Chương 11 Emma Torres

Hoài bắt tay người bệnh nhân mới. Một phụ nữ trung niên rất lịch sự và cao sang với dáng vẻ bên ngoài. Nụ cười kín đáo chỉ hé mở và khép lại nhanh chóng. Chắng ai đến đây với niềm vui, Hoài nghĩ thầm. Vui thì đến đây làm gì?

Nàng mời bà ta ngồi.

Ngồi xuống ghế, bà ta đưa mắt nhìn khắp mọi nơi, nửa như tò mò nửa như đánh giá chuyên viên tâm lý mà bà ta tìm đến.

Hoài không thích cái nhìn như thế! Lộ liễu quá! Cao ngạo quá! Nàng nhìn xuống hồ sơ mới tinh. Một người Mỹ gốc Tây Ban Nha hay Bồ Đào Nha với cái họ là Torres? Hay đây là họ của người chồng? Chút xíu nữa đây sẽ biết!

Vẫn câu hỏi quen thuộc mà Hoài nói thường ngày:

- Tôi có thể làm gì được cho bà, bà Torres?

Người phụ nữ 60 tuổi đeo chuỗi ngọc trai mầu vàng chắc phải là rất đáng giá, trả lời khi nhìn thẳng vào mặt Hoài:

- Tôi đến đây để thử xem mình có tìm được hạnh phúc hay không?

Câu trả lời thẳng thắn vào vấn đề của bà ta làm Hoài hơi sững sờ. Nàng hỏi lại:

- Bà thực sự nghĩ sẽ tìm được hạnh phúc ở đây sao?

Bà Emma Torres vẫn nhìn Hoài bằng cắp mắt rất lạ khi trả lời:

- Đấy là điều tôi muốn tìm hiểu.

Hoài hơi mỉm cười:

- Chỉ có người không hạnh phúc mới đi tìm nó! Nhưng thực ra chúng ta có ai mà không đi tìm hạnh phúc. Có ai muốn đau khổ đâu phải không? Tôi thích đọc những sách của một nhà hiền triết Ấn Độ là Chanakya. Ông ta đưa ra những suy tư về cuộc đời rất hay. Nhà hiền triết này nói rằng cuộc sống như một chiếc đàn piano, những phím đàn trắng đại diện cho hạnh phúc và những phím đàn đen thể hiện nỗi buồn. Nhưng theo ông ấy một khi chúng ta trải qua hành trình cuộc sống thì hãy nhớ rằng những phím đàn đen thể hiện nỗi buồn cũng góp phần tạo nên khúc nhạc. Thế thì buồn phiền và hạnh phúc luôn luôn kề cận bên nhau.

- Nhưng làm sao để có được hạnh phúc nhiều hơn đau khổ?

- Tôi nghĩ chúng ta có những lựa chọn để đi đến hạnh phúc nên chính chúng ta, tôi cũng như bà, phải chịu trách nhiệm về sự chọn lựa của mình. Chọn lựa bằng lý trí hay bằng trái tim đều tùy thuộc vào chính bản thân.

- Cái nào đúng theo bà? Lý trí hay trái tim?

Hoài hít một hơi thật mạnh vào lồng ngực rồi đáp:

- Đôi khi não bộ của mình nói rằng đây là điều đúng nhưng điều này không có nghĩa là đây là điều mình muốn. Chọn những quyết định thực sự phù hợp và đúng với điều mình muốn. Hãy lắng nghe toàn thể cơ thể của bà nói gì. Toàn cơ thể có nghĩa là cả lý trí và cảm xúc. Điều này cho bà thêm thời gian để suy nghĩ và cũng để cho trái tim mình lên tiếng, khi ấy chọn lựa sẽ tốt hơn.

- Chọn lựa đúng là mang lại hạnh phúc, bà muốn nói như vậy?

Hoài lắc đầu:

- Tôi nghĩ đấy mới chỉ là một cách để hạn chế những sai lầm có thể đưa đến buồn phiền thay vì hạnh phúc.

