15. NGÀY XƯA CÓ NĂM ĐỨA TRẺ…

Anh lao vào một chuyến đi khác ngay khi Livia đã đỡ hơn. Anh muốn trốn chạy khỏi Esmeralda, kẻ đang theo đuổi anh, hẹn hò gặp anh trên bãi vắng, dọa sẽ làm to chuyện. Nhưng anh trốn chạy chủ yếu để khỏi gặp Rufino sẽ về qua vài hôm nữa sau chuyến hàng cho hội chợ ở Agua dos Meninos sắp mở vào thứ bảy.

Anh đưa một chuyến hàng đến Santo Amaro và nấn ná lại đó. Trái với thói quen, anh la cà khắp các quán bar, hầu như chẳng ở lại thuyền ngắm trăng, sao trên trời như mọi bận. Anh thường hình dung thấy Rufino với vẻ mặt kinh hoàng khi biết chuyện…. Guma thấy mọi chuyện đều hỏng cả, cuộc đời mới bất hạnh làm sao. Một lời nguyền đã gắn với anh từ thuở nhỏ. Một lần mẹ anh tới, anh đang khát khao một cô gái đứng đường, và anh đã khao khát mẹ mình như cô gái ấy. Ngày hôm ấy anh đã muốn quăng mình xuống biển, bơi trong cuộc hành trình vô tận đến vùng đất Aioca. Giá anh đã trầm mình chết đi vào dịp ấy. Sẽ chẳng có ai thương nhớ về anh, lão Francisco chắc cũng hơi buồn nhưng rồi cũng sẽ nguôi ngoai. Lão hẳn sẽ xăm tên anh lên cánh tay mình cạnh bốn con thuyền đã mất và bổ sung thêm huyền thoại trẻ thơ của anh và bao câu chuyện anh từng biết.

- Tôi có một thằng cháu mà Iemanja khao khát. Vào một đêm trăng rằm Người đã đưa nó đi theo. Tuy mới là một đứa trẻ nhưng nó đã biết lái thuyền và khuân vác như một người đàn ông thực thụ. Janaina ao ước nó…

Câu chuyện của lão Francisco sẽ được kể như vậy. Giờ thì câu chuyện không còn như thế nữa. Thậm chí anh không thể tự giết mình, không thể để lại Livia trong cảnh khốn cùng với đứa con trong bụng. Và anh sẽ để lại được gì cho các câu chuyện của lão Francisco? Anh đã phản bội bạn mình, đã chiếm hữu người phụ nữ của kẻ từng làm cho mình bao điều tốt đẹp. Rồi anh trầm mình trong sóng nước, sợ hãi những điều bạn mình có thể làm, để lại người vợ đói khát cùng với đứa con trong bụng. Lão Francisco có thể nói thêm rằng đó là do dòng máu của mẹ anh, một cô gái điếm. Và lão không thể xăm tên anh cạnh tên bốn con thuyền. Lão xấu hổ về anh.

Guma chẳng buồn ngắm trăng. Anh đã vi phạm luật cảng. Không phải anh sợ Rufino. Nếu đó không phải là bạn anh thì cũng chẳng có gì khác biệt. Anh cảm thấy xấu hổ, xấu hổ cho mình và cho cả Livia. Anh những muốn giết chết Estemalda rồi mình cũng chết, lao con thuyền “Quả cảm” vào một dải đá ngầm. Cô ta đã quyến rũ anh, anh đã quên đi thằng bạn Rufino của mình, quên cả Livia đang đau ốm nằm ở phòng bên. Và cô của nàng đã nhìn anh nghi ngại, anh sẽ chẳng bao giờ còn dám nhìn thẳng vào mặt bà ấy nữa. Cũng có thể bà ta không nghi ngờ gì cả, thận chí còn cảm ơn Esmeralda đã quan tâm chu đáo đến Livia. Và điều tệ hại nhất bây giờ là Livia biết ơn Esmeralda vô hạn, đã nhờ mua quà tặng cô ta, và cô gái lai đã tận dụng điều đó dành mọi thời gian ở bên họ và dõi theo từng bước của Guma. Anh thường la cà ở quán “Sao hải đăng” hơn, uống rất nhiều và trên cảng đã có tiếng xì xào về chuyện đó. Cô ta vẫn bám theo anh, nói với anh mỗi khi thuận tiện rằng họ có thể gặp nhau ở đâu, rằng cô ta biết những bãi cát hoang vu gần đó. Guma cũng biết những chỗ đó. Anh cũng từng đưa bao cô gái lai, bao cô gái đen đến đó vào những đêm trăng. Nhưng anh không muốn đưa Esmeralda tới đó, chỉ muốn giết cô ta rồi tự giết mình. Nhưng anh cũng không thể để lại một mình Livia bụng mang dạ chửa. Mọi chuyện xảy ra thật vô vọng, mỗi nỗi đam mê mù quáng, điên rồ. Lúc ấy anh đã không còn nhớ gì đến Rufino, đến Livia, đến bất kỳ ai trên thế gian này. Lúc ấy anh chỉ thấy tấm thân rám nắng của Esmeralda, cặp vú sừng trâu căng mẩy và đôi mắt xanh cháy bỏng đam mê. Và giờ là lúc phải chịu đựng khổ ải. Sớm muộn rồi anh cũng phải Rufino, cười nói chuyện cùng gã, khoác vai bá cổ như hai thằng bạn ruột hết lòng hết dạ vì nhau. Và sau lưng Rufino là Esmeralda đang mỉm cười ra dấu cho anh về những cuộc hẹn hò.

