Chương 17

Khi gia đình Badou lụn bại, tôi thực cũng chẳng lấy gì làm lạ. Những con người này có quan tâm đến gì đâu. Đối với họ, chẳng có gì khác đáng kể ngoài những cuộc cãi lộn, la hét, đập phá, thế rồi lại làm lành, nước mắt, xin thứ tha, rồi thề thốt, kiểu thề của những kẻ say. Tôi thờ ơ nhìn mọi trò đó, tôi có cảm tưởng như đang ở vườn thú, trong một chuồng khỉ. Ông ấy, bố Badou, một chúa đười ươi, hói nhẵn đến tận chớp sọ, đầu bự, tay chân lông lá, bụng phưỡn ra. Bà ta, Esther tự Chenaz, kém đức ông chồng mười lăm tuổi, suốt bao lâu cứ giả bộ như tôi là em gái hoặc chị em họ của mình. Từ khi biết bà ta chẳng phải mẹ mình, tôi cũng chẳng buồn để tâm ba cái chuyện bà ta kể cố làm ra vẻ trẻ trung. Tôi cứ ngỡ bà ta chỉ ghét tôi, cho tới một hôm, tôi vỡ lẽ ra rằng bà ta ghen với tôi, bởi tôi trẻ măng, tôi sẽ chiếm chỗ của bà ta, làm bà ta già đi, chế ngự bà ta bằng sức mạnh và trí thông minh của tôi. Bà ta còn ghen vì Bibi. Tha hồ cho tôi chơi ác với em, chế nhạo em, làm em khóc, Bibi vẫn rất mực yêu tôi. Tôi là thần tượng của em. Em muốn làm gì cũng giống tôi, sao y cách tôi nói năng, đi đứng, ăn vận, chải tóc. Tóc tôi dài và cứng, tôi bện thành bím dày thả tới ngang lưng. Còn tóc Bibi là tóc tơ, loan xoăn, gần như vàng. Em cố tình nhúng ướt để làm nó duỗi ra, rồi cố tết lại, nhưng hiển nhiên là không được, bím tóc tuột ra ngay còn cái nơ ruy băng thì lủng lẳng, dính vào một món tóc như thể mắc vào mạng nhện. Tôi biến em thành trò cười. Khi chúng tôi đi học về, tôi cố tình rảo bước để đánh lạc em. Không thì tôi nấp vào một cánh cửa, rồi đứng nhìn em quay ngang quay dọc, thổn thức. Không phải để đùa vui. Mà đúng hơn, nó tựa như một thí nghiệm khoa học. Tôi muốn biết làm ai đó cảm thấy bị bỏ rơi là như thế nào.

Và rồi cũng đến ngày phải dọn nhà đi. Chuyện chẳng làm tôi bất ngờ. Ông bà Badou càng ngày càng cãi nhau to, và khi đến nghe lén ngoài cửa phòng họ, tôi nghe thấy những mẩu chứng tỏ rõ sự thể đó: những “thế là hết, chúng ta đường cùng rồi”, những “thế anh có nghĩ đến tôi khi làm mọi điều đó không?”, những “đồ đểu, đồ độc ác, đồ ngu, anh mất trắng rồi, anh làm hỏng bét cả rồi, anh chỉ nghĩ đến thân anh, còn con gái tôi, nó sẽ ra sao? Còn tôi, anh có nghĩ đến tôi không?” Tôi lắng tai nghe, tim đập thình thịch, nhưng không thể nói rằng tôi lo âu. Thậm chí, thực ra, tôi còn thấy khoái nữa, như kiểu người ta ngoáy vào một cái răng đau. Thứ vết thương mà người ta gãi vào để khơi lại cơn đau. Bởi chưng tôi có là gì đâu trong cái gia đình này, bởi chưng, người ta đã phản bội tôi. Chỉ cần mỗi việc tính điểm, một cú bên này, một cú bên kia, đối thủ loạng choạng, ha ha! chẳng mấy ông Badou sẽ gục, và bà ta cũng vậy, Chenaz với cái mặt xinh đẹp, cả hai sẽ cùng đo đài. Bibi hẳn ngờ ngợ điều gì đó. Giờ đây em dính nhằng nhẵng lấy tôi như một con chó con đang hoảng sợ. Chính tôi cuối cùng phải nói toẹt với em điều đó: “Này, ông bà Badou toi rồi!” Em đã đủ lớn để hiểu chuyện. Chỉ có điều, em thì em sống trong mơ, em tưởng đâu chẳng gì có thể xảy đến với mình, rằng em sẽ luôn có căn phòng màu hồng, những chiếc gối Bambi, những con búp bê ngu ngốc và những phong bao nhỏ đựng mấy tờ giấy bạc mỗi khi bà tiên đến mang chiếc răng sữa đi (người ta chẳng bao giờ nói đến chuột bởi Chenaz kinh tởm giống này). Còn tôi đây, ít lâu nay, ngủ dưới đất, trên một tấm thảm, để tập dượt.

