Chương 10 TRANG TRẠI

Sau câu chuyện thân mật với Chọc Tiết, Rodolphe trầm ngâm suy nghĩ.

Sơn Ca không dám làm gián đoạn sự im lặng ấy, buồn bã nhìn ông.

Rodolphe ngẩng lên mỉm cười hiền hậu.

– Nghĩ gì vậy cháu? Cuộc gặp Chọc Tiết làm cháu khó chịu phải không? Chúng ta đang vui kia mà!

– Trái lại, đó là một việc hay đối với chúng ta, ông Rodolphe ạ, vì Chọc Tiết có thể giúp ích cho ông.

– Có phải con người đó dường như không giống mọi khách quen của quán Thỏ Trắng? Ở y còn có những tình cảm tốt đẹp.

– Cháu chẳng biết, trước sự việc tối qua, cháu cũng vẫn thường gặp y, cháu cũng chỉ chào hỏi qua loa… Cháu tưởng y cũng dữ tợn như những người khác.

– Thôi đừng nghĩ đến chuyện đó nữa, cháu ạ. Ta sẽ khổ tâm nếu như ta làm cháu buồn, nhất là hôm nay ta lại muốn cháu được hưởng một ngày vui vẻ.

– Ôi! Cháu sung sướng quá! Đã lâu lắm cháu chưa ra khỏi Paris.

– Trừ những cuộc đi chơi bằng xe ngựa với Rigolette?

– Trời ơi! Vâng, thưa ông Rodolphe. Vào lúc ấy đang là mùa xuân, bây giờ tuy gần giữa mùa đông rồi nhưng cháu vẫn vui sướng không kém. Trời đẹp biết bao, ông nhìn xem những áng mây hồng ở… đằng xa… đằng xa và cái đồi này với những mái nhà quét vôi trắng giữa lùm cây xanh… Xem kìa, còn bao nhiêu lá! Lạ thật, đang tháng Mười một phải không, ông Rodolphe? Ở Paris rụng sớm hơn… Và kia nữa kìa, chim câu bay, chúng đang sà xuống mái một cái cối xay… Ở vùng quê, người ta ngắm cảnh không biết chán, tất cả đều vui mắt.

– Ta thật vui khi thấy cháu nhạy cảm với những điều thật bình thường nhưng đã khiến cánh đồng quê tươi đẹp hẳn lên, Sơn Ca ạ.

Càng ngắm cảnh đẹp đồng quê lặng lẽ, nét mặt cô bé càng rạng rỡ.

– Xa xa, ngọn lửa đốt rạ trong những thửa ruộng đã cày, khói trắng bay lên… và cái cày với đôi ngựa xám to… Nếu cháu là đàn ông, cháu thích nghề cày ruộng biết bao! Được sống giữa cánh đồng quê yên tĩnh, theo sau chiếc cày… Nhìn cánh rừng xa xa vào buổi đẹp trời thế này… Thật đáng để ta hát lên những khúc ca đượm buồn làm rơi lệ như trong Genevieve de Brabant*, ông Rodolphe ạ.

Một nhân vật nữ có số phận bi thảm trong truyền thuyết thời Trung cổ, câu chuyện của nàng được sử dụng làm tư liệu cho nhiều vở nhạc kịch nổi tiếng.

– Không, cháu ơi, nếu cháu thích, cháu sẽ hát cho ta nghe khi chúng ta đến trang trại.

– Thích quá! Chúng ta đến một cái trại ư, ông Rodolphe?

– Đúng, đến một cái trại do bà bảo mẫu của ta trông coi, một người tốt và đứng đắn đã nuôi ta từ nhỏ.

– Và chúng ta sẽ có sữa uống. – Sơn Ca vừa reo vừa vỗ tay.

– Nhất định có chứ. Sữa này, kem hảo hạng này, nếu cháu thích, cả bơ được chế biến trước mặt chúng ta và cả trứng tươi nữa.

– Mà chúng ta lấy từ trong ổ ra.

– Tất nhiên…

– Và chúng ta sẽ đi xem những con bò sữa trong chuồng?

– Ta chắc như thế.

– Và chúng ta đến chỗ vắt sữa?

– Ta cũng đến cả chỗ vắt sữa.

– Và đến chuồng chim câu.

– Cũng đến chuồng chim câu.