Còn Livia, người đã phải khổ sở quá nhiều những khi anh đi vắng. Livia, kẻ luôn lo sợ cho anh? Livia cũng không đáng phải chịu như vậy, Livia đã đau ốm vì anh, nàng mang trong mình hòn máu của anh. Từ phòng khách anh hẳn đã nghe tiếng thở gấp của Livia nhưng đã chẳng nghĩ gì về điều ấy cả. Esmeralda đã nằm trên võng, anh chỉ nhìn thấy tấm thân của cô gái lai, thấy ánh mắt đầy khát khao nhục cảm của cô ta. Rồi anh những muốn giết cô ta. Nếu cô chú Livia không đến, hẳn anh đã bóp chết cô ta ngay lúc ấy.

Đêm Santo Amaro trong sáng. Bên bờ sông những cánh đồng mía trải dài, xanh mướt dưới trăng. Sao “Bọ cạp” lấp lánh trên trời, đó là một người dũng cảm, hẳn không ai có thể nói rằng “Bò cạp” đã từng chiếm hữu người phụ nữ của bạn mình. Đó là người biết tôn trọng các trách nhiệm của bản thân, là bạn của những người bạn của anh. Guma đã coi thường mọi thứ, và bây giờ tất cả những gì còn lại là dấn thân vào cuộc hành trình dưới đáy đại dương. Nếu không thế thì cuộc đời anh rồi sẽ ra sao? Anh sẽ gặp Esmeralda mỗi ngày, rồi hôm nào đó hẳn anh sẽ lại ở bên cô ta, nằm xuống cùng cô ta, rên rỉ những tiếng ân ái yêu đương cùng người phụ nữ lai đen ấy. Những ngày ấy anh cũng phải giáp mặt Livia đang làm lụng trong nhà, sụt sùi vì anh với ý nghĩ anh sẽ chết trong sóng nước biển khơi mọt ngày nào đó. Anh cũng sẽ phải thấy Rufino với nụ cười sảng khoái của mình, choàng vai anh và nói “Ôi, thằng bạn chí cốt của mình”. Anh phải đối mặt với tất cả những gì mà anh phản bội, bởi anh đã phản bội cả Esmeralda, không còn thèm muốn cô ta, thèm muốn tấm thân quyến rũ đầy nhục cảm của cô ta nữa. Anh đã phản bội tất cả bọn họ, cả đứa con của mình do đã sinh ra nó nhưng chẳng để lại một huyền thoại nào cho nó kế thừa. Sẽ không ai chỉ vào nó và nói trong niềm kiêu hãnh:

- Đang đi kia là con của Guma đấy, chàng trai dũng cảm tuyệt vời từng sống trên đất cảng này…

Không, anh là kẻ phản bội, đã thực hiện một hành vi chẳng khác gì nhát dao đâm sau lưng “Bò cạp” ngày nào. Thằng khốn ấy tự xưng là bạn của tay tướng cướp, một ngày kia đã đâm dao vào lưng ông ta và gọi lũ khác đến phanh thây xả thịt. Kẻ sát nhân trở thành hạ sĩ cảnh sát, nhưng ngày nay mỗi khi nhắc đến hắn mọi người đều nhổ nước miếng để tên y không làm bẩn miệng mình. Guma giờ cũng giống thế Anh nằm xoãi trên thuyền, lùa tay xuống nước. Trên cảng chưa ai biết chuyện. Mọi người chỉ nghi ngờ việc anh uống quá nhiều, trước đây anh không bao giờ thế. Nhưng họ không hiểu vì sao, họ nghĩ hẳn do hạnh phúc chuẩn bị đón đứa con đầu.

Livia lúc này có lẽ cũng đang suy nghĩ về anh, lo lắng việc anh đang bôn ba trên sóng nước. Vợ lão Francisco từng chết vì niềm vui gặp mặt khi lão trở về. Chính vì vậy mà Livia mãi ngóng chờ anh về sau mỗi lần đi biển. Rõ ràng nàng luôn mong anh rời bỏ con thuyền lên phố kiếm nghề gì đó khác. Nhưng nàng chẳng bao giờ nói ra điều đó bởi biết chắc rằng những người đàn ông nọ khi xa biển chẳng bao giờ trụ lại với một nghề gì khác. Ngay những người đến với biển như Dona Dulce cũng chẳng bao giờ quay trở lại. Sự hấp dẫn của Iemanja quả mạnh vô cùng. Nhưng anh có thể bỏ ra đi. Anh sẽ cùng Livia đến một nơi nào đó xa hẳn chốn này, anh từng nghe ai đó nói một người đàn ông có thể kiếm được nhiều tiền ở Ilhéus. Anh sẽ đi làm một nghề gì đó khác, chạy xa khỏi mảnh đất này.

Anh nhìn chiếc “Quả cảm”. Nó thuộc về lão Francisco, con thuyền thứ năm mà lão có. Nó chẳng còn mới nữa, đã dạn dày trên sóng nước biết bao năm. Nó từng băng qua vịnh vào sông bao lần không đếm nổi, từng theo Guma xuyên qua bão tố đi cứu con tàu Canavieras, đã đôi lần suýt chết chìm cùng nhau vào buổi đêm khi thân thuyền bị thủng. Nó đã từng thay biết mấy cánh buồm. Một con thuyền xứng đáng với bao nhiêu truyền thống… và giờ đây Guma đang chuẩn bị kết thúc chặng đường vinh quang của nó. Bán nó cho một chủ thuyền nào đó và bỏ đi xa, đó là lối thoát hoàn hảo nhất. Đó là sự trừng phạt anh đáng phải nhận: từ giã sông nước, vĩnh biệt biển khơi, đi về miền đất khác. Đã có thời gian anh mơ ước về những cuộc viễn du đến những vùng biển xa trên những con tàu lớn như Chico Tristeza. Rồi anh gặp Livia, quên đi những dự định ngày xưa, ở lại với nàng, đưa nàng về đất cảng để sống cuộc đời lặng lẽ u buồn của vợ người đi biển với nỗi cô đơn khổ sở và những ngày dài xa cách trong khắc khoải triền miên: chồng mình liệu có trở về không trong cuộc đấu tranh cùng cái chết? Rồi anh phản bội nàng, phản bội cả Rufino, thằng bạn thân thiết nhất. Nếu không phải dân thủy thủ hẳn anh đã sụt sùi như một đứa trẻ con, như một người phụ nữ.