- Như vậy theo bà còn nhiều phương cách khác để đạt được mục đích?

- Điều mà ai cũng phải chọn lựa là chọn tình yêu. Nếu bà chọn đúng người để có thể nắm tay nhau suốt cuộc đời thì cho dù có bất cứ một bất trắc nào đó xảy đến cũng đừng buông tay người đó ra. Mà không chỉ hạn hẹp tình yêu giữa vợ chồng, còn tình yêu gia đình, con cái, bạn hữu nữa. Đừng quên bản thân! Chúng ta cũng phải yêu chính mình để có được hạnh phúc. Nếu bà đặt ưu tiên là yêu và chăm sóc người thân và thấy đó là hạnh phúc thì bà đã sai lầm. Sẽ có đến lúc bà bị kiệt sức trong khi chính bà cũng có những nhu cầu riêng của bản thân mà đã bỏ quên khi đặt ưu tiên của người khác lên trên. Phải chăm sóc chính mình, nghe ngóng và hỏi chính mình muốn gì vì bà xứng đáng được như vậy. Như thế bà sẽ thấy hạnh phúc!

- Cuộc đời thực sự không giản dị như vậy!

- Đương nhiên! Nhưng chúng ta phải làm cho nó giản dị! Người Ý có những câu ngạn ngữ rất hay khi nói rằng “Không có gì là không thể nếu bạn thực sự khao khát nó”. Ai ai cũng muốn được hạnh phúc. Tùy theo người đó cho thế nào là hạnh phúc. Có thể chỉ là một que kem mát lạnh trong một buổi trưa hè nóng nực, hay ngồi buông thả giữa thiên nhiên và quên hết mọi sự. Hạnh phúc là chỉ như thế! Giản dị!

Bà Emmy Torres ngồi yên lắng nghe như chiêm nghiệm. Bà ta nói với Hoài:

- Bà nói tiếp nữa đi! Tôi muốn nghe!

- Người Pháp là người đã sáng tạo ra cụm từ “Joie de vivre”, có nghĩa đơn giản là “niềm vui được sống”. Người Gia Nã Đại còn hay hơn trong việc thực hành triết lý này. Họ tìm kiếm niềm vui trong mọi thứ, bất kể trên đường đi tuyết rơi dầy đến đâu hay người tham dự lễ hội đông đúc thế nào nhưng những người theo triết lý này vẫn đến lễ hội mà họ thích, không đắn đo suy nghĩ gì. Sống Joie de vivre là khi mình sẵn sàng đón nhận mọi thứ và tìm được niềm vui từ đó, bất chấp những khó khăn cản trở.

- Những dân tộc khác cũng suy nghĩ như vậy sao?

- Cũng na ná như nhau. Như ở Costa Rica, cuộc sống thuần khiết Pura Vida, không chỉ là một khẩu hiệu quảng bá du lịch nhưng đó là cách mà người dân ở đây sống: ưu tiên những gì quan trọng với mình. Đối với họ thì gia đình và bạn hữu là quan trọng. Và họ thấy hạnh phúc.

Bà Emma Torres bật cười. Hoài cũng cười theo. Nàng hỏi:

- Bà thấy những điều này hợp lý ư? Người Ý cũng vậy! Họ dùng cụm từ Dolce far niente hay có thể hiểu là sự ngọt ngào của việc không làm gì vì chính những lúc đó mình tận hưởng từng khoảnh khắc cho bản thân. Thay vì băn khoăn khổ sở vì những rắc rối, họ tập trung vào việc tạo ra những giây phút hạnh phúc trong tầm kiểm soát của mình. Đây là cách để gạt bỏ những điều xấu và chỉ tập trung vào điều tốt. Hãy thư giãn vì không cần cố gắng để đạt được hạnh phúc.

- Cũng đúng! Vì ngay cả những cố gắng là đã cản trở và làm mất vui nếu không muốn nói là căng thẳng!