Phải kê biên tài sản. Những chiếc xe đẹp đã biến mất từ lâu, chỉ còn lại độc một chiếc xe tải nhỏ Volkswagen han gỉ. Ngôi nhà đầy những đồ linh tinh, tất cả những gì đến từ cửa hàng, từ kho, những hộp giày, túi xách, mảnh vải mẫu, chai rượu, những lọ nước Cologne, những hộp đựng đồ trang điểm, hộp bánh quy Marie, những thùng xà phòng, hai hay ba bộ bát đĩa sứ và thậm chí cả những quả bóng đá xẹp lép. Tất cả những đồ tạp nham này không bị những tay mõ tòa tịch thu và đã được ông Badou kín đáo tẩu tán khỏi cuộc truy thu với hy vọng hão huyền là bắt đầu lại cuộc sống ở nơi khác! Phải nói là thật buồn cười, khi sống giữa đống hỗn độn này, phải vượt qua trùng trùng những kiện hàng và thùng các tông để vào nhà vệ sinh. Cứ như thể sống trên bãi biển giữa những vật trôi dạt. Nghĩ thế khiến cuộc phá sản này đỡ bi thảm hơn.

Trong nhiều tuần, Bibi và tôi đã vào vai thương nhân. Trên thực tế, những người hàng xóm hay các chủ nợ là đối tượng phục vụ, và chính tôi là người được ông Badou đã giao nhiệm vụ bán hàng. Tôi cò kè định giá, quyết không nhượng bộ và tôi giữ tiền, cả tiền giấy, tiền cedi của Ghana, tiền franc CFA* hay thậm chí cả đô la, cuộn tròn buộc dây chun, tôi giấu dưới giường Bibi, và mỗi tối, chúng tôi mang ra đếm rồi nộp cho ông Badou, rất trịnh trọng, chúng tôi là những người bán hàng thực thụ, thủ quỹ của ông. Thật kỳ lạ, giờ đây khi chúng tôi đã phá sản, mọi sự lại êm xuôi hơn trong cái gia đình này. Không còn những cuộc cãi vã trong phòng bố mẹ, không cả những lời than vãn. Tôi ngủ trong màn với Bibi, cùng giường, như ngày xưa khi em còn bé và hãy còn sợ bóng đêm.

Đồng franc CFA - đồng franc của các cộng đồng tài chính châu Phi.

Sau đó là tan tác.

Tôi còn nhớ mùa hè năm đó, chiều nào trời cũng mưa. Tôi hiểu đã sắp đến lúc phải ra đi khi khách khứa nối tiếp nhau tới thăm, nào bạn bè của ông bà Badou, nào họ hàng xa lơ xa lắc, một bà dì Alma truyền giáo ở Cameroun, những anh chị em họ từ Pháp, đủ loại người mà chúng tôi chưa từng gặp trước đây. Và tất cả những người này đều mang đi thứ gì đó, ngay cả một viên mõ tòa đến kiểm kê cũng trở đi với một bộ thìa bạc của Chenaz. Trường học đóng cửa, nên chúng tôi cứ quẩn chân họ suốt, Bibi và tôi, chúng tôi giám sát họ, nhiều lần chúng tôi còn giữ rịt đồ đạc, vật dụng để chúng khỏi “ra đi” quá nhanh. Bibi đã cứu được những con búp bê đầu sứ từng thuộc về bà ngoại em, còn tôi giữ lại được bộ cờ vua, dù tôi chẳng biết chơi loại cờ này, tôi chỉ mê những kỵ sĩ bằng gỗ mun, và cả bàn cờ bằng gỗ dát, tôi dấm dúi giấu dưới giường Bibi, để bà Badou không lấy lại nó.

