Chương 7

Nằm giữa vùng đồng không mông quạnh cách Detroit chừng năm mươi km, bãi thử xe có đủ các đặc điểm của công quốc Balkan: rộng khoảng 2500 héc ta, rào kín bưng, tua tủa biển cấm. Một cổng ra vào với hai hàng chắn, người gác, gọi hình ảnh điểm kiểm soát Charlie nằm giữa Đông và Tây Berlin.

Ngoại trừ cổng ra vào, không một kẽ hở trong hàng giậu cao, cọc nối nhau bằng giây xích, có đội tuần tra vũ trang ngày đêm canh phòng. Vòng trong trồng nhiều khóm cây, lùm cây nhỏ làm màn che, ngăn chặn mọi con mắt tò mò.

Xe chạy thử trên 250 km được cụt - không dẫn tới một nơi nào - kết hợp đường siêu hiện đại với loại đường khủng khiếp nhất thế giới. Thêm vào vài đoạn làm giả những con đường vòng vèo, những đường phố dốc đứng khó tưởng tượng nổi, bắt chước đoạn dốc ngược phố Filbert ở San Francisco. Có đoạn đường kiểu Bỉ với mặt lát ghê người có đoạn đường mòn châu Phi dùng để chạy thử xe tải đầy rãnh sâu, ổ gà, đá lổn nhổn là là mặt đất.

Một đoạn khác trên nền bằng phẳng - đường Serpentine Alley - chỉ là một chuỗi của chữ S sát nhau, không có phía nâng cao. Do đó, xe chạy tốc độ rất nhanh khi vào cua phải có ứng lực rất khỏe.

Lúc này trên đường Serpentine Alley, Adam Trenton cho chạy một nguyên mẫu Orion với tốc độ 100 km/h.

Bánh xe rú rít, bốc khói mỗi lần xe quặt đột ngột sang trái, phải, rồi lại sang trái. Lúc nào cũng thấy lực li tâm đối nghịch mãnh liệt với tay lái. Ba người ngồi trên có cảm tưởng bất cứ lúc nào xe cũng có thể, hơn nữa cũng buộc phải lật úp, tuy họ đều biết rằng ít nhất trên lí thuyết nguy cơ đó không hề có.

Adam liếc mắt nhìn qua vai. Brett DeLosanto ngồi giữa ghế sau, dây an toàn bắt qua người, chống hai tay cố giữ thăng bằng.

“Gan và lá lách tôi vừa đổi chỗ cho nhau, anh làu bàu. Mong rằng đến khúc ngoặt sau, cái nào lại trở về chỗ nấy.”

Ngồi bên Adam là Ian Jameson người Scot tóc vàng làm ở bộ phận kĩ thuật, vẫn giữ vẻ điềm nhiên không lay chuyển. Cũng như Adam anh biết rằng cuộc chạy đua vượt chướng ngại kinh hoàng này hoàn toàn không cần thiết: nhiều tay lái nhà nghề đã đưa Orion vào những điều kiện họ có thể tạo nên và có thể tưởng tượng ra, họ nhận thấy về mặt vận hành chiếc xe thật hoàn hảo. Lí do ba người có mặt trên bãi thử hoàn toàn khác: nghiên cứu hiện tượng KRC (tiếng kêu, độ rung, mức cứng tay lái) xuất hiện khi tốc độ rất cao. Phải đi qua lối vào Serpentine Alley mới tới bãi thử hiệu năng, nên nhân tiện Adam đưa xe vào đây với hi vọng chuỗi cua gấp điên loạn này sẽ mang cho anh một niềm an ủi, nói đúng hơn một sự giảm bớt căng thẳng thần kinh anh cảm thấy từ sau cuộc họp báo.