- Đúng như vậy! Tôi thấy nhiều dân tộc khác cũng cùng một quan niệm là giản dị hóa đời sống để đạt được hạnh phúc. Riêng tôi, rất tán thưởng quan niệm này! Người Nhật cũng không khác dù văn hoá của họ khác biệt hẳn với người phương Tây. Họ kết nạp hai chữ Wabi và Sabi lại với nhau. Wabi có nghĩa là sự đơn giản. Sabi lại có nghĩa là vẻ đẹp của tuổi tác và sự hao mòn. Khi kết hợp lại, người Nhật muốn truyền đạt ý tưởng rằng hạnh phúc có được bằng cách chấp nhận và tôn vinh sự không hoàn hảo và nhất thời.

- Sự không hoàn hảo và hao mòn thì có gì đáng để tôn vinh?

Hoài cười nói tiếp:

- Triết lý này còn được gán ghép với nghệ thuật sửa chữa đồ gốm bị vỡ của Nhật Bản gọi là Kintsugi. Người Nhật dùng một loại sơn mài đặc biệt phủ bột vàng, bạc hoặc bạch kim để che giấu các vết nứt. Nó khiến những vết nứt trở nên càng rõ ràng hơn, nhưng đó là mục đích của nghệ nhân bởi vì các vết sẹo mới là thứ tạo nên vẻ đẹp và giá trị. Giữa thời đại mà phương tiện truyền thông xã hội khiến chúng ta ám ảnh về sự hoàn hảo, wabi sabi là một lời nhắc nhở rằng điều đó là vô nghĩa. Nếu chúng ta chấp nhận sự không hoàn hảo này, thì đó chính là hạnh phúc vì không có hạnh phúc nào mà không có khổ đau. Bà nghĩ sao?

- Nếu tôi nghĩ như họ được và chấp nhận như thế thì.. thực sự cuộc đời tôi không đến nỗi nào..

Hoài nhìn bà Emma Torres. Lúc này nàng mới để ý đến những nếp nhăn trên gương mặt vẫn còn chưa già.

- Thế còn những người cứ luôn luôn chạy theo những điều họ ao ước trong cuộc sống, liệu họ có hạnh phúc hay không?

Câu trả lời của Hoài:

- Tùy vào người ta hiểu thế nào là hạnh phúc, bà không nghĩ như vậy sao? Chẳng hạn như người Nga, sống ở một nơi quanh năm buốt giá băng tuyết. Sống trong hoàn cảnh đó, người Nga nắm lấy hạnh phúc bất kể. Đó là sự cuồng nhiệt thôi thúc để theo đuổi mọi thứ mà cuộc sống đem đến cho họ. Đối với họ đó là hạnh phúc và họ luôn luôn chụp giựt các cơ hội, bất kể hậu quả. Đấy là triết lý sống gọi tên là Azart của người Nga!

- Tôi có được tất cả mọi sự, có thể nói như vậy, nhưng tôi không thấy hạnh phúc! Vì sao vậy? Tôi tự hỏi mình câu này nhiều lần. Có những lúc tôi đã nghĩ nếu mình từ bỏ tất cả thì liệu đó có phải là một cách để có hạnh phúc thực sự không?

- Như tôi đã nói khi nãy, mỗi người phải hiểu thế nào là hạnh phúc cho chính mình. Không phải có nhiều mới là được! Cứ thử tưởng tượng một ngày mùa đông lạnh giá đột nhiên bị mất điện dai dẳng đến vài ngày, bà sẽ thấy lạnh, thấy khổ sở vì thiếu những nhu cầu căn bản mà bình thường bà cho đó là điều tự nhiên phải có. Đến khi không còn mới thấy trước đây không bị biến cố mất điện thì bà sung sướng bao nhiêu! Tôi nghĩ bà cứ vui với những thứ đang có trong tay và nhận ra là bà đang hạnh phúc. Nhưng những phút giây mà thấy vui nhất là khi nhận ra là mình đang hạnh phúc và nhận biết niềm hạnh phúc đó.

- Tôi phải học về sự hiểu biết đó hay sao?

