Chương 12
Ra ngoài, Lorenzo lấy khăn trùm kín mặt. Tiếng còi báo động vẫn vang rền trong đêm. Mãi chẳng thấy có gì khác xảy ra, nhiều đám đông trở về nhà vì ngoài trời quá lạnh.
Không ai nhìn thấy một thanh niên vẫn còn đi lẩn trong bóng tối.
Chàng đi qua cầu, qua vùng San Polo. Điều khó khăn trước mắt là làm sao đưa gia đình ra khỏi thành phố trước khi trời sáng. Liệu mẹ có đi bộ nổi tới Padua? Hay để Marco và Pia đi trước? Nếu gia đình phân tán rồi có gặp nhau lại hay không?
Chàng nghe thấy những tiếng kêu gào, tiếng đập cửa kính, Lorenzo càng nép vào bóng tối. Ở một góc đường chàng nhìn thấy một người đàn ông và một người đàn bà bị lôi ra khỏi nhà, bắt quỳ xuống đường. Sách vở bị quăng ra đường, chất đống nhiều nơi. Người đàn bà quỳ và van xin khóc lóc nhưng tiếng còi báo động nhận chìm tiếng khóc của bà ta.
Một vết sáng bùng lên nhẩy vào đống sách báo. Chẳng bao lâu cả núi sách là một đồi lửa sáng rực.
Lorenzo lùi lại trước ánh sáng của lửa cháy và tìm đường khác vòng lên phía bắc để về nhà.
Khi đến góc đường Calle del Forno, Lorenzo nhìn thấy lửa cháy trên đường ngay trước nhà chàng. Toàn là sách của ông ngoại. Những cửa sổ của nhà bị đập bể tứ tung.
Cửa trước mở tung. Lorenzo không cần vào bên trong vì mọi sự đã bị tàn phá: màn cửa bị xé rách..
Có tiếng người con gái nói sau lưng Lorenzo:
“Họ đi hết rồi, Lorenzo!”
Chàng giật mình quay lại nhìn thấy cô bé hàng xóm 12 tuổi Isabella.
“Cảnh sát bắt cả nhà anh đi rồi! Sau đó là bọn khủng bố áo đen đến đốt lửa. Họ giống mấy người điên. Tại sao họ phải đập bỏ đĩa và ly chén? Ba em nói ở trong nhà không được ra ngoài nhưng em nhìn qua cửa sổ. Em thấy hết”
“Gia đình anh đâu rồi em biết không?”
“Họ ở Marco Foscarini. Mọi người ở đó cả”
“Tại sao lại đưa họ vào trường học?”
“Cảnh sát nói sẽ đưa vào trại lao động. Họ nói với ba em đừng lo cho mấy người này bởi vì chỉ một thời gian ngắn thôi. Khi mọi sự yên ổn những người này sẽ trở về. Họ bảo coi như đi nghỉ hè thôi. Ba em nói chẳng có thể làm gì được”
Lorenzo nhìn xuống đống tro tàn, đây là những gì còn lại của ông ngoại. Một tập nhạc không bị đốt cháy, chàng cúi xuống lượm. Đây là tập nhạc mà ông ngoại dậy cho Lorenzo từ lúc nhỏ. Trong đó có bài hát mà Pia đã hát lúc lên cầu thang vài tiếng trước đây. Chàng lo cho em gái rồi lại nghĩ đến mẹ và sức khỏe của bà. Làm sao mẹ sống nổi trong trại lao động?
“Anh có đi với gia đình anh không” Isabella hỏi. “Nếu anh đi nhanh anh sẽ bắt kịp họ đấy. Chắc ở trại lao động không đến nỗi nào đâu, người cảnh sát nói vậy đó”
Chàng nhìn ngôi nhà đã bị tàn phá. Nếu bây giờ đi đến Padua, có thể sẽ tới đó lúc bình minh. Từ đó chàng hướng về tây bắc vào núi rồi băng ngang qua biên giới Thụy Sỹ. Đó là điều mà ông Balboni cứ thúc giục. Hãy quên gia đình mà cứu lấy chính mình.
Và khi chiến tranh kết thúc, làm sao chàng đối diện với gia đình khi mình đã bỏ mặc cả nhà lao động cực khổ trong những trại tập trung khổ sai. Chàng hình dung đến ánh mắt trách móc của Pia.
“Lorenzo!”