Thế rồi, vào thời kỳ đó, lan tới những tin đồn về chiến tranh ở Bờ Biển Ngà, những cuộc nổi dậy, Gbagbo* bị bỏ tù, người Thiên Chúa giáo chống lại người Hồi giáo, hình như người ta sơ tán hết những người nước ngoài sang các nước khác, như Burkina Faso, Guinée và thậm chí cả Maroc, các trường học của người Pháp tiếp nhận những đứa trẻ nước ngoài. Tôi đã nghĩ, một ngày nào đó cũng đến phải xách va li chuồn đi như những tên trộm. Như những kẻ hành khất. Chúng tôi biết đi đâu chứ? Tất cả những nước châu Phi này, không phải dành cho chúng tôi. Ở những nước này người ta liệu có đón tiếp những kẻ ăn mày?

Laurent Gbagbo, sinh ngày 31/3/1945, là một chính khách, nhà sử học và nhà văn của Bờ Biển Ngà. Ông bị bắt giam vào ngày 11/4/2011, khi đang là tổng thống (từ năm 2000).

Ngay trước kỳ nghỉ, chúng tôi đã nói về chuyện ấy ở trường dòng. Bọn con gái, Wendy, Lizbeth, Françoise Gélin, Mireille Forester, Cécile, cặp sinh đôi Audrey và Alix Perl, Zohra Wenge, Dinah, Aïcha Ben Kassem, Melanie Chan Tam Chan và tụi con trai từ trường quốc tế, Ramón, Simon d’Avrincourt, và Jackie con lai với đôi mắt sáng đáng yêu, chúng tôi đã hứa với nhau sẽ tìm gặp lại nhau bất kể chuyện gì xảy ra, hứa sẽ viết thư cho nhau, ngay cả khi chúng tôi biết rõ rằng đó chỉ là nói dối, rằng chúng tôi chắc chắn sẽ chẳng bao giờ gặp nhau nữa.

Cùng Bibi, chúng tôi đi dạo dưới phố, để ngắm những hàng cây và những con dơi treo mình trên cành. Nước trong phá đục ngầu vì trời mưa, những con đường tắc nghẹt xe hơi và xe tải, xe kéo tay. Cứ như thể cả thế giới đang chuyển nhà, có lẽ là bởi chiến tranh đang đến và bởi tất cả người nước ngoài sẽ phải rời đến đầu kia của thế giới. Bố của Jackie là người lái xe, một mẫu xe địa hình lớn màu trắng, với biểu tượng của Liên Hợp Quốc sơn trên cửa xe. Bố Jackie làm việc trong văn phòng, ông sớm muộn gì cũng lên đường đến Congo. Tôi rất quý Jackie, trước kỳ nghỉ không lâu, cậu đã mời tôi dự sinh nhật, chúng tôi đã lên phòng áp mái lén lút hút “cỏ”, và rồi chúng tôi hôn nhau, đó là lần đầu tiên một cậu trai cho lưỡi vào miệng tôi. Tôi quý cậu bởi cậu cũng không có mẹ, bà đã bỏ đi khi cậu sáu tuổi, nhưng tôi không kể gì về mình cho cậu hay. Tôi nghĩ vào lúc đó, tôi đang muốn ra đi cho thật nhanh, chấm dứt với châu Phi, để bắt đầu cuộc sống mới ở Pháp, ở Bỉ hay bất kỳ đâu.

Chúng tôi vượt biên vào tháng Mười, cảnh tượng thật nhộn nhạo, dòng người châu Phi xếp hàng từ sáu giờ sáng trên đường băng sân bay Roissy, gió đã lạnh, mây và mưa phùn, thứ chúng tôi chưa thấy bao giờ, một cô cảnh sát mặc đồng phục vừa ngáp vừa soi giấy tờ, hạnh họe tôi tại sao lại không có hộ chiếu, chỉ có duy giấy khai sinh bằng tiếng Anh, một cuốn sổ tiêm chủng và bảng điểm ở trường dòng, một chứng nhận mất giấy tờ và một đề nghị cấp hộ chiếu, và ông bà Badou với hộ chiếu Pháp mới tinh, và dòng người xô đẩy, muốn vào, rồi leo lên một hành lang dài, Bibi và tôi với ba lô trên lưng ních đầy những thứ vặt vãnh, ảnh kỷ niệm, tay kéo hành lý, taxi chở chúng tôi trên xa lộ, đèn các xe trên đường vẫn bật sáng, cái cần gạt lặng lẽ gạt những hạt mưa. Bibi ngủ ngon lành trên vai tôi, miệng há, một lọn tóc vàng dính trên má như khi em còn nhỏ xíu.