Chương 4

Tôi không nhớ thuyền cặp bến lúc nào và mọi người reo hò mừng rỡ ra sao, chỉ biết rằng từ lúc được nhét vào miệng miếng dưa hấu ngọt mát là người tôi cứ thế lâng lâng như say rượu. Miệng tôi há ra để mặc Trang dồn, tọng vào đủ mọi loại trái cây đang có trong tay. Giờ phút này tôi quên hẳn Nguyện, người chồng gần gũi thân thuộc nhất để mang ơn kẻ xa lạ chỉ mới quen biết trong chuyến vượt biển.

- Ăn nữa đi bà khùng, ăn để mà sống hưởng tự do. Mình đến Thái Lan rồi.

Thái Lan, vùng đất chỉ tạm trú nhưng là đất sống, đất của tự do và hạnh phúc. Tỉnh hẳn nhưng tôi không thể đứng lên được.

- Kỳ quá!

- Say đất liền, không sao đâu tụi em cũng vậy hết mà.

Đám cảnh sát Thái kéo chúng tôi lên khỏi khoang thuyền. Ngồi co chân bó gối mấy ngày liền, bây giờ được đi đứng ai nấy chơi vơi muốn ngã. Tôi chao người đi và chân như không dính đất, cuối cùng phải bò suốt khoảng cầu dài mới vào được trong bãi. Mọi người ngồi cả ở đấy chờ xe đón về trạm ngủ vài đêm trước khi làm thủ tục giấy tờ nhập trại. Dân trong thành phố được tin đồn nhau ùn ùn kéo đến mỗi lúc một đông. Người xách giỏ cam, kẻ khiêng cả cần xế khóm, toàn là những thứ trái cây thay nước uống. Họ nhìn chúng tôi ăn uống say sưa, tỉ mỉ như ngắm nhìn những người từ hành tinh khác. Tiếng họ líu lo như chim hót pha lẫn giọng cười thân thiện hiền lành. Một số nói được tiếng Anh nhưng rất ngượng nghịu mà chúng tôi, người nghe cũng tiếng được tiếng mất. Một lát sau xe đến, chúng tôi được dồn chặt vào trong. Đàng sau đám người hiếu kỳ và hiếu khách vẫn kiên nhẫn chạy bộ theo vào trạm cảnh sát cách đó không xa. Chung quanh trạm được bao bọc bởi dãy hàng rào kẽm gai nhưng mỏng và thưa. Đây là một khu vực ở ven biển nên đa số dân sống về nghề chài lưới, làm khô mực, khô cá và phơi muối. Có lẽ cuộc sống của họ khá sung túc nên cách ăn mặc cũng như vẻ mặt và dáng điệu khác hẳn những người Việt sống ở ven biển.

Ngoài hàng rào đông nghẹt những người. Họ mang xôi, cơm nóng, vịt, gà quay, chè, bánh, xoài, nhãn đặt sát hàng rào như bày bán. Cảnh sát cho phép chúng tôi được tự do trò chuyện và lấy lương thực. Dù chưa tắm và người còn đầy xăng nhớt dơ bẩn nhưng ai cũng muốn ăn trước. Chỉ mới vài ngày đói khát và lo lắng khổ sở đã làm cho chúng tôi cằn cỗi khô héo để mang mặc cảm mình không cùng là con người như họ. Sự cách biệt cũng có thể từ quần áo vì ra đi mỗi người chỉ mang những thứ xoàng xĩnh nhưng đã bị cướp hết.

Tôi được một bà khá lớn tuổi ngoắc lại đưa cho ly cà phê đá và một bọc quần áo cũ, cầm cả hai thứ, tuy tầm thường nhưng trong lúc đói khát, dơ bẩn thì chúng là cả một gia tài quý hóa. Tôi đảo mắt kiếm Nguyện và đi vào tận trong nhà. Nguyện đang ngồi dưới chân cầu thang với đĩa xôi thịt; bé Trường ngồi cạnh đang gặm chiếc đùi gà. Tôi hớn hở đến gần, ly cà phê sóng sánh theo từng bước chân vẫn còn nghiêng ngả.

- Anh uống một chút cho tỉnh.

Nguyện lạnh lùng ngước mặt lên nhìn rồi lại thản nhiên cúi xuống tiếp tục nhồm nhoàm nhai. Tôi nén tiếng thở dài và cố gắng lắm mới có thể ngồi xuống bên cạnh.

- Anh tắm chưa?

- Quần áo đâu mà tắm? Câu trả lời đầy cộc cằn và khó chịu.

- Để Phượng mở bọc đồ xem có cái nào vừa cho anh.

- Không cần, thiên hạ đứng đầy.

- Tại sao anh lại sợ thiên hạ?

Tôi ngỡ ngàng nhìn Nguyện rồi nhìn chung quanh. Mọi người đang vui vẻ cười đùa ăn uống chẳng ai thèm để ý đến chúng tôi, một hạt cát tầm thường giữa muôn tỉ hạt cát ngoài sa mạc. Tại sao? Tôi quay lại nhìn Nguyện thêm một lần nữa; vẻ lạnh lùng tàn nhẫn như của một kẻ thù nghịch khiến tôi bàng hoàng. À thì ra thế! Tôi mau quên thật, mới đây, mới có vài ngày sóng gió, lòng Nguyện cũng bị gió thổi bay mất. Mà không, Nguyện có tình cảm đâu để gió thổi bay. Chỉ có tôi, ôm gió tích tụ trong lòng, ngay tim vì sợ gió sẽ thành bão ai ngờ nó đang bị bóp nghẽn. Tôi cố nhẫn nhục nói thật ngọt ngào như kẻ đang uống thuốc liều thử thời vận:

- Mặc kệ, đông thế này lợi dụng lúc họ đang ăn mình đi tắm. Đi anh, em muốn tắm cho con.

- Trời đánh còn tránh miếng ăn, để thằng bé nuốt cho trôi. Từ giờ thân ai người đó lo.

Từ giờ thân ai người đó lo, nhát búa đập vào mặt làm tôi choáng váng. Thân ai người đó lo. Vậy là đã rõ ràng, Nguyện sợ tôi bám vào chàng như một thứ hủi, một thứ phong cùi mọi người phải xa lánh. Đúng! Lũ hải tặc đã truyền sang tôi một thứ vi trùng ghê hãi nhất, thứ vi trùng mà chỉ có đám đàn bà con gái chúng tôi mới bị xâm nhập, loại vi trùng nuốt hết tiết hạnh và sự trong sạch của người phụ nữ. Vậy là thân xác tanh hôi của tôi đã bị Nguyện lên án và xa lánh trước tiên. Người tôi lạnh đi dù lúc bấy giờ trời vẫn còn lem nhem sáng, hơi nóng theo gió biển còn nồng quất từng đợt trên mặt, trên thân thể của một con hủi cô đơn, thèm khát tình thương. Tôi đang thèm khát lời vỗ về xoa dịu dù chỉ là bố thí. Sự thiếu thốn khủng khiếp đó biến tôi thành thứ mặt dầy:

- Anh múc hộ em thùng nước. Em nghĩ phải tắm cho khoẻ mới ăn vào được, ba bốn ngày liền không tắm người hôi hơn con chuột chết.

