Chương 6

“Bố ơi, cô Barbara nói vào điện thoại, con sẽ ở lại New York một hai ngày. Con báo để bố khỏi lo”.

Trong ống nghe, tiếng ầm ỳ của nhà máy tạo thành âm thanh nền cho tiếng nói. Cô phải đợi mấy phút nhân viên tổng đài mới tìm được Matt Zaleski trong phân xưởng. Ông nói chuyện qua máy đặt ngay gần dây chuyền lắp ráp.

- Sao phải ở lại đây?

- Ôi, bố ơi, vẫn những chuyện lặt vặt mọi khi: mấy tay khách hàng cự nự chuyện nọ chuyện kia - chuẩn bị cho những đợt quảng cáo năm tới, đây là nguyên nhân chính làm họ cần đến con…

Barbara cố tỏ ra kiên nhẫn. Thực ra cô có thể không cần phải giải thích dài dòng đến thế, như một cô bé con xin phép đi quá nửa đêm: cô quyết ở lại một tuần, một tháng hay mười năm ở New York hay ở bất cứ nơi nào, cũng chỉ là việc riêng của cô thôi.

- Con không tối về sáng đi được à?

- Không được đâu mà, bố!

Barbara hi vọng không bị buộc một lần nữa phải nêu rõ ràng dù sao cô cũng đã hăm chín tuổi đầu, rằng cô đã đủ lớn khôn để đi bỏ phiếu bầu tổng thống hai lần rồi và rằng cô đang giữ một trọng trách được các ông chủ hoàn toàn vừa ý. Nhờ trọng trách đó mà cô độc lập về kinh tế, bất cứ lúc nào thấy thích là có thể thuê nhà ở riêng cho thoải mái. Nhưng cô vẫn ở với bố, vì biết bố rất cô đơn từ ngày góa bụa, cô đơn đến nỗi cô không cho phép mình được bỏ rơi bố.

- Úi chà… Được rồi… Bao giờ con về?

- Chắc phải đến dịp nghỉ cuối tuần. Hẳn bố chịu đựng được đến hôm ấy, dù vắng con. Bố đừng quên chế độ chữa bệnh, uống thuốc: loét dạ dày là thứ bệnh chữa khỏi được. Nhân thể xin hỏi bố: Sáng nay bệnh tật thế nào?

Chưa có thì giờ nghĩ đến nó: có quá nhiều việc quan trọng hơn cần giải quyết. Xuýt nữa thì có chuyện trục trặc trong nhà máy.

Bằng vào giọng nói mà nhận xét, rõ ràng ông ta đang căng thẳng thần kinh. Barbara hiểu rằng ngành công nghiệp xe hơi ảnh hưởng rất mạnh đến thần kinh những ai dính dáng với nó, kể cả chính bản thân cô. Dù ở cương vị phải quyết định công việc trong nhà máy như bố cô, trong công việc quảng cáo như cô, hay trong việc vẽ các kiểu xe tương lai như Brett. Ngay lúc này, cũng vì sự căng thẳng đó nên Barbara muốn nhanh chóng bỏ máy để tới dự cuộc họp với bộ phận khách hàng. Mấy phút trước đây thấy cô rời phòng làm việc, mọi người tưởng cô vào buồng tắm rửa và sẽ còn mất thì giờ vào công việc “sau đó” trước gương soi, như mọi người phụ nữ vẫn thế. Bất giác Barbara làm bông mái tóc dầy màu tro thừa hưởng của bà mẹ Ba Lan, tuy theo cô thì nó mọc quá nhanh khiến cô phải tới thợ làm đầu hơi nhiều. Cô nắn một làn sóng, một lọn tóc… thế, như thế đẹp hơn.

“Việc này nữa bố ơi. Con hơi vội mà… bố gọi điện cho Brett hộ con được không? Bố nói giúp là con rất tiếc phải bỏ cuộc hẹn tối nay, và nếu sau đây muốn gọi điện cho con thì gọi về khách sạn Drake.

- Không chắc bố gọi được…

- Xin bố. Nhất định bố gọi được mà. Brett đang ở Trung tâm Thiết kế - bố biết rồi đấy - thành ra bố chỉ việc cầm máy nội bộ lên, quay số. Con không đòi bố phải công nhận là Brett dễ thương, vì bố đã không biết bao lần tỏ ý không xài nổi anh ta. Con chỉ nhờ bố chuyển hộ mấy lời nhắn thôi mà. Mà cũng không cần bố nói trực tiếp, bố bảo cô thư kí chuyển cũng dược.