- Không! Bà chỉ cần lắng nghe thôi và sẽ nhận ra! Mỗi người chúng ta có một căn phòng riêng cho mình, bề bộn hay ngăn nắp trật tự là tùy thuộc vào mình. Ôm giữ nhiều thứ quá sẽ không có đủ chỗ chứa và sẽ có lúc vì ôm quá nhiều, quá tham lam, chúng ta không ôm hết và sẽ đánh rơi những thứ nào đó mà không ngờ đó mới chính là những thứ chúng ta cần hơn hết. Vậy cần thanh lọc loại bỏ những thứ không cần thiết cho căn phòng của chúng ta được khoáng đãng hơn, sạch sẽ hơn. Bà có nghĩ mọi người đều có lúc phải rời căn phòng riêng của mình?

Bà Torres nói với Hoài:

- Có lẽ đến tuổi này tôi nên làm phép trừ nhiều hơn phép cộng phải không?

- Đúng vậy, bà phải buông bỏ những gì không thuộc về mình!

- Vấn đề là tôi khó có thể vứt bỏ! Tôi tiếc!

- Giữ thì có mang lại niềm vui không?

- Phần nào thôi!

- Vì bà muốn sở hữu! Bây giờ thay vì giữ, bà cho những người không có. Người được nhận sẽ vui và vì thế bà cũng vui vì đã đem lại niềm vui cho người khác. Sự cho đi của bà không hề phí phạm mà mang lại lợi ích. Phép trừ của bà lại trở thành phép cộng cho người không có. Đó là một sự hoán chuyển tuyệt vời theo ý tôi. Vui với niềm vui của người khác không phải cũng là hạnh phúc sao?

- Ý bà muốn nói hạnh phúc ở ngay trong tầm tay của tôi?

- Bà không đồng ý sao?

Bà Emma Torres trầm ngâm:

- Đến đây nói chuyện với bà.. tôi thấy những điều mà trước giờ không nhận ra..

- Bởi vì căn phòng riêng của bà tích lũy nhiều thứ quá! Nhiều khi bà phải làm một cuộc cách mạng hay nổi loạn để đi tìm chính mình. Friedrich Nietzsche đã ví von người nổi loạn với loài sư tử. Sư tử có nhiều sức mạnh và nó đã nhận thức được những tiềm năng sâu thẳm của mình. Tôi nghĩ nếu bà hướng vào nội tâm thì sống trong mọi giai đoạn của cuộc đời thì bà sẽ thấy hân hoan và hạnh phúc. Còn nếu bà chỉ hướng ra bên ngoài thì bà đã lỡ đi những khoảnh khắc sống cho chính mình. Hãy làm những điều mà bà muốn làm mà chưa làm đề không phải tiếc nuối, ân hận. Chừng đó không đủ là hạnh phúc sao?

Người đàn bà sang trọng đứng lên đột ngột và lại gần Hoài, đưa tay ra.

Hai người bắt tay nhau trong những cảm nghĩ khác nhau. Bàn tay của người bệnh nhân này khô và lạnh như nét mặt của bà ta.

- Cám ơn bà. Tôi sẽ dọn căn phòng riêng của mình. Và biết đâu trong lúc dọn dẹp để vứt bỏ tôi sẽ không quan tâm đến hai chữ hạnh phúc nữa! Mặc nó có đến rồi đi hay ở lại cũng không quan tâm.

Hoài hơi mỉm cười:

- Đây là thái độ đang vứt bỏ! Theo tôi thấy khi bà không quan tâm đến việc kiếm tìm nữa thì bà đang có hạnh phúc đấy.

Bà ta nhìn Hoài bằng cặp mắt kỳ lạ. Buông tay ra, bà Torres quay lưng đi ra khỏi văn phòng Hoài, không quên khép cửa lại.

Còn mình Hoài trong phòng. Ngày hôm nay nàng gặp hai người bệnh nhân đều giàu có và có vẻ như tiền bạc đối với họ không mang lại những điều mong muốn!