Chương 4

Ngôi nhà xây đá xám của trung tâm hành chính có thể còn bề thế hơn dinh thống đốc những bang loại hai của Hoa Kỳ. Vào lúc sớm sủa này các hành lang và phòng giấy còn vắng vẻ. Adam Trenton lái chiếc xe hơi chỗ ngồi màu kem vào đường vòng dẫn xuống tầng hầm, lao nhanh vào đoạn cua chữ S làm bánh xe rít lên, phanh đúng giữa cửa vào ngăn của anh trong khu đậu xe dành cho các chủ sở. Anh nhảy ra ngoài rất nhanh, bỏ lại chùm chìa khóa trong xe. Đêm qua mưa to nên thùng xe lốm đốm bẩn. Không sao, hôm nay là ngày bộ phận bảo trì phải rửa xe, đổ xăng, và nếu cần thì kiểm tra và sửa chữa vặt theo định kỳ.

Đó là một lần những quyền lợi bằng hiện vật của các viên chức cấp cao trong ngành xe hơi: được tùy ý lựa chọn chiếc xe riêng và đổi xe hai lần mỗi năm, cùng một loạt “tiêu chuẩn” phụ khác - xăng nhớt, rửa xe, thay dầu mỡ, sửa chữa. Thường thường các vị tai to mặt lớn ưa dùng loại xe sedan thượng hảo hạng: Chrysler Imperial, Lincoln, Cadillac, tùy theo nơi họ làm việc. Một số khác như Adam chẳng hạn lại thích dùng kiểu xe nhẹ nhàng hơn, thể thao hơn, máy khỏe hơn.

Bước chân Adam vang to trên nền nhà để xe màu đen, sạch bóng. Bận bộ đồ xám cài chéo, người cao lớn, chắc lẳn, lực lưỡng, trạc ngoài bốn mươi tuổi, Adam đi nhanh, đầu ngả về phía trước như để kéo thân mình đi theo được dễ hơn. Tuy thời gian gần đây trang phục của anh có giản dị hơn nhưng anh vẫn giữ được dáng vẻ rất model điểm đôi tí khác người. Khuôn mặt thông minh, đường nét cân đối, cặp mắt xanh xẫm, đôi môi cương nghị sẵn sàng phác một nụ cười thoáng qua – tất cả nói lên một con người thẳng thắn. Trong một số cuộc tranh luận ấn tượng này càng mạnh hơn khi nghe anh diễn đạt với vẻ cứng rắn khiến những người đối thoại mất hết nhuệ khí. Từ mấy năm trước kia anh đã nhận ra thói xấu của mình, nhưng không sửa mà bây giờ còn dùng nó làm một thứ chiến thuật được áp dụng nhiều. Dáng đi vững vàng, năng động biểu lộ tính quyết đoán trong mọi lúc.

Trên tay Adam cầm chiếc túi xách thông dụng căng phồng những giấy tờ tối qua mang về nhà để nghiên cứu cho thấu đáo đến tận mười một giờ đêm.

Trong số xe đang đậu Adam thấy có hai chiếc hòm kính trong dãy dành cho các phó chủ tịch kế bên thang máy “dành riêng” chạy thẳng một mạch lên thấu tầng mười lăm, lãnh địa của các người cầm đầu công ty. Ngăn để xe gần thang máy nhất là ngăn của chủ tịch hội đồng quản trị; sau đến ngăn của chủ tịch công ty, các phó chủ tịch theo thứ tự vai vế. Nơi đậu xe của ông X của ông Z là một dấu hiệu chứng tỏ uy tín của ông đó trong xí nghiệp. Địa vị càng cao thì đoạn đường từ tay lái đến bàn làm việc càng ngắn.

Hai chiếc xe sedan kia có một cái là xe cấp trên trực tiếp của Adam, vị phó chủ tịch phụ trách khối Phát triến Kỹ thuật. Xe kia của ông giám đốc Ban Quan hệ Đối ngoại.

Adam trèo từng bước bốn bậc một trên cầu thang dẫn lên tòa nhà chính của cao ốc, đi về phía có một trong nhiều thang máy dành cho nhân viên. Anh ấn nút lên tầng mười rồi đứng đợi một mình trong cabin chờ máy tính điện tử khỏi động thang máy. Một lần nữa anh nóng lòng được vùi đầu vào công việc. Tất nhiên chiếc Orion chiếm chỗ hàng đầu trong đầu óc anh, không phải chỉ gần đây mà kiểu xe đời mới này đã thường xuyên chiếm lĩnh vị trí hàng đầu đó từ hai năm nay. Adam cảm thấy mình đang sung sức. Chỉ có một điều khó chịu: một sự căng thẳng khó xác định, một thứ co thắt tinh thần xuất hiện mấy tuần lễ gần đây - nỗi khó chịu tuy rất vô lí nhưng càng ngày càng thấy khó dứt bỏ. Anh hơi nhăn mặt, thò tay vào túi trong áo vét-tông lượm hú họa một viên thuốc nửa xanh nửa đen bỏ vào họng nuốt chửng.

Qua một hành lang yên tĩnh - sẽ còn vắng vẻ trong một tiếng nữa - Adam vào phòng làm việc của anh ở một góc tầng lầu. Vị trí phòng làm việc ở đây cũng là dấu hiệu nói lên cương vị người ngồi đó, một dấu hiệu không thua kém bao nhiêu so với nhà để xe của phó chủ tịch.

Trên bàn cô thư ký, tập công văn buổi sáng đã chất thành một chồng đáng sợ. Hồi mới vào nghề đôi khi anh dừng chân liếc qua các tấm phong bì. Sau đó anh nhận ra rằng không nên để phí thì giờ quí báu nên đã bỏ thói quen này. Công việc số một của cô thư ký giúp người lãnh đạo - “của cô thư ký giỏi thực sự”, theo lời vị tổng giám đốc công ty một hôm đã nói - là sàng lọc đống công văn khổng lồ gửi cho ông chủ để loại bỏ tất cả những cái không quan trọng. Chỉ có như thế, (ông chủ) mới dồn hết được sức lực vào những việc cơ bản nhất và những tư tưởng mới.

Chính vì thế nên hàng năm, trong số hàng vạn lá thư của khách hàng bất bình gửi cho các nhà chế tạo xe hơi chỉ có vài lá đến tay người nhận mặc dầu tên ông ta để rõ trên phong bì. Các lá thư được các cô thư ký chuyển cho hai hoặc ba ban chuyên trách, trả lời khách theo những qui định có sẵn. Mỗi năm một lần người ta thống kê các đơn khiếu nại và cố gắng rút ra từ đó vài bài học. Thực ra không một ông chủ nào có đủ thì giờ lưu tâm đến từng lời phản kháng. Đôi khi rất hiếm hoi - một vị khách bất mãn có sáng kiến gửi thẳng thư đến nhà riêng giám đốc nào đó; địa chỉ tìm khá dễ dàng vì chỗ ở của số đông các ông trùm được ghi trong tập Who’s Who, tra cứu trong thư viện công cộng. Trong những trường hợp này, ông giám đốc (hoặc phu nhân) nhất định sẽ đọc thư và có khi thấy sự việc nêu trong thư đáng được ông ta đích thân giải quyết.

Vừa đặt chân tới cửa phòng làm việc Adam đã nhìn thấy chiếc bóng đèn màu da cam trên bảng máy nội đàm đang nhấp nháy: ông phó chủ tịch Phát triển Kỹ thuật đã gọi anh, có lẽ từ lúc nãy. Anh gạt chiếc cần phía trên bóng đèn và đợi.

Máy đưa ra giọng nói làm ra vẻ trách móc và có âm sắc kim loại:

“Hôm nay anh định nêu lý do gì để cáo lỗi? Tai nạn trên xa lộ, hay đồng hồ báo thức không đánh chuông?”.

