CHƯƠNG 4 TRÒ CHUYỆN TRONG BỮA TỐI
Còn gì thú vị hơn khi thấy quang cảnh nhà bếp trong một trang trại lớn vào giờ ăn tối, nhất là về mùa đông? Còn gì gợi lại hơn sự êm ấm và thoải mái của cuộc sống thôn dã?
Người ta có thể tìm thấy không khí đó khi đi vào nhà bếp của trang trại Bouqueval.
Trong lò sưởi rực cháy những khúc gỗ dẻ và sồi. Cục than đỏ rực khổng lồ ấy tỏa ra ánh sáng và sức nóng át hẳn ánh đèn treo trên xà chính của trần nhà.
Một chiếc bàn dài, lớn, trải chiếc khăn bằng vải thô cứng rất sạch đặt ở giữa phòng. Chỗ ngồi của mỗi người được ghi nhận bằng những chiếc bát bằng sứ lòng trắng da nâu và bộ đồ ăn bằng sắt, bóng như bạc.
Ở giữa bàn là một nồi xúp rau tỏa khói và một đĩa lớn dưa bắp cải thái nhỏ trộn giăm-bông, một đĩa khác to không kém đựng món ra-gu thịt cừu khoai tây, một phần tư con bê quay đặt cạnh hai đĩa rau xà lách, hai giỏ khoai và hai bánh pho-mát làm hoàn chỉnh sự phong phú, hài hòa của bữa ăn. Ba hoặc bốn bình rượu to nổi bọt, nhiều ổ bánh mì lớn như những thớt cối xay, dành cho những người tá điền ăn thỏa thích.
Một con chó béc-giê già, móng đen, gần như rụng hết răng, được phép nằm bên một góc lò sưởi, theo dõi chăm chú mọi công việc bếp núc. Con chó đáng mến đó xứng đáng với cái tên ít mang tính mục ca - Lysandre.
Thường ngày, những người trong trang trại này mặc dù rất giản dị vẫn ít nhiều được phong lưu, bà Georges luôn cố gắng cải thiện số phận của những người giúp việc được chọn lựa cẩn thận trong số những người thật thà, cần cù. Vì vậy được nhận làm tá điền trong ấp Bouqueval là mục tiêu của tất cả thợ cày trong vùng.
Rodolphe tạo ra trong một quy mô nhỏ như thể một trang trại kiểu mẫu, không phải chỉ cải tiến cách chăm nuôi súc vật và các nông cụ mà chủ yếu là cải thiện con người, và ông đã đạt mục đích đó bằng cách quan tâm làm sao cho con người trở nên trung thực, hoạt bát và thông minh.
Sau khi chuẩn bị xong bữa ăn tối và đặt trên bàn một bình rượu vang cũ dùng khi tráng miệng, chị nấu bếp gõ chuông.
Nghe hiệu gọi vui mừng đó, những thợ cày, người hầu, người vắt sữa, người chăn nuôi gia cầm, khoảng mười hai đến mười lăm người, vui vẻ đi vào bếp. Các ông thì cởi mở, các bà thì tươi cười, các cô gái thì tươi tắn vui vẻ.
Tất cả những bộ mặt bình dị đó đều thể hiện một tâm trạng vui vẻ, bình thản và thỏa mãn. Họ vào bàn ăn, hài lòng, thực sự thoải mái sau một ngày lao động vất vả.
Phía đầu bàn là chỗ ngồi của một bác thợ cày già, tóc đã bạc, nét mặt chất phác, mắt nhìn thẳng thắn, mạnh dạn, hóm hỉnh, kiểu người nông dân tốt bụng, kiên nghị, thẳng thắn, trong sạch, chất phác và tinh ranh, tính chất thuần Gaulois xa xưa.
Bố Châtelain, tên ông già khôn ngoan lịch lãm này, sống trong trang trại từ nhỏ, nay được cử làm người quản lý thợ cày. Khi Rodolphe mua trang trại, người đầy tớ già này vốn được ông chủ cũ quý mến, tin cậy nên chủ mới đã giữ ông già lại và giao cho ông, dưới quyền bà Georges, làm người tổng giám sát công việc đồng áng. Bố già Châtelain sẵn có uy tín lớn đối với những người làm công trong trang trại do tuổi tác, sự hiểu biết và kinh nghiệm.
Tất cả mọi người ngồi vào bàn ăn.
Sau khi đã cao giọng cầu kinh Benedicite, ông già Châtelain, theo phong tục lâu đời, lấy mũi dao rạch một hình chữ thập trên một trong những chiếc bánh mì, cắt ra một miếng tượng trưng cho phần của Đức mẹ hoặc phần của kẻ nghèo, tiếp theo ông rót một cốc rượu vang cũng với mục đích cầu nguyện đó rồi để tất cả trên một chiếc đĩa và đặt một cách trịnh trọng giữa bàn.