Giờ anh chỉ còn biết chờ đợi một cuộc phiêu lưu sẽ đưa anh và cả con thuyền “Quả cảm” về nơi đáy biển bởi anh không muốn trao nó vào tay một ai đó khác. Bởi việc rời bỏ vùng cảng này đi đến miền đất khác là điều vượt quá sức anh. Chỉ những ai sống trên biển mới hiểu giã từ biển là điều bất khả đến mức nào. Điều đó thật khó khăn ngay với kẻ không còn có thể nhìn thẳng mặt bạn mình, không còn có thể thưởng thức ánh trăng lung linh trên bầu trời đêm trong vắt…

Nếu Guma không phải là dân biển hẳn giờ đây anh đã sụt sùi như một đứa trẻ con người phụ nữ, như một tử tù giữa chốn ngục sâu.

Anh gặp Rufino ngoài biển, như vậy cũng tốt hơn. Rufino đứng trong thuyền, nước ngập gần đến thắt lưng: khi rời cảng anh chàng đã không nhận thấy thuyền bị rò rỉ. Guma đã giúp anh ta tát nước ra. Một phần chuyến hàng đã hỏng - chàng da đen đang chở đường. Những bao dưới đáy đã ngấm nước, nửa số đường đã bị tan ra. Guma chuyển chúng sang thuyền “Quả cảm” và phơi ra nắng. Anh gắng không nhìn Rufino đang lo âu về sự thiệt hại:

- Tiền lời chuyến này co như đứt, họ sẽ trừ vào chỗ hàng bị hỏng.

- Chưa chắc. Những bao này sẽ khô thôi, ta sẽ xem bị hao hụt mất bao nhiêu. Mình nghĩ chắc không nhiều lắm.

- Mình không hiểu tại sao lại thế. Mình luôn cẩn thận với những chuyện thế này. Nhưng đại tá Tinoco cho người xếp hàng lên, mình chẳng biết làm gì ở đó cả. Và mình đi uống một chút, mưa như trút, ngấm đến tận xương. Khi mình quay lại một việc đã xong xuôi. Rồi mình đi, đến nửa đường mới nhận thấy có chuyện gì đó. Chèo hoài mà thuyền cứ ì ạch không đi nổi. Mình xuống xem và thấy nước đã tràn vào…

- Cậu không phải trả gì cho họ hết mà bắt bồi thường cả chỗ thủng trong thuyền nữa kia vì người của họ đã làm hỏng nó...

- Nhưng mình không chắc lắm về chuyện đó… Khi đi mình có trượt qua một quãng đá ngầm chỗ cửa sông, vì vậy không biết là…

Họ cùng đi thêm một quãng bên nhau và chuyện trò qua lại. Rồi chiếc “Quả cảm” vượt lên, Rufino chèo đuổi đâu đó phía sau cho đến khi mất dạng. Guma thậm chí không hiểu làm sao mình đủ sức nói chuyện với Rufino, chịu đựng ánh mắt, cười đáp những lời bông đùa của cậu ta. Lẽ ra phải nói thẳng ra ngay mọi chuyện để Rufino vớ lấy mái chèo giáng xuống đầu anh. Như vậy đúng hơn…

Chiếc “Quả cảm” lướt đi trên sóng, gió thổi căng buồm. Livia đang đợi anh trên cảng. Esmeralda ở bên nàng và hỏi với vẻ ngấy thơ vô tội:

- Anh có thấy chàng đen của em không?

sắp về tới đây. Tôi còn chở dùm mấy bao đường từ thuyền bên đó. Thuyền bị thủng.

Livia lo lắng:

- Nhưng Rufino có bị sao không?

Esmeralda chăm chú nhìn Guma:

- Liệu có ai cố ý làm hỏng thuyền không?

Anh nhận thấy cô ta lo sợ đã có chuyện ẩu đả giữa hai người đàn ông

- Có vẻ như nước tràn vào lúc thuyền ngược sông kia… Cậu ta trượt qua đá ngầm… Cậu ấy về tới ngay đây, đang buồn vì lỗ lã.

Guma thả neo buộc chiếc “Quả cam” cạnh cầu tàu và đi cùng Livia về nhà. Esmeralda, chào hai người:

- Tôi sẽ ra chỗ Porto da Lenha chờ anh ấy ở đấy.

- Nói là mấy bao đường vẫn đang ở chỗ tôi.