Đến lúc này Barbara không còn giữ được giọng nói bình thường: rõ ràng đây là cuộc cãi vã cô định tránh - một lần nữa, mà chưa phải lần cuối cùng.

- Được rồi, được rồi, Zaleski làu bàu. Bố sẽ thi hành việc con giao. Đừng nổi khùng làm gì.

- Tốt lắm bố ạ. Thôi nhé, tạm biệt. Hẹn gặp thứ bảy này.

Barbara cám ơn cô thư kí đã cho gọi nhờ máy. Cô tụt xuống góc bàn cô đang ngồi vươn hết cỡ thân hình dong dỏng thon mảnh điểm nhiều đường cong đẹp mắt. Một thân hình được nhiều gã đàn ông ưa thích cũng thừa hưởng của mẹ cô, một người phụ nữ giữ vững được vẻ quyến rũ mãnh liệt về nhục dục - vẻ quyến rũ xlavơ theo một vài người đánh giá - đến tận trước lúc chết vài ba tháng.

Barbara đang đứng trên tầng hai mươi ba cao ốc ở Đại lộ Ba giữa trung tâm New York nơi đặt trụ sở công ti OJL, hãng quảng cáo đứng hàng thứ năm, có lẽ hàng thứ tư trên thế giới có 2.000 nhân viên rải suốt ba tầng lầu tòa nhà chọc trời. Barbara cũng có thể gọi điện về Detroit từ những ngăn phòng nhỏ xíu được gọi một cách quá đáng là những “văn phòng” do ban giám đốc dành cho nhân viên vãng lai. Phòng ở tầng dưới cùng, đầy ắp những nhà “phát minh” đủ loại chen chúc như đàn thỏ trong chiếc chuồng quá chật. Nhưng cô thích gọi từ tầng trên này là nơi sáng nay sẽ có cuộc họp. Tầng do khách hàng làm chúa tể. Cũng là nơi đặt văn phòng các giám đốc ngân sách và các người lãnh đạo chính của công ti, những căn phòng bài trí lộng lẫy, treo tranh nguyên bản của Wyeth và Picasso, có quầy rượu gắn vào tường, mở ra hoặc giấu đi tùy theo ý thích (được chủ nhân thăm dò rất kĩ) của người khách. Ngay các thư kí làm việc ở tầng này cũng được hưởng những điều kiện tốt hơn nhiều so với các nhà quân sư ngồi tầng dưới.

Cô rảo bước qua hành lang. Ở chi nhánh công ty tại Detroit, gót giầy cô ắt làm nổi lên tiếng gõ điệu claket trong các phòng, nhưng ở đây chuyện láo xược đó không thể xảy ra vì có thảm dầy trải dưới sàn. Lúc đi qua một cánh cửa khép hờ, cô nghe tiếng một phụ nữ đang hát bài ca quảng cáo, đàn dương cầm khe khẽ đệm theo. Chắc chắn có vị khách đang nghe và nếu ca khúc đó làm ông hài lòng ông sẽ tỏ ý đồng tình và sẽ có những khoản đầu tư đáng kể. Dĩ nhiên quyết định của khách tùy thuộc vào ba mươi sáu yếu tố - ông ta có hay không có sự nhạy cảm thẩm mỹ, những thành kiến của ông đối với thứ này thứ khác, ông tiêu hóa dễ dàng hay chật vật. Và cũng dĩ nhiên lời ca rất ngốc nghếch, trái lại điệu nhạc thì có vẻ thu hút. Một chủ đề vui nhộn, nếu được phối khí thật khéo có thể chỉ vài tháng nữa sẽ bừng nở trên môi hàng triệu người. Nhưng bài hát ca ngợi sản phẩm gì thì Barbara chịu không đoán ra. Một thứ bột giặt mới? Một thứ giải khát mới không có cồn? Công ty O. J. L. quản lí ngân sách của hàng nghìn sản phẩm. Nhưng ngân sách của nhà chế tạo xe hơi - nơi cô Barbara cộng tác - là lớn nhất và sinh lợi nhất, vả chăng các đại diện của nhà chế tạo này không bao giờ quên nhắc nhở công ty rằng chỉ một mình hãng xe đã chi mỗi năm vài trăm triệu đôla tiền quảng cáo. Món tiền khá lớn giao cho OJL quản lí.

