Chương XIV Căn lều trong vườn Cọ

Nếu bạn đọc xem lại bữa ăn của những nhà thông thái trong cuộc gặp mặt trên sa mạc, hẳn bạn sẽ hiểu được những gì họ chuẩn bị cho bữa tối trong lều của Ilderim. Sự khác biệt chủ yếu nằm ở chỗ bữa tiệc thịnh soạn hơn và được phục vụ chu đáo hơn.

Ba tấm thảm được trải trên sàn trong khoảng trống gần như bao trọn bởi chiếc pan; một cái bàn cao không quá một foot được mang ra và đặt ở giữa, phủ khăn trải bên trên. Một cái lò đất bên cạnh được một người phụ nữ nhóm lên, người có nhiệm vụ nướng bánh mỳ cho những người dự tiệc, hay đúng hơn là nướng một thứ bánh nóng sốt làm bằng bột mỳ từ những cối xay vận hành bằng tay kêu rì rầm không ngớt ở lều bên cạnh.

Balthasar được dẫn tới chỗ chiếc pan, nơi Ilderim và Ben-Hur đã đứng sẵn để chào đón ông. Trên mình ông bận một chiếc áo dài đen rộng; những bước chân ông đã yếu lắm, và ông chỉ có thể chậm chạp và cẩn trọng đi lại, cả thân mình dường như phải dựa hẳn vào cây gậy dài và cánh tay của một người hầu.

“Xin chúc phúc cho người bạn của tôi,” Ilderim tôn kính nói. “Xin chúc phúc và xin chào mừng ngài.”

Người Ai Cập ngẩng đầu lên và đáp, “Và xin chúc phúc cho ngài nữa, thưa tộc trưởng đáng kính – xin chúc cho ngài và cả gia đình sẽ có được sự yên bình và phước lành của vị Chúa độc nhất – vị Chúa của sự trung thực và tình yêu.”

Ông nói với phong thái rất nhẹ nhàng và sùng kính, khiến Ben-Hur kinh ngạc. Ngoài ra, câu chúc phúc vừa rồi cũng phần nào dành cho anh, và khi ông nói, đôi mắt sâu thẳm nhưng sáng rực của ông già nhìn lên gương mặt anh đủ lâu để gợi nên trong anh một cảm xúc vừa mới lạ vừa bí ẩn, nhưng lại mạnh mẽ đến nỗi trong suốt bữa tiệc anh nhiều lần nhìn đi nhìn lại gương mặt đầy nếp nhăn và không còn sức sống ấy để cố tìm hiểu ý nghĩa. Thế nhưng lần nào cũng vậy, anh chỉ nhìn thấy một vẻ mặt bình thản, điềm tĩnh, và tin tưởng giống như trẻ thơ. Sau đó anh nhận ra rằng đó là phong thái dường như cố hữu của ông.

“Đây chính là chàng trai mà tôi đã nói đến, Balthasar ạ,” vị tộc trưởng nói và đặt tay lên cánh tay Ben-Hur, “và anh ấy sẽ dùng bữa cùng với chúng ta tối nay.”

Người Ai Cập nhìn chàng trai trẻ bằng ánh mắt vừa ngạc nhiên vừa do dự. Thấy vậy, vị tộc trưởng nói tiếp, “Tôi đã hứa sẽ trao cho anh ta những con ngựa của mình để chạy thử vào ngày mai; và nếu mọi thứ thuận lợi, anh ấy sẽ điều khiển chúng trong cuộc đua.”

Balthasar vẫn nhìn anh.

“Anh ấy vốn là một người có tiếng tăm,” Ilderim nói tiếp, có phần bối rối. “Có thể ông đã biết anh ấy là con trai của Arrius, người từng là một vị tướng hải quân La Mã, mặc dù vậy...” vị tộc trưởng ngập ngừng, sau đó nói tiếp với một tràng cười, “mặc dù vậy, anh ấy nói rằng mình là một người Israel thuộc bộ tộc Judah; và thề có Chúa hiển vinh, tôi tin mọi điều anh ấy nói với tôi là sự thật!”

Tới lúc này Balthasar mới giải thích.

“Thưa ngài tộc trưởng đáng kính, ngày hôm nay tôi đã gặp phải một tai họa nguy hiểm đến tính mạng, và hẳn tôi đã chết nếu không nhờ có một chàng thanh niên giống hệt như người này – nếu đó không phải là cùng một người – ra tay can thiệp trong khi những người khác bỏ trốn để cứu lấy tôi.” Rồi ông nói với Ben-Hur, “Anh có phải là người đó không?”

“Tôi không dám coi những việc mình làm là lớn lao đến thế,” Ben-Hur đáp với vẻ vô cùng khiêm tốn. “Tôi là người đã chặn những con ngựa của một tên La Mã hỗn xược khi hắn lao vào con lạc đà của ngài tại suối Castalia. Con gái của ngài đã trao cho tôi một chiếc cốc.”

Từ trong túi áo anh lấy ra chiếc cốc ấy, đưa nó cho Balthasar.

Gương mặt khắc khổ của người Ai Cập rạng rỡ hẳn lên.

“Chúa đã đưa anh đến với tôi bên dòng suối hôm nay,” ông nói bằng giọng run run, trong khi đưa tay về phía Ben-Hur; “và Người cũng đã đưa anh tới gặp lại tôi tối nay. Tôi xin cảm tạ Người, và cảm ơn cả anh nữa vì nhờ có ân sủng của Chúa mà tôi mới có dịp trao cho anh một phần thưởng xứng đáng. Cái cốc đó giờ là của anh, hãy giữ lấy nó.”

Ben-Hur nhận lại món quà, còn Balthasar khi nhận thấy vẻ tỏ mò trên gương mặt của Ilderim liền kể lại câu chuyện bên dòng suối.