- Dạ

Cô ta đứng đó nhìn hai người bước đi. Guma đang lẩn tránh cô. Anh ta sợ Rufino, sợ Livia, hay đã chán cô? Rất nhiều tay đàn ông trên cảng phát điên, phát rồ vì cô. Họ sợ Rufino, nhưng vẫn gắng tìm cách nhấn nhe hay tặng quà, cố thử vận may. Chỉ có Guma là lẩn tránh. Guma, người mà cô thích vì có nước da sáng với mái tóc đen dài chấm vai và đôi môi đỏ như trẻ nhỏ. Ngực thở dồn, cô ta dõi mắt buồn bã nhìn theo người đàn ông đang đi lên phố. Tại sao anh lại lại lẩn tránh? Trong đầu cô hoàn toàn không gợn chút nghĩ suy về sự ray rứt của lương tâm. Phải viết một bức thư cầu khẩn Janiana, rồi xem ai sẽ thắng. Cô ta chầm chậm thả bước xuôi về phía Porto da Lenha. Các chủ thuyền chào cô, một thủy thủ đang sơn dở thân tàu cũng dừng tay một thoáng, thậm chí huýt sáo đầy ngưỡng mộ. Chỉ có Guma là lẩn tránh cô. Để một lần có được anh cô đã dùng đủ cách, thậm chí buông mình xuống người anh, tự dâng hiến như một ả đứng đường, vậy mà anh ta còn muốn bóp chết cô. Cặp đùi Esmeralda đáng giá bằng khối vàng cùng trọng lượng, dân cảng kháo nhau như vậy. Guma chẳng thèm chú ý gì đến cô, anh ta lẩn tránh cô. Anh ta lẩn tránh thân mình cô, ánh mắt cô. Anh ta chỉ biết có anh mắt của Livia, chỉ biết có ánh mắt âm thầm buồn bã ấy… Nghe tiếng huýt sao của chàng thủy thủ, dùng ngón tay ra hiệu mình sẽ rảnh lúc sáu giờ và chỉ ra phía bãi cát. Cô ta mỉm cười. Vì sao Guma lẩn tránh cô? Chắc vì sợ Rufino, sợ sự báo thù của a chàng da đen, sợ đôi cánh tay gân guốc mạnh mẽ chèo lái mỗi ngày. Esmeralda hoàn toàn không nghĩ đến sự ân hận. Có thể cô ta không có chút khái niệm gì về chuyện đó. Một cơn gió lạnh thổi dọc trên cảng. Từ a cô ta nhìn thấy thuyền Rufino đang rẽ nước.

Đêm xuống lạnh, gió xoắn lấy cát trên bờ và nước trên mặt biển. Vài chiếc thuyền đang ra khơi. Gió kiểu này hiếm khi mang theo dông bão. Bụi cát bay qua bến cảng, hướng về phía phố phường nơi thành phố. Đang có lễ hội ở nhà thờ Conceicao da Praia, phụ nữ quấn khăn trùm đầu đi về phía đó, đàn ông đi thành dám đỏ xuống theo sườn đồi. Gió len lỏi giữa đám người. Chuông nhà thờ ngân nga âm thanh lễ hội. Hàng quán đóng cửa, khu phố vắng dần.

Lão Francisco rời nhà sau bữa ăn tối. lão đến nhà thờ để tán gẫu, kể chyện này,nghe chuyện khác. Guma châm tẩu thuốc và tính xuống cảng xem hàng đã được dỡ khỏi thuyền chưa và liệm có mối nào cho chuyến đi ngày hôm sau. Livia đang rửa bát đĩa, trong nàng xuống sắc, có phần nhợt nhạt chậm chạp hơn với cái bầu cao vượt mặt. Mang đứa con trong bụng, nàng phải đến khám chỗ bác sĩ Rodrigo mỗi ngày. Nàng cảm thấy mệt mỏi khổ sở vì nôn ẹo. Guma kín đáo dõi theo nàng. Nàng đi qua đi lại, rửa mớ đĩa thiếc và mấy chiếc tô dày. Con chó mực nhỏ đang gặm xương trên nền đất trong bếp. Ly cà phê uống dở nằm cạnh mép bàn. Guma nghe tiếng Rufino vang lên trong phòng khách ở nhà bên. Anh ta đang nói với Esmralda, hệt như trong phòng khách nhà Gua, và anh nghe rõ hết:

- Anh đến nói chuyện với đại tá Tinoco chuyện mấy bao đường ướt ấy đây. Chắc thế nào cũng om sòm lên.

Esmeralda nói khá to:

- Anh cho em đến dự lễ hội ở Conceicao nhé? Nghe nói nhà thờ được trang hoàng đẹp lắm, hơn nữa đó là Thành bà của em đấy.

- Em cứ đi đi, nhưng nhớ về sớm. Hôm nay mệt, anh muốn đi ngủ sớm.

Esmeralda nói lớn, hẳn là để cho anh nghe, Guma tự nhủ. Nhưng anh không muốn đến Conceicao da Praia. Từ cửa sổ anh có thể nhìn thấy ngôi nhà thờ đèn hoa rực rỡ như một con tàu khách. Nếu đi hẳn anh sẽ đi cùng với Livia, kẻ đang muốn cầu ước nhiều điều cho đứa con của họ. Chuông nhà thờ vẫn ngân nga mời gọi. Gió lùa qua cửa sổ. Guma đưa mắt nhìn bầu trời xám xịt. Buổi chiều mới đẹp làm sao! Vậy mà đêm lại chẳng hứa hẹn điều gì tốt đẹp. Trăng đang khuyết, mảnh lưỡi liềm vàng mỏng mảnh dán giữa trời. Tiếng Rufino vọng qua tấm vách:

- Guma, cậu có bên đó chứ?

- Có đây.

- Mình tính đi cãi lý lão Tinoco.

- Cậu đâu có lỗi gì.

- Nhưng lão ấy rắn lắm, như con rùa vậy, cắn đứt đầu vẫn còn cựa quậy muốn sống.

- Cậu phải giải thích cho lão chứ.

- Tớ cũng hò hét với lão mấy bận rồi…

Phía bên kia Esmeralda đang chuẩn bị đi:

- Em sẽ về sớm thôi…

Tiếng Rufino vọng sang, nghe hơi bị nghẹt đi:

- Đưa anh thơm cái nào, xem em bôi nước hoa có nhiều quá không.