“Cám ơn Isabella. Em cẩn thận nhé. Sẽ có ngày mình lại gặp nhau”
“Anh trốn đi hả?”
“Không” Chàng nhét tập nhạc vào túi áo “Anh đi tìm gia đình”
Người nhìn thấy chàng trước nhất là Pia. Chàng nghe tiếng em gái gọi mình. Quá nhiều người bị dồn ép ở đây. Chàng phải bước qua nhiều người. Pia lao đến ôm lấy anh:
“Em nghĩ mình sẽ không còn thấy anh nữa! Marco nói anh trốn đi rồi nhưng em biết anh sẽ không làm vậy. Em biết anh sẽ không bỏ gia đình”
Cha mẹ đều đến ôm lấy Lorenzo. Người cuối cùng là Marco. Anh vỗ vai Lorenzo:
“Ở nhà không biết em đi đâu”
“Em ở nhà ông Balboni khi nghe tiếng còi báo động”
Marco chua chát nói:
“Chuyện còi báo động chỉ là giả tạo. Họ làm như vậy để không ai biết chuyện gì xảy ra. Mình vẫn không biết tin của ông ngoại. Nghe đồn là họ bắt cả những người trong viện dưỡng lão”
Marco liếc nhìn mẹ rồi nói với Lorenzo:
“Họ kéo mẹ ra khỏi giường và không để cho mẹ thay áo nữa. Mình chỉ kịp lấy vài thứ trước khi bị họ lôi ra khỏi nhà”
“Em thấy nhà mình..” Lorenzo nói “Bọn quá khích áo đen đập bể hết các cửa sổ, đốt hết sách. Cả thành phố chỗ nào cũng xảy ra như vậy”
“Em có cơ hội để trốn tại sao không trốn? Em có thể đi tới biên giới”
“Rồi còn Pia và mẹ thì sao. Marco, mình là một gia đình. Mình phải ở với nhau”
“Em nghĩ là em sống sót trong trại lao động được bao lâu? Cha mẹ, Pia chịu được bao lâu?”
“Đừng nói, anh làm Pia sợ”
“Em không sợ” Pia nói “Bây giờ mình có nhau, không sợ”
Pia nắm tay Lorenzo:
“Đến đây xem em làm cái này. Anh sẽ rất hài lòng”
“Cái gì hả em gái?”
“Khi em nghe họ đập cửa, em chạy vào phòng anh. Em dấu trong áo nên họ không thấy”
Pia kéo Lorezo lại băng ghế nơi mẹ chàng đang ngồi. Pia lấy dưới gầm ghế.
Chàng nhìn xuống tay Pia và không nói được lời nào. Lorenzo quá cảm động vì điều Pia đã làm cho mình. Đó là cái đàn vĩ cầm của mình!
Nhìn em gái mà Lorenzo chẩy nước mắt nói:
“Cám ơn Pia”
“Em biết anh sẽ trở về với gia đình”
“Thì anh đang ở với gia đình đây”.
Sáng hôm sau Lorenzo tỉnh thức vì tiếng khóc của trẻ nhỏ.
Người ê ẩm và cứng nhắc vì nằm ngủ dưới sàn. Ánh sáng bên ngoài rọi qua cửa kính lên khuôn mặt bơ phờ của những người nơi đây. Cạnh Lorenzo một ông già ngồi dậy nói lắp bắp điều gì chẳng ai hiểu. Người nào cũng mệt mỏi. Có người Lorenzo nhận ra nhưng cũng có người chàng không quen biết. Có cả học trò của Lorenzo. Trẻ hay già, học thức hay không, giàu hay nghèo, đều tụ tập nơi đây trong khổ sở vì không biết số phận mình sẽ ra sao.
Bà bên cạnh nói:
“Bao giờ thì họ mang thức ăn lại? Các con tôi đói!”
Người đàn ông khác gắt lên:
‘Chúng ta đều đói cả!”
“Chúng ta đi được mà không cần ăn, nhưng trẻ con thì không được”
“Bà chỉ nghĩ đến bà và gia đình bà!”
“Thôi, thôi! Họ sẽ mang thức ăn đến bây giờ”
Ông ta nói với mấy đứa con và không cho bà vợ nói gì thêm:
“Mấy con đừng lo, chốc nữa có thức ăn bây giờ”
“Bao giờ ba?”
“Đến bữa trưa, chắc chắn như vậy”
Đến trưa rồi tối, không có một chút thức ăn nào nhưng có nước uống từ vòi nước.