– Ôi! Ông Rodolphe, thật không sao tin nổi… sao mà cháu vui thích thế? Một ngày đẹp quá… Một ngày đẹp quá. – Cô hớn hở reo lên. Rồi, chợt nghĩ lại, cô thấy sợ khi phải quay về chỗ ở khốn khổ, nhơ nhớp, cô úp mặt vào hai bàn tay, nước mắt chứa chan.

Rodolphe sửng sốt.

– Sao thế cháu, ai dám làm cháu buồn, hả Sơn Ca?

– Không ạ, không có gì, thưa ông Rodolphe, – Sơn Ca lau nước mắt và gượng cười – xin lỗi ông, nếu cháu buồn, ông đừng để ý. Cháu chẳng sao cả, cháu xin thề… Đây là một ý nghĩ thoáng qua, cháu sẽ vui thôi ạ.

– Nhưng lúc nãy, cháu rất vui kia mà?

– Chính vì thế. – Sơn Ca ngây thơ trả lời và ngước nhìn Rodolphe, mắt còn đẫm lệ.

Những lời nói đó khiến Rodolphe hiểu, ông đoán được hết. Muốn xua tan tâm trạng rầu rĩ của cô bé, ông mỉm cười.

– Ta đoán cháu nghĩ đến cây hồng, chắc rằng cháu tiếc là không thể đem nó cùng đi chơi trang trại… Cây hồng đáng thương. Có khi cháu cho nó ăn cả kem đấy!

Lấy cớ dựa vào câu nói vui đó, Sơn Ca mỉm cười, dần dần dải mây buồn thoáng mất trên nét mặt cô bé và cô chỉ còn tận hưởng niềm vui hiện tại và khuây khỏa dần khi nghĩ đến tương lai.

Xe đi gần đến Saint-Denis, từ xa đã nhìn thấy đỉnh tháp cao của nhà của thờ.

– Ôi! Cái tháp chuông đẹp quá! – Cô bé kêu lên.

– Đấy là tháp chuông ở Saint-Denis, một ngôi nhà thờ đẹp… Cháu có muốn đến xem không? Chúng ta dừng xe lại.

Sơn Ca cúi đầu xuống.

– Từ khi cháu ở nhà mụ Ponisse, cháu chẳng bao giờ đến nhà thờ, cháu không dám. Trái lại khi ở trong tù thì cháu lại rất thích hát trong các buổi lễ chầu! Và đến ngày lễ thánh, chúng cháu làm những bó hoa rất đẹp để dâng lên bàn thờ Chúa.

– Chúa lòng lành và độ lượng. Tại sao cháu lại sợ cầu nguyện? Cháu sợ đi lễ nhà thờ?

– Ôi! Không! Không! Thưa ông Rodolphe, điều đó sẽ là sự báng bổ, ở nhà mụ Ponisse cháu không dám làm khác.

Sau một lúc im lặng, Rodolphe hỏi Sơn Ca:

– Cho đến bây giờ cháu đã yêu người nào chưa?

– Chưa bao giờ, thưa ông Rodolphe.

– Tại sao vậy?

– Ông đã thấy những người ra vào quán mụ Ponisse chứ? Vả lại để yêu thì phải lương thiện trong sạch.

– Tại sao thế?

– Phải được tự chủ, có khả năng… Nhưng thưa ông Rodolphe, cháu xin ông bỏ qua, đừng nói đến chuyện ấy nữa!

– Được thôi, ta nói chuyện khác vậy… Mà sao cháu lại nhìn ta như thế? Đôi mắt đẹp của cháu còn chứa chan nước mắt. Ta đã khiến cháu buồn chăng?

– Ôi! Không đâu ạ, ông tốt với cháu đến nỗi cháu cảm động muốn khóc, hơn nữa ông không mày tao với cháu, và dường như ông đưa cháu đi chơi chỉ để giúp cháu vui, rõ ràng là ông hài lòng khi thấy cháu sung sướng. Đã che chở cho cháu hôm qua, ông lại còn dành cả một ngày như hôm nay đi với cháu…

– Có thật là cháu thấy sung sướng không?

– Từ nay về sau cháu sẽ chẳng bao giờ quên phút giây sung sướng này.

– Hạnh phúc, hiếm thật!

– Vâng, rất hiếm.

– Ta cũng thế, nhiều khi ta ao ước điều gì đó mà ta còn thiếu. Ta thường giải khuây bằng ước mơ điều ta muốn có, ta ao ước một số phận khác. Còn cháu, Sơn Ca ơi, đôi lúc cháu không mơ ước như thế sao, những giấc mơ viển vông ấy.