Guma cảm thấy nôn nao. Anh chẳng còn muốn dây với cô ta, không muốn gặp mặt, nhưng anh vẫn có cảm giác như Rufino lấy trộm đi thứ gì đó của mình. Thực ra chính anh mới là kẻ đã lấy trộm gì đó của Rufino, đã phản bội cậu ấy. Tiếng bước chân của Esmeralda rời đi. Rufino nói vọng sang:

- Cô ấy đi nhà thờ…

Rồi anh chàng gọi theo, nhắc cô ta:

- Này, sao em không rủ Livia?

- Cô ấy nói sẽ đi cùng với Guma. - Và tiếng chân chìm đi trên con dốc.

Rufino đi đi lại lại trong nhà. Guma lại đưa mắt nhìn trời lần nữa. Gió mỗi lúc một mạnh hơn, mấy vì sao thưa thớt hiện ra sau những đám mây. “Trời này chắc sắp có bão”. - Anh tự nhủ Livia đã rửa bát đĩa xong. Nàng hỏi:

- Anh có muốn đi xem hội không?

Nàng trông nhợt nhạt, xanh xao. Bụng nàng nhô cao dưới lần vải áo trông thật nặng nề, có phần thô lệch. Nhưng anh không nhận thấy điều đó. Anh chỉ biết rằng nàng đang mang trong mình đứa con của anh, nàng ốm đau vì thế và anh đã phản bội nàng. Anh nghe tiếng Rufino đi ra. đứng đó, chờ câu trả lời:

- Em vào thay quần áo đi.

Nàng đi vào buồng ngủ nhưng lại quay ra bởi nghe có tiến gõ cửa:

- Ai đó?

- Bạn của ngôi nhà này.

Một giọng nói xa lạ, tuy nhiên họ không nhớ đã có bao giờ nghe thấy nó. Livia đưa mắt nhìn Guma, thoáng vẻ lo sợ. Anh đến bên:

- Em sợ à?

- Ai vậy?

Tiếng gõ cửa lai vang lên.

- Có ai ở nhà không? Đây là nghĩa địa, là cái thuyền chìm hay làm một ngôi nhà vậy?

Chắc chắn đó là một tay thủy thủ. Guma ra mở cửa. Trong bóng tối ngoài đường nhấp nhoáng ánh tẩu và một bóng người quấn mình trong chiếc áo choàng lớn hiện ra phía sau:

- Francisco đâu? Cái lão chết tiệt ấy đâu rồi? Lão chưa chết, tôi biết thế, nắm xương tàn ấy đến quỷ cũng còn chê….

- Bác ấy không có nhà.

Livia lấp ló sau lưng Guma. Bóng người kia tiến lên, dường như muốn vào nhà. Và ông ta làm thế thật. Cái dẫn đầy dướn lên trước, nhìn vào phía trong. Hình như đênd lúc ấy ông ta mới nhận thấy Guma.

- Mà cậu là ai?

- Tôi là Guma.

- Guma là đứa quái nào chứ? Các vị nghĩ điều đó có ý nghĩa gì với tôi sao?

Guma bắt đầu thấy sốt ruột:

- Còn ông là ai?

Cái bóng nọ trả lời bằng cách bước tới đi qua cửa để vào nhà. Guma đưa ta chắn lại và hỏi:

- Ông muốn gì?

Lão già gạt tay Guma sang bên, ấn người chủ thuyền vào sát vách, và Guma hoàn toàn không động cựa nổi. Lão ta có sức khỏe bằng mấy chục người. Livia bước lên:

- Ông cần gì, thưa ông?

Lão già buông Guma bước vào căn phòng được chiếu sáng nhờ ngọn nến. Giờ Guma có thể nhận ra đó là một ông già cao lớn, gần như khổng lồ, có bộ ria bạc trắng. Vạt áo choàng thoáng mở và Livia nhận thấy một lưỡi dao găm thấp thoáng bên trong. Lão già đưa mắt nhìn khắp ngôi nhà, ánh sáng vàng từ ngọn nến khiến những bóng người trông càng lớn hơn.

- Vậy nơi lão Francisco ngu ngốc soosgn là như thế này đấy. Còn cô, cô là ai? - Lão chỉ tay vào Livia.

Nàng định trả lời nhưng Guma cắt ngang:

- Trước hết hãy nói ông là ai.

- Cậu là con của Francisco sao? Ta chưa từng nghe chuyện lão ấy có con đấy.

- Tôi là con của Frederico, cháu của bác ấy. - Anh chợt ân hận là đã trả lời.

Lão già nhìn anh ngạc nhiên:

- Con Frederico?

Lão nhìn Livia, rồi lại nhìn Guma:

- Cô ấy là vợ cậu?

Guma gật đầu. Lão già nhìn cái bụng của Livia rồi quay sang:

- Cha cậu chưa bao giờ lấy vợ…

Lão ta có mái tóc bạc và trông có vẻ lạnh dầu bạn áo choàng. Bất kể những gì lão vừa nói, Guma không cảm thấy bị xúc phạm.

- Ông ấy mới chết cách đây không lâu, phải vậy không?

- Cũng khá lâu rồi.

- Nhưng lao Francisco chưa chết, đúng không?

Lão ta nhìn ngọn nến, rồi quay sang Guma:

- Cậu không biết ta là ai sao? Francisco không nói gì với cậu?

- Không.

Lão già hỏi Livia:

- Cô có chút rượu nào ở đây không? Hãy uống một chút mừng ngày trở về của một người bà con chứ.

Livia dợn bước ra nhưng hầu như ngay lúc đó nàng nghe tiếng gầm gào của lão Francisco vừa về đến đang nhìn qua cửa sổ nhìn mặt người mới đến:

- Leoncio!