Adam bật cười, nhìn lên đồng hồ treo tường: 7h23. Phó chủ tịch ít khi đến trụ sở trước anh, nhưng hễ có bữa nào đến sớm thế nào ông lớn cũng tìm cách nhấn mạnh. Anh nói đùa:

“Elroy, ông thừa biết khó khăn của tôi: không dễ gì thoát ra khỏi giường được.

- Lời thú tội đáng yêu! Này Adam, anh có bận lắm ngay từ lúc này không? Liệu có nhảy sang chỗ tôi được không, trong độ một giờ thôi…

- Được. Lúc này tôi không có gì gấp lắm.

Vừa nói Adam vừa quan sát qua khung cửa sổ sự đi lại trên xa lộ. Vào giờ phút sớm sủa này lưu lượng xe cộ đã tương đối lớn tuy có giảm so với bốn nhăm phút trước đây lúc có khối lượng rất lớn công nhân đi vào các nhà máy bắt đầu ngày làm việc. Nhưng chỉ lát nữa sẽ ghi nhận được một sự gia tăng mới vẫn theo chiều ngoại ô - trung tâm, lúc hàng nghìn nhân viên hành chính bây giờ còn đang ăn lót dạ sẽ hòa vào dòng sông. Sự thay đổi mật độ giao thông với những lúc cao điểm và những giờ “trống” xưa nay vẫn mê hoặc anh - một điều cũng thường tình thôi vì công việc chính của anh là chiếc xe hơi, có thể nói nó là lý do tồn tại của anh. Anh còn phát minh ra một thứ thang đo - giống thang Beaufort vẫn dùng đo sức gió – để đo lưu lượng xe theo mức quan sát thấy từ khung cửa sổ này. Hiện giờ anh ước lượng nó đạt cường độ Năm.

Từ đầu dây đằng kia ở cao hơn năm tầng gác, Elroy Braithwaite vẫn đang nói:

“Vậy đấy… Độ một tiếng hoặc hơn: Tôi chắc anh biết người bạn thân mến Emerson Vale đã trở lại con đường chiến trận.

- Khiếp, Adam lầu bầu, nhớ lại bài tường thuật những lời buộc tội của Vale. Tôi vừa đọc trong tờ Free Press sáng nay.

- Nhiều từ báo muốn biết rõ quan điểm của chúng ta. Lần này Jake cho rằng chúng ta nên có đôi lời bình luận.

Jake Earlham là phó chủ tịch Quan hệ Đối ngoại, chủ nhân chiếc xe thứ hai ban nãy Adam trông thấy dưới nhà để xe ngầm.

- Tôi đồng ý với ông ấy, Adam nói.

- Hình như họ định quàng cái ách đó lên cổ tôi, nhưng tôi muốn có anh cùng dự. Sẽ có một tay của Associated Press, con bé của Newsweek, một gã của nhật báo Wall Street và Bob Irvin của nhật báo Detroit. Ta sẽ tiếp cả bọn một lúc.

- Có cần xác đinh trước những nét lớn không?

Nói chung những cuộc trả lời phỏng vấn của các vị lãnh đạo ngành xe hơi cho báo chí thường được chuẩn bị hết sức tỉ mỉ. Các chuyên viên Ban Quan hệ Đối ngoại lập bản kê những câu hỏi mà nhà báo có thể đưa ra, trao cho các ông chủ sẽ bị phỏng vấn. Đôi khi còn tổ chức những cuộc diễn tập thực sự, có ba bốn chuyên viên Ban Đối ngoại đóng vai nhà báo. Nếu chuẩn bị cho những cuộc họp báo lớn, việc hoạch định chiến lược sẽ áp dụng thường đòi hỏi một nỗ lực kéo dài mấy tuần lễ: những người phát ngôn của các ông chưa đứng ra đương đầu với báo chí phải có trình độ thành thạo ngang tổng thống Hoa Kỳ, có lẽ còn cao hơn.

“Không có lời chỉ dẫn chiến thuật trước, Elroy Braithwaite trả lời. Jake và tôi đã quyết định sẽ làm theo kiểu gặp gì nói nấy. Hai chúng tôi sẽ hết sức thẳng thắn, - cả anh nữa, tất nhiên.

- Nhất trí. Ông có cần tôi lên ngay không?

- Độ mươi phút nữa. Tôi sẽ gọi.

Adam có đủ thì giờ bỏ các thứ trong túi xách, đọc vào máy ghi âm những chỉ thị cho cô thư ký Ursula Cox để cô giải quyết khi tới làm việc. Điều cơ bản trong các chỉ thị cũng như trong các hồ sơ anh mang về nhà nghiên cứu đều xoay quanh kiểu xe Orion. Với cương vị Giám đốc các Công trình Tiên tiến, anh dành phần lớn thì giờ và công sức cho kiểu xe mới còn đang giữ tuyệt đối bí mật. Đúng vào ngày hôm nay sẽ tiến hành một loạt thử nghiệm nhằm làm sáng tỏ điều bí ẩn trong độ rung và tiếng kêu bất chợt trong xe. Cuộc thử nghiệm sẽ tiến hành trên đường băng của hãng ở cách Detroit chừng năm mươi kilômét và Adam là người có trách nhiệm quyết định cuối cùng đã hứa sẽ tới dự cùng với người cùng cấp với anh bên Ban Thiết kế mẫu. Bây giờ vì cuộc họp báo bất thình lình này, Ursula phải thông báo cho mọi người biết cuộc thử nghiệm sẽ lùi lại vài giờ.

Trong khi chờ chạm trán các nhà báo anh quyết định đọc lại thật kỹ những lời tuyên bố của Emerson Vale. Thấy trong chồng giấy tờ trên bàn Ursula nhiều tờ báo buổi sáng, anh chọn tờ Free Press và Thời báo New York. Sau đó anh tìm cách nhớ lại từng điểm một tất cả những gì Vale đã nói tối qua ở Washington.

Adam mới gặp Vale có một lần, hôm “nhà phê phán xe hơi” tái diễn thuyết ngay tại Detroit này. Anh đến dự chỉ vì tò mò, cũng như phần đông những ông chủ ngành xe hơi có mặt hôm đó. Trước khi vào họp anh được giới thiệu với Vale và rất ngạc nhiên thấy đó là một chàng trai rất lịch sự, dễ mến, khác xa con người hùng hổ cay độc anh hình dung trước đó. Lúc sau ra trước công chúng Vale vẫn tỏ ra đáng mến, nói năng lưu loát, trình bày ý kiến một cách khéo léo. Adam thừa nhận: người này để lại ấn tượng hết sức tốt đẹp, và căn cứ vào những tràng vỗ tay tán thưởng thì nhiều thính giả - phải mất tiền mua vé vào cửa - cũng thấy như vậy.

Người này chỉ có mỗi một khuyết điểm thôi, nhưng là một khuyết điểm cỡ lớn: phần nhiều những luận điểm của anh không thể đứng vững dưới con mắt những người có kiến thức sâu sâu một chút.