Đêm tối trẻ con đói khóc làm Lorenzo không ngủ được.
Nằm cạnh Pia và Marco, Lorenzo nhắm mắt và cố không nghĩ đến thức ăn. Nhưng khó quá, chàng nhớ đến những bữa ăn tại nhà ông Balboni, những bữa ăn ngon nhất trên đời. Chàng nghĩ đến bánh, rượu và mùi thơm của gà quay.
Pia mơ ngủ nói ú ớ.
Lorenzo ôm lấy em và nói nhỏ như an ủi:
“Không sao cả cưng! Ngủ đi!”
Chàng nằm yên cố dỗ giấc ngủ nhưng vẫn không ngủ được.
Bỗng dưng có một bị gì ném vào phòng qua cửa sổ, rơi trúng gần người đàn bà bên cạnh.
Bà ta tỉnh dậy và kêu lên:
“Bây giờ thì họ định giết mình, làm cho mình bể đầu lúc mình đang ngủ”
Vài giây sau lại một bịch khác ném qua cửa sổ lăn vào giữa hội trường.
“Ai ném vậy”
Lorenzo trèo lên ghế nhìn ra ngoài qua cửa sổ trên cao. Chàng nhìn thấy có 2 bóng người, một người đang định ném một bị vào nữa. Lorenzo la lên:
“Nè, mấy người làm gì vậy?”
Một trong 2 người đó nhìn lên. Mặt trăng tròn và sáng, chàng nhìn thấy người đàn bà đứng tuổi mặc áo đen. Bà ta để tay lên môi ra hiệu im lặng rồi biến mất trong bóng đêm.
“Táo!” có tiếng đàn bà kêu lên một cách vui sướng “Nhiều táo lắm”
Có ai đốt nến. Người ta nhìn thấy trong bị có bánh mì, phó mát, khoai.
Người đàn bà năn nỉ:
“Hãy cho trẻ con ăn trước”
Nhưng người ta đã dành giựt nhau. Chẳng mấy chốc chẳng còn gì. Những trái táo biến mất vào túi áo. Hai người đàn bà đánh nhau dành một miếng phó mát. Một người đàn ông kia bỏ ngay củ khoai vào miệng trước khi bị giựt mất.
Marco lấy được nửa ổ bánh mì cho cả gia đình. Bánh mì cũ và dai nhách. Lorenzo ăn từng miếng nhỏ và ăn chậm như chưa bao giờ được miếng bánh ngon như thế. Chàng nghĩ đến những miếng bánh chàng đã từng ăn qua trong đời một cách ơ hờ bởi vì bánh mì như một thức ăn tầm thường mỗi ngày.
Khi Lorenzo liếm những mảnh vụn bánh ở các ngón tay chàng mới thấy là cha mình chưa đụng đến miếng bánh mì mà cứ nhìn chăm chăm.
Lorenzo nói:
“Ba ăn đi!”
“Ba không đói”
“Làm sao không đói được? Hai ngày rồi ba chưa ăn”
“Ba không muốn ăn”
Ông đưa miếng bánh mì cho Lorenzo:
“Đây cho mấy con, Lorenzo, Pia và Marco”
“Ba đừng điên như vậy. Ba phải ăn” Marco nói.
Ông Bruno lắc đầu:
“Lỗi của ba. Hoàn toàn là lỗi của ba. Ba đã không nghe lời con, Marco và ông Balboni. Mình nên rời Ý từ nhiều tháng trước. Ba là một ông già bướng bỉnh, ngu dốt!”
Chiếc bánh mì rơi xuống sàn. Ông Bruno ôm mặt khóc. Lorenzo chưa bao giờ thấy cha mình khóc. Đây có phải là cha mình, người luôn luôn nói là biết điều gì tốt nhất cho gia đình. Có ai bướng bỉnh bằng ông khi mở cửa hàng 6 ngày một tuần cho dù chẳng còn khách hàng bao nhiêu. Đây là quyết định của ông đưa đến ngày hôm nay. Lorenzo ngỡ ngàng nhìn thấy cha mình gục xuống vì đau khổ và hối hận. Chàng không biết phải nói gì.