Sư căng thẳng càng ngày càng thường xuyên hơn trong thời gian gần đây. Đến nỗi cách đây bốn năm tuần anh phải đi khám. Bác sĩ xem, nghe, nắn rất lâu và làm anh yên tâm. Ông tuyên bố chẳng thấy gì, có lẽ chỉ có triệu chứng đa toan nhẹ, và nói loáng thoáng đến thể địa dễ bị bệnh loét dạ dày - “Đừng lo lắng gì” - ông nhắc lại mấy chân lý cơ bản đại loại “Ngày nào việc ngày ấy”… Tuy vậy Adam vẫn nài được bác sĩ kê đơn thuốc librium, tất nhiên với lời dặn “không dùng quá liều chỉ định”. Adam vội vã làm theo thế, và đến già cũng vẫn còn làm như thế. Hơn nữa anh không nói cho bác sĩ biết anh đã dùng valium theo đơn thuốc một bác sĩ khác đã cấp. Trong ngày hôm nay anh đã uống mấy viên rồi - viên cuối cùng uống khi rời khỏi Detroit nhưng không thấy công hiệu. Lúc thấy những cái “cua tay áo” cũng chẳng có công hiệu gì đối với tình trạng căng thẳng thần kinh đáng nguyền rủa này, anh lén lút uống thêm một viên nữa. Lúc mới nhớ ra: chưa kể với Erica chuyện đi khám bác sĩ, chuyện uống thuốc.

Ra khỏi Serpentine Alley, Adam từ từ giảm tốc độ lái về phía đường băng thử hiệu năng. Rồi lại tăng tốc, kim trên đồng hồ chỉ 65 dặm. Vừa soát lại đai bảo hiểm, anh tuyên bố:

“Phải lắc cho cái xe cà khổ này lộn tung lòng ruột lên xem.”

Vừa tới đầu đường băng anh đã nhấn ga. Orion vượt chiếc xe trước, người lái nhìn họ với cặp mắt nửa kinh ngạc nửa tức tối. Jameson nghiêng người sang trái nhìn kim đồng hồ nhích dần lên 75 dặm.

“Sắp nghe thấy nó đến nơi”, anh quả quyết 78 dặm… chân ga sát sàn… Adam mở bộ phận kiểm tra tự động, phó thác cho máy điện tử điều chỉnh tốc độ, rồi nhấc chân. Orion tiếp tục tăng tốc, kim chỉ 80 dặm…

“Chú ý, sắp cho đấy…”

Viên kỹ sư chưa dứt lời, đột nhiên chiếc xe rùng mình rất mạnh - độ rung mãnh liệt làm lay chuyển tất cả, kể cả người trên xe. - Adam thấy ngay mắt nhìn của mình cũng nhòe hẳn đi. Đồng thời nổi lên tiếng vù vù kim loại lúc to lên lúc nhỏ đi rồi lại tăng lên.

“Đúng vào giây đã đoán trước.” Jameson tuyên bố vẻ hài lòng, như thể trước đó anh ta lo hiện tượng KRC không đến đúng hẹn.

- Trong hội chợ thể nào cũng có người bỏ tiền mua cảm giác này đây, DeLosanto ngồi ghế sau hét to.

- Dù ta không làm gì để khử hiện tượng này, Adam nhận xét, chắc chắn số đông người lái xe sẽ không bao giờ biết đến nó. Người chạy với tốc độ tám mươi dặm dù sao cũng rất hiếm.

- Chắc thế, nhưng vẫn có. Jameson cãi Adam gật gù: vấn đề chính là ở chỗ đó. Nhất định sẽ có vài gã điên lao đi với bàn chân ấn ga sát sàn và gã nào bị độ rung bất chợt này làm khiếp sợ sẽ có nguy cơ không làm chủ được xe - sẽ tự giết mình và giết luôn người khác, vả lại, ngoài khả năng gây tai nạn, hiện tượng KRC cuối cùng sẽ bị khám phá, và những tay như Emerson Vale sẽ khai thác đến cùng. Vả lại đã có tiền lệ: mấy năm trước vài vụ tai nạn lạ thường xảy ra ở tốc độ cao đã bóp chết kiểu xe Coocve. Trong cơn nguy hiểm những người lái gặp tai nạn có người phản ứng quá mức cần thiết, có người quá rụt rè nhưng kết quả đều giống nhau, Coocve là một thất bại. Nó đã giơ lưng cho mọi người chỉ trích, nên tuy sau đó khuyết điểm được sửa chữa, nó vẫn cứ bị xử phạt.