– Xưa kia thì có ạ, vâng, ở trong tù, trước khi về nhà mụ Ponisse, cháu cũng chỉ luôn ước mơ như thế và cháu hát, nhưng từ đó… cũng rất ít ạ. Còn ông, thưa ông Rodolphe, điều gì đã khiến ông mong ước?

– Ta ấy à, ta muốn giàu có, rất giàu… Có người hầu hạ, có ngựa, có lâu đài, giao thiệp với giới thượng lưu, ngày nào cũng xem hát… Thế còn cháu, Sơn Ca?

– Cháu thì không khó tính đâu, cháu chỉ muốn có tiền để trả nợ cho mụ Ponisse, có một ít tiền ứng để có thì giờ tìm việc làm, một cái phòng xinh xinh, rõ sạch, từ đó cháu nhìn thấy cây cối khi cháu làm việc.

– Và nhiều hoa trên cửa sổ nữa chứ…

– Vâng, tất nhiên… Sống ở nông thôn, nếu có thể được, tất cả chỉ thế thôi.

– Một căn phòng xinh xinh, có việc làm, đó là cái cần thiết. Nhưng khi người ta ước ao, người ta có thể được phép ước nhiều hơn… cháu không muốn có xe, có quần áo đẹp sao?

– Cháu chẳng muốn nhiều… Cháu chỉ muốn được tự do, được ở nông thôn và biết chắc là không phải chết ở nhà thương làm phúc. Ôi! Nhất là điều đó… đừng chết ở nhà thương làm phúc! Ông Rodolphe ạ! Thường thường ý nghĩ đó ám ảnh cháu… rùng rợn lắm!

– Than ôi! Bọn người nghèo chúng ta!

– Không phải vì thiếu thốn mà cháu nói như vậy. Nhưng sau này… khi chết…

– Rồi sao?

– Ông không biết người ta sẽ làm gì ông sau khi chết sao?

– Không…

– Có một cô gái… cháu biết trong tù… Cô ấy chết ở nhà thương làm phúc… Người ta chuyển xác cô ấy cho nhà giải phẫu… – Cô bé đáng thương thì thầm và rùng mình.

– Ái chà! Ghê gớm thật! Tội nghiệp cháu. Tại sao cháu lại thường có ý nghĩ đen tối đó?

– Điều ấy khiến ông ngạc nhiên phải không? Là cháu chỉ để lại nhơ nhuốc sau khi chết… Lạy Chúa tôi! Người ta chỉ để cho cháu có thế thôi!

Những lời chua xót, cay đắng khiến Rodolphe xúc động mạnh. Ông ôm đầu run rẩy. Ông nghĩ số phận tàn khốc đã đè nặng lên Sơn Ca… Ông nghĩ đến mẹ cô bé nghèo khổ ấy… mẹ nó, chính mẹ nó… sống giàu có, được trọng vọng, có thể là thế, được trọng vọng… giàu có… sung sướng và đứa con mà người mẹ đó đã nhẫn tâm bỏ rơi để khỏi phải xấu hổ đã phải rời gác xép mụ Vọ mà vào tù, ra tù lại rơi vào hang ổ mụ Ponisse, sau đó nó có thể chết trên chiếc giường tồi tàn của nhà thương làm phúc… và sau khi chết… Thật là khủng khiếp.

Cô bé Sơn Ca tội nghiệp nhìn thấy người bạn đường rầu rĩ thì buồn rầu nói:

– Cháu xin lỗi ông, ông Rodolphe ạ, đáng lẽ cháu không nên có ý nghĩ đó… ông đưa cháu đi để cháu được vui mà cháu lại luôn luôn nói với ông những chuyện đến là buồn… đến là buồn. Trời ơi! Cháu không biết tại sao lại như vậy, cháu có muốn thế đâu… Cháu chưa bao giờ sung sướng như hôm nay, thế nhưng đôi lúc cháu cứ muốn khóc… Ông đừng giận cháu nhé, ông Rodolphe ạ, ông thấy đấy, nỗi buồn sẽ nguôi rất nhanh như khi nó đến… ông xem, lúc này cháu không nghĩ đến điều ấy nữa… ông Rodolphe, ông nhìn vào mắt cháu đây này. – Và Sơn Ca, sau hai, ba lần chớp chớp mắt để gạt đi những giọt lệ còn đọng trên mi, mở to mắt, mở thật to và nhìn Rodolphe hồn nhiên, dễ mến.