Nhưng mẹ biết. Bà ôm lấy chồng rồi nói:
“Không, không phải lỗi anh đâu. Tại vì em không thể bỏ ba em ở lại được. Em không muốn đi. Đó là lỗi tại em. Lỗi của em và anh”
“Và bây giờ chúng ta cùng khổ sở”
“Đâu phải mãi mãi đâu. Ở trong trại lao động thì đã sao? Em không sợ vất vả mà anh cũng vậy. Điều quan trọng là gia đình chúng ta ở cùng với nhau, phải không?”
Lorenzo không nhớ được lần cuối cùng nhìn thấy cha mẹ hôn nhau là bao giờ. Ở nhà hai người như hai hành tinh di chuyển trong một vòng tròn. Chàng không thể tưởng tượng cha mẹ mình ôm nhau thương nhau như chàng và Laura. Nhưng trước mắt chàng cha mẹ mình là đôi tình nhân.
Pia năn nỉ:
“Ba ăn đi mà!” Pia đặt miếng bánh mì vào tay cha mình.
Ông Bruno trố mắt nhìn miếng bánh như thể chưa bao giờ thấy trong đời và cũng không biết ăn làm sao. Rồi cuối cùng ông ta ăn không phải vì đói mà vì để vừa lòng gia đình mình.
Bà vợ ông Bruno cười:
“Vậy chứ! Mọi sự rồi sẽ yên ổn”
Ông Bruno ngồi thẳng người lên:
“Mọi chuyện sẽ ổn thỏa”
Lúc tảng sáng ngày thứ ba, những cánh cửa mở tung ra.
Lorenzo ngồi bật dậy khi nghe tiếng giầy ủng hùng hổ đi vào. Những người lính mặc đồng phục!
Trẻ con chợt khóc la ầm ĩ. Một viên chức quát to:
“Chú ý! Im lặng!”
Viên chức đó không vào bên trong nhưng đứng ở cửa làm như trong phòng hôi hám.
Pia nắm tay Lorenzo. Tay con bé run. Nó sợ.
“Theo sắc lệnh mới nhất, mấy người được liệt kê là kẻ thù của chế độ. Mọi người sẽ được đưa lên trại. Người nào già quá hay bệnh hoạn thì được miễn trừ, nhưng ở đây không có ai thuộc thành phần đó”
Pia nói:
“Như vậy là ông ngoại không phải đi”
Lorenzo cảnh cáo em yên lặng bằng cách suỵt suỵt và bóp tay em.
“Xe lửa đang chờ bên ngoài. Lên xe lửa rồi mọi người được quyền gửi 1 bức thư. Tôi khuyên mọi người khi viết thư báo tin cho người thân, người quen thì nên nói là mọi người bình yên để cho người thân không phải lo lắng. Bây giờ là lúc thu dọn những đồ cá nhân. Chỉ mang những gì tối cần thiết mà thôi”
Mẹ Lorenzo thầm thì với chồng;
“Thấy chưa, họ còn cho mình gửi thư. Còn ông ngoại vẫn được ở trong viện dưỡng lão. Em sẽ viết thư cho ba để ba khỏi lo âu vì chúng ta. Anh phải viết thư cho giáo sư Balboni. Nói cho ông ấy biết là mọi chuyện sẽ ổn thỏa”
Với quá nhiều gia đình, nhiều trẻ nhỏ nên diễn tiến thật chậm chạp. Họ đi chầm chậm ngang những cửa hàng, qua chiếc cầu mà Lorenzo đi ngang biết bao nhiêu lần. Những người qua đường đứng nhìn như thể đang xem một đoàn diễn hành toàn bóng ma. Trong đám người đó, Lorenzo nhìn thấy Isabella. Con bé giơ tay vẫy Lorenzo nhưng cha nó kéo tay nó xuống. Khi Lorenzo đi ngang cha của Isabella, ông ta cúi đầu làm như nếu nhìn vào mặt Lorenzo là sẽ bị vạ lây.
Đoàn người đi trong yên lặng ngang qua công trường, nơi mà vào những ngày trước đây người ta nghe thấy những tiếng vui cười, nói chuyện rôm rả. Ngày hôm nay chỉ nghe thấy tiếng chân bước nặng nhọc của đoàn người Do Thái không biết cuộc đời họ sẽ ra sao.
Trong im lặng đó, có tiếng gọi làm mọi người giật mình:
“Lorenzo! Em đây!”
Thoạt tiên Lorenzo bị chóa mắt vì ánh mặt trời, chàng chỉ thấy mái tóc vàng. Có tiếng người thiếu nữ xô đây đám đông: “Cho tôi đi qua!”