Đánh vào ngành công nghiệp có trình độ kỹ thuật rất cao Vale thường bộc lộ sự thiếu thốn rất tai hại về tri thức kỹ thuật, đến nỗi có khi anh nhầm lẫn trong việc mô tả qua loa một bộ phận cơ khí. Quen với những câu khẳng định nước đôi anh tùy tiện đưa ra những lý giải hợp với lập luận riêng, bỏ qua tất cả mọi cái khác. Nếu không thế thì - vẫn trên bình diện kỹ thuật anh tìm nấp sau những nguyên lý chung chung, lối thoát anh rất ưa dùng. Mặt khác tuy xuất thân là nhà luật học nhưng Vale tỏ ra không nắm vững những qui tắc sơ đẳng của việc cung cấp chứng cớ. Viện dẫn những giả định, những lời đồn đại mà anh dứt khoát coi là những kết luận chính xác, đôi khi anh ta đi đến chỗ hoàn toàn bóp méo sự thật - ít nhất đó cũng là nhận xét của riêng Adam. Ví dụ anh ta làm cho quá khứ trỗi dậy bằng cách gợi lại khuyết điểm này khuyết điểm kia của một kiểu xe mà những người chế tạo đã thừa nhận và khắc phục từ lâu. Anh tung ra những lời buộc tội chỉ căn cứ vào mấy lá thư của vài khách hàng bất mãn. Anh chửi rủa toàn bộ ngành xe hơi, chê bai cách trình bày xấu, khâu hoàn chỉnh sản phẩm nghèo nàn, mức an toàn thấp, và không chịu thừa nhận rằng ngành công nghiệp này thực tình có cố gắng sửa chữa một số thiếu sót. Nghe anh ta thì tất cả bọn chế tạo xe hơi không trừ một ai đều là những tên tham lam cực độ, tính tàn bạo trắng trợn không thua kém tính thờ ơ cẩu thả.

Emerson Vale còn cho ra một cuốn sách với tựa đề: Xe hơi Hoa kỳ - mãi mãi cứng đầu. Viết rất khéo léo, với tài năng quyến rũ người đọc, cuốn sách đà trở thành một sách đầu vị - best seller - đưa Vale lên hàng đầu các nhân vật thời thượng trong nhiều tháng liền.

Tuy nhiên sau đó anh ta bắt đầu chìm vào quên lãng chỉ đơn giản vì hình như anh đã nói hết những cái anh có để nói. Tên tuổi anh xuất hiện trên báo chí ngày càng ít rồi biến hẳn. Cay cú, Vale tìm đủ mọi cách có thể dùng đến và có thể nghĩ ra hòng làm mọi người lại nhắc đến mình. Rõ ràng anh ta sẵn sàng tuyên bố bất cứ điều gì về bất cứ đề tài nào để đổi lấy vài dòng trên báo, vài phút trên đài phát thanh hoặc đài truyền hình. Tự xưng là “phát ngôn nhân của người tiêu thụ”, anh đang lao vào một loạt trận tiến công mới chống lại các nhà sản xuất xe hơi, tố cáo một kiểu xe nào đó có những khuyết tật này nọ, lời tố cáo lập tức được báo chí đăng tải để rồi sau đó lại phải cải chính (trong thực tế đã xảy ra một số trường hợp). Vale xúi giục một nghị sĩ điều trần trước thượng viện về phí tổn kinh doanh của các hãng xe chính, nhưng vì chỉ dựa vào những số liệu nhặt nhạnh đó đây nên bản thống kê ông ta đưa ra chẳng bao lâu đã bị các hãng đó vạch ra chỗ sai sót. Kết quả vị nghi sĩ được “đẹp mặt”, còn Vale vẫn trơ trơ”. Bị thói hám danh rồ dại thúc đẩy Vale chuyển sang cách gọi điện cho biên tập viên các tờ báo lớn - ngay tại nơi họ làm việc hoặc gọi về nhà riêng - gợi cho họ những “chuyện nẩy lửa” trong đó tên tuổi Emerson Vale dường như chỉ xuất hiện một cách tình cờ. Nhưng cũng dường như chỉ do tình cờ, những giai thoại đó sụp đổ ngay khi người ta mới bắt đầu kiểm chứng. Giới báo chí từ chỗ dựa vào Vale để có những bài giật gân chuyển sang nghi ngại anh ta. Họ có lý: ngay cả khi họ chứng minh bằng a + b là anh ta sai, Emerson Vale vẫn không chịu. Anh ta không bao giờ thừa nhận sai lầm, không bao giờ chịu xin lỗi - trong khi chính ngay hãng General Motors trước đây đã từng phải công khai xin lỗi Ralph Nader người đầu tiên công kích ngành công nghiệp xe hơi (để làm mất thế diện địch thủ, General Motors không ngần ngại thọc tay vào đời sống riêng của anh, thậm chí còn phái nhiều cô điếm - gọi[4] xinh đẹp tới). Không vì thế mà thận trọng hơn, Vale vẫn tiếp tục thóa mạ rất cay độc tất cả các nhà sản xuất xe hơi, những lời thóa mạ còn nặng nề hơn là treo cổ họ. Anh đặt vào đó một niềm tin, dù thực dù giả; nhưng có sức lôi cuốn đến nỗi vẫn có khi thu hút được khá đông công chúng. Như tối hôm qua ở Washington.

***

Adam gấp báo. Bên ngoài, trên xa lộ lưu lượng xe lên tới cường độ Sáu.

Mấy giây sau máy nội đàm rào rào:

“Số Bốn vừa tới, phó chủ tịch Phát triển Kỹ thuật báo tin. Mời anh lên để chúng ta tạo thành Số Năm.”.

Trong thang máy Adam sực nhớ: nhất định phải giành chút thì giờ gọi điện cho vợ. Anh cảm thấy trong mấy tuần gần đây Erica tỏ ra buồn bã; vả chăng hồi này chung sống với cô thấy khó khăn hơn năm đầu (có lẻ cả hai năm đầu) của cuộc hôn nhân. Hồi ấy mọi việc sao mà dễ dàng, vui vẻ! Adam nhận rõ: không khí xấu đi, ít ra cũng một phần do sự mỏi mệt của anh sau ngày làm việc, sự mỏi mệt gậm mòn dần thể xác cả hai vợ chồng. Anh muốn thấy Erica đi dây đi đó nhiều hơn, tìm thoát ra khỏi niềm sầu muộn. Đã nhiều lần anh khuyến khích cô tìm tòi các giải pháp, anh chăm lo cho cô luôn đủ tiền tiêu theo ý muốn. Cũng may là hai vợ chồng không lúc nào bị lúng túng về tiền nong, vì Adam vẫn đều đều leo lên các nấc thang quyền lực. Hiện nay đang có hi vọng anh được tiến cử vào một chức vị còn quan trọng hơn nhiều, một triển vọng mà bất cứ bà vợ nào cũng vui mừng đón nhận.

Vậy mà Erica vẫn cứ trách móc chồng bỏ quá nhiều thì giờ và sức lực vào công việc. Trong khi đáng lẽ sau năm năm chung sống cô phải thích nghi được với nhịp sống bận rộn tối tăm mắt mũi của những người lãnh đạo trong công nghiệp; biết bao bà vợ đã làm được điều đó.

Đôi khi Adam tự hỏi phải chăng mình đã sai lầm khi lấy một cô vợ quá trẻ hơn mình? Mặc dầu về phương diện trí tuệ hai vợ chồng rất tương hợp: tuy còn trẻ nhưng Erica có trí thông minh sắc sảo không có gì để anh đáng phàn nàn. Và anh cũng để ý thấy cô không ưa gần gũi các chàng trai cùng lứa.

Càng nghĩ anh càng thấy rõ vấn đề thật vô cung cấp bách.

Nhưng khi vừa đặt chân tới lầu năm, sắp sửa dấn bước vào lãnh địa bộ chỉ huy tối cao của còng ty, anh kiên quyết gạt bỏ mọi nỗi ưu tư.

***

Trong phòng làm việc của phó chủ tịch Phát triển Kỹ thuật người cùng cấp phụ trách Quan hệ Đối ngoại là Jake Earlham đã bắt đầu giới thiệu. Earlham hói đầu, to ngang, đã từng mở đầu cuộc đời chinh chiến trong ngành báo chí. Nghiện nặng, lúc không hút tay vẫn cầm tẩu vung vẩy. Lúc này ông chĩa nó ra cửa để chỉ Adam Trenton đang bước vào.

“Chắc anh đã quen cô Monica, của Newsweek …”

- Vâng, chúng tôi đã gặp nhau rồi. Adam vừa trả lời vừa chào cô gái nhỏ người tóc nâu trên đivăng.