Vào lúc đó, đàn chó canh gác bỗng sủa vang, con chó già Lysandre đáp lại bằng một tiếng rống, mép cong lên để lòi ra hai hoặc ba chiếc răng còn khá vững.
- Có người nào đó đi dọc bức tường ngoài sân chăng? - Ông già Châtelain hỏi. Ông chưa nói hết lời thì ở cửa lớn vang lên tiếng chó sủa.
- Ai mà tới muộn thế nhỉ? - Người nông dân già nói. - Mọi người đã trở về cả rồi… Hãy cứ ra xem sao, Jean-René.
Jean-René là cậu thanh niên trong trang trại, tiếc rẻ bỏ lại trên đĩa một thìa canh lớn, nóng hổi mà anh đang thổi mạnh, và đi ra khỏi bếp.
- Này, đã lâu lắm, đây là lần đầu tiên bà Georges và cô Marie không đến ngồi ở góc lò sưởi dự bữa cơm tối với chúng ta. Tôi đói thật đấy nhưng tôi cảm thấy ăn cũng kém ngon. - Bố Châtelain nói.
- Bà Georges lên phòng cô Marie vì ở nhà cha xứ về cô thấy hơi mệt và đã đi nằm. - Claudine, cô gái to lớn, người đã đưa Marie từ tu viện về, trả lời, không hề biết là mình đã phá vỡ những âm mưu đen tối của mụ Vọ.
- Cô Marie tốt bụng chỉ khó ở thôi… cô ấy không ốm phải không? - Ông già tá điền lo lắng hỏi.
- Không, không! May thay! Bố Châtelain ạ, bà Georges nói là không có chuyện gì hệ trọng đâu, - Claudine nói tiếp - nếu không thì đã cho người đi tìm ông David ở Paris, ông thầy thuốc da đen đó… người đã chữa cho cô Marie mỗi khi cô ấy ốm. Thật kỳ lạ, một ông thầy thuốc da đen! Nếu là chữa cho tôi thì tôi chẳng tin cậy lắm đâu. Được một thầy thuốc da trắng thì may quá! Mà lại là người theo đạo Ki-tô nữa.
- Thế ông David đã chẳng chữa khỏi cho cô Marie khi cô ấy bị suy nhược hồi mới đến đây đó sao?
- Đúng, bố Châtelain ạ, nhưng một thầy thuốc da đen cũng có đôi chút dễ sợ.
- Chẳng phải ông David đã chữa cho bà Anique bị vết thương ở chân suốt ba năm chỉ loanh quanh trên giường là gì?
- Đúng, đúng, bố Châtelain ạ… nhưng một thầy thuốc da đen… bố cứ nghĩ xem… đen ngỏm đen ngòm…
- Này, hãy nghe đây, con gái của bố, thế con bò cái tơ Musette của con, màu gì?
- Trắng, bố ạ, trắng như một con thiên nga, tốt sữa phải biết.
- Thế con bò cái tơ Rosette?
- Đen như một con quạ, bố ạ, tốt sữa lắm.
- Thế sữa của con bò đen ấy màu gì?
- Màu trắng… bố Châtelain ạ… đơn giản thôi, trắng như tuyết ấy.
- Cũng trắng và cũng tốt như sữa con Musette chứ?
- Vâng ạ.
- Mặc dù Rosette lông đen?
- Mặc dù Rosette lông đen… Dẫu con bò cái lông đen, đỏ hoặc trắng, thì chuyện ấy có can hệ đến sữa của nó ư?
- Không sao cả chứ?
- Không sao cả, bố Châtelain ạ.
- Ấy vậy thì, con gái của bố ơi, tại sao lại không muốn một thầy thuốc da đen giỏi bằng một thầy thuốc da trắng?
- Chúa ôi, bố Châtelain ạ, đó là đối với màu da - cô gái nói sau một lát suy nghĩ sâu xa. - Nhưng trong thực tế con Rosette đen mà sữa của nó vẫn tốt như sữa của con Musette trắng, thì màu da có ảnh hưởng gì đâu.
Những suy nghĩ chỉ căn cứ vào bề ngoài của Claudine xung quanh những màu da khác nhau bị cắt đứt, vì Jean-René vừa nói vừa đi vào bếp:
- Thời tiết này thì chỉ ở trong nhà là hơn, ôi, rét làm sao!
- Giá rét bắt đầu bằng giá đông, sẽ rét đậm và kéo dài, con nên hiểu điều đó, con trai của bố. Nhưng ai gọi cửa thế? - Ông già nông dân hỏi.
- Một ông già mù nghèo khổ và một thằng bé dẫn ông ta đi, bố Châtelain ạ.