Và ngay lúc đó Lorenzo nhìn thấy Laura. Nàng nhào đến ôm lấy Lorenzo, môi họ tìm nhau. Chàng thấy môi nàng mặn vì nước mắt:
“Anh yêu em” Lorenzo nói “Hãy đợi anh!”
“Em hứa. Anh hứa là trở lại với em”
Tên gác quát lên:
“Cô kia! Xê ra!”
Lorenzo bị đám đông đàng sau đẩy lên.
“Hứa với em!” Lorenzo nghe tiếng Laura ở xa xa.
Chàng quay lại muốn nhìn nàng lần cuối nhưng đám đông đã che mất hình ảnh Lara. Chàng chỉ nhìn thấy một cánh tay người con gái trắng trẻo giơ lên cao vẫy vẫy như một lời từ giã.
“Mọi người đều mù cả, Họ bịt mắt và từ chối không chịu nhìn những gì đang xảy ra chung quanh” Marco nói.
Trong lúc cha mẹ và cô em ngủ gà ngủ gật trong toa xe lửa, hai anh em thì thầm với nhau.
Marco tiếp tục phân tích:
“Những lá thư đó chẳng có nghĩa lý gì cả. Họ cho mình viết thư để trấn an mọi người mà thôi. Để cho mình khỏi chú ý. Em viết thư cho Laura phải không?”
“Anh muốn nói là thư em viết sẽ không được gửi sao?”
“Không, có thể là cô ấy sẽ nhận được. Nhưng tại sao em lại hỏi?”
“Tại em không hiểu vì sao anh lại hỏi như vậy?”
Marco thở dài:
“Bởi vì em cũng mù như mọi người! Em sống trên mây, mơ mộng về âm nhạc, và tin rằng mọi điều sẽ trở nên tốt đẹp. Em sẽ kết hôn với Laura, sinh những đứa con hoàn hảo và sống cuộc đời hạnh phúc mãi mãi với âm nhạc”
“Ít nhất em không tức giận và chua chát như anh”
“Em biết tại sao anh cay đắng và giận dữ với những gì xảy ra chung quanh mình không? Bởi vì anh nhìn thấy sự thật. Lá thư em gửi cho Laura sẽ đến tay cô ấy. Những lá thư của mẹ và em gái mình cũng thế”
Marco liếc nhìn cha mẹ đang ôm nhau ngủ rồi nói tiếp:
“Em không thấy những điều dối trá và vô nghĩa mẹ viết trong lá thư sao? Mẹ đã viết: “Xe lửa mà chúng tôi đi là loại hạng trung, ghế ngồi thoải mái. Họ hứa là khi đến nơi đời sống sẽ thoải mái hơn”. Mẹ làm như thể chúng ta đang trên đường tới một nơi nghỉ mát. Những người bạn cũng như hàng xóm của chúng ta sẽ tin là chúng ta như những du khách ngồi trên xe lửa nên họ không phải lo lắng gì cho chúng ta. Cũng như bố. Bố từ chối không muốn lo âu. Cả đời bố làm việc với đôi bàn tay và bố không bao giờ tin vào những gì mà bố không thể nhìn thấy hay sờ vào. Bố thiếu sự tưởng tượng về những điều xấu. Đó là tại sao mọi người không chống cự lại bởi vì tất cả chúng ta đều muốn tin vào những gì tốt đẹp nhất. Bởi vì thật là kinh khủng và quá sợ hãi để mà tưởng tượng đến những chuyện có thể xảy ra”
Lorenzo im lặng nghe anh nói. Marco nói với em:
“Em có để ý xe lửa đang đưa mình đi hướng nào không?”
“Làm sao em biết được? Họ kéo màn kín mít”
“Bởi vì họ không muốn mình nhìn thấy là mình đang đi đâu. Nhưng mặc dù màn che nhưng em vẫn có thể nhìn thấy mặt trời hướng nào”
“Họ bảo là chúng ta đi đến trại tập trung ở Fossoli. Đó là nơi họ đưa tất cả mọi người đến”
“Đó là điều họ nói. Nhưng nhìn ánh sáng bên ngoài đi Lorenzo! Nhìn xem mặt trời rọi vào phía nào. Chúng ta không đi tới Fossoli”
Marco còn khẳng định:
“Xe lửa này đang đi về phía bắc”