Lão bước nhanh vào nhà. Livia quay lại với một chai rượu và đứng nhìn. Lão Francisco như vẫn chưa tin vào điều mình thấy:

- Tôi coi cậu như đã chết, từ rất lâu rồi…

Guma hỏi:

- Ông ấy là ai vậy?

Lão Francisco mệt mỏi thở hắt ra, giọng thì thầm, trông lão như vừa chạy qua một quãng đường dài:

- Đó là chú của cháu, em bác trai bác.

Lão quay sang người mới tới, chỉ tay vào Guma:

- Nó là con trai của Frederico.

Livia bày bàn, lão già uống một hơi cạn ly rượu và đặt ly xuống bàn. Lão Francisco ngồi xuống:

- Cậu chắc vội đi?

- Anh đang muốn mau thoát khỏi tôi, đúng không? - Lão già bật cười, hàng ria động đậy.

- Cậu chẳng có việc gì để làm ở đây hết. Mọi người đều coi cậu như chết rồi, chẳng còn ai nhớ đến nữa.

- Mọi người đều nghĩ tôi đã chết?

- Phải, mọi người đều nghĩ cậu đã chết. Sao cậu lại quay về? Chẳng có việc gì để cậu làm ở đây hết, hoàn toàn không.

Guma và Livia giật mình, nàng giữ chặt chai sữa trong tay. Lão Francisco trông già hẳn đi, nhợt nhạt yếu ớt như trong cơn hấp hối, đang đối mặt với một câu chuyện mà lão chưa từng kể. Qua khung cửa sỏ lão Leoncio đưa mắt nhìn ra biển. Một người phụ nữ đi ngang trước nhà, đó là Judith. Chị ta bận đồ đen, ẵm trên tay một đứa nhỏ. Nhà chị ta ở xa, mẹ chị giờ cũng đến ở cùng để dỡ đần giúp chị, cả hai đi giặt đồ thuê. Đứa trẻ rất gầy gò, mọi người nói nó chẳng còn sống được bao lăm. Leoncio hỏi:

- Một mợ góa?

- Cô ấy góa chồng, chuyện đó có liên quan gì đến cậu. Tôi đã nói cậu chẳng có việc gì để làm ở đây hết, hoàn toàn không. Sao cậu lại về đây chứ? Cậu đã chết rồi, sao lại trở về đây?

- Sao cậu trở về đây…? - Lão già nhắc lại, giọng chùng xuống nghe như tiếng khóc. Nhưng lão lại cười, - Anh chẳng mừng gặp lại tôi, thậm chí chẳng ôm thằng em ruột của mình một cái.

- Cậu đi đi. Cậu chẳng cò việc gì làm ở đây hết.

Một lần nữa lão già lại đưa mắt dõi nhìn ra cảng, nhìn bầu trời đầy mây. Dường như lão đang gắng nhớ lại tất cả, như một thủy thủ già trở lại bến cũ ngày xưa.

Dường như lão đang gắng nhớ lại tất cả. Lão đắm mắt nhìn bầu trời hồi lâu, nhìn bến cảng chìm trong sương mù. Đêm lạnh đã buông trùm trên mặt biển. Lão già quay sang Francisco:

- Đêm nay sắp có bão, anh có thấy thế không?

- Đi đi, chỗ của cậu không phải là ở đây.

Lão nói tiếp, như vận hết sức mình:

- Đây không phải là bến quê của cậu…

Để mất đi vẻ hung hăng ban nãy, lão già cúi đầu hạ giọng gần như năn nỉ, như một kẻ tha hương trở về:

- Cho tôi ở lại vài đêm thôi. Đường đi xa quá…

Livia gạt đi lời phản đối của lão Francisco:

- Bác cứ ở lại đây, đây là nhà của bác.

Francisco nhìn nàng, vẻ hối tiếc.

- Tôi mệt quá. Tôi đã về dây từ một nơi rất xa.

- Bác ở lại bao lâu cũng được. - Livia nhắc lại.

- Chỉ hai đêm thôi… - Lão quay sang Francisco. - Anh đừng ngại.

Lão đưa mắt nhìn trời, nhìn biển, nhìn bến cảng. Niềm vui trở về toát lên từ toàn bộ con người lão. Một con sói biển trở về với bến cảng ngày xưa. Lão Francisco ngồi trên ghế nhắm mắt lại, những nếp nhăn trên mặt lão giãn ra. Leoncio chỉ quay sang hỏi:

- Anh còn giữ tấm ảnh của cha không?

Không nhận được câu trả lời, lão ngồi lặng hồi lâu. Rồi lão hỏi Guma:

- Mọi người hay đi ngủ sớm không?

- Để làm gì?

- Tôi định ra cảng, cứ để cửa, khi về tôi sẽ đóng.

- Thế cũng được.

Lão cài cúc áo choàng, đội mũ và đi ra phía cửa. Nhưng lão chợt quay lại, đến cạnh Livia, đưa tay lên bộ ngực to lớn của mình lấy ra một chiếc mề đay và đưa cho nàng:

- Hãy cầm lấy, cái này bác tặng cháu.

Lão Francisco lên tiếng, sau khi ông già kia đã đi ra:

- Tại sao lão ta lại về đây chứ? Cháu đừng cho ông ta ở lại nhé, Livia?

- Bác kể cháu nghe chuyện đó đi. - Guma nói.

- Cũng chẳng nên động đến những chết. Ai cũng nghĩ lão ta đã chết từ lâu rồi.