Nguyện bỏ dở miếng thịt đang nhai trừng mắt nhìn tôi, tia mắt như những vết dao cứa từng nhát dài, tôi co rúm người lại.

- Đã làm những thứ gì mà sợ hôi như vậy?

Cái mặt quá dầy nên không thể ứa ra những giọt nước mắt dù tim tôi nhói đau. Anh nói đúng, phải làm gì bẩn thỉu mới sợ hôi thối. Anh chỉ thấy, chỉ nhìn, chỉ đứng trơ mắt cho lũ cướp hãm hiếp vợ anh. Anh sức trai, với đôi tay rắn chắc mà còn bó tay chấp nhận thảm trạng thì em, người đàn bà yếu đuối phải làm thế nào chống trả được ngoài trừ chọn cho mình cái chết. Anh đâu biết trong khi bị dày vò cắn xé, trong khi thể xác bầm dập nát tan lòng em đang nghĩ gì? Em nghĩ đến những mảnh thịt rữa dưới biển sâu cho cá rỉa rúc, em nghĩ đến những thiếu phụ đã từng làm ma không mồ để khỏi mang nhục, để bảo vệ tiết hạnh nhưng hình ảnh bé Trường nó đáng giá hơn cái tiết hạnh của người đàn bà. Em chết đi chỉ giữ cho riêng em khỏi ô nhục trong khi bé Trường muôn thuở sẽ là đứa trẻ mồ côi, như em ngày xưa không có mẹ Hoài. Em hiểu được sự thiếu thốn của những đứa trẻ mất mẹ và hiểu được sự khắc nghiệt của mẹ ghẻ đè xuống những đứa con chồng chỉ vì em đã sống qua thảm kịch đó. Thương con, em nghĩ ngay đến sự tha thứ của anh nào ngờ... Tôi ngồi chết lặng, câm nín như tượng nhưng người lại bắt đầu ngả nghiêng và cuối cùng thì gục xuống...

Những vết trầy của ngày hôm trước giờ được cạo đè lên khiến tôi cảm nhận được sự đau rát một cách nhanh chóng. Bên cạnh Trang vừa cạo vừa càu nhàu:

- Khổ quá, bà này sao cứ xỉu không à, đúng là cái thân tội. Còn xỉu nữa vứt vào bệnh viện cho nằm một mình.

Tôi trở mình kéo vạt áo xuống và khám phá ra khoảng trống chỗ Nguyện ngồi khi nãy. Mọi người vẫn còn đang ăn uống đùa giỡn ngoài sân.

- Có lẽ bị say đất liền nên hơi chóng mặt một chút không sao đâu.

- Say đất hay say tình? Bộ không có ông ấy là chết liền hay sao? Thứ chồng như thế bỏ quách đi cho khỏi khổ. Trang càu nhàu và bỏ ra ngoài một lát mang vào cho tôi trái xoài to bằng nắm tay đỏ ối:

- Ốm nghén thì ăn đi, cứ vờ vĩnh mãi.

Trang là người đi sát cạnh tôi, qua từng giai đoạn cay đắng, tủi nhục mà không hiểu sao lại thốt ra lời vô tình này. Nó đã quên cơn bão đầu đời, quên lúc trần truồng cắn răng nuốt nhục trước bọn quỷ biển hay con người ta sinh ra là chỉ để nhìn về tương lai trước mặt trong khi tôi cứ kéo dài mãi một quá khứ đau buồn, một quá khứ luôn nối liền với hiện tại vì khuôn mặt kết án của chồng tôi, một công tố viện với lối buộc tội khe khắt? Tôi thở dài cầm trái xoài lững thững đến sát bên cửa sổ. Bên ngoài bóng tối đã tràn về. Vài cột đèn nằm vòng theo hàng rào tỏa thứ ánh sáng trông buồn não nuột. Dân hiếu kỳ cũng thưa dần chỉ còn vài ba đứa nhỏ tò mò nhìn đám thanh niên đang châu đầu giành nhau múc nước chung quanh một cái giếng nhỏ; Nguyện cũng có mặt trong đám người xô bồ ấy. Tôi kiếm vội cho hai cha con hai bộ đồ tuy cũ nhưng khá nhất và nhập chung trong đám người cười đùa vui vẻ để cùng chia sự sống vừa tìm được sau một cuộc hành trình gian khổ.

Lau người cho Trường bằng chiếc khăn cũ, thằng bé nhìn tôi nói huyên thiên vì đã được một bụng no:

- Tắm mát lắm mẹ ơi.

Khỏi cần nghe con nhắc nhở tôi cũng cảm nhận được nước thấm qua lòng bàn tay mát lạnh, mát nhưng không thể sạch. Con người với xác thân nhơ nhuốc dễ gì tẩy sạch bằng nước mà chỉ có thể bằng sự tha thứ và tình thương. Nguyện không có cả hai, vết nhơ không được rửa, nó như vết chàm khắc ngay giữa trán.

- Mẹ tắm đi mẹ.

Thằng bé lo cho tôi; nó đã thấy thoải mái khỏe khoắn sau khi ăn no tắm mát. Tôi kỳ cọ cho Trường nhưng cứ dõi mắt về phía Nguyện hy vọng chàng sẽ múc cho tôi thùng nước. Giếng sâu lại không có tay quay cũng chẳng xây bờ, chung quanh đất lở từng mảng có thể xụp xuống bất cứ lúc nào. Đám con gái chẳng ai dám bén mảng chỉ đứng xếp hàng bên ngoài nỉ non xin nước.

- Mỗi người được một thùng thôi, đủ hay thiếu cũng ráng chịu. Mai tắm chia ca chứ kiểu này mạch nước không chảy ra kịp chỉ tắm với đất bùn.

Mặc bùn mặc đất, ai cũng thèm muốn được vục mặt trong giòng nước đục ngầu đó vì ít ra cũng sạch sẽ hơn thân thể họ. Sân giếng thưa dần, Nguyện cũng đã mặc vào người bộ đồ thùng thình tôi đưa. Tôi nhìn thân thể lấm lết tanh hôi của mình gượng gạo hỏi Nguyện:

- Tối anh định ngủ ở đâu?