Phía trên cánh cửa phòng I nhấp nháy tấm biển đèn Đang họp. Miễn vào. Đây cũng là một mánh khóe nhà nghề để làm vui lòng khách hàng: nó làm sáng thêm vầng hào quang về vai trò quan trọng của họ.

Barbara lướt vào phòng, ngồi vào chỗ của cô ở khoảng giữa chiếc bàn đã có bảy người. Ngồi đầu bàn là Keith Yates-Brown tóc đã hoa râm, rất lịch sự ngọt ngào, với cương vị thanh tra chính của công ty vẫn là người chuyên dàn xếp mọi quan hệ với hãng chế tạo xe hơi. Bên phải ông là người phụ trách quảng cáo của hãng xe đó, J.P. Underwood (“Xin gọi là J.P. cho gọn”) từ Detroit tới. Anh còn trẻ và mới được nhậm chức nên chưa thật tự nhiên khi ngồi với các chóp bu của công ty. Đối diện Underwood là Teddy Osch, đầu hói, vui tính, giám đốc Thiết kế của công ti OJL, một người có khả năng phun ý kiến ra hàng tràng liên tục. Điềm tĩnh, có phần hơi kẻ cả, Osch vẫn tồn tại được sau nhiều đồng nghiệp: anh là người cựu binh vẻ vang của những chiến dịch quảng cáo lớn trong lĩnh vực xe hơi.

Còn có mặt người phó của J.P., hai phó giám đốc của OJL - phó nghệ thuật và phó hành chính - Barbara là phụ nữ duy nhất, không kể cô thư kí đang rót cà phê.

Chương trình nghị sự chỉ có một điểm: Orion. Từ tối qua, họ đã xem xét những gợi ý về quảng cáo do công ty nặn ra. Các đại diện của công ty đã lần lượt trình bày các sáng kiến với đại diện bên khách hàng.

“Chúng tôi để dành cái hay nhất về sau cùng. Yates-Brown tuyên bố. Hi vọng ông thấy đó là thứ độc đáo và có thể là thú vị.”

Vẫn như mọi khi, Yates-Brown pha trộn rất khéo uy quyền với lòng tôn kính khách trong khi biểu đạt ý mình. Tuy nhiên ai cũng biết rằng trong những xí nghiệp công nghiệp lớn, người phụ trách quảng cáo rút cục chỉ có quyền lực rất hạn hẹp.

“Nếu thế, xin ông cho trình bày.”

Một phó giám đốc đến đặt lên giá những tấm bìa cáctông. Trên mỗi tấm bìa đều có băng vải trắng khá rộng đỡ những bức phác họa đang sơ thảo. Barbara hiểu rằng những phác thảo này là kết quả nhiều giờ, nhiều ngày và đôi khi cả nhiều đêm làm việc. Tiếng lóng trong nghề gọi loạt tranh vẽ trên vải này là “tiếng rì rào.”

“Nhờ cô Barbara vui lòng thuyết minh cho” Yates-Brown nói.

- Xin vâng. Cô quay sang Underwood: “Thưa ông J.P., chủ định của chúng tôi là trưng bày Orion qua các thời điểm khác nhau trong ngày. Do đó phác thảo đầu tiên vẽ Orion vừa ra khỏi trạm rửa xe.

Bức tranh vừa thơ mộng vừa tả chân vẽ mũi xe vừa ló ra khỏi hầm rửa xe tựa như con bướm đang rời kén. Ở tiền cảnh, có cô gái trẻ đứng đợi lên ngồi lái. Vẽ rất khéo, cảnh này chuyển lên phim nhựa màu - tráng ảnh hoặc chiếu lên màn ảnh - chắc sẽ gây xúc động.

J.P. không nói một lời; không phản ứng gì. Barbara chuyển sang bức tiếp theo.

“Ít lâu nay nhiều người trong chúng tôi nghĩ rằng nghệ thuật quảng cáo chưa chú trọng đúng mức tới người phụ nữ lái xe. Không thể chối cãi được rằng phần lớn lời lẽ và tranh ảnh đều nêu cao người đàn ông”.