Francisco bước ra ngoài và mọi người thấy lão đi về phía quán “Sao hải đăng”. Không có tàu nào cập cảng hôm nay, vậy lão Leoncio đã đến đây bằng cách nào? Cũng chẳng có tàu nào rời bến đêm nay, và có thể nếu lão không trở về đêm nay thì cũng không còn đêm nào khác nữa. Tấm mề đay ông ta cho Livia làm bằng vàng và có vẻ như đến từ một đất nước nào xa xăm lắm, từ một thuở nào đó xa xôi trong quá khứ. Chính ông ta như cũng đến từ một xứ nào đó, một thời nào đó khác, rất xa xưa.

Họ cùng đến nhà thờ Conceicao da Feira. Livia hỏi Guma xem anh có biết chút gì về chuyện đó. Anh không biết gì cả, lão Francisco chưa bao giờ kể về người em trai ấy. Anh không nhìn thấy Esmeralda ở nhà thờ. Hẳn cô ta chờ mãi phát chán và đã bỏ đi. Guma cảm thấy nhẹ nhõm. Anh không thể chịu nổi trò nhí nháy ra hiệu của cô ta. Hay đó cũng có thể là nguyên nhân của câu chuyện khiến Leoncio đã không thể trở về chốn cũ, đã mất đi bến đậu của mình? Một thủy thủ chỉ mất đi bến cũ, cảng xưa khi đã làm một điều gì đó tệ hại. Esmeralda không có trong nhà thờ, nơi đang dậy lên mùi hương trầm thanh khiết. Bên một cái chòi cạnh nhà thờ, tiến sĩ Filadelfio đã thu được vài đồng bạc trên chiếc bàn nơi lão xếp lẫn lộn những bức thư và những bài thơ. Một chàng da đen đang hát trước đám đông:

Ngày hôm nay sau khi trở dậy

Sao tâm hồn tôi cứ mãi băn khoăn…

Hai người trở về nhà. Từ bên kia vách có tiếng Rufino hỏi vọng sang:

- Guma, cậu đã về đấy à?

- Ừ, bọn mình mới về.

- Lễ hội xong rồi sao?

- Đám ở nhà thờ thì xong rồi, đám trên quảng trường thì chưa.

- Livia, cô có thấy Esmeralda

- Không, em không thấy. Nhưng cũng chẳng có gì nhiều để xem ở đấy cả.

Rufino gầm gừ bực bội. Guma hỏi:

- Chuyện với lão đại tá thế nào?

- À! Hai bên chia nhau chịu phí tổn...

Vài phút sau tiếng anh chàng vọng sang:

- Hôm nay trở trời thật khó chịu. Chắc sắp có bão đây.

Guma và Livia vào phòng ngủ. Nàng nhìn chiếc mề đay lão Leoncio vừa cho. Guma cũng ngắm nhìn. Đẹp quá. Họ nghe tiếng Rufino đi lại ở nhà bên. Esmeralda có thể đang lăn lộn trên cát cùng ai đó, ở bất kì đâu. Rufino đã bắt đầu nghi ngờ, rất có thể cô ta sẽ nói với anh chàng rằng Guma cũng là tình nhân của mình. Và cơn bão đó thực sự sẽ còn tệ hơn mọi cơn bão tố. Anh không thể đưa tay chống Rufino, đánh trả lại cậu ấy. Anh sẽ để Rufino giết chết mình vì anh là bạn của cậu ta. Nhưng còn Livia, còn đứa con của họ, còn lão Francisco? Anh như một thủy thủ không bến đậu, thậm chí sau khi đã chết rồi. Anh cứ trăn trở băn khoăn như vậy cho đến khi nghe tiếng chân Esmeralda trở về và những lời cô ta nói với Rufino:

- Anh yêu, em về hơi muộn, anh đừng giận nhé. Có rất nhiều thứ để xem. Em cứ nghĩ anh sẽ đến...

- Cô biến đi đâu, nói thực đi, đồ chó cái! Có ai nhìn thấy cô ở đó đâu.

- Tất nhiên, biết bao nhiêu là người... Em cũng nhìn thấy Livia, tự đằng xa...

Họ nghe tiếng tát tai. Hẳn anh chàng đang đánh cô ta:

- Nếu biết cô phản bội tôi sẽ quăng ngay xuống địa ngục...

Rồi chẳng còn nghe tiếng cự cãi, đánh đấm gì nữa. Cô gái lai có đôi mắt thật xanh và cặp mông thật nở. Những tiếng động bây giờ chẳng phải do cự cãi hoặc tát tai. Cô ta có cặp vú sừng trâu và Rufino phát điên lên vì cô ấy.

Giông tố ập đến lúc nửa đêm. Bình thường gió không mang theo bão, nhưng nếu mang theo lại dữ dội ghê hồn. Bão ập đến lúc nửa đêm, cướp đi nhiều con thuyền trên biển. Guma được lão Francisco gọi dậy sau khi về từ quán “Sao hải đăng”. Lão đánh thức luôn cả Rufino:

- Nghe nói có ba thuyền vừa bị lật. Mọi người đang cầu cứu. Đã có mấy thuyền chạy ra, họ muốn kêu thêm hai cậu. Có thuyền chở nguyên cả gia đình... Thuyền bị lật...

- Ở đâu?

- Gần đây, ngay cửa vào vịnh.

Họ đâm bổ ra cảng. Guma kéo neo, Rufino đi cùng anh. Những đợt sóng lớn hung hãn dội vào bờ kè trên cảng. Các thuyền trước đã đi trước họ, chiếc “Quả cảm” nhanh chóng đuổi theo. Trong bóng tối mờ xa thấp thoáng trôi dạt cánh buồm từ một trong những con thuyền đắm. Chiếc “Lãng du” hơi vượt lên, đang băng băng cắt sóng. Bóng Manuel hiện ra trong ánh đèn. Guma gọi:

- Manuel!