Nguyện chải mái tóc ướt bằng năm ngón tay:

- Ai sao mình vậy.

- Cho em ngủ chung với anh và con nhé!

- Để làm gì? Nguyện hừ trong cổ họng, đừng tạo sự khác biệt, đừng thêm sự ràng buộc và cũng đừng chứng tỏ cho mọi người biết chúng ta còn liên hệ.

Tàn nhẫn! Tàn nhẫn như những ngày xưa anh vừa lấy tôi! Tôi không muốn nhớ lại dĩ vãng nhưng Nguyện cố tình đẩy tôi trở lui. Đoạn trường đã qua không bao giờ tôi muốn nhớ lại, tất cả phải được chôn vùi nếu tôi muốn trở thành con người mới, một con người dám sống thật và chấp nhận sự thật. Những giả dối, hình thức che đậy phải được lột bỏ. Dĩ vãng qua phải cắt đứt hoặc chỉ coi như một bóng mờ để làm nền tảng vươn lên sống. Nghĩ thế nhưng người tôi cứ rũ ra, thần kinh chùng xuống với trạng thái vô cùng mệt mỏi. Tôi đứng im như xuất thần, phải đến một lúc sau mới lấy được bình tĩnh rồi đột nhiên bước như chạy. Qua khỏi bờ giếng, tắt ngang cổng sau của hàng rào là bãi cát mịn dẫn ra biển. Gió lồng lộng thổi, nồng và khô mang mùi rong mặn thổi tung mái tóc tôi còn bệt dầu cặn và nước mắt. Dọc theo bãi không một bóng người, xa xa vài nóc nhà leo lét ánh điện, trạm cảnh sát về đêm như cách biệt khỏi cuộc sống con người. Vài cánh sao cô độc lẻ loi dõi theo bước chân tôi. Hết rồi, có lẽ tình cảm của Nguyện bây giờ mới tỏ lộ rõ ràng, chàng đã sống rất thật trong khi tôi vẫn còn che đậy bám víu. Sự bám víu không phải do tình yêu, tình thương mà chỉ vì nơi xứ lạ quê người tôi cần có chỗ để nương tựa; cũng có thể đó chỉ là đòi hỏi ở Nguyện một bổn phận làm chồng. Có điều tôi quên rằng khi đã không yêu nhau thì mọi chuyện ràng buộc dễ tạo sự bực mình, nhất là thân tôi đã nhơ nhớp vết bùn, thứ bùn tanh không sao gột rửa, đó cũng là cái cớ để Nguyện xa lánh là phải. Sự chấp nhận mang đến cho tôi những ý nghĩ điên khùng nhưng lý trí không bằng lòng, nó bảo những nhuốc nhơ trên thân thể không do tôi tự tạo ra. Những gì không do mình làm thì không thể nhận án phạt. Người ta chỉ tuyên án kẻ giết người cướp của chứ không thể bắt tù cả nạn nhân. Tôi là nạn nhân trong vụ hãm hiếp; kẻ mất lương tri con người mới xử án kẻ bị nạn như tôi. Lý lẽ bênh vực làm tôi uất ức. Nhất định phải quay trở lại nói chuyện với Nguyện cho rõ ràng chứ nếu không tôi sẽ điên hoặc lại cũng thức suốt đêm nay. Nghĩ thế nên tôi hăm hở trở lại. Trong nhà ngọn đèn néon đã tắt, chỉ còn chiếc đèn ngủ tỏa ánh sáng vàng vọt. Mọi người nằm ngổn ngang trên chiếu với những chiếc mền nhà binh phủ lên tới ngực. Đám con gái quy tụ về một phía đang ngủ vùi vì mệt mỏi. Không phải mất thời giờ tìm kiếm, tôi nhìn thấy Nguyện ngay lối đi, cái xác to lớn dễ dàng nhận diện nhất là giữa chốn đông người.

- Nguyện, anh ngủ chưa? Tôi cào nhẹ vào tay Nguyện nhiều lần.

- Gì vậy? Nguyện nhăn mặt càu nhàu.

- Ra ngoài ngồi gió mát lắm anh.

- Đừng có khùng, để cho người ta ngủ.

- Phượng không ngủ được, cũng chưa tắm gì cả.

- Sao nãy không tắm?

- Cái giếng sâu mà em thì chóng mặt... Tôi cố đè mọi sự uất ức khi nói.

- Thì ngủ đi mai sáng khỏe xách nước mấy hồi.

Bụng đói, miệng khát, tinh thần suy nhược, thể xác mệt mỏi, tôi thấy không còn đủ sức lực để đôi co tranh chấp với Nguyện mà chỉ biết nghẹn ngào:

- Mình nói lần cuối cùng, mai anh không còn nhìn thấy em nữa đâu.

- Sao vậy? Lại kiếm chuyện gì nữa đây?

- Phượng cảm thấy bất nhẫn khi bị anh hất hủi coi thường. Xưa kia em cứ nghĩ vì ở với ba mẹ nên tình cảm anh phải bó buộc, giới hạn; với lại anh là người con có hiếu nên thương gia đình hơn thương em nhưng bây giờ mới thấy rõ anh chẳng coi em ra gì cả.

Tôi nói bằng giọng bùi ngùi cảm xúc nhưng không hiểu sao Nguyện vẫn dửng dưng:

- Lắm chuyện quá, ngủ đi rồi mai tính.

- Nhưng em sắp chết rồi.

- Tại sao?

- Em tự tử.

Một thoáng im lặng, Nguyện quay người trở vào trong mặc tôi lải nhải, vài giây sau đã nghe tiếng Nguyện ngáy ồ ồ.