Kể ra cô còn có thể nói thêm rằng từ hai năm trước cô đã nhận sứ mệnh đấu tranh để nêu cao quan điểm của nữ giới hơn nữa. Nhiều khi đọc các bài rao hàng viết hướng theo cách nhìn của giới đàn ông, cô có cảm tưởng mình bị thất bại liên tục.

“Chúng tôi tin chắc, cô nói tiếp, giới phụ nữ sẽ sử dụng Orion nhiều nhất”.

Trên bức ký họa; bãi đậu xe một siêu thị. Nhà hàng phía xa làm nền, ở cận cảnh, chiếc Orion nổi bật giữa một loạt xe khác. Một cô nội trợ trông ngon lành đang xếp những chiếc hộp trên ghế sau xe.

“Những chiếc xe kia, người phó của J.P. nhận xét, là kiểu của ta hay của các đối thủ?”

- Của chúng ta cả thì phải, Yates-Brown vội trả lời. Phải không, ông J.P.?

- Theo tôi, Barbara nói, cũng cần có hai, ba kiểu của đối thủ. Nếu không có thì chẳng hiện thực tí nào.

- Điều làm tôi băn khoăn lại là mấy cái gói kia, phó của J.P. nói. Trông bề bộn, hại nhất là nó làm tản mạn sự chú ý. Hậu cảnh cũng chưa ổn, nếu cứ giữ thì phải bôi vadơlin.

Barbara cố nén thở dài. Bôi vadơlin xung quanh ống kính là một mánh khóe cổ xưa của nhà nhiếp ảnh khiến cho hậu cảnh như mờ sương trong khi tiền cảnh vẫn rõ và sáng, nổi bật hẳn lên. Một mẹo dùng đi dùng lại mãi trong nghề quảng cáo xe hơi. Với các chuyên viên của những hãng lớn, mẹo này cổ như điệu tăng-gô.

“Chúng tôi cố gắng tái hiện những cảnh sống thường ngày”, cô khẽ nói.

- Dù sao, Yates-Brown xen vào, anh đã nêu một điểm lí thú. Tôi ghi nhận. Tiếp tục, cô Barbara.

- Đây là Orion dưới trời mưa - muốn hiệu quả lớn hơn có lẽ phải cẩn thận mưa rào thật to. Ở đây cũng là một phụ nữ ngồi lái vẻ đang trên đường về nhà sau ngày làm việc. Chụp cảnh này ban đêm sẽ ghi được tối đa ánh phản quang trên mặt đường nhựa ướt nhẫy.

- Thế thì tránh sao khỏi bẩn xe, J.P. Underwood phản đối.

- Chúng tôi cần cho nó hơi bẩn một chút, vẫn sát thực tế hơn. Chụp phim màu, chắc sẽ khá giật gân.

- Tôi không chắc các ông chủ thân mến sẽ hăng hái với món này. Vị phó của phụ trách quảng cáo lẩm bẩm.

J.P. không nói gì.

Vẫn còn mươi bản phác họa. Barbara thuyết minh ngắn gọn nhưng tận tình vì trân trọng phần công sức lớn lao và cảm hứng các họa sĩ đã truyền vào tác phẩm. Như xưa nay vẫn thế: các vị kì cựu của sở Thiết kế, những dân lão luyện như Teddy Osch chưa chịu bày tỏ ý kiến, họ đợi đến lúc “các cô bé đứt hơi”, theo cách nói của chính họ. Vì qua kinh nghiệm lâu đời và đau khổ họ thừa biết bản đề án đầu tiên dù xấu dù tốt đều bị ném vào sọt rác luôn luôn như vậy.

Lúc này cũng thế. Thái độ của J.P. đã rõ ràng, khi mới vào làm ở công ty, Barbara còn ngây thơ đến nỗi ngạc nhiên: tại sao lại cố tình phí phạm như thế?

