Chương 20

"Nhiều khi con tim và khối óc của chính mình lại là thù địch của mình". Tôkubê có nhiều lúc đã nghĩ thầm như thế và cũng có nhiều lúc cảm thấy nhục nhã không chịu được. Anh ta đã định vào ngôi chùa Kurôđani ở Kyoto thí phát đi tu và ăn năn sám hối những tội lỗi trước đây mình gây ra, đồng thời suy ngẫm và cải tâm cải tánh để trở lại làm một người khiêm nhường, hiếu hòa hơn.

Nhưng trục Phát xít Đức, Ý, Nhật thành lập, chiến tranh bùng nổ, nhiều ý niệm tốt đẹp, nhiều tư tưởng rộng rãi của người ta đang hình thành không thể nào thực hiện được như ý muốn.

Các nhà lãnh đạo, vì quyền lợi riêng tư, vì muốn thực hiện tư tưởng làm bá chủ, mà cũng có khi vì mù quáng, chạy theo sự sai khiến của ngoại nhân, kêu gọi dân chúng lao mình vào thù oán và giết chóc. Sự hăng say do máu gây ra làm cho óc người ta cằn cỗi lại, con mắt của người ta mù lòa đi, không còn phân biết đâu là thiện ác, đâu là trái phải, đâu là thù và đâu là bạn... Tôkubê sung vào cơ quan mật vụ của quân đội Nhật sang chiếm đóng Đông Dương; thế là bao nhiêu tư tưởng tốt đẹp nuôi dưỡng trong đầu óc bỗng tiêu tan hết ra mây khói.

Anh không còn phải là "con bao gấm" nữ nhưng đúng là một tên đồ tể tham tàn độc ác, trông vào bất cứ ai cũng thấy là Átmuri ngày trước. Câu anh ta thường nói ngày trước, một dạo đã quên đi, bây giờ lại trở lại với anh: "Người ta không sống được bao nhiêu lâu, nhưng tên tuổi thì lưu truyền mãi, hết đời nọ đến đời kia".

Ở vào thời buổi chiến tranh giết không thể nào hết được những người nuôi tư tưởng cho rằng muốn cho tên tuổi được lưu truyền mãi mãi thì nếu không có được những hành vi lớn lao cao đẹp thì ít ra những hành động gì dữ dằn, độc ác cũng có thể làm cho thiên hạ nhớ đời. Tôkubê lấy hai chữ "ái quốc" để làm cái "vỏ" bao những hành vi độc ác dữ tợn của anh ta và lấy làm kiêu hãnh mình đã làm đầy đủ bổn phận của một công dân ái quốc.

Không một lúc nào Tôkubê nghĩ rằng anh ta đã làm tội ác này chồng lên tội ác kia.

Hơn thế, anh ta lại còn cho rằng khi mà người ta vì nước mà hành động thì người ta có thể làm tất cả, cũng như một người làm việc đã có trách nhiệm thì phải có quyền lợi, không ai có cách gì trách móc hay phê phán.

Câu chuyện sau này xảy ra chính giữa lúc Tôkubê đang "lên" và đang ôm ấp những tư tưởng đó.

Lúc ấy, quân Nhật đang thắng thế, quân đội Pháp đang bị dồn vào thế bí lùi dần. Tôkubê cùng một đoàn ba nhà buôn Nhật hoạt động từ Cam Ranh ra Cà Ná, Phan Thiết, Phan Rang, Phan Rí, Huế, một hôm vào một xóm kia để mua chuối già về ăn cơm thì gặp một cô gái nền nã nhu mì đương ngồi dưới bóng cây mù u nói chuyện với cô bạn về "chợ Cây Da Thằng Mọi".

Một cô nói:

- Chị nói đúng. Ở vào cái khoảng trại Võ Tánh bây giờ, theo lời ông già bà cả nói lại thì ngày trước có một cái chợ kêu là "Chợ Điều Khiển".

- Tôi cũng chẳng biết. Nhưng nghe thấy nói rằng chọ này do một ông điều khiển lập ra.

- Mà ông Điều Khiển lại là cái gì chớ?

- Hình như "điều khiển" là một chức quan võ cầm binh đánh giặc thuở trước đời Gia Long. Nhưng ta bỏ chợ Điều Khiển đó. Nói về "Chợ Cây Da Thằng Mọi" cần hơn. Tôi muốn nói với chị về chợ đó!

- Ủa! Sao vậy nè?

- Đi khỏi chợ Điều Khiển một quãng thì là chợ "Cây Da Thằng Mọi". Khoan. Thấy cái tên như thế, chị đừng tưởng chợ này có cây da và do một người đứng ra xây như ông Điều Khiển. Chợ có cái tên như vậy là vì ở bên trong thuở ấy, có một món hàng không đâu bán: ấy là một thứ đèn thắp dầu phọng hay dầu dừa làm bằng đất nung, nắn hình một người Mọi quỳ hai chân chắp hai tay, mà ở đầu thì đội một thếp dầu.

Chỗ chị em, tôi nói thật, không có chút chi giấu diếm: những cái đèn loại đó, nhà tôi có cả chục kiểu, không có chi là xưa lắm nhưng cái hình đồng của dượng Tư nhà chị thì phải nhận là hiếm có. Nó không phải là đồ xưa của Việt hay Tàu, nhưng mà là của Miên. Phần nhiều đồ Miên làm bằng đá hay đất nung. Tôi xem kỹ lắm rồi: cái hình đồng của dượng Tư là đồng bạch, tạc hình một người đàn bà Chàm tai to, cởi trần, vận phá mà tay lại bưng thếp dầu thay vì đội lên đầu.