Tôi đứng lên và bỗng thấy người nhẹ như mơ khi chạy trở lại bãi biển. Sóng đã liếm sạch những vết chân tôi đi khi nãy, bù lại nước lạnh thấm dần vào gan bàn chân lại làm cho tôi tỉnh táo đôi phần. Sự tỉnh táo có thể cũng nhờ cảnh vật chung quanh. Trước mặt cả trùng dương gợn sóng, màu trăng vàng nhạt tỏa nhẹ như rắc hoa cám xuống mặt nước. Dưới ánh trăng tôi lần theo từng chiếc cọc dài đóng hàng ngang để cột thuyền. Nước đang lên nên chạm cọc thuyền thì đã gần tới cổ khiến tôi rùng mình và cảm thấy lồng ngực mỗi lúc một nặng nề khó thở. Có nên tiến lên thêm? Sự sống và chết gần kề. Quyết định mau đi Phượng. Thần chết thúc hối đợi chờ nhưng con Phượng chết nhát còn cố quay lại để xem có ai níu kéo. Đàng xa trạm cảnh sát sừng sững to lớn vẫn im lìm chìm trong bóng đêm. Trong đó Nguyện đang ngủ vùi mang theo sự ích kỷ riêng của mình. Cũng trong đó bé Trường, con tôi đang ngủ mơ với nụ cười khả ái. Không. Mày chết như thế này là chết ngu, chết nhục, chết hèn. Người ta chỉ chết khi thấy trần gian không còn gì thú vị để níu kéo họ. Còn mày? Bố đó, người bố già sẽ mỏi mắt ngóng tin mong sao mày được đến bến bờ tự do và xây dựng lại tương lai hạnh phúc. Con mày, thằng bé còi cọt ốm yếu. Nguyện không thương mày thì chắc gì đã thương thằng bé, nó đang cần sự săn sóc và tình thương của một người mẹ. Và mày, chính mày cũng đang cần tình thương, đâu cứ phải chỉ có tình yêu chồng vợ? Bao nhiêu năm trời lấy Nguyện mày cũng đâu được gì, hắn vẫn lạnh lùng và cái họ hàng gia đình chồng kia cũng đâu đối xử tốt đẹp với mày mà tại sao mày vẫn chấp nhận nếu không muốn nói là ngu xuẩn hứng chịu sự đày đọa đó. Bây giờ qua đây một vợ một chồng, chẳng ai có thể bắt nạt hiếp đáp được mày thì lại đi tìm cái chết. Phải chăng mày đã ngu muội coi trọng cái tiết hạnh của mày hơn cả cuộc sống trong khi mày không tự tạo ra nó. Cái tang chung của hầu hết mọi người phải trả để được đổi lấy hai chữ tự do thì nó không phải là tầm thường. Phải sống để làm chứng nhân trước bọn quỷ đỏ và trả lời với thế giới tại sao mày lại bỏ nước ra đi. Ngu, ngu quá Phượng ạ!

Những ý nghĩ nhảy múa trong đầu, nửa ghép tội, nửa bênh vực, nửa kéo tôi đi, nửa lại đẩy lui tôi về với quá khứ đắng cay. Tôi nhắm mắt lại, tay bấu chặt cọc thuyền chịu đựng nỗi đau... Dĩ vãng lại trở về...

.

- Chúng mày ơi, lẹ lên đi coi bà Đẹp.

Một thằng bé trạc độ mười tuổi lởn vởn quanh nhà bà cai Hòa vừa thấy bóng Phượng ôm thau quần áo ra ngoài hồ cá vội vàng chạy về báo động. Lũ trẻ cả trai lẫn gái có đến mười đứa, trưa nào cũng tụ họp dưới gốc sung già gần ngôi chùa cũ để đánh đáo, nhảy dây và cũng luôn tiện cử người đi canh để được nhìn thấy tận mắt bà Đẹp.

Bà Đẹp là tên chúng tự đặt cho Phượng vì cách đây bốn tháng, hôm đám cưới, dù xe đưa dâu vào đến tận cổng nhà và dù đàng trước được trồng những cây giành giành rậm kín thay hàng rào cao gần ngang bụng người lớn, chúng vẫn bám lên trên ấy để được thấy cô dâu, người mà cả xóm Bình Đông đồn là ông bà cai ham gia đình bên đàng gái giầu có đã ép Nguyện phải lấy.

Với chúng, chưa có đám cưới nào ở đây có thể sánh bằng vì ông bà cai Hòa vừa giầu lại vừa quyền hành. Ngày trước ông cùng với hai người nữa còn đang điều khiển hãng xà bông, chính bố mẹ chúng đã từng làm nhân công hoặc đến giúp việc nhà, vườn tược, đào mương khoét ao, cũng đôi khi đánh chài ở sông được ít tôm tươi, móc được vài chục con cá bống trứng đem tới gạ bán được khá tiền.

Đám cưới lớn, người đông nên cũng lắm kẻ ra vô dòm chừng khiến lũ trẻ khó lòng chui vào nghịch phá hoặc ăn cắp vặt. Từ cổng vào đến nhà gần mười lăm thước chiều dài với lối đi trải gạch tàu và chung quanh trồng toàn nhãn. Dọc hai bên lề, tóc tiên từng cụm tròn tua tủa những cánh hoa nhỏ mỏng manh màu hường tím. Cách khoảng ba thước một, từng nhánh nhãn xù xì buộc tràng pháo cối dài đến cả hơn sải tay. Gặp gió, nó xoay nhè nhẹ chẳng khác gì những chiếc lồng đèn con rắn màu đỏ, treo toòng teng khắp tứ phía. Xe rước dâu vừa đến, mọi người đã được cắt đặt đứng sẵn dưới gốc cây châm ngòi... Tạch tạch... Đùng đùng.... Pháo con kết chung với pháo đại cứ thế nổ dòn. Xác pháo bay như những con bướm hồng, chúng tõe ra xa đến cả bốn thước trước khi nhẹ nhàng đáp xuống. Gốc cây tràn ngập xác pháo, vương vãi trên lối đi và bám vào những bụi tóc tiên khiến màu hoa thêm rực rỡ. Đàn chó trong vườn ban ngày bị nhốt nên đám trẻ bên ngoài rào tha hồ leo trèo, đứa nằm bẹp xuống đất nhìn qua khe hở của gốc cây giành giành, đứa ốm yếu hơn trèo cao bám dài lên cả ngọn hàng rào đã được cắt bằng. Chúng mở tròn mắt nhìn đám cưới mà đối với chúng to lớn nhất, vĩ đại nhất, từ thuở cha sinh mẹ đẻ chỉ được thấy trong phim ảnh chứ chưa hề được chứng kiến tận mắt.

Đoàn rước dâu trong bộ đồng phục xanh lễ mễ ôm những khay lại phần của nhà gái phủ khăn đỏ hàng một trang trọng tiến vào. Theo sau là những người có chức trọng rồi mới tới phù dâu phù rể. Phù dâu phù rể ăn mặc như ông tây bà đầm chính hiệu, phấn son sặc sỡ, áo quần lòe loẹt, váy dài phủ cả chân không khác công chúa Bạch Tuyết và bẩy chú lùn. Nổi nhất vẫn là cô dâu, cô dâu mặc áo đầm trắng tùng xòe. Lũ nhỏ hò ầm lên:

- Đẹp quá chúng mày ạ! Cô dâu đẹp, bà đẹp, ơ bà đẹp...