Dần dà, bằng cách nửa kín nửa hở người ta đã làm cô hiểu rõ một số thực tế cuộc đời; trong lĩnh vực quảng cáo xe hơi. Nếu chương trình được xác định nhanh chóng chứ không chậm chạp một cách khó nhọc - chậm hơn rất nhiều so với việc quảng cáo cho các mặt hàng khác - thì những người được bổ nhiệm tới Detroit để quản lí các kinh phí, điều hành các chiến dịch quảng cáo làm sao có thể biện bạch là chính đáng đồng lương của họ, những cuộc hội họp không dứt, những khoản thanh toán thoải mái, những chuyến tạt đi chơi nhậu ở New York và các nơi khác? Dù sao, khi một trong các nhà sản xuất lớn đã quyết định chấp nhận các khoản chi ngày càng phình to này, không lẽ công ty đứng ra gợi ý những giải pháp đỡ tốn kém hơn! Hơn nữa chính công ty cũng được lợi lớn - và cuối cùng trong mười thì có đến chín lần công ty khiến được khách hàng chấp nhận đề án đưa ra.

Khi có kiểu xe mới, việc hoạch định kế hoạch quảng cáo bắt đầu vào tháng mười - mười một. Khoảng tháng năm, chậm nhất tháng sáu phải có được những quyết định chính để công ty bắt đầu triển khai công việc. Quyết định của các nhân vật thân thế nhất ở Detroit - nhân vật có thể có hoặc không có sự tinh thông cần thiết.

Rất khôn khéo và cảnh giác, Yates-Brown tiếp tục điều khiển công việc:

“Cảm ơn, Barbara. Vậy đó, ông J. P. tôi thấy đường đi còn dài.”

- Tôi không chối cãi, J.P. Underwood lầu bầu đẩy ghế ra.

- Thế trong những thứ tôi vừa trình bày không có cái nào vừa ý ông sao? Không một tí nào?” Barbara hỏi.

Thoáng thấy cái nhìn giận dữ của Yates-Brown, cô biết mình đi quá xa. Khách hàng phải được coi như hoàn toàn không bị nài ép không đúng chỗ. Barbara biết thế: nhưng thái độ kẻ cả dại dột của Underwood làm cô nổi cáu. Ngay trong lúc này cô vẫn nghĩ tới các họa sĩ trẻ, công việc của họ không đáng bị khinh thường một cách thô bỉ như vậy.

“Nào, Barbara, có ai nói không có gì vừa ý chúng tôi đâu nào” Yates-Brown nói.

Ông ta vẫn ngọt sớt, vẫn duyên dáng nhưng cô nhận rõ ý quả trách ngấm ngầm. Xuất thân là người bán hàng, tức là nhà buôn, Yates-Brown không có mấy ý kiến độc đáo trong cuộc sống. Nhưng điều đó không ngăn cản ông ta hễ có thời cơ là dí nát dưới đế giầy da cá sấu những người có đầu óc tưởng tượng. Lúc này ông ta hình như cố ý nói dông dài:

“Nhưng chúng tôi đã đủ lâu năm trong nghề để thẳng thắn thừa nhận rằng còn xa mới… ờ… mới bắt kịp tinh thần Orion. Một tinh thần khác thường, thưa ông J.P.: đề tài ông giao cho chúng tôi là chiếc xe đặc biệt nhất thế giới.”

Làm như thể chính tên ngu ngốc J.P. đã một mình nghĩ ra, vẽ kiểu và chế tạo được Orion, cô Barbara nghĩ thầm, trong lòng chán ngấy. Cô bắt gặp cái nhìn của Teddy Osch: giám đốc Thiết kế lắc đầu, cái lắc kín đáo khó nhận ra.

“Phải thừa nhận chúng tôi vừa được thấy một “tiếng rì rào” đáng chú ý nhất từ trước tới nay,” J.P. gật gù.

Giọng nói đã dễ nghe hơn. Nhưng phí công toi: đáp lại lời hòa giải là sự im lặng nặng nề. Ngay Keith Yates-Brown cũng khó giấu nỗi bực tức. Cái gã vụng về đến tồi tệ đã làm sụp đổ hoàn toàn vở hài kịch quen thuộc - bác bỏ không thương tiếc, một cách máy móc, mọi dự án đầu tiên, bằng lới phê phán gay gắt rồi sau đó lại khen ngợi! Thật phi lô gíc hết chỗ nói! Trong thực tế bước đi sai lầm vừa rồi của gã chẳng chữa được tình thế. Yates-Brown thấy rõ như vậy.