Những người trong giới lãnh đạo biết đến hiện tượng KRC không muốn để sự nghiệp Orion rơi vào con đường thảm hại ấy. Điều ấy cắt nghĩa tại sao những người lãnh đạo đó muốn bịt kín không cho tin tức đáng buồn này lọt ra. Tuy nhiên, rõ ràng không phải chỉ giữ bí mật là đủ. Vấn đề sống còn đặt ra như sau: làm cách nào khử được độ rung, và với giá bao nhiêu. Chính để tìm lời giải đáp cho hai câu hỏi đó mà Adam đến bãi thử. Việc gấp nên anh được giao quyền quyết định.

Tắt máy điện tử tự động, anh giảm tốc độ xuống 20 dặm. Sau đó hai lần anh nâng lên tám mươi dặm, mỗi lần theo những nấc khác nhau: cả hai lần, độ rung mạnh đều xuất hiện ở cùng một điểm.

“Các tấm tôn trên chiếc này không giống trên mẫu xe hoàn chỉnh”, anh nhận xét.

Đúng: đây là một trong những nguyên mẫu đầu tiên chế tạo thủ công trước khi sản xuất hàng loạt.

“Không phải vì lẽ đó, Jameson nói. Chúng tôi đã chạy thử chiếc Orion mẫu cuối cùng trên bãi, này và một chiếc khác trên máy lực kế. Cả hai chiếc đều có chung khuyết điểm: tới ngưỡng tốc độ đó, xuất hiện KRC.

- Cứ như lúc nằm trên một cô đang cực khoái, Brett nói. Ngay tiếng kêu cũng không giống tiếng cô ta rên rỉ. Thế hiện tượng này có làm giảm độ bền không?

- Theo chúng tôi thì không, kỹ sư trả lời.

- Nếu thế thật đáng tiếc khi phải triệt bỏ niềm khoái lạc cơ khí này, phải không?

- Dẹp những lời đùa bỡn ngốc nghếch ấy đi, Adam gắt lên. Nhất định phải triệt hết. Nếu là chuyện dính dáng đến vẻ bên ngoài xe, chắc anh ít tếu hơn.

- Hóa ra không phải chỉ một mình chiếc xe hồi hộp Brett nói thầm.

Họ rời đường băng kiểm tra hiệu năng. Bất chợt Adam phanh cứng lại, mọi người chúi ra phía trước, kéo căng dây bảo hiểm. Adam dừng xe ở chân một bức tường chống phủ cỏ, mở cửa bước ra, những người khác ra theo.

Adam châm thuốc, rùng mình. Không khí lạnh buốt, gió từng đợt thổi quay lá rụng, mặt trời nấp sau làn mây tầng mưa. Qua lùm cây nhìn thấy mặt hồ, mảng sáng lăn tăn gọn sóng.

Adam ngẫm nghĩ về quyết định anh phải đưa ra. Nếu phạm sai lầm, mọi người sẽ lên án anh, chỉ một mình anh thôi.

Jameson phá vỡ sự im lặng:

Chúng tôi biết chắc rằng hiện tượng xảy ra khi bề mặt của lốp xe, hoặc của mặt đường tiếp xúc với lốp xe rung theo cùng tần số với thùng xe. Tóm lại, một hiện tượng rất bình thường.

- Nghĩa là không phải do khuyết điểm cấu trúc. Theo anh có cách nào triệt tiêu được nó?

- Có hai cách, Jameson khẳng định. Cách này hoặc cách kia đều cho kết quả mong muốn. Do anh chọn. Hoặc là thay đổi hình dáng mặt thẳng đứng của capô và phía dưới các hộp xoắn, hoặc lắp thêm thanh ngang và những tấm gia cố…

Ngay lập tức, Brett cảnh giác: “Từ từ. Giải pháp thứ nhất làm hình dáng xe phải thay đổi đúng không?

- Tất nhiên: phía dưới các mặt phẳng thẳng đứng gần cửa trước, và những tấm lật.”

Brett nhăn mặt. Tất nhiên, Adam nghĩ bụng nếu thế sẽ là một thảm họa cho Brett: anh ta có nguy cơ phải làm lại tất cả các bản bình đồ, và bản vẽ, với biết bao mò mẫm, thử nghiệm mà việc đó chứa đựng, trong khi tất cả mọi người đều cho rằng hiện giờ Orion đã có hình dạng cố định.

- Còn cách thứ hai?