Vừa hò chúng vừa chen lấn để nhìn cho rõ hơn nhưng bịch bịch, đứa rớt xuống đất vì mất thăng bằng, đứa bám không chặt bị níu nên rớt theo. Đứa trên đè đứa dưới bò lăn bò càng làm những nhánh giành giành khô cứng cào xước cả mình mẩy. Nào đã yên, chưa kịp bò dậy chúng đã bị lão say từ đâu đi tới cầm sẵn cây roi đánh chó quật túi bụi. Lão say nào có khác chó điên cắn bậy. Lũ trẻ hoảng kinh túa chạy như ong vỡ tổ. Phải một quãng xa chúng mới dám dừng chân quay lại nhìn và ôm bụng thở hổn hển trong khi lão say vẫn đứng chỗ cũ tay cầm cây roi. Tiếc nuối không được nhìn kỹ cô dâu nhưng chúng chỉ hậm hực mà không dám trở lại vì sợ ngọn roi trên tay lão. Từ đó danh từ bà Đẹp được truyền nhanh và lũ trẻ không đứa nào mà không háo hức được thấy tận mặt bà Đẹp...

- Mau lên chúng mày... Ở ngay hồ cá ấy...

Không đợi nhắc đến lần thứ hai, đám trẻ bỏ ngay ván lò cò dở dang ù té chạy. Men theo bờ sông trơn trợt những bùn, qua một quãng ngắn là đến ranh giới đất nhà bà Cai. Nhà bà cất trên một khu đất cao và rộng. Phía mặt tiền giáp với đường cái có hàng rào bằng cây giành giành là gian nhà chính để ở và tiếp khách. Sau nhà cách một khoảng sân có thêm căn nhà nhỏ vừa là bếp vừa là chỗ cho những người giúp việc ở. Lùi dần ra sau, hai dãy nhà song song lợp tôn, tường gạch xây lưng chừng nhốt vài chục con heo nái, hai con bò. Cách chuồng heo vài mươi thước, một hồ lớn nuôi cá phi, phía trên thả bèo lẫn rau muống cho heo ăn. Hồ rộng và sâu nên mỗi ngày hái rau phải chèo xuồng. Chung quanh hồ trồng toàn dừa xiêm, dừa sai trái, từng buồng rũ xuống nghiêng theo bờ hồ. Làn nước lẩn vẩn những bèo lẫn lộn từng cụm rau muống tạo ra một cảnh chập chờn mờ ảo và thầm lặng đến ghê người.

Đến mùa tát cá, Bà Cai mướn bốn người đàn ông lực lưỡng khỏe mạnh đến làm việc. Hai người men sát hai bên mép hồ kéo căng võng lưới đã được buộc sẵn bằng hai cây sào cứng. Phần dưới buộc những viên chì thật nặng cho lưới chìm xuống tận đáy để cá không còn đường chui qua. Kéo được một phần ba hồ, cả hai đóng cọc xuống lòng sâu và trèo lên lấy quặng to bằng cái thúng sẵn sàng chờ múc cá. Đầu hồ bên kia, hai người còn lại cũng làm tương tự như vậy với mục đích thu gọn cho cá dồn vào giữa vòng lưới. Đàn cá cả ngàn con bị ép chật cứng búng cao người lên khỏi mặt nước. Thế rồi họ thay phiên nhau kẻ cân người vớt cho đến chiều. Trên bờ hồ, các chủ vựa chờ cân nên thong thả ngồi bỏm bẻm nhai trầu.

Ngoài hồ cá mang lợi tức khá lớn hàng năm bà cai còn thâu thêm nguồn lợi từ vườn cây ăn trái. Vườn trồng mãng cầu, nhãn, xoài cát và ổi. Vì quá rộng không thể kiểm soát hết bằng mắt nên để phòng hờ trộm vặt, bà cho rào phần còn lại bằng kẽm gai. Vòng theo hàng rào bà trồng mía, lá mía sắc và nháp cứa vào da bật máu. Mía không người tưới nên trông xác xơ còm cõi như thân trúc già. Không ai dám trộm mía của bà cai vì những gì bên trong hàng rào đều được họ coi quý hơn mạng người, chỉ cần bẻ trộm một gốc mía là có thể bị đánh đến hộc máu tháo tiết.

Tụi trẻ dừng lại ngay đám lá khô bự nhất chìa cả ra ngoài hàng rào kẽm. Kéo hẳn lớp lá, dây kẽm gai bị cắt sẵn hở ra một lỗ tròn như lỗ chó. Con đường bí mật chúng đã thu dọn cả năm nay để vào bẻ trộm xoài và nhãn. Ban ngày nhà bà cai Hòa không thả chó nên cứ vài ba tuần chúng lại được ăn một bữa trái cây no nê.

- Khẽ chứ, bà cai mà xùa chó là chúng mình chỉ có chết.

Đám trẻ chui qua hàng rào với những háo hức như đi xem chiếu bóng trộm. Chúng vừa bò vừa gãi vừa cười hích hích như đất công cộng.

- Chết vì chó cắn vẫn hơn chết vì lá mía cứa cổ, ngứa điên người.

Đám mía mọc chen chúc bị xô đẩy nghiêng ngửa làm hàng lá trên đầu kêu lào xào, cũng may từ hàng rào vào đến trong nhà phải gần trăm thước. Qua khỏi hàng rào mía, cả bọn thở phào vì không phải vất vả tay đỡ tay vẹt lom khom như lúc trước. Chúng đứng thẳng người, thoăn thoắt bước như chạy nhưng mắt láo liên không rời những hàng cây ăn trái trước mặt. Nhãn, cả một vườn nhãn rộng bao la đã đến mùa chín trộ. Từng chùm nặng trĩu bọc kín bằng giấy dầu tỏa mùi thơm phức. Nhãn bọc như vậy hễ ngửi thấy mùi là có thể ăn được.

- Ăn nhãn không chúng mày? Một thằng quay lại hỏi.

- Ăn gì, không nhanh lên coi bà Đẹp để bà ấy vào nhà bây giờ...

Thế là cả bọn chẳng nói chẳng rằng cứ tiến về phía trước âm thầm lặng lẽ như những chú lính tí hon đi hành quân đêm. Gần đến bờ hồ chúng lại khom xuống tránh những người trong bếp đi ra nhìn thấy. Nấp dưới gốc dừa kín nhất, nơi có nhánh khô đã gẫy nằm xòa xuống, chúng thấy rõ mồn một ngay cạnh máy nước bà Đẹp đang đứng trong chiếc thau nhôm, một tay túm hai ống quần kéo cao, một tay bám vào vòi nước đạp lấy đạp để những quần áo trong chậu, bọt xà bông bay lên trắng như cụm tuyết.