“Rất rộng lượng, thưa ông J.P. Thực quả ông rất rộng lượng. Chắc là tôi diễn đạt ý nghĩ của tất cả các người cộng tác với tôi khi bày tỏ lòng biết ơn sự khích lệ đó. Xin ông tin rằng đến lần gặp sau công việc của chúng tôi sẽ có hiệu quả hơn.”

Chánh thanh tra công ty đứng lên; những người khác do dự giây lát rồi cũng đứng lên. Ông quay sang Osch:

“Ông đồng ý chứ?”

Giám đốc Thiết kế mỉm cười nước đôi:

“Ông thừa biết chúng tôi sẽ làm hết sức mình.”

Trong lúc đó Underwood và Yates-Brown đã đi ra cửa. Dừng lại ở cửa, Underwood quay lại:

“Có người lo chạy vé xem hát cho bọn tôi chưa?”

Mấy tiếng trước đây Barbara đã nghe anh ta đòi có sáu vé hạng nhất đi xem một vở hài nhạc kịch ăn khách đến nỗi tìm mua lại vé của bọn phe cũng không ra.

“Ông không nghi ngờ tài ba của tôi chứ? Yates-Brown cười vui vẻ. Nhất định phải có người chạy rồi; gay go lắm nhưng để phục vụ các ông thì cái gì chúng tôi chả làm được. Lát nữa chúng tôi sẽ mang vé tới cho các ông tại khách sạn Drake. Được chứ?”

- Được lắm.

- Xin đừng quên chỉ cho chúng tôi biết nơi ông định dùng bữa tối, Yates-Brown nói thêm bằng giọng kín đáo hơn. Chúng tôi sẽ lo giữ chỗ trước.

Và trả tiền ăn, Barbara nghĩ thầm, cả tiền trà nước nữa. Chưa kể tiền vé xem hát - ít nhất năm mươi đôla một chỗ. Cũng chẳng sao, công ty sẽ thu lại gấp trăm lần, có khi hơn, trích trong kinh phí quảng cáo cho Orion.

Khi J.P Underwood, người phó cùng Yates-Brown lên xe, chắc để tới khách sạn Drake, Barbara Zaleski, Teddy Osch và Nigel Knox, chàng thiết kế trẻ cùng dự cuộc họp, đi ngược theo Đại lộ Ba một quãng chừng ba bốn khu nhà. Họ tới quán Giô và Rô, ít nổi tiếng nhưng ăn rất ngon, vẫn thường hút viên chức các hãng quảng cáo lớn đóng trong phường tới ăn trưa? Nhìn chung lâu nay thói mềm yếu ủy mị của Nigel Knox vẫn khiến Barbara tức tối vì cô vốn có những quan điểm rất dứt khoát về vấn đề này, nhưng hôm nay vì anh chàng cũng ở trong số người mà công sức và ý kiến bị ném vào sọt rác nên cô có phần khoan dung hơn.

Đi qua dưới chân dung một bà hầu tước phai màu, Teddy Osch là người đầu tiên bước vào căn phòng đơn sơ. Lúc đi đường chẳng có ai hé miệng. Ngay lúc này, ngồi ở phòng trong dành cho khách quen, họ vẫn đợi khi cậu chạy bàn mang rượu martini ướp thật lạnh đến mới bắt đầu nói chuyện.

“Tôi không định uống đến say thực sự vì mỗi lần say là tôi nhức đầu dữ dội. Tuy thế bữa nay tôi sẽ tự chuốc một cơn mini-xỉn.” Nói xong Barbara cạn ly. “Giá được thêm ly nữa…”

Osch ra hiệu với chạy bàn:

“Một nữa, cho tất cả.”

“Này Teddy; anh làm thế quái nào để chịu nổi trò hề đó?”

Teddy trầm ngâm đưa tay xoa đầu:

“Hai mươi năm đầu thì vô cùng căng thẳng. Về sau, khi đã xem mười hoặc mười hai Underwood làm trò và biến đi dưới hầm sập…

- Gã thật ghê tởm, Nigel Knox thốt lên. Tôi đã cố có cảm tình với hắn mà không được.

- Tôi xin cậu, Nigel, im đi nào, Barbara gắt.