- Chúng tôi đã làm hàng loạt thí nghiệm, Jameson trình bày. Phải lắp thêm vài chi tiết - một tấm gia cố phía trước sàn xe và một thanh ngang dưới bảng đồng hồ.

Kỹ sư mô tả thanh ngang là một mảnh kim loại lắp kín đáo không nhìn thấy, mối liền mặt trong của hai bên sườn capô, tì vào trục đổi hướng. Chưa nói xong Adam đã đặt ra câu hỏi mấu chốt:

- Tốn bao nhiêu?

Jameson ngập ngừng:

- Thế nào anh cũng làm ầm lên: độ năm đô la.

- Lạy Chúa! Adam rên rỉ.

Sự lựa chọn không mấy thích thú: cách này hoặc cách kia đều khó khăn và nhất là tốn kém. Cách thứ nhất - vẽ lại phần hình dạng xe, có rẻ hơn: độ nửa triệu đô la để cải tiến một phần thiết bị của nhà máy. Nhưng sẽ chậm chạp, và việc tung Orion ra thị trường sẽ chậm mất, xem nào… từ ba đến năm tháng, có thể đến sáu tháng, sự chậm trễ tai hại vì nhiều lí do.

Cách thứ hai - lắp thêm hai chi tiết, giá năm đô la một xe - sẽ tốn thêm năm triệu đô la cho mỗi triệu chiếc xe. Mà lại đang dự trù sẽ bán nhiều triệu chiếc Orion. Số tiền quá lớn đè lên giá thành, không phải để hoàn thiện mà là để loại bỏ một khuyết tật. Trong công nghiệp xe hơi năm đô la là khoản chi lớn. Các nhà sản xuất tính toán chi li từng vài xu một, tiết kiệm một xu chỗ này một xu chỗ kia - nhất thiết phải thế vì một chi tiết nhỏ nhặt nhân lên hàng trăm nghìn lần sẽ trở thành đồ sộ.

“Chẳng còn nghĩa lý gì!” Adam cằn nhằn, chán nản.

Anh quay sang Brett:

“Chuyện này không đáng tức cười, đối với anh!”

Brett nhún vai.

“Hay là anh đáo qua sàn thử, Jameson gợi ý - chúng tôi đã lắp hai con chủ bài này vào xe. Anh sẽ thấy rõ hơn.”

“Hai mẫu sắt vụn khốn khổ này mà giá những năm đô la!” Brett DeLosanto tỏ vẻ nghi ngờ.

Trong lúc này anh đang ngắm nghía “mẫu sắt vụn” thứ hai - mảnh thép lắp dưới sàn chiếc Orion bằng nhiều đai ốc.

Adam Trenton và Ian Jameson đứng bên Brett dưới bộ lực kế. Một tổng hợp đồ sộ tấm thép, trục lăn, hao hao giống cái kích ở các trạm dịch vụ sửa chữa nhưng lớn hơn gấp bội, lắp nhiều dụng cụ, dùng để khảo nghiệm xe hơi ở tất cả các góc độ trong lúc nó lăn bánh, như đang chạy trên đường.

Họ đã kiểm tra mảnh sắt vụn thứ nhất - thanh ngang nối phía trong hai cánh capô qua trục đổi hướng.

“Có thể tìm cách rút bớt vài xu. Không được nhiều, vì còn tiền vật liệu, đồ nghề, đinh đai, nhân công…”

Kĩ sư nói với vẻ thản nhiên pha lẫn vẻ phô trương khiến mấy người nổi cáu. Nghe anh ta nói thì hình như giá thành sản phẩm chỉ là mối quan tâm em út. Adam không che giấu nỗi bực dọc:

“Anh cho rằng nhất thiết phải lắp thêm tất cả những thứ này? Bộ phận kĩ thuật các anh lại một lần nữa định che chắn trước cho mình chứ gì!”

Câu chất vấn muôn thủa của bộ phận kế hoạch sản xuất đặt ra với bộ phận kế hoạch kĩ thuật. Thông thường những người xây dựng dự kiến sản xuất vẫn chê trách các kỹ sư hay để những giới hạn an toàn quá cao làm tăng giá thành, tăng trọng lượng mà lại giảm hiệu năng của xe.