Hai người bạn gái nói chuyện tâm sự với nhau có vẻ đằm thắm lắm. Từ bên hàng xóm vọng sang một câu hò Đồng Tháp. Mãi nghe, cả hai cũng không biết rằng ngồi ở đằng sau làm cây bên vườn nhà bên cạnh, có ba bốn người Nhật đương ngồi ăn chuối già với bánh bao, vừa ăn vừa ngắm hai cô gái.

Họ nói gì mà kể ra chợ Điều Khiển và chợ Cây Da Thằng Mọi? Cả bốn người Nhật ấy đã ở Việt Nam lâu rồi, từ năm sáu năm trước khi chiến tranh bùng nổ. Họ nghe tiếng Việt cũng lưu loát lắm. Nghe mãi... nghe mãi... họ biết ra rằng cô gái đẹp nõn nà, mặc áo bà ba trắng là người ở nơi khác đến đây với bạn ma mục đích chính là để nèo mua một cái tượng bằng đồng bạch tạc, hình một người đàn bà Chàm ôm một thếp dầu giơ ra trước mặt.

Người con gái đó trạc mười bảy mười tám tuổi là cùng, trông ra dáng học sinh, nói năng nhẹ nhõm. Ở vào lứa tuổi đó, các cô còn đọc truyện, đi coi chiếu bóng... vậy mà kỳ lạ làm sao, cô này lại có vẻ khác thường, nói năng đứng đắn mà lại điều đinh mua bán vật xưa như thể một người rất ư thông thạo.

Tôkubê hết sức ngạc nhiên và để ý đến cô gái ngay từ lúc đó. Cũng ngay từ lúc đó, anh cảm thấy như cô ta có một sức hút rất mạnh, muốn bỏ đi không nghĩ tới cũng không thể được.

Ngay hôm sau, Tôkubê lại một mình trở lại chỗ cây mù u hôm trước để tìm lại bóng hình người đẹp muốn mua cái tượng đồng bạch tạc hình người đàn bà Chàm thì nghe thấy nói rằng, cô ta đã đem cái tượng ấy về Sài Gòn rồi... Tôkubê ngơ ngẩn mấy ngày, nhưng một người như anh ta mà lại đành chịu thúc thủ hay sao?

Sau khi thăm hỏi dò la bí mật và ghi chú vào cuốn sổ tay kỹ càng rồi, Tôkubê một mình về Sài Gòn, đến Chợ Quán và tìm đến "Quán Bánh Nghệ" ở xóm "Cây Me Mát" để gặp cho kỳ được o Phương Thảo.

Đúng thế! Người con gái mặc áo bà ba trắng nói chuyện về đồ xưa một cách thông thạo lạ thường chính là o Phương Thảo, cháu gái của Mệ Hoát, người đàn bà chủ nhân "cái tháp ngọc chứa toàn bảo vật" mà ông Ba Sạng đã khéo tôn là "Thiên Hạ Đệ Nhất Gia".

O Phương Thảo thông thạo về cổ ngoạn và nói năng rành mạch về xuất xứ và sự tích các đồ cổ ngoạn không có chi lạ hết. Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh.. Mà Tôkubê, một người mê đồ cổ sưu tầm đồ cổ cảm thấy say o Phương Thảo như ta say một thứ men gì huyền ảo, cũng chẳng phải là sự ngạc nhiên.

Phải. Tôkubê say Phương Thảo thực. Hết ngày này sang ngày khác, anh ta lân la đến quán bánh nghệ tìm cách chuyện trò với o Phương Thảo và tin tưởng trước sau gì rồi cũng chiếm được lòng người đẹp ở xóm Cây Me Mát. Chớ lại không ư? Là sĩ quan một nước giàu mạnh vào bực nhất, mang cái nhãn hiệu đi "giải phóng các nước da vàng" để lập một thế giới mới là "Đại Đông Á", có tất cả quyền hành, sức mạnh trong tay, Tôkubê nắm chắc tương lai huy hoàng ở trong tay nhưng chỉ quên mất một điều: O Phương Thảo cũng như Mệ Hoát là người có học, dù có một nhân vị rộng rãi đến đâu đi nữa cũng không thể quên rằng trong khi đất nước bị dày xéo chà đạp thì những người có trí óc, có lương tâm, không thể hợp tác với chính những kẻ đã dày xéo, chà đạp lên đất nước, giang sơn mình...

Thế là Tôkubê thất vọng dài dài. Thì đã bảo rằng nhiều khi con tim và khối óc của chính mình lại là thù địch của mình mà! Cái tính tự cao tự đại, tự cho mình là anh hùng là rốn của vũ trụ, đã từng có một thời kỳ bỏ Tôkubê mà đi, một hôm lại bất thần trở lại và gậm nhấm, và đục khoét, và ray rứt tim gan tì phế Tôkubê khiến cho chàng ta tức giận và nổi nóng, và uất giận, và muốn đập phá hết cả... đập phá hết tất cả... chỉ vì không được chiều theo sở thích.

Mệ Hoát dám trái ý không cho o Phương Thảo lấy chàng? Mà o Phương Thảo lại cũng dám trái ý chàng, không đáp lại tình thương yêu của chàng nữa?