Ngồi bắt chéo đôi chân xinh đẹp hơi cao, tay kẹp điếu thuốc muôn thuở, Monica đáp lại bằng nụ cười xa cách, như để nhấn mạnh rằng chàng trai bảnh nhất Detroit cũng không thế làm xao xuyến cô gái New York.

Cạnh Newsweek là nhật báo Wall Street với đại diện là gã Harris nào đó, năm mươi tuổi, béo tròn. Hãng Associated Press cử đến một chàng trai còn trẻ, thái độ hơi căng, giọng hơi cứng, tỏ vẻ sốt ruột muốn thấy màn giáo đầu kết thúc thật nhanh. Bob Irvin của nhật báo Detroit đến sau cùng. Adam quen biết anh hơn; trên số báo nào Irvin cũng có bài viết về mọi chuyện liên quan đến xe hơi. Được thông tin đầy đủ, được tất cả mọi người trong nghề kính trọng, anh ta không có vẻ gì của kẻ chuyên nịnh hót; ai cũng biết anh sẵn sàng đề xuất vấn đề và nếu cần sẽ tranh cãi đến nơi. Mới gần đây thôi anh còn nêu cao tên tuổi của Ralph Nader và về sau, của Emerson Vale.

Phó chủ tịch Phát triển Kỹ thuật Elroy Braithwaite thả người xuống ghế bành và đưa ra câu hỏi thường lệ với giọng thân mật:

“Ai bắt đầu?”

Trong những người thân cận, ông có biệt danh “Cáo Bạc” do mái tóc xám rất đẹp (và rất chải chuốt). Ông mặc bộ quần áo rất giản dị kiểu hoàng tử xứ Gan làm nổi bật dấu riêng: những chiếc khuy măngsét to khác thường. Nói chung ông ta tạo ra và phô bày một phong cách hợp với chức vị. Phòng làm việc của ông, cũng như của các phó chủ tịch khác (tất nhiên không kể phòng của các chủ tịch), được xếp đặt và trang trí theo ý riêng, đồ đạc bằng gỗ quí châu Phi, màn gió kép thêu hoa, thảm dầy màu thuốc lá. Những người thành đạt tới mức này dĩ nhiên đều đã trải qua nhiều năm làm việc cật lực. Nhưng khi đã tới đích, địa vị mang lại những bỗng ngoại đáng kể: một phòng làm việc lộng lẫy, kèm theo một phòng ngủ, một phòng ăn riêng biệt ở lầu trên và quyền bất cứ lúc nào cũng được sử dụng phòng tắm hơi mini kiểu Thổ Nhì Kỳ có người phục vụ xoa bóp.

“Các bà nói trước chăng?” Jake Earlham gợi ý.

Cô tóc nâu của Newsweek chỉ chờ có thế.

“Rất vui lòng. Tôi xin hỏi: hãng các ông định đưa ra chứng cứ ngoại phạm nào mới nhất để bào chữa việc hãng không chịu tiến công - tôi dùng từ tiến công - vào lĩnh vực chế tạo chiếc xe chạy hơi nước? Hoặc gọi là xe không gây ô nhiễm, nếu các ông muốn.”

- Từ mấy ngày nay chúng tôi hết chứng cớ ngoại phạm rồi, Cáo Bạc đáp lời, vẫn tươi cười nhưng giọng đã nghiêm lại. Vả chăng đã có người gánh vác công việc đó - tên là George Stephenson nhưng theo chúng tôi thì không có tiến bộ nào.

Đại diện Associated Press giận dữ ấn lên mũi cặp kính gọng rất mảnh:

“Nếu được miễn cho những câu pha trò thông minh kiểu này, chúng ta sẽ bàn tới những việc nghiêm chỉnh hơn.”

- Tôi hoàn toàn đồng ý. Không nên quên thời điểm giới hạn việc truyền tin vô tuyến sang bờ biển phía tây cho các tờ báo buổi chiều.

“Cám ơn vì đã nghĩ tới điều đó”, Associated Press lầu bầu. Anh quay sang Braithwaite:

“Hồi hôm ông Vale tuyên bố rằng các nhà chế tạo xe hơi thông đồng với nhau để tiếp tục áp đặt loại động cơ đốt trong và không hề có một cố gắng nào đáng gọi là có nhằm tìm ra một giải pháp khác, ông ta cũng khẳng định ngay bây giờ đã có loại động cơ chạy điện rất tốt và một loại chạy bằng hơi nước. Xin phép được biết lập trường của các ông về điểm này.”

Cáo Bạc gật đầu:

“Ông Vale hoàn toàn đúng trong chuyện động cơ này: chúng đã ra đời. Với nhiều kiểu khác nhau, vận hành nói chung là được. Trong trung tâm thử nghiệm của hãng tôi cũng có nhiều mẫu. Nhưng có điều Vale chưa nói tới - có lẽ để khỏi tự tay hất đổ lập luận của mình xuống đất, cũng có lẽ chỉ đơn giản là do không biết - điều đó là: cho đến nay vẫn chưa chế tạo được thứ động cơ điện không quá đắt không quá nặng mà vẫn đủ mạnh và có tầm hoạt động đủ dùng. Với động cơ chạy hơi nước cũng vậy. Mà tình trạng này chưa thể thay đổi trong một tương lai có thể dự đoán được.”

- Nghĩa là còn phải chờ đến bao giờ?

- Chắc chắn đến cuối những năm 70. Vào khoảng 1982 -1983, sẽ đạt được những kết quả đáng kể, nhưng điều đó không có nghĩa là động cơ chạy xăng - lúc ấy đã trở nên sạch sẽ - sẽ mất đi vị trí hàng đầu.

- Tuy nhiên những phát minh mới trong lĩnh vực này vẫn thường xuyên được công bố, nhật báo Wall Street xen vào. Những loại động cơ mới dựa theo nguyên lý này nguyên lý nọ…

- Đúng, Braithwaite cau có. Hàng mớ bài báo viết về những cái đó đáng lẽ nên đăng trên trang tranh biếm họa. Bởi vì - xin bỏ qua sự thẳng thắn của tôi - nhà báo các ông đúng là những sinh vật ngây thơ nhất của Chúa. Có lẽ do cố ý vì có tin vào những điều vớ vẩn các anh mời đẻ ra được nhiều bài lý thú. Thử tưởng tượng có nhà sáng chế, hoặc thiên tài hoặc bịp bợm, công bố một phát minh gì đó và nhà báo các anh được thả vào đấy. Điều gì sẽ xảy ra? Ngay hôm sau tất cả các báo sẽ hò reo đây có thể là trận chọc thủng quyết định, là con đường đi tới tương lai. Sau đó các anh thêu dệt thêm để dùng đi dùng lại câu chuyện làm nhiều lần đến nỗi cuối cùng độc giả tin là thật, rồi nhà báo cũng tin vào những điều họ cứ viết mãi. Môn thể dục tức cười này đã làm nhiều người chắc mẩm chỉ ngày một ngày hai sẽ mua được chiếc xe chạy điện, chạy hơi nước hoặc hơn nữa sắp mua được kiểu xe vừa chạy điện vừa chạy hơi nước.

Nhác thấy đồng nghiệp bên Quan hệ Đối ngoại cựa quậy trên ghế bành, Cáo Bạc mỉm cười nhìn ông ta và trấn an:

“Đừng ngại, Jake. Tôi không đả báo chí đâu, chỉ có ý đơn giản khôi phục lại sự thật trên những nét lớn.”

- Cám ơn về lời giải thích. Thú thật tôi đã bắt đầu thấy lo.

Associated Press.