– Cháu Sơn Ca ơi! Ta khuyên cháu đừng tự ép mình như thế… cứ vui đi… nếu cháu thích, cứ buồn đi… nếu cháu thấy buồn… Lạy Chúa! Ta nói để cháu biết, đôi lúc ta cũng như cháu, ta cũng có những ý nghĩ ảm đạm… Ta sẽ khổ hơn nếu phải giả bộ vui, dù ta chẳng vui tí nào…

– Thật thế ư, ông Rodolphe, ông cũng có lúc buồn kia à?

– Tất nhiên rồi, tương lai ta cũng chẳng tốt đẹp hơn gì cháu… Ta cũng không cha, không mẹ… Rồi mai đây ta đau ốm, ta sẽ sống thế nào đây? Hiện giờ kiếm được đồng nào xào đồng ấy, ngày nào biết ngày ấy.

– Đấy là một sai lầm, ông thấy không… một sai lầm lớn, ông Rodolphe ạ! – Sơn Ca cao giọng góp ý, làm Rodolphe phải mỉm cười. – Ông phải gửi tiền vào quỹ tiết kiệm… Tất cả nỗi bất hạnh của cháu đều do cháu không biết để dành tiền… Với hai trăm franc trong tay, người thợ chẳng bao giờ phải ăn bám vào ai, chẳng bao giờ túng bấn… và chính những lúc túng bấn thường khiến người ta phạm sai lầm.

– Đấy mới là khôn ngoan, mới đúng lẽ, cô bé nội trợ của ta. Nhưng hai trăm franc… làm sao gom góp được, những hai trăm franc.

– Nhưng ông Rodolphe ơi, rất đơn giản thôi, ta thử tính xem nhé, ông sẽ thấy… ông kiếm được có ngày những năm franc phải không?

– Đúng, khi ta có việc làm.

– Ngày nào cũng nên làm việc, ông còn phàn nàn gì nữa, ông có một nghề tốt đẹp như thế… Vẽ trên quạt… Công việc đó phải là niềm vui của ông mới đúng. Này, ông chẳng biết điều tí nào, ông Rodolphe ạ! – Sơn Ca lên giọng nghiêm nghị. – Một người thợ có thể sống, sống rất tươm là đằng khác, với ba franc một ngày. Anh ta còn dành lại được bốn mươi xu, trong vòng một tháng là sáu mươi franc tiết kiệm… Mỗi tháng sáu mươi franc, một số tiền lớn còn gì!

– Đúng, nhưng rong chơi, không làm gì cũng khoái.

– Ông Rodolphe ạ! Một lần nữa, ông chẳng biết theo lẽ phải hơn một đứa trẻ.

– Thôi được, ta sẽ biết điều, cô bé hay trách móc ạ, cháu góp với ta nhiều ý kiến hay. Ta chưa nghĩ đến điều đó…

– Thật chứ hả ông? – Cô bé vỗ tay reo mừng. – Nếu ông biết ông đã làm cho cháu vui biết mấy! Ông để dành mỗi ngày bốn mươi xu, thật nhé!

– Được, ta sẽ tiết kiệm mỗi ngày bốn mươi xu. – Rodolphe không thể không mỉm cười.

– Thật thế chứ! Thật chứ ông?

– Ta hứa với cháu.

– Ông sẽ thấy tự hào trước món tiền tiết kiệm đầu tiên. Thế nhưng chưa hết… nếu ông hứa đừng nổi giận với cháu…

– Có phải ta có vẻ dữ tợn lắm không?

– Tất nhiên không… chắc chắn là thế… nhưng không hiểu sao nếu cháu phải…

– Cháu phải nói hết với ta, Sơn Ca ạ!

– Vậy thì… người ta thấy rõ ông là lớp người trên, tại sao ông lại lai vãng đến quán rượu như quán của mụ Ponisse?

– Nếu ta không vào đấy, sao hôm nay ta lại có được cái thú đi chơi vùng quê với cháu.

– Đúng là như thế thật, nhưng thôi, cũng chẳng sao! Ông Rodolphe ạ. Ngày hôm nay cháu sung sướng quá và cháu sẽ thực lòng từ chối một ngày vui như thế này nếu việc đó lại làm phiền lòng ông.

– Không đâu cháu ạ, cháu đã cho ta những lời khuyên rất hay về công việc làm ăn.

– Ông nghe theo chứ?

– Ta hứa với cháu, lời hứa danh dự. Ta sẽ tiết kiệm ít nhất bốn mươi xu một ngày.