- Lạ quá, bà ấy làm gì thế kia? Một thằng buột miệng.

- Giặt quần áo giời phật ạ!

- Giặt quần áo bằng chân...

Đám trẻ mỗi đứa buột ra một câu thắc mắc và trố mắt nhìn những động tác lạ lùng quên luôn bà Đẹp hôm nay xơ xác còm cõi như con gà chết không giống hôm đầu chúng gặp.

- Chết rồi, thể nào cái chậu cũng méo và thể nào bà Đẹp cũng bị một trận đòn.

Chúng ái ngại nhìn nhau. Đã từng coi lén ông cai quật đầy tớ bằng roi mây khi họ quên không cho bò uống nước. Đã từng thấy những đứa trẻ lén vào vườn ăn trộm bị trói cứng dưới gốc dừa nhận những trận đòn bán sống bán chết nên chúng e sợ là phải.

- Không sao đâu, bà Đẹp là con dâu mà! Dâu phải cưng chứ!

Buổi trưa vắng, nhà bếp không thấy ai qua lại. Bọn trẻ đâu ngờ từ khi bà Đẹp về làm dâu, bao nhiêu con ăn đầy tớ đều bị bà cai cho nghỉ cả.

- Cái chân bà Đẹp trắng quá chúng mày nhỉ! Cứ như đào xi nê.

Từ đầu đến cuối chúng chẳng phê phán gì nhan sắc của bà Đẹp mà chỉ khen có mỗi cái chân trắng, kể ra bọn trẻ thích nhìn những động tác trên thân thể hơn vẻ đẹp từ gương mặt.

- Suỵt, ai ra kìa.

Thấp thoáng từ nhà trên hình như có người lướt qua ngưỡng cửa khiến bọn trẻ nín lặng nghe ngóng. Vừa lúc đó tiếng nước máy chảy tồ tồ, bà Đẹp co chân đạp nhanh hơn, nước và bọt xà bông trào đầy ra ngoài theo dốc đất chảy rỉ rả xuống hồ. Từng mảng xà bông trôi lềnh bềnh chen lẫn giữa những đám bèo xanh thẫm.

- Quần áo đâu có bẩn mà giặt chúng mày nhỉ! Tao nhìn bọt trắng xóa mà đến tiếc.

Chúng lại lào xào bàn tán quên hẳn bước chân đã đến thật gần...

- Giờ này còn đứng đó làm gì vậy chị Nguyện?

Đang lom khom xả nước, bà Đẹp giật nảy mình ngước lên và khi nhìn ra bà cai, bà hoảng sợ buông vội tay ra, hai ống quần không điểm bám tự động rớt xuống.

- Thưa mẹ trưa ít việc nên con giặt quần áo.

- Từ thuở cha sinh mẹ đẻ đây là lần thứ nhất tôi thấy cảnh mường mọi này. Chị giặt hay chị phá của? Cái xác to như trâu chương mà đứng lên cái chậu cỏn con thì đến như tôi cũng còn phải bẹp chứ đừng nói gì nó. Sửa soạn gọi bọn ve chai lông vịt cúng cho nó thôi.

Mắt bà Cai long lên chiếu thẳng một đường nhọn hoắt, đâm vào hai ống quần đang ngập trong thau nước ướt sũng, cùng với giọng sang sảng như lệnh vỡ làm bọn trẻ dẫu đứng cách xa cả tám thước vẫn nổi hết da gà và tim đập muốn nhảy khỏi lồng ngực. Người chúng co rúm nhưng trong lòng lại thích thú mở rộng tai nghe ngóng. Chuyện mẹ chồng đánh đập con dâu ở chung quanh xóm ngõ này chúng vẫn chứng kiến thường xuyên vì nhà cửa đa số nằm san sát, sân trước sân sau ăn thông với nhau không có hàng rào nên mỗi khi có chuyện chỉ một loáng là đã bu lại đen kín, chẳng những con nít mà cả người lớn cũng tò mò chuyện người. Chuyện dâu mới dâu cũ quá nhàm với chúng vì quanh đi quẩn lại chẳng ai xa lạ cũng xóm trên lấy xóm dưới, cũng chỉ là những câu chửi bới tục tằn, những lời chì chiết nặng nhẹ xóc máy gia đình bên kia. Đôi khi gặp cô con dâu hung dữ cãi lại thì mẹ con kẻ đuổi người chạy chỉ ra đến đường cái là cùng hoặc quá quắt lắm cũng chỉ bị phạng vài cây củi vào đầu. Bây giờ ở đây sở dĩ chúng tò mò là vì gia đình bà cai xưa nay sống biệt lập, những tin tức trong nhà tung ra thì xóm ngõ mới biết còn không cứ im ỉm như sống trong vùng cấm địa.

- Trời ơi, dâu ơi là dâu, dâu đần dâu đoãng. Cái hồ lớn như thế này mà dám đổ xà bông cho chết bằng đó cá. Xuống hốt hết mau, cá chết là mày cũng chết theo đấy con ạ!

Câu chửi rủa đối với chúng không có gì là độc địa, cá chết mày chết là chuyện thường vì trước sau cũng chỉ là lời nói chứ hành động giết người như cá thì chúng chưa thấy bao giờ nhưng không hiểu sao bà Đẹp lại cứ cúi gầm mặt không dám nhìn mẹ chồng và hai bờ vai cứ run lên bần bật.

- Cãi lại, ngu thế! Một đứa buột miệng. Trời cho cái miệng mà không dám ăn dám nói thì chỉ thua thiệt.

Lũ trẻ đứng về phe con dâu nhưng thấy bà Đẹp quá nhút nhát chúng đâm chán. Chung quanh đây, tuy có nhiều người không dám cãi lại nhưng bị mẹ chồng chửi quá lỗ mãng họ vẫn tỏ thái độ bằng cách trề môi bỉu mỏ hoặc lườm nguýt. Đàng này bà Đẹp lại cứ xìu người xuống như một cây chuối sắp đổ, đã vậy vẻ mặt héo úa cứ hướng về nơi chúng núp và long lanh giọt nước mắt làm chúng vừa thương vừa sợ bị lộ.

- Thưa mẹ con không biết cá chết vì bột loãng của xà bông nên lỡ dại.

Câu trả lời nhỏ nhẹ không làm hài lòng chúng nhưng cung cách lễ phép và những thưa gửi cho chúng biết bà Đẹp là người rất hiền lành. Thời này hiền lành sẽ bị bắt nạt cho đến chết. Chúng thầm nghĩ.