“Nếu phóng tay cho các kỹ sư, chiếc xe sẽ bền vững như cây cầu Brooklyn, có dáng nặng nề của xe bọc thép, và tính vững của các công trình thời đại đá lớn.Các kĩ sư bác lại: ”Nếu phóng tay cho các ông làm kế hoạch sản xuất, xe chỉ còn như vận động viên hạng “lông”, với bệ xe bằng gỗ bông bấc, tổ máy bằng giấy nhôm. Nhưng hễ xảy ra trục trặc họ lại trút hết tội vạ lên đầu kỹ sư.”

Bị chạm nọc, Jameson nóng mặt:

“Không phải chúng tôi che chắn. Với tấm này, thanh này, chúng tôi giảm hiện tượng KRC xuống đến mức chịu được. Có thể bằng cách phức tạp hơn, chúng tôi sẽ làm nó mất hẳn, nhưng chưa thí nghiệm.”

- Cứ thử xem các anh đạt được đến đâu.

Phòng thử nghiệm chống kêu chống rung là một nhà rộng chia thành nhiều xưởng. Lâu nay nó vẫn phải đương đầu với các hiện tượng KRC do các ngành của hãng đặt ra cho các chuyên viên. Ví dụ: tiếng bộ phanh của kiểu máy Diesel mới gào rú như tiếng cô bé con khiếp đảm. Chỉ thị của Ban Thương mại rất dứt khoát: giữ nguyên sức mạnh của bộ phanh, nhưng phải làm sao để đầu máy của hãng ta không rống lên như con bé bị hiếp nữa. Ban Điện - gia dụng gửi tái chiếc bếp điện nửa tự động, bắt phải khử tiếng tách khó nghe của bộ phận đồng hồ vì loại đồng hồ kiểm soát này của các hãng dối thủ thật sự rất êm.

Tuy nhiên, những vấn đề chủ yếu phòng thử nghiệm phải giải quyết là những vấn đề của xe. Mới đây xảy ra chuyên xung quanh kiểu xe đã cũ từ nhiều năm nay được các nhà vẽ kiều hiện đại hóa chút ít bằng vài cải tiến nhỏ. Kết quả: máy vừa khởi động xe đã kêu vang như cái trống. Kiểm tra thấy thủ phạm là tấm kính chắn gió vừa được cải tiến. Sau nhiều tuần mất công thử nghiệm vô ích, cuối cùng các chuyên viên đã khử hết hiện tượng đó bằng cách luồn một tấm sắt lượn sóng vào sàn xe. Không ai hiểu rõ do đâu những gọn sóng này bịt hết được tiếng gõ trống của kính chắn gió; điều đáng kể là chúng đã biến mất.

Chiếc Orion dùng chạy thử trong lab đặc trên cột lực kế. Có thể mở máy chạy với bất cứ tốc độ nào, điều khiển bằng tay hoặc từ xa, trong nhiều giờ, nhiều ngày, nhiều tuần liền mà xe vẫn đứng tại chỗ, trên các con lăn của chiếc kích khổng lồ. Adam Trenton và Ian Jameson chui vào xe, Adam ngồi sau tay lái. Brett DeLosanto thích đứng ngoài để ngắm - và cảm phục - kiểu mặt nạ của Orion. Muốn đánh giá đúng hiệu quả tốt nhất là đứng bên ngoài - tiếng lóng nhà nghề là đánh giá “trong thiên nhiên” - Như thế đôi khi thấy được những điều bất ngờ. Như kiểu mặt nạ đầu tiên khi ánh nắng chiếu vào đáng lẽ có ánh bạc theo dự đinh thì lại đen thẫm. Phải nắn độ nghiêng của tấm ghi để sửa lại.

Cô kỹ thuật viên mặc blu trắng từ cabin điều khiển bịt kính cạnh chiếc xe bước ra.

“Ông Trenton chọn loại đường nào?”

- Một đoạn có nhiều ụ, Jameson đề nghị. Coi như đường ở California.

- Thưa vâng. Cô gái trả lại cabin thò tay qua cửa đẻ ngỏ giơ cuốn băng cátxét:

“Bang lộ 17, đoạn giữa New Orleans và San Jose”,

Cô đặt cuốn băng trên chiếc bàn thấp, cho đầu băng vào bôbin.

Adam ngồi sau tay lái Orion mở khóa điện khởi động máy.