- Muốn chịu được đòn, phải luôn nhớ rằng đồng lương ở đây quá tươm. Hơn nữa tôi yêu thích công việc. Không phải lúc nào cũng thích - như hôm nay chắc chắn không thấy thích - nhưng dù sao cũng thích trong phần lớn thời gian. Thực tình tôi không thấy có công việc nào hấp dẫn hơn: dù cho Orion có những ưu điểm gì đi nữa, nếu có bán chạy là nhờ ở chúng ta, nhờ vào quảng cáo. Các vị ở Detroit cũng biết thế. Những cái khác thì… không đáng kể, đúng không?

- Yates-Brown vẫn kể đến tất cả mọi thứ Barbara cãi.

Tôi chán ngấy ông ta đến tận cổ.

“Rất rộng lượng, thưa ông J.P., Nigel Knox nhại lại. Thực quả ông rất rộng lượng” Bây giờ tôi đi ngủ đây, ông J.P., và mong ông vui lòng đái lên mình tôi. Đái thật đẫm lên khắp người tôi.” Trông anh ta tức cười không nhịn được. Lần đầu tiên trong ngày hôm nay Barbara cất nổi tiếng cười. Teddy Osch nhìn xoáy vào hai người:

“Các bạn quên mất một điểm: nếu ngày nào chúng ta cũng có ăn, đó là nhờ Yates-Brown. Ồ, tất nhiên tôi không thể làm nổi điều ông ta vẫn làm - liếm đít và tỏ vẻ thích; nhưng cái đó cũng nằm trong công việc nên phải có người cáng đáng. Không lẽ trách cứ ông ta, phải không? Chúng ta lo phần thiết kế - công việc sáng tạo mà ta yêu thích - Còn Yates-Brown thì nằm với khách hàng lo vuốt ve cái cần vuốt ve để làm khách vui vẻ đồng thời ca ngợi cách thiết kế chúng ta là những người tuyệt vời. Hãy tin rằng nếu vô phúc các bạn làm trong một công ty bị cắt mất kinh phí của nhà chế tạo xe hơi, các bạn sẽ hiểu tại sao tôi vui sướng thấy ta có ông Yates-Brown.

Một người hầu bàn đang bận rộn có lòng tốt dừng lại bên họ:

“Món thịt bê Pamigiana cho quí vị?” Đây là món nên dùng hôm nay, anh ta gợi ý.

- Đồng ý, Osch trả lời sau khi hỏi Barbara và Knox. Ăn với bánh bột nhào nếu có. Cho thêm martini.

Barbara thấy rượu đã khiến họ phần nào thư thái. Câu chuyện đi theo trình tự cổ điển: trước tiên là giai đoạn cáu gắt, rồi đến giai đoạn mỗi người tự tìm cách an ủi mình, sau cùng (có lẽ sau tuần martini thứ ba sắp mang tới) là giai đoạn triết lý cao độ. Qua thời gian hành nghề còn ngắn ngủi “cô đã chứng kiến nhiều cuộc “mổ xẻ” tương tự trong các tiệm rượu, quán ăn mà dân làm quảng cáo hay lui tới. Một lần trong một quán ăn ở Detroit cô đã thấy một nhà thiết kế nổi tiếng òa khóc trong cơn thần kinh vì tất cả những gì anh ta nghĩ và sáng tạo ra trong nhiều tháng làm việc bị ông chủ ném vào thùng giấy lộn.

“Trước kia đã có lần tôi làm việc cho một công ty bị cắt kinh phí quảng cáo xe hơi. Đúng lúc sắp nghỉ cuối tuần; mọi người đều bị bất ngờ, tất nhiên chỉ trừ bọn nhân viên của công ty hớt phần của chúng tôi. Hôm đó thật đúng là ngày Thứ Sáu Đen[5] của tất cả chúng tôi. Khoảng một trăm nhân viên bị giãn ngay chiều thứ sáu đó. Một số khác không ngồi đợi chủ đến tống đi: tự họ biết chẳng có việc gì giữ chân họ nữa. Họ bỏ đi, chạy dọc Đại lộ Madison và Đại lộ Ba, xộc vào tất cả các công ty, chạy cuống cuồng từ nơi này đến nơi kia cho kịp trước giờ đóng cửa cuối tuần, mong được nhận vào làm. Một cơn hoảng loạn cực độ: hầu hết đều có nhà cầm cố để thế nợ đã đáo hạn, hoặc có con đang đi học…, ai cũng có chuyện lo sốt vó. Điều bất hạnh là trong những trường hợp đó, các công ty khác không chuộng những kẻ bị đuổi ra vỉa hè, tuồng như họ mang theo hơi hướng thất bại. Nói thẳng ra thì cũng có vài ba ngươi trong số lớn tuổi nhất thực sự đã mòn yếu. Tôi còn nhớ có hai người say sưa tối ngày và không chừa được, một người thứ ba tự sát.