“Cái gì thế này!” Vị tộc trưởng nói với Ben-Hur. “Anh không hề kể chuyện này với tôi, trong khi điều ấy sẽ khiến anh ngay lập tức trở thành khách quý của tôi. Tôi chẳng phải là một người Arab, là tộc trưởng của bộ lạc hàng chục nghìn người hay sao? Ông ấy không phải khách của tôi sao? Và chẳng phải thông qua vị thế chủ-khách mà mọi điều tốt mà anh dành cho ông ấy cũng sẽ là làm ơn cho tôi hay sao? Anh sẽ đi đâu để nhận lấy phần thưởng cho việc làm đó nếu không phải là đến đây? Và ai sẽ là người trao nó cho anh nếu không phải tôi?”

Khi nói đến đoạn cuối, giọng ông cao đến mức gần như chói tai.

“Thưa ngài tộc trưởng đáng kính, xin thứ lỗi. Tôi đến đây không phải để nhận thưởng, dù là lớn hay nhỏ; và tôi mong ngài đừng nghĩ đến việc đó nữa. Những việc tôi đã làm để giúp đỡ vị khách đáng kính này tôi cũng sẵn sàng dành cho người hầu khiêm tốn nhất của ngài.”

“Nhưng ông ấy là bạn tôi, là khách của tôi – chứ không phải người hầu của tôi; và anh không nhận thấy số mệnh đã khéo léo sắp đặt đến thế nào hay sao?” Rồi vị tộc trưởng ngoảnh lại phía Balthasar mà reo lên, “A, thề có vinh quang của Chúa! Tôi đã bảo với ngài rằng anh ấy không phải một người La Mã mà.”

Nói xong ông ngoảnh đi để điều khiến những người hầu đang sắp hoàn thành nốt việc chuẩn bị cho bữa tối.

Bạn đọc nếu còn nhớ câu chuyện về cuộc đời của Balthasar mà chính ông đã kể trong cuộc gặp mặt trên sa mạc hẳn sẽ hiểu được tác động lời khẳng định của Ben-Hur vừa rồi đối với ông là như thế nào. Ông không bao giờ để tâm đến địa vị trong cả cuộc đời phục vụ cho loài người; trong khi sự cứu chuộc mà ông được hứa hẹn – sự cứu chuộc mà ông đang chờ đợi – lại là dành cho cả thế gian. Vì thế, với ông lời khẳng định ấy cứ như một tiếng vọng của những gì ông từng nói. Ông tiến một bước lại gần Ben-Hur, nói với anh theo cách gần như trẻ con.

“Tộc trưởng nói rằng tôi nên gọi anh là gì nhỉ? Tôi nhớ đó là một cái tên La Mã thì phải.”

“Arrius, tôi là con trai của Arrius.”

“Thế nhưng anh lại không phải là một người La Mã?”

“Cả gia đình tôi trước kia đều là người Do Thái.”

“Anh nói sao? Họ không còn sống à?”

Câu hỏi ấy vừa tinh tế vừa đơn giản; nhưng Ilderim đã xen vào để Ben-Hur khỏi phải trả lời.

“Đến đây nào,” ông nói với họ, “bữa ăn đã sẵn sàng.”

Ben-Hur đưa cánh tay ra để Balthasar vịn vào và dẫn ông tới bàn, nơi mà chẳng bao lâu sau họ đã ngồi chỉnh tề trên những tấm thảm theo kiểu phương Đông. Người ta mang đến những chậu nước, sau đó họ cùng rửa và lau khô tay. Vị tộc trưởng ra dấu, những người hầu dừng cả lại, sau đó giọng nói của người Ai Cập cất lên, tràn đầy những xúc cảm thiêng liêng.

“Hỡi người cha của vạn vật là Chúa! Tất cả những gì chúng con đang có đều là của Người; hãy nhận lấy lời cảm tạ, và ban phước cho chúng con, để chúng con có thể tiếp tục thực hiện ý muốn của Người.”

Đó chính là lời chúc mà ông đã cùng nói với Gaspar người Hy Lạp và Melchior người Hindu bằng những ngôn ngữ khác nhau, nhờ thế họ nhận ra phép màu của đấng tối cao trong bữa ăn trên sa mạc nhiều năm về trước.

Chiếc bàn được nhắc đến ngay lập tức, trên bàn bày đầy những món đặc sản của phương Đông – những chiếc bánh nóng hổi vừa lấy trong lò ra, những loại rau từ các khu vườn, thịt ăn riêng hoặc trộn cùng rau củ, sữa bò, mật ong và bơ. Họ dùng bữa mà không cần đến những dụng cụ hiện đại như dao, dĩa, thìa, cốc, hay đĩa. Trong suốt bữa tiệc họ ít trò chuyện với nhau vì cả ba đều rất đói. Nhưng khi món tráng miệng đã được dọn ra thì không khí buổi tiệc thay đổi hẳn. Họ rửa tay một lần nữa, giũ những tấm khăn trải trên đùi, sau đó khi bàn ăn đã được dọn đi và cơn đói đã tan biến, họ sôi nổi trò chuyện.

Với những người như vậy quanh bàn tiệc – một người Arab, một người Do Thái, và một người Ai Cập, cả ba đều tin tưởng vào một vị Chúa – tại thời điểm đó chỉ có một chủ đề thảo luận duy nhất, và trong số họ ai sẽ lên tiếng nếu không phải là người mà Chúa gần như đã hiển hiện trước mắt ông, người đã nhìn thấy Chúa trong ngôi sao, nghe tiếng nói của Chúa, và sau đó được linh hồn dẫn đường một cách kì diệu? Ông sẽ kể gì nếu không phải điều mà ông đã được kêu gọi tới để chứng kiến?