Qua máy điện tử, cuốn băng cátxét truyền tình trạng mặt đường tới các con lăn của lực kê đặt dưới xe. Labô có một “thư viện” với các cuốn băng do loại xe trang bị đặc biệt ghi trình trạng hàng trăm con đường ở Bắc Mỹ và châu Âu. Nhờ đó có thể nghiên cứu sự hoạt động của xe trong mọi điều kiện có thể có và có thể tưởng tượng được.

Ở nấc 50 dặm (80 km/h) nghe rõ phía dưới có tiếng va đập nặng làm xe rung chuyển. Jameson mỉm cười không vui.

“Nhiều người tin rằng đường xá California rất tuyệt. Khi cho thấy nó tồi tệ đến mức nào, họ hết sức lạ lùng.”

Adam gật đầu. Đường xá California thường xấu vì ở đây không có băng giá nên Bộ cầu đường chỉ cho làm những con đường không có móng sâu. Do đó các tấm lát bằng bê tông võng xuống ở giữa, vểnh các cạnh lên, lâu dần bị xe tải hạng nặng húc cho sứt mẻ. Xe chạy tới đầu tấm lát này thì dằn xuống rồi ngay sau đó húc phải mép tấm lát tiếp theo. Thiết kế ra kiểu xe có thể giảm nhẹ những va chạm này là việc của các kỹ sư!

65 dặm… 75… 80… Jameson ngả người về phía trước: “Sắp đây!

Nói chưa dứt lời đã có tiếng rì rào đồng thời một sức rung lan từ mũi ra sau xe. Tuy nhiên, hiện tượng không đáng kể - tiếng rì rào rất bé, sức rung gần như không nhận ra. Nói cách khác, hiện tượng KRC không đủ làm người lái giật mình hoảng hốt, khác với trên bãi thử hồi nãy.

“Chỉ thế thôi?” Adam reo lên, ngạc nhiên và thích thú.

- Chỉ thế thôi, tấm sắt và thanh ngang đã triệt tiêu hết. Như tôi đã nói, chỗ còn lại coi như chấp nhận được. Bây giờ nếu anh muốn, chúng ta sẽ kiểm tra lại kết quả trên một con đường thực sự khủng khiếp.

Anh làm hiệu cho cô kỹ thuật viên trong cabin lắp kính. Cô mỉm cười chọn tấm băng khác. Adam đang chạy chậm, thận trọng tăng tốc độ. Ở 60 dặm, Orion bắt đầu xóc đến mức đáng lo.

“Đường liên bang 90 gần Biloxi, bang Mississippi, Jameson thông báo. Một con đường vốn đã xấu từ trước lại vừa bị cơn bão Camille phá hủy hoàn toàn. Đoàn ta đang chạy chưa được sửa. Tất nhiên không ai chạy với tốc độ này ở đây trừ phi muốn tự sát.”

Ở 80 dặm, xe xóc đến nỗi không còn cảm thấy độ rung nữa, Jameson tỏ ra hài lòng.

“Người đời không thể biết chúng ta làm việc giỏi như thế nào để chiếc xe hơi kỳ lạ của họ chịu đựng nổi sự đối đãi như thế này.”

Thế là anh ta lại bay vào vũ trụ riêng của mình, vào cái viển vông của kỹ sư, Adam nghĩ bụng. Nhưng thôi, anh đã giải quyết được vấn đề KRC cho Orion, thì để cho anh ta mặc sức lảm nhảm, chỉ sợ rằng…

“Anh cho là tấm thép và thanh ngang xài được bền chứ?”

- Không cần đặt ra câu hỏi ấy: chúng tôi đã cho thử không biết bao nhiêu lần, bao nhiêu cách. Chúng bền ngang chiếc xe.

- Vậy là theo anh, vấn đề đã được giải quyết? Trọn vẹn, hoàn toàn thỏa mãn?

- Hoàn toàn thỏa mãn!

Xuýt nữa Adam nói “Tất nhiên” bằng giọng ranh mãnh. Nhưng anh kịp giữ lại: lúc này không phải lúc sửa thói tư mãn của viên kỹ sư.

“Tóm lại, bật đèn xanh cho Orion?”

- Đúng. Đèn xanh - Chúng ta cầu mong Orion có cuộc đời vẻ vang.