- Guma đấy hả?

Rufino ngồi trên thuyền “Quả cảm” và yên lặng. Anh ta chợt hỏi Guma:

- Cậu có nghe trên cảng người ta bàn tán gì về Esmeralda không?

- Bàn tán, nghĩa là sao? - Guma gắng sức để trả lời.

Những con sóng lớn dội lên thuyền “Quả cảm”. Phía trước chiếc “Lãng du” của Manuel như chìm nghỉm trong nước mỗi khi một đợt sóng khổng lồ đổ xuống.

- Nghĩa là cô ta rất lẳng lơ phóng đãng. Tất nhiên chẳng ai nói chuyện đó với mình.

- Không, mình chẳng nghe thấy chuyện gì như vậy c

- Cậu cũng biết mình hay đi suốt. Mình muốn nhờ cậu một việc, nếu biết chuyện gì hãy nói cho mình... Mình không muốn thành một thằng ngố bị cắm sừng. Mình nói với cậu chuyện này vì cậu là bạn mình. Mình lo ngại về con bé lai ấy...

Guma thậm chí còn không biết mình đang lái thuyền đi đâu. Rufino nói tiếp:

- Điều khốn khổ nhất là mình lại yêu con bé ấy.

- Mình chưa bao giờ nghe gì về chuyện đó...

Họ ra đến cửa vịnh. Mảnh vỡ từ ba chiếc thuyền trôi dạt giữa những con sóng lớn. Bão tố gắng nhấn chìm những người còn chưa chết và cả những kẻ ra cứu họ. Mọi người đang bấu víu vào các ván thuyền, những mảnh vỡ... Họ gào la, khóc lóc. Chỉ có Paulo, chủ một trong những con thuyền đắm, đang lặng lẽ vật lộn trong sóng, một tay rẽ nước, tay kia giữ chặt đứa trẻ bên mình. Hai người đã làm mồi cho cá mập, người thứ ba đã bị chúng cắn cụt chân. Manuel bắt đầu gom mọi người lại và kéo lên thuyền mình. Những người mới đến theo gương anh ta, nhưng chuyện đó không phải bao giờ cũng dễ: thuyền bị nhồi lắc dữ dội, vài người dưới nước thả mảnh ván họ vừa bám nhưng không bám kịp vào thuyền và bị nhấn chìm trong xoáy nước. Paulo đưa đứa trẻ cho Manuel:

- Có năm đứa trẻ. Chỉ còn mỗi thằng này...

Họ cũng cứu được mẹ của đứa trẻ, người phụ nữ với ánh mắt thất thần đã giằng lấy đứa con ôm ghì vào ngực và đang chết lặng như một cái xác không hồn. Người đàn ông bị cá mập ăn mất chân đang nằm trên thuyền Guma và khóc lớn. Một ông già nữa cũng đã được Guma kéo lên thuyền. Rufino nhảy xuống nước vớt ai đó không kịp bám vào thuyền. Nhưng anh ta không thấy người kia đâu, thay vào đó lại thấy con cá mập đang bám theo, vừa lượn vòng để chắn ngang đường rút... Guma nhìn thấy liền buông tay lái con thuyền “Quả cảm” và nhảy theo với một lưỡi dao cắn chặt trên miệng. Anh bơi qua ngay dưới bụng con thủy quái với lưỡi dao sắc lạnh và Rufino kịp trở về thuyền, không xây xát. Trong phút giây giãy chết con cá mập quật đuôi dữ dội khiến Guma gần như bất tỉnh.

Rufino bảo anh:

- Nếu cậu không tiế...

- Có gì đâu.

Giờ họ đi tìm xác những người đã chết. Một cánh tay cụt đến khuỷu trôi trong nước, chắc của một phụ nữ trẻ, phần thân còn lại đã làm mồi cho cá mập. Những mảnh xác người, xác áo quần trôi vật vờ trong sóng nước. Bảy người đã chết. Bốn đứa trẻ, hai đàn ông và một phụ nữ. Mấy chiếc thuyền cứu nạn đưa những người sống sót đi, cùng với những người đã chết. Người mẹ ghì chặt vào ngực đứa con trai, mắt đăm đăm nhìn đứa kia đã chết nằm trên khoang thuyền với mái tóc xoăn. Bọn chúng có cả thảy năm đứa, năm đứa trẻ mà cha chúng đang đợi chờ trên bến cảng trong kia. Chúng trở về từ Cachoeira và gặp bão giữa đường. Hai người đàn ông chết là chủ của hai chiếc thuyền bị đắm. Trong số mấy người cầm lái chỉ có Paulo thoát chết, và thoát chính nhờ đã cứu đứa nhỏ. Nếu không lao theo cứu đứa trẻ hẳn anh ta đã bỏ mạng cùng các hành khách của mình và đã chìm xuống đáy theo con thuyền vỡ. Bọn chúng có năm người, năm đứa trẻ, và giờ đây người mẹ đang ghì chặt một đứa vào lòng - đứa duy nhất còn nguyên vẹn - vừa nhìn xác đứa kia đang nằm đó, trên khoang thuyền. Những đứa khác đã làm mồi cho cá mập, đã chết đi mà mẹ chúng không được nhìn thấy xác... Đứa trẻ chết nằm trên khoang thuyền “Quả cảm” có mái tóc xoăn. Người mẹ không khóc, chỉ ghì chặt hơn vào ngực đứa con trai duy nhất còn sống sót của mình. Biển vẫn vần vũ, dâng cao những đợt sóng khổng lồ. Mấy chiếc thuyền cứu nạn quay về. Mũi một con thuyền đắm đang chậm rãi chìm trong sóng nước. Bọn chúng có năm người, năm đứa trẻ...