- Lỡ dại? Chị đâu phải đứa bé lên hai? Ăn học như thế rốt cuộc cũng không bằng những đứa ở nhà này. Chị uống ly nước xà bông thử xem có sống nổi không mà mở miệng ăn nói hàm hồ?

Lũ trẻ khó chịu, hình như sự bực dọc của bà cai không phát xuất từ hồ cá, từ cái thau bị đạp méo mà vì một nguyên nhân nào khác. Bà chửi chuyện nọ lại xọ sang chuyện kia trong khi đối phương không dám mở lời. Bà Đẹp không cãi thì cơn giận của bà cai phải dịu xuống chứ!

- Thưa mẹ hồ nước mênh mông, bằng này bọt đã thấm vào đâu.

Cóc đã mở lời, nhưng mở lời bào chữa một cách yếu ớt ngu xuẩn vì đám con nít biết bà cai chỉ dám ức hiếp kẻ thế cô nghèo đói. Những người càng nể sợ uy quyền của bà thì bà lại càng được nước làm tới. Nhớ có lần bà lang thang ở ngoài vòng rào coi cây cỏ gần bờ sông. Lũ trẻ đang móc cua dưới đám lầy vội trét đầy bùn vào mặt mũi tóc tai để khỏi bị nhận diện. Mỗi đứa tay bốc một nắm bùn xông xáo chạy rầm rập về phía bà buông lời khích bác trêu chọc quyết cho bà ra lời là có cớ ném bùn vào, trả thù những lần bố mẹ chúng bị chửi xa xả vì đến kỳ hẹn nợ chưa kịp trả. Bà cai cũng khôn, im thin thít đi một nước như đã biết âm mưu của chúng. Xưa nay kẻ mạnh thắng yếu là thường. Muốn thắng bà cai, chúng biết không thể lấy lời phải trái phân bày mà chỉ có chửi lại, chửi càng khoẻ, càng hăng thì thắng càng to, càng lớn; ngược lại chỉ làm cho bà được nước lấn lướt thêm. Quả nhiên bà ưỡn thẳng ngực, tay chống ngang hông:

- Chị còn leo lẻo cãi? Nhà này trên dưới khuôn phép không có thứ lộn cứt lên đầu. Để quần áo đó mò xuống ao ăn hết bằng đó bọt cho tôi.

Chúng nhìn bà Đẹp cúi xuống miệng ngậm tăm kéo thau quần áo tròng trành nước vào gần gốc dừa mà lòng tức nghẹn. Như chúng, thể nào câu đáp lại sẽ gay go hấp dẫn hơn nhiều:"Bà ăn trước để chỉ cách cho tôi ăn theo." Bà cai hung dữ phải có người hung dữ hơn bà mới sợ. Gì chứ còn chuyện chửi rủa chúng chẳng thua ai. Phần vì không có sự kiểm soát dậy dỗ của cha mẹ, phần vì chúng dùng đầu đường xó chợ tụ họp chơi bời thay trường học. Học hành chẳng có, chữ nghĩa cũng không, quanh năm ngày tháng chúng phụ cha mẹ móc cua bắt cá hoặc trộm đạo những cái nho nhỏ làm trò vui nên không thấu hiểu được thế nào là sự kính trên nhường dưới, phép tắc lễ nghĩa.

- Chị kéo như thế còn gì cái đít chậu... Giọng bà cai lại đuổi theo như một thứ quỷ ám.

Tuy thích xem màn đánh đấm hào hứng sắp sửa xảy ra nhưng lũ trẻ vẫn cảm thấy bất mãn khi nhìn bà cai, người đàn bà to béo như bao gạo, miệng lúc nào cũng bỏm bẻm nhai đầy miệng trầu mà lại còn có thể mắng chửi khỏe như thế. Bà cai đưa tay còn lại chống nốt vào hông bên kia như thể tăng thêm uy quyền của mình trong khi bà Đẹp cố gắng lờ đi, tay xả đều những chiếc áo màu xậm bỏ sang chậu nhỏ rồi nghiêng thau đổ nước dơ ra ngoài.

- Trời thần ơi, chị lại muốn giết chết cây dừa của tôi.

Sự bực tức làm bà Đẹp không thể dằn lời:

- Nhưng nước giặt đồ con cũng không thể uống được.

Tình hình đã đến hồi căng thẳng, lũ trẻ xanh mặt nhìn nhau khi thấy bà cai nhảy xổ đến túm ngay lấy tóc bà Đẹp. Nhanh hơn cắt, chúng lủi lẹ để thoát khỏi nơi này vì tiếng quát tháo của bà cai lẫn tiếng khóc thét của bà Đẹp sẽ làm mọi người trong nhà thức giấc. Lúc đó chắc chắn chúng sẽ bị một trận đòn nên thân dù vào đây không phải với mục đích ăn cắp...

Những cái bóng vùn vụt thoáng qua trước tầm mắt làm tôi ngỡ nhìn lầm nhưng màn nước mắt đâu thể biến những gốc cây thành cái bóng biết chạy. Chắc chắn bọn trẻ quanh xóm đã lẻn vào đây rình rập tự lúc nào. Tôi quên mẹ chồng đang xoắn lấy tóc mình đứng vụt lên. Hành động bất thình lình làm bà cai hoảng hồn rụt tay lại trong thế thủ và cũng nhờ sự thủ thế đó mà tôi biết rằng bà vẫn đang còn e dè mình.

- Con ranh mày định đánh tao đấy hả?

