Ba chị em Lan đưa mắt nhìn Hoàng với vẻ thắc mắc, lo ngại. Im lặng một lúc, Hoàng ôn tồn giải thích:

- Nhà thầy phía trước đâu mặt với trụ sở Ủy ban hành chánh xã mà cũng là một đồn nghĩa quân; phía sau là một vườn cây rộng ăn thông ra đồng ruộng mênh mông chạy dài đến các vùng An Tịnh, Suối Sâu là những vùng có tiếng là “dữ nhất”. Hai bên hông nhà lại có hai đường hẻm chạy dài từ sân trước đến vườn sau. Cô Lan có thấy vị trí nguy hiểm đó chưa?

Lan đang suy nghĩ thì Phong đã lên tiếng:

- Vị trí ấy thơ mộng chớ thầy! Em thích nhà có sân, có vườn, có con rạch, có bờ ao như nhà thầy vậy.

Hoàng nở nụ cười buồn:

- Thời bình thì thơ mộng thật, nhưng thời chiến thì vô cùng nguy hại. Nếu có trận chiến xảy ra thì nhà mình ở giữa “lãnh đủ”.

Phong lè lưỡi:

- Ghê thật!

Lệ trìu mến nhìn thầy:

- Vậy mà khi chúng em chưa đến, thầy vẫn ở đây một mình, có sao đâu?

Hoàng thở dài:

- Vì lâu nay thầy xem tình hình chưa đến nỗi nào. Nhưng bây giờ thì khác.

Lan hỏi lẹ:

- Khác thế nào, hở thầy?

- Bây giờ Lan về Sài Gòn là phải.

- Sao vậy thầy?

- Dạy không yên, học không yên, ở cũng không yên, thì nên tìm chỗ khác tương đối yên hơn, chớ không lẽ sống mãi trong sợ hãi, phập phồng hoài.

Lan nghĩ thầm: “Mình ở nhà quê không yên mới chạy về đây; bây giờ ở đây cũng không yên phải chạy về Sài Gòn. Số kiếp chị em mình thật là lận đận!”

Lệ cố làm ra vẻ thản nhiên:

- Con người ta có số mạng mà thầy. Nếu đến số chết, chúng em đã chết ở trường ban sáng rồi.

Hoàng khuyên giải:

- Niềm tin an ủi ta rất nhiều, song cũng tùy trường hợp. Đức Khổng Tử chẳng đã khéo léo khuyên rằng: “Có số mạng nhưng không nên đứng bên cạnh bức tường sắp đổ”.

Lệ im lặng. Thật ra, thâm tâm nàng cũng sợ, song nàng cảm thấy luyến tiếc bầu không khí êm đềm, thân mật ở đây. Nàng có ngờ đâu những ngày đầu đầm ấm chóng tàn, cuộc đời nàng không biết rồi sẽ trôi dạt về đâu.

Hoàng hỏi Lan:

- Cô Lan định về Sài Gòn rồi ở đâu?

- Chúng em sẽ ở nhà người cô, luôn tiện để săn sóc cho ba em.

- Rồi cô sẽ làm gì?

- Em sẽ tìm việc làm.

Nghe chị bảo sẽ về Sài Gòn, Phong quên hẳn cơn buồn rầu sợ sệt, vẻ vui tươi hiện rõ trên gương mặt nó. Riêng Lệ vẫn dàu dàu nét mặt, nàng nói với giọng buồn buồn:

- Rồi từ rày thầy chỉ ở đây một mình sao? Ở một mình nguy hiểm và bất tiện lắm thầy. Rủi có chuyện gì...

Lan ngắt lời em:

- Em Lệ đừng nói gở.

Thấy Lệ lo lắng cho mình, Hoàng vô cùng cảm động. Chàng trìu mến nhìn cô bé và thấy như vẻ trinh nguyên in trên đôi mắt, vẻ trong sáng rực trong tâm hồn. Hình ảnh Lệ làm chàng liên tưởng đến Phượng, cũng vẻ dịu hiền khả ái đó, chỉ khác ở chỗ Lệ bẽn lẽn ngây thơ, Phượng thâm trầm tình tứ. Và bỗng nhiên chàng thấy nhớ Phượng vô cùng, nhớ hơn bao giờ hết. Qua những bức thư của Phượng, nàng đã nhớ nhung lo lắng cho chàng hơn tất cả mọi người, nàng đã giữ mộng hồn theo chàng từng đêm từng ngày, nàng đang khắc khoải đợi chờ với tấm lòng thương nhớ không nguôi...

Một lúc lâu, Hoàng mới dùng lời dịu dàng để an ủi Lệ:

- Thầy phải ở lại đây một thời gian nữa để lo dời trường đi nơi khác. Mặc dầu không phải là Hiệu trưởng, nhưng nếu thầy bỏ đi, trường sẽ đóng cửa luôn, tội nghiệp học sinh chịu dở dang sự học.

- Lo gì thầy, không học trường này thì học trường khác.

- Đành vậy, nhưng không làm tròn nhiệm vụ, mình sẽ không an ổn với lương tâm. Thầy phải lo dời trường, lo tìm giáo sư khác thay thầy, rồi thầy mới an lòng từ giã quê hương. Ngay ngày mai, thầy và các em phải lo phụ giúp những gia đình xấu số và tiễn đưa những em học sinh bạc mệnh đến nơi an nghỉ cuối cùng.

Mắt Lệ sáng lên:

- Rồi thầy cũng về Sài Gòn, phải không thầy?

- Phải.

- Thầy cũng đi dạy học?

- Không.

- Chớ thầy sẽ làm gì?

- Thầy sẽ trở lại làng văn.

Phong hớn hở reo lên:

- A! Sau mười năm “rửa tay gác kiếm”, thầy mình sẽ “tái xuất giang hồ”.

Lệ lườm em nhưng lòng nàng cũng thấy rộn rã niềm vui. Nàng đã hơi an tâm. Nàng sẽ gặp lại thầy, mặc dầu không được đoàn tụ êm ấm như ngày nay. Phút chốc, niềm vui biến mất và nỗi buồn nhè nhẹ len vào lòng, khi nàng chợt nghĩ đến phút chia ly.