- Riêng anh, anh vẫn sống sót, Barbara chen vào.

- Vì hồi ấy mình còn trẻ. Nếu bây giờ lại xảy ra chuyện đó, mình chỉ còn nước lăn xuống dốc. Vì thế… “ông đứng dậy nâng cốc” Chúc sức khỏe Yates-Brown.

Nigel cương quyết đặt ly martini xuống. Barbara lắc đầu:

“Rất tiếc, Teddy. Tôi không thể.”

- Vậy tôi chỉ còn cách uống một mình để chúc sức khỏe ông ta, Osch càu nhàu, và làm thật.

- Điều đáng buồn trong chiến dịch Orion này là chúng ta bán cho khách một chiếc xe không có thật, người khách mua xe cũng không có thật nốt. “Lúc nói, Barbara thấy lưỡi nặng trịch. “Cánh già đời trong nghề chúng mình đều biết: chiếc xe in trên ảnh quảng cáo không tương ứng với chiếc xe thật, vì ảnh chụp bằng kĩ xảo gian lận: dùng kính đặc biệt để phóng to mũi xe khiến nó thành quá cỡ, hư ảo, dùng ống kính đặc biệt khác để kéo dài hình mạn xe. Chúng ta còn bố trí để màu xe đẹp hơn bằng những bộ lọc màu lắp vào ống kính, bằng các lớp sơn và bột talc trát lên thùng xe. Những mánh khóe nhà nghề, tất nhiên. Nhưng điều đó không làm thay đổi một sự thật là chiếc xe chúng ta tung ra trong quảng cáo không hề có trong thực tế.

- Còn người mua? Nigel Knox hỏi. Ban nãy chị nói nhân vật này cũng không có.

- Đúng thế. Trong việc xác định kế hoạch quảng cáo, ai là người có tiếng nói cuối cùng? Các ông chủ của Detroit. Những con người mù tịt về khách hàng, đơn giản vì không có thì giờ tìm hiểu họ. Kết quả là khi một ông chủ của Detroit lo chuyện quảng cáo thì có đến chín trong mười trường hợp ông ta theo bản năng mà xào xáo cho hợp khẩu vị của nhân vật duy nhất ông ta hiểu rõ - ông chủ của Detroit. Ông trùm này khoe món xa lát của mình với ông trùm kia.

Người hầu bàn bưng tới ba đĩa thịt bê Parmigiana. Teddy Osch vớ chai tương ớt tưới đẫm lên bánh bột nặn.

“Phải có cái này làm tôi hăng lên.” anh nói để trả lời cái nhìn kinh hoảng của Nigel. Anh nuốt một miếng. “Chà, đúng thật: cay xé lưỡi. Này cô ngẽo thân yêu với tâm trạng của cô trong chuyện vừa rồi, chắc cô vui sướng khi được rời nhóm kinh phí Orion?”

- Gì cơ? Barbara bàng hoàng buông nĩa. Anh nói gì?

- Người ta giao cho tôi báo cô biết, nhưng tôi chưa có dịp.

- Nghĩa là họ đuổi tôi?

- Không đâu. Sự bổ nhiệm mới, thế thôi. Mai cô sẽ biết rõ.

- Xin anh, Teddy. Đừng bắt tôi chờ đợi; anh nói ngay bây giờ.

- Không được, cô bé ạ: Yates-Brown sẽ xướng chủ bài cho cô. Chính lão đã đề cử cô. Cô nhớ chứ, Yates-Brown là người cô ghét đến không thèm uống mừng sức khỏe ấy… Còn điều này nữa cô hãy tin tôi: đừng khó chịu về chuyện đó, tôi vui lòng trả giá đắt để được như cô. Vì tôi vẫn buộc phải tiếp tục rao bán chiếc xe không có thật cho những khách mua không có thật… Anh ngừng lời, rút khăn tay lau mắt: “Có lẽ mình xơi quá nhiều tương ớt chăng…”