“Thưa ông Braithwaite, liệu ông có đi quá nhanh không? Vì thực ra có nhiều người tài giỏi và nghiêm túc thật lòng tin vào động cơ hơi nước. Nhiều hãng lớn - không thuộc ngành xe hơi, đúng thế - đang hoàn chỉnh nó. Chính quyền California đã chuẩn chi một khoản ngân sách để sản xuất một loạt xe hơi nước, và cũng ở California đã có những dự luật nhằm ngăn cấm hoàn toàn loại động cơ chạy xăng sau năm năm tới.”

Phó chủ tịch Phát triển Kỹ thuật lắc đầu vẻ kiên quyết, bờm tóc xám nhảy tưng tưng.

“Theo tôi biết, người duy nhất thông thạo và đã tin tưởng thực sự- vào xe chạy hơi nước là kỹ sư Bin Lia. Tôi nói rõ - đã tin - vì một bữa nọ anh ta đã công khai tuyên bố từ bỏ cái anh gọi là một ý tưởng hoàn toàn nực cười.”

- Sau đó anh ta lại một lần nữa thay đổi ý kiến, Associated Press phản đối.

- Tôi biết. Tôi cũng biết hiện giờ anh ta đi lại bằng một thứ hộp đựng mũ bằng các tông mà anh ta nói là đựng chiếc động cơ hơi nước mới chế tạo. Thực ra chiếc hộp chỉ đựng có cái lõi của chiếc động cơ nổi tiếng này thôi. Tương tự như khi tôi giơ cao chiếc bu-gi và reo lên: “Đây là động cơ chiếc xe chúng tôi hiện đang sản xuất.” Anh Bin Lia thân mến quên không nói rõ rằng, muốn cái máy của anh chạy được còn phải lắp thêm nồi hơi; bộ ngưng tụ, các quạt thu hồi nhiệt, tóm lại, cả một lô những bộ phận nặng nề, đắt tiền, cồng kềnh.

- Tuy thế, những chiếc xe chạy hơi nước của chính quyền California…

- Nhưng sau đó! Tất nhiên, bang California đã chi một đống tiền kha khá cho đề án này. Các anh có thấy một chính phủ nào không thỉnh thoảng lại điên một tí? Ngay bây giờ nếu các anh và nửa triệu người dùng xe chấp nhận trả thêm một nghìn đôla cho mỗi xe, chúng tôi có thể - tôi nói là có thể - cho được chiếc xe hơi nước với tất cả những điều bất ngờ và bất tiện của nó. Số đông khách hàng của chúng tôi cũng như của các hãng đang cạnh tranh với chúng tôi không có khả năng trả khoản phụ thu đó.

- Cứ cho là như thế, nhật báo Wall Street càu nhàu. Đây không phải là lý do để lẩn tránh vấn đề xe chạy điện.

Braithwaite quay sang Adam:

“Tôi để anh trả lời câu hỏi này.”

- Xe hơi chạy điện đã có rồi, Adam bắt đầu nói. Các anh đều biết chiếc xe nhỏ thường dùng trên sân đánh gôn, và trong một thời gian ngắn nữa có thể làm được chiếc xe hai chỗ ngồi dùng cho các bà nội trợ đi mua sắm hoặc người đại diện thương mại đi công cán trong một phạm vi hẹp. Tuy nhiên đó chỉ là một thứ đồ hiếm, chưa nói đến giá tiền quá đắt. Hãng chúng tôi cũng đã chế tạo, với tính chất thử nghiệm, nhiều kiểu xe tải và xe con chạy điện. Có một điều khó chịu: muốn chúng có bán kính hoạt động đáng kể thì phải dành phần lớn chỗ trên xe để đặt bình điện, mà bình điện thì nặng nề vô cùng. Thế là lợi mất cập hại.

- Những bình điện nhỏ siêu nhẹ thì sao: Associated Press hỏi. Dựa trên nguyên lý kẽm - không khí hoặc vận hành bằng ma dút. Ông có cho rằng sắp thành công?

- Anh quên chất sodium sulphur, cũng là một khả năng đang được bàn đến nhiều. Điều bất hạnh là chưa có cái nào vượt quá giai đoạn bàn cãi. Nếu không nói là ba hoa dài dòng.

- Chúng tôi cho rằng nhất định sẽ có cái mới trong lĩnh vực này. Braithwaite nói thêm. Rồi đây cuối cùng chúng tôi sẽ học được cách tồn trữ một khối năng lượng lớn trong một bình diện thể tích nhỏ. Hơn nữa chắc chắn xe chạy điện sẽ có thị trường tiêu thụ lớn: toàn bộ hệ thống giao thông nội thị. Nhưng ở đây theo chỗ chúng tôi biết, cũng khó đạt được kết quả trước đầu thập niên những năm 80.

- Còn về ảnh hưởng của xe hơi điện đối với việc ô nhiễm môi trường, Adam nói tiếp, người ta thường quên mất một yếu tố căn bản: bất kể bình điện trên xe là loại nào, vẫn cứ phải nạp lại. Khi có hàng chục ngàn xe dùng điện, tất nhiên phải xây dựng thêm nhiều nhà máy phát điện mới, cũng là những ổ gây ô nhiễm mới, mà là những ổ khổng lồ. Vì những nhà máy phát điện này nói chung sẽ được xây dựng ở ngoại thành cho nên cái mà chúng ta đạt được sẽ chỉ là đưa khói từ nội thành ra ngoại thành.

- Ông không thấy lập luận của các ông có hơi đuối à?

Cô tóc nâu của Newsweek đưa ra câu hỏi với giọng châm chọc. Cô duỗi chân, kéo váy - một cách vô ích, cô biết thế nên không ngạc nhiên - và lại để nguyên gấu váy ở chỗ cũ, thực tế là ở lưng chừng đùi. Lần lượt từng người đàn ông đưa mắt nhìn xuống đường viền gấu váy: cặp đùi rất đẹp. Monica giả vờ không biết gì.

“Đúng thế, cô nói tiếp, lập luận của các ông bị đuối nên không thể cắt nghĩa sự thiếu vắng một chương trình xúc tiến nghiên cứu. Nhìn chung các ông không làm gì mấy để nhanh chóng hoàn chỉnh được một động cơ hữu hiệu, nghĩa là khỏe, rẻ tiền và vận hành bằng điện hoặc bằng hơi nước. Nhờ có một chương trình xúc tiến theo cách đó nên chúng ta đã đổ bộ được xuống mặt trăng. Thế nào, không có chứng cớ ngoại phạm mới à? Đó chính là câu hỏi đầu tiên của tôi nếu các ông còn nhớ’.”

- Về phần tôi, tôi vẫn rất nhớ, Braithwaite nói, rất, rất nhớ…

Khác với những người kia đã nhanh chóng đưa vội mắt nhìn đi chỗ khác, ông ta vẫn cố tình dán mắt vào đùi cô phóng viên trẻ. Không ai nói gì trong vài giây. Rất nhiều phụ nữ trong hoàn cảnh tương tự chắc sẽ thấy ngượng nghịu rụt rè. Monica rõ ràng vẫn thản nhiên như không. Sau cùng tự Cáo Bạc phải “ngắt điện” bứt ra khỏi cảnh tượng da thịt trần trụi.

“Cô nói đến cuộc chinh phục mặt trăng, ông trả lời với giọng âu sầu. Vậy mà cô bạn thân mến ơi, có lúc tôi đã phải ân hận về thành công phi thường này. Vì lịch sử đã làm nẩy sinh một câu sáo mép mới: khi có một vấn đề kỹ thuật giẫm chân tại chỗ vì lý do này nọ, những kẻ ngu xuẩn bèn gào lên: “Chúng ta đã lên được mặt trăng phải không? Vậy cái gì ngăn cản chúng ta giải quyết vấn đề cỏn con này?”

- Nếu để cô Monica không đặt câu hỏi này ra, nhật báo Wall Street càu nhàu, thì tôi, chính tôi sẽ nêu lên.

- Được, để tôi trả lời anh, phó chủ tịch gắt gỏng. Trước hết anh quên mất rằng cánh NASA, cơ quan của chính phủ có ngân sách không giới hạn, khác với chúng tôi, họ lại được chỉ định một mục tiêu rõ ràng: đổ bộ lên mặt trăng. Nhà báo các anh chỉ được nghe lơ mơ về những chuyện rất lờ mờ, các anh đòi hỏi chúng tôi phải dành cho việc thực hiện chiếc động cơ điện hoặc hơi nước sự ưu tiên tuyệt đối như sự ưu tiên mà chương trình Apollo được hưởng. Nhưng theo sự đánh giá của nhiều người trong số những kỹ sư giỏi nhất của ngành chúng tôi, mục tiêu này vừa không hiện thực vừa không đáng quan tâm. Nhất là trong lúc chúng tôi còn có những ý tưởng giá trị hơn, những đề án sinh lợi nhiều hơn.

Ông ta đột ngột dừng lại đưa tay vuốt tóc và ra hiệu cho Adam tiếp tục. Rõ ràng ông ta không chịu đựng thêm được nữa. Adam dọn giọng:

“Các anh thấy đấy, suy nghĩ của chúng tôi là làm sao cho mục đích mà chúng ta tìm kiếm - không khí trong lành hoặc ít nhất, một sinh quyển không bị xe hơi làm ô nhiễm - sẽ đạt được một cách nhanh chóng, triệt để và rẻ tiền nhất nhờ ở sự hoàn thiện chiếc máy chạy xăng hiện nay. Cả bằng cách cải tiến việc lọc khí xả, và bằng cách làm sạch nhiên liệu.” Đột nhiên anh cất cao giọng: “Cách này không ly kỳ bằng động cơ điện hoặc hơi nước, nhưng nó dựa trên một kỹ thuật chắc chắn hơn nhiều.”

Lần đầu tiên Bob Irvin của Detroit News tham gia tranh luận:

“Ngoài vấn đề động cơ ra, các ông có dám thừa nhận rằng trước khi Nader Vale và những người khác phá đám các ông, ngành kỹ nghệ xe hơi không thèm để ý gì đến vấn đề ô nhiễm môi trường?”

Irvin nói với giọng hờ hững, với vẻ hết sức ngây thơ nhưng Adam hiểu ngay là câu hỏi của anh ta có thể gây nổ. Tuy vậy Adam chỉ đắn đo trong giây lát:

“Tôi thừa nhận.”

Ba phóng viên kia nhìn anh, sửng sốt. Irvin vẫn giữ vẻ chân thành:

“Nếu tôi không lầm thì chúng ta tới đây vì Emerson Vale, hay nói cách khác, vì một nhà phê phán ngành xe hơi. Đúng không?

- Không đúng, Jake Earlham đính chính. Chúng ta tới đây vì có nhiều vị tổng biên tập yêu cầu chúng tôi trả lời một vài câu hỏi ngay hôm nay. Chúng tôi hiểu ngầm với nhau rằng có đôi câu liên quan tới lời tuyên bố gần đây của ông Vale, nhưng không phải chúng tôi là người quyết định tổ chức họp báo riêng về ông Vale.

- Thôi đi, ông Jake, - Irvin cười khẩy. Ông thích chẻ sợi tóc làm tư à?”

Phó chủ tịch Quan hệ Đối ngoại nhún vai. Dường như ông đang tự hỏi: phải chăng mình dại dột khi nhận gặp các nhà báo trong cuộc phóng viên “gặp đâu nói đấy” này.

“Đã thế thì… Irvin lẩm bẩm với vẻ giả bộ do dự. Xin lỗi ông Adam: ông có cho rằng những người đả kích ngành xe hơi ví dụ như Nader người biện hộ cho sự an toàn - đã làm một việc có ích không?”

Câu hỏi rất đơn giản nhưng được nêu ra khéo léo chặn trước mọi ý đồ né tránh. Adam những muốn phản kháng: “Sao lại chĩa vào tôi cơ chứ?” Nhưng anh sực nhớ đến chỉ thị của Braithwaite “Chúng ta sẽ hết sức thẳng thắn”. Thế là anh lấy lại bình tĩnh.

“Không thể chối cãi rằng các người đó làm công việc có ích. Về mặt bảo đảm an toàn của xe Nader đã đạp một cú rất mạnh đẩy cho ngành xe hơi phát triển trong nửa sau thể kỷ XX”

Cả bốn phóng viên vội vàng ghi câu trả lời. Lợi dụng lúc đó Adam lược lại tất cả những điều anh đã nói và dự đoán phần tiếp theo. Anh biết sẽ có nhiều người trong ngành tán thành câu trả lời của anh. Một bộ phận khá lớn những viên chức trẻ và ngay cả một tỉ lệ đáng ngạc nhiên trong giới lãnh đạo đều coi những lời công kích của Nader và Vale là có lý. Tuy những lời công kích đó thường quá đáng và đầy rẫy sai lầm nhưng điều đó không làm thay đổi gì hết: ngành công nghiệp xe hơi rất đáng bị đưa ra xét xử. Khi thiết kế, các nhà sản xuất trong thực tế đã bỏ qua ngay cả những nguyên tắc sơ đẳng về bảo đảm an toàn, họ thực sự chỉ tập trung cố gắng vào việc bán xe, tức là vào khía cạnh thương mại, họ thực sự chống lại mọi cải tiến cho đến ngày có những đạo luật ép họ phải lùi bước. Tóm lại ba Ông lớn - General Motors, Ford và Chrysler - say sưa với sức mạnh không lồ của họ đã xử sự như những Goliath, cuối cùng phải chịu nhục trước những David - trước tiên là Ralph Nader, sau là Emerson Vale.

David chống lại Goliath? Đúng thế. Nhất là trường hợp của Nader: một người hoàn toàn đơn độc, không chỗ dựa không phương tiện, chỉ có lòng can đảm đáng kinh ngạc dám một mình đánh vào toàn bộ nền công nghiệp xe hơi Hoa kỳ có những nguồn tài nguyên vô tận và một nhóm khá đông gây sức ép với quốc hội. Bao người đi trước ông chưa hề đạt được đôi chút kết quả nào nhưng ông đã đòi bằng được việc duyệt lại các định mức bảo đảm an toàn và việc ban hành nhiều biện pháp có lợi cho người tiêu dùng. Dĩ nhiên Nader là nhà luận chiến nên ông có tất cả những cái tạo thành nhà luận chiến - tính không khoan nhượng có vẻ sân khấu, ngôn ngữ cường điệu, luôn mồm càu nhàu gai chuyện, và đôi khi thiếu chính xác thật tai hại. Tuy thế ông ta đã giúp ích rõ ràng cho công chúng, một nhiệm vụ đòi hỏi đúng kiểu người như ông.

“Theo ông biết, đây là lần đầu tiên người đại diện của giám đốc hãng thú nhận điều đó”, nhật báo Wall Street nhận xét

- Nếu thế, Adam lẩm bẩm, có lẽ đã đến lúc phải dám thú nhận.

Chỉ là cảm tưởng của anh, hay thực sự Jake có tái mặt tuy nhìn bề ngoài thì ông ta đang mải mê nạo tàn trong tẩu? Cáo Bạc hình như cũng cau mặt. Nhưng Adam không bận tâm lắm: nếu cần anh sẽ phân trần với Braithwaite sau cuộc họp. Xưa nay anh vốn không thuộc loại người chỉ biết vâng dạ, bảo sao nghe vậy. Loại người này thực ra cũng hiếm trong giới lãnh đạo ngành xe hơi: những người muốn vượt qua thứ bậc trung cấp đều phải có can đảm giữ vững chính kiến riêng. Adam Trenton luôn luôn biểu thị lòng can đảm đó: theo anh thì sự thẳng thắn, tinh thần trung thực là những đức tính có ích cho người sử dụng anh. Bước đường công danh đã dạy anh cần phải giữ vững cá tính. Công chúng rất sai lầm khi cho rằng tất cả những người lãnh đạo trong công nghiệp đều được tạo theo cùng một mẫu. Không thể tránh khỏi một số nét chung như: có tham vọng lớn, tính năng nổ, đầu óc tổ chức, sức làm việc rất cao, nhưng ngoài các điểm giống nhau họ là những người kiên quyết theo chủ nghĩa tôn sùng cá nhân, trong bọn họ có một tỷ lệ phần trăm khá cao những người thích mới lạ, những nhân tài, những nhà tiên đoán tương lai.

Dù sao điều anh vừa nói cũng đã theo gió bay đi. Để gỡ lại anh thêm một lời tái bút:

“Nếu các anh định dẫn câu tôi vừa nói, xin dẫn cả những câu tôi sắp nói đây.”

“Câu gì vậy?” Cô Newsweek vội hỏi.

Cô đã bớt hằn học so với lúc đầu cuộc họp. Cô vẫn phô bày cặp đùi một cách hào phóng dưới lần vải mỏng dính bó sát người, làm Adam không khỏi nhòm ngó thèm thuồng. Cảnh tượng này bỗng nhiên kích thích rất mạnh khiến Adam vội vã đưa mắt nhìn đi nơi khác.

“Trước hết, anh nói, không thể chối cãi được rằng các “nhà công kích xe hơi” đã làm việc có kết quả. Chưa bao giờ những người sản xuất lại nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm an toàn đến thế - điều đáng khích lệ hơn là họ buộc phải tiếp tục đường hướng này. Hơn nữa chúng tôi ngày càng chú trọng hơn tới nguyện vọng và nhu cầu của khách hàng, khác hẳn trước kia. Có điều là, nếu như đã có một thời kỳ người ta có thể coi chúng tôi là thờ ơ và cẩu thả, đến nay thời kỳ đó đã dứt khoát lùi xa, điều làm ông Vale hết sức cáu kỉnh. Vì thế nên ông và các đồ đệ mới gào lên như thế, đôi khi còn nói lung tung. Điều mấy ông đó không chịu nhìn nhận -đây là điểm thứ hai tôi muốn nói - là kỹ nghệ của chúng tôi đã đi vào một kỷ nguyên mới, thực sự sự mới.

- Nếu đúng vậy, Associated Press hỏi, ông có cho rằng sở dĩ các ông vào được kỷ nguyên đó là nhờ Nader, Vale và bọn cùng cánh đã thúc các ông phải đi tới? Có thể nói, bằng cách dí mũi kiếm vào lưng các ông?”

Adam thấy khó tự kiềm chế. Đôi khi những lời buộc tội liên tục này như đã thành một thứ kinh bổn được các tính đồ tụng niệm thường xuyên chẳng cần suy nghĩ. Rõ ràng thói tật kỳ quặc này không chỉ riêng những nhà công kích chuyên nghiệp mới bị mắc.

“Cứ cho là họ đã giúp chúng tôi, anh thừa nhận. Bằng cách xác định những lựa chọn chính yếu, những mục tiêu phải đạt tới, nhất là trên bình diện bảo đảm an toàn và chống ô nhiễm. Nhưng ngược lại họ chẳng đóng vai trò gì trong cuộc cách mạng công nghệ học. Dù thế nào mặc lòng, cuộc cách mạng đó vẫn cứ phát huy tác dụng. Chính nó trong mười năm sắp tới sẽ tạo ra một thời kỳ còn lý thú hơn toàn bộ nửa thế kỷ vừa qua.”

- Bằng cách nào? Associated Press hỏi, mắt nhìn đồng hồ.

- Tôi không còn nhớ người nào trong chúng ta ban nãy đã dùng từ “chọc thủng”. Nhưng chọc thủng chủ yếu, hiện đã khởi đầu, là trong lĩnh vực vật liệu. Đến mức là khoảng cách giữa 1975 và 1980 chúng tôi sẽ phải nghĩ ra một thế hệ xe hoàn toàn khác. Riêng về vật liệu kim loại cũng đã thay đổi triệt để. Ví dụ loại thép đồng chất, cổ điển đang dùng sẽ thay bằng thứ thép có kết cấu tổ ong, cũng chắc cũng cứng ngang thế nhưng lại vô cùng nhẹ hơn, vừa tiết kiệm nhiên liệu lại triệt tiêu lực va chạm tốt hơn, tạo nên một yếu tố bổ sung mức an toàn. Tiếp đó là những hợp kim mới để chế tạo động cơ. Trong đó, chúng tôi sắp đón nhận một loại có khả năng chịu được những giao động lớn về nhiệt độ, từ 40 lên khoảng 800 độ C trong ba hay bốn giây mà chỉ dãn nở rất ít. Nhờ vậy các thứ cặn xăng - hiện đang là một nhân tố đáng kể gây ô nhiễm khí quyển sẽ bị đốt cháy. Một kim loại khác hiện đang trong quá trình hoàn thiện sẽ có nhiều đặc tính trong đó có đặc tính: có “kết cấu nhớ”, nhờ đó nó nhớ được hình dạng ban đầu của nó. Xe anh có parơ-sốc bị vặn cong, một cái cửa bị vênh? Anh chỉ cần hơ nóng lên, hoặc ép thêm cho nó một chút là nó trở lại hình dáng cũ. Một hợp kim nữa cũng có triển vọng sẽ dùng để chế tạo loại rôto rất tốt và rất rẻ tiền cho mấy tuốcbin khí…

- Đây là cái mới thú vị nhất, theo tôi nghĩ. Braithwaite xen vào. Đặt giả thiết loại động cơ đốt trong không còn, nhất định loại xe chạy tuốcbin sẽ thay nó. Dĩ nhiên dùng tuốcbin vào xe hơi còn nhiều khó khăn phải vượt qua: máy chỉ làm việc thật tốt khi có công suất cao, phải lắp thêm bộ phận trao đổi nhiệt rất đắt tiền nếu không nó sẽ thiêu cháy khách bộ hành. Nhưng những vấn đề đó đều giải quyết được, và thực tế người ta đã bắt đầu tìm cách giải quyết.

- Đây là nói về kim loại, nhật báo Wall Street nhận xét. Có còn gì mới nữa không?

- Còn chứ, Adam trả lời. Chỉ xin nói về một phát minh có ý nghĩa và hơn nữa lại sắp ra đời máy tính điện tử. Rất gọn, chỉ vừa bằng ngăn đựng găng tay. Nó có thể đảm đương mọi công việc có thể đòi hỏi nó trong mức độ hợp lý. Nó điều khiển hoạt động của nhiều bộ phận máy móc; bugi, vòi phun v.v… Nó kiểm soát sự đốt nhiên liệu sự xả khí. Nó thay thế trong một chừng mực nhất định cho người lái xe, sửa chữa những sai sót anh ta phạm phải ngay từ khi chính anh ta chưa nhận ra. Nó hãm xe thật hợp lý bằng những bộ phanh độc lập cho từng bánh để xe khỏi bị trượt. Một radar phụ kiểm soát khoảng cách giữa xe anh và xe đi trước, báo nguy cho anh biết xe trước giảm tốc độ. Khi khẩn cấp máy điện tử sẽ giảm tốc và hãm xe lại; do phản ứng của nó nhanh nhạy hơn bất kỳ nhà quán quân nào nên các vụ xe chạy cùng chiều tông nhau sẽ ít xảy ra. Người trên xe còn có thể bắt làn sóng của máy ra đa kiểm soát từng lằn trên xa lộ - hệ thống radar này chắc sắp được lắp đặt, trong khi chờ có hệ thống hiện đại hơn: chỉ huy giao thông qua vệ tinh.”

Adam liếc mắt, bắt gặp cái nhìn tán thưởng của Jake Earlham. Tất nhiên, vì sau khi buộc phải thủ thế anh đã chuyển sang tiến công thực hiện đúng chiến thuật mà Quan hệ Đối ngoại luôn căn dặn các người phát ngôn của hãng phải áp dụng. Hăng lên, anh tiếp tục:

- Trong vô vàn kết quả của những cải tiến này, đáng kể là sự thay đổi hoàn toàn phía trong xe, một sự thay đổi tuyệt vời đối với người ngồi lái. Máy tính điện tử trên xe sẽ thay đổi phần lớn bảng xe hiện có. Ví dụ đồng hồ báo xăng chúng ta đang dùng sẽ thay bằng một mặt số cho biết nếu chạy với tốc độ hiện tại thì còn đủ nhiên liệu chạy bao nhiêu kilômét nữa. Trước mặt người lái có màn ảnh truyền hình nhận tín hiệu của các bộ chỉ thị gắn dưới mặt đường, báo cho người lái tất cả những chỉ dẫn, những thông báo và các loại dấu hiệu. Vì nếu cứ phải luôn luôn rình đọc các biển báo thì đầu óc rất căng thẳng và dễ xảy ra tai nạn. Đã thế nhiều khi người lái không nhìn thấy biển báo trên đường, nhưng khi chúng hiện lên ngay trong xe thì người đãng trí nhất cũng phải thấy. Trên một số con đường mới xây dựng, nếu cho một cuốn băng cátxét vào máy - giống loại băng hiện đã có bán để xem phim tại nhà, xe chạy tới đâu người lái vừa nghe được những lời khuyên cần thiết vừa nhìn thấy những dấu hiệu liên quan đến đoạn đường đang đi. Phát minh cuối cùng: máy thu thanh trên xe được lắp thêm đài phát cùng tần số với máy của trung tâm dịch vụ giao thông quốc gia nên có thể yêu cầu và nhận được sự cứu giúp vào bất cứ lúc nào, ở bất cứ đâu.

Associated Press đứng dậy:

“Tôi cần gọi điện thoại!”

Jake Earlham vẩy ống điếu ra hiệu bảo anh ta đi theo. Hai người ra hành lang. Những người khác cũng lục tục sửa soạn ra về. Chờ bạn đồng nghiệp bên A.P ra khỏi phòng đóng cửa xong, Bob Irvin mới thăm dò:

“Máy tính điện tử anh vừa tả có được lắp trên chiếc Orion không?”

Adam cố kìm giữ đừng nhăn mặt. Orion nhất định sẽ được trang bị máy điện tử, nhưng vì còn phải giữ bí mật nên anh không thể nói có. Mà cũng không thể nói không vì con nhà báo cuối cùng thế nào cũng phát hiện anh nói dối.

“Thôi đi, Bob, anh thừa biết tôi không được phép nói với anh về Orion.”

Chàng phóng viên mỉm cười tỏ vẻ thông hiểu: việc Adam không cương quyết phủ nhận khiến anh đã nắm được điều cần tìm hiểu.

Lúc đứng lên, cô tóc nâu của Newsweek, trông cao lớn hơn đồng thời cũng thon thả hơn.

“Xin có lời khen, thưa ông Trenton, về cách ông né tránh vấn đề chúng tôi định hỏi… Nghệ thuật cao cường thật đấy.”

- Tôi tránh né à? Adam trả lời, vẻ ngây thơ. Đâu có! Vả chăng tôi chỉ là một viên chức cỡ xoàng của ngành xe hơi, tôi chỉ đơn giản cố gắng phân định cho rõ các khía cạnh của vấn đề…

- Ông nói thế! Vì ông coi trọng việc giữ thái độ vô tư, xin vui lòng trả lời thật khách quan vài ba câu hỏi này. Quan điểm của các nhà sản xuất đã thay đổi thật chưa? Các hãng lớn có thành thực trong cố gắng thích nghi với đòi hỏi của thời đại chúng ta không? Thích nghi qua việc chấp nhận trách nhiệm đối với cộng đồng, việc trau dồi ý thức xã hội, chủ tâm đến những giá trị khác ngoài những giá trị thuần túy vật chất? Ông có thực lòng tin rằng họ sẽ tiếp tục quan tâm đến lợi ích của khách hàng? Nói tóm lại cái kỉ nguyên ban nãy ông loan báo có thật không? Hay đó một lần nữa chỉ là sự điểm phấn tô son để quảng cáo, do những chú bé xuẩn ngốc của Quan hệ Đối ngoại nặn ra nhằm phỉnh phờ dư luận để họ khỏi xét nét các ông trong mấy tháng tới? Với niềm hi vọng muôn đời là mọi cái sẽ trả lại trong trật tự của các ông để rồi các ông lại gần như được quyền muốn làm gì thì làm. Tóm lại các ông tìm cách tạ lỗi, tìm cách đánh lừa chúng tôi và lừa dối ngay chính các ông. Quo vadis, ông Trenton… chắc ông chưa quên hết vốn latinh chứ?

- Còn nhớ lờ mờ đôi chút, Adam thì thầm. Đủ để hiểu hai từ Quo vadis…ngươi đi đâu?

- Monica, xin cô nói rõ cho, Braithwaite xen vào, những điều cô vừa tuôn ra là một câu hỏi hay một bài diễn thuyết?

- Thì cứ coi là một mớ câu hỏi tạp nham đi, cô diễu cợt với nụ cười lạnh lùng. Nếu ông thấy khó quá, để tôi xin tháo rời thành từng mảnh và đặt riêng từng câu bằng lời lẽ dễ hiểu hơn.

Cáo Bạc quay sang bạn đồng nghiệp bên Quan hệ Đối ngoại vừa mới trở vào:

- Anh nghe rõ chứ, Jake? Họp báo bây giờ thật khác xa ngày trước.

- Ông định nói là chúng tôi bây giờ hung hăng hơn trước, không nể trọng các ông bằng trước phải không? nhật báo Wall Street cãi. Đúng thôi, vì con nhà báo bây giờ được đào tạo như vậy, và các ông tổng biên tập bảo chúng tôi phải đánh mạnh. Phương pháp mới trong thông tin báo chí là như vậy. Thú thật cũng có lúc tôi cảm thấy ngượng.

- Tôi ấy à, tôi chẳng ngượng tí nào, cô Newsweek vẫn cay độc. Bây giờ xin trở lại câu hỏi vừa rồi của tôi… tôi đặt ra cho ông đấy, ông Trenton.

Adam ngập ngừng: Quo vadis, - đôi khi anh cũng tự hỏi: nền công nghiệp đang phát triển theo chiều hướng nào? Nhưng liệu anh có thể trả lời hết sức thành thực không giấu diếm? Thật may, Braithwaite đỡ cho anh:

“Tôi xin trả lời thay cho Adam nếu anh ấy không phản đối. Cô Monica thân mến, dù không thừa nhận tất cả các tiền đề của cô, tôi vẫn có thể khẳng định rằng hãng chúng tôi - một trong những hãng lớn nhất - chưa hề bao giờ né tránh trách nhiệm đối với cộng đồng. Hơn thế nữa hãng chúng tôi có đầy đủ thứ ý thức mà cô gọi là ý thức xã hội - từ nhiều năm nay hãng đã chứng minh điều đó. Còn về quyền lợi của khách hàng…”

Cáo Bạc nói rất khôn khéo, từng lời từng câu nối tiếp nhau hùng hồn sáng sủa. Adam thấy mình nhường lời cho Cáo Bạc là phải: tuy anh hết lòng tận tụy với nhà máy nhưng rất khó tránh khỏi nêu lên một số điều chính anh cũng băn khoăn.

Dù sao những cuộc khẩu chiến này cũng đã khiến anh chán ngấy. Anh nóng lòng đợi đến lúc được trở về giang sơn riêng của mình, nơi Orion đang đòi hỏi anh, không khác một người tình dịu dàng mà khó tính.