Lời buộc tội của mẹ chồng đẩy tôi rơi vào khoảng không. Cái tự hào vì bà e dè mình vừa nảy sinh cũng chợt biến mất. Tôi quên luôn đám trẻ đã khám phá ra một lối bí mật để chui vào rình mò trộm đạo, quên sự xấu hổ vì chúng đã chứng kiến một vở kịch mẹ chồng nàng dâu quá kém cỏi tầm thường mà không hiểu sao cứ diễn đi diễn lại từ thế hệ này sang thế hệ khác vì nhớ rằng mình vẫn còn nhân phẩm và tư cách con người. Còn nhân phẩm nhưng phải co rút che đậy nó lại, làm con mù con điếc để được yên thân chỉ vì không muốn đối diện với một sự thực đau lòng, một vết thương không sao chữa khỏi của một kẻ về gia đình chồng mang hai bàn tay trắng. Với mọi người chuyện về nhà chồng không có của hồi môn là thường nhưng với gia đình Nguyện, nuôi sẵn ý đồ từ trước nên khi đứa con dâu, con ông thầu khoán giàu sang như bố tôi, chỉ có mỗi cái va li quần áo thì cả là một sự sỉ nhục và thiệt thòi khó chấp nhận được. Cái thiệt thòi không thể tuyên bố vì họ muốn giữ thể diện nên phải bẻ quặt qua một đường lối khác bằng cách khích bác chì chiết nặng nhẹ cho nguôi hờn mà tôi là cái đích để họ phóng ra những mũi tên cực kỳ độc. Tôi biết nhưng có miệng mà phải câm, có trí khôn và sự suy nghĩ nhưng vẫn cứ phải giả vờ ngu dại chỉ vì không muốn họ lôi cổ tôi về trả lại bố tôi như nhiều gia đình đã từng làm với những lý do vu khống hết sức vô lý viện cớ con dâu hỗn láo hư đốn không dậy bảo được hoặc vụng về, ngu xuẩn hay tồi tệ hơn nữa bị gán ghép cho tội ăn cắp, lấy trai.... Có con gái gả chồng mà bị trả về, dù bất cứ dưới hình thức nào cũng là một sự sỉ nhục mà chỉ có tôi mới biết rõ sự trả về phát xuất từ một lý do hết sức bỉ ổi và vô ý thức là từ của hồi môn. Chẳng ai biết chuyện này vì tôi cố tình bưng bít. Bưng bít chỉ vì cả hai gia đình cùng trọng tiền hơn nhân nghĩa. Bưng bít một phần cũng vì không muốn cho bố phải đau đớn khi đã lầm lẫn ép buộc gả tôi cho Nguyện, người mà bố tưởng rằng có thể cung phụng cho tôi một cuộc sống sung sướng, nhàn hạ hơn. Chuyện qua rồi tôi không dám oán trách bố nhưng luôn tự nghĩ đồng tiền đôi khi coi là vô nghĩa nhưng có lúc lại rất cần thiết, như lúc này đây nếu bố tôi có tiền, tôi đã chẳng phải sợ hãi gì ai trong căn nhà này, một gia đình hủ lậu, phong kiến, hẹp hòi và quá tham tiền. Tiền đối với kẻ tham như kên kên thấy xác chết, bằng bất cứ mọi giá chúng phải lăn xả vào. Để có tiền họ sẵn sàng làm nô lệ cho nó, cũng như nếu bố tôi có tiền, chắc chắn cuộc đời tôi không khốn khổ khốn nạn như thế này. Mọi đay nghiến cũng từ tiền mà ra, mọi đày đọa hành hạ cũng từ tiền mà ra. Đồng tiền đối với kẻ tham giải quyết được tất cả nhưng tiếc rằng tôi không có một xu dính túi mà cũng chẳng dám mở miệng xin bố và dì tôi. Cả hai chắc cũng đã thất vọng ê chề vì tôi không mang một xu một hào gì về giúp đỡ cho gia đình, cũng không có của làm vốn ra riêng như gia đình Nguyện đã hứa với bố từ trước. Hai bên cùng lừa nhau như hai kẻ chơi bài, ván bài mang con mình ra làm nước cờ thời vận. Chẳng ai được cũng chẳng ai thua, chỉ có tôi, con cờ thí sớm bị ném vào một xó, cái xó chẳng những tối tăm mà còn bị quấy rầy bởi muỗi nhặng cùng những bới móc nặng nề. Chuyện tôi về làm dâu không của hồi môn là một điều không thể tưởng tượng có thể xảy ra đối với gia đình Nguyện. Một giòng họ xưa rày chỉ mang con trai dạm hỏi đám nào có tiền của để hy vọng hốt bạc dễ dàng, một hình thức áp phe chỉ có lời chứ không bao giờ lỗ. Chính tôi không ngờ tiền hồi môn lại có thể quyết định cả cuộc đời làm dâu trong cay đắng khổ cực...

.

- Thôi xin phép quan viên hai họ trao của hồi môn để còn xin dâu về cho kịp giờ tốt.

Người đại diện nhà trai sốt ruột dục đến lần thứ ba, dì Loan mới lững thững tiến ra nói mấy lời cảm tạ quan khách và quay sang tôi, bà nhắn nhủ những điều nên biết khi về nhà chồng, nào là một câu nhịn chín câu lành, nào là tam tòng tứ đức cổ xưa bằng những trịnh trọng sáo ngữ như loài vẹt đọc sách. Tôi lơ đãng trước đám đông đang hau háu nhìn vào hộp gỗ vuông vắn đựng đồ tuế nhuyễn... Hình ảnh đám cưới Tuyết hôm nào lại hiện ra... Nó cười tươi, vô tư với hạnh phúc đang chờ đón, hãnh diện vì những vòng vàng tiền của. Nó cười vì lời ruột thịt nhắn nhủ, khuyên bảo chân thành...

- Ồ... ồ...!

Tiếng ồ cùng loạt khiến tôi giật mình. Mặc dù đã sửa soạn cho mình một sự bình tĩnh trước những diễn tiến bất ngờ nhưng tôi vẫn không khỏi sửng sốt. Trăm con mắt đổ dồn về phía bố với những dấu hỏi thật lớn. Bên cạnh dì Loan mặt mày tái xám, chân tay run lẩy bẩy cơ hồ muốn ngất.

- Anh ơi ai đánh cắp hết vòng vàng tiền bạc của con Phượng rồi...

Tiếng kêu thê lương đau đớn như con heo bị thọc tiết cố rống to như để chứng minh sự sống vẫn còn đang ở với mình. Kể ra dì đóng kịch khá chu tất vì đám đông đã vây bọc lấy dì, người giựt tóc mai kẻ cạo gió nhưng cái xác vẫn rũ rù bất động mặc mọi người vần vò xô đẩy mất cả lễ nghi nghiêm chỉnh, nhờ thế dì được dìu lên phòng để mặc cho bố tôi một mình giải quyết. Dì ngất đi như vậy mà hay, khỏi phải mặt chai mày đá trước quan viên hai họ, khỏi phải cởi đôi bông tai hoặc chiếc vòng cẩm thạch, sâu chuỗi nạm kim cương đeo trên người ra trao cho tôi gọi là thế vào chút đỉnh của hồi môn đã mất. Mất thứ này cũng còn thứ khác để trám vào chứ, con ông thầu khoán mà. Không cho nhiều cũng phải cho ít hoặc ít ra cũng có mặt để trả lời với họ hàng bên mẹ tôi về tư trang của mẹ Hoài ngày xưa còn để lại... Tôi thở dài... Những kỷ vật của người chết mặc dù chẳng đáng giá vì mẹ tôi rất tầm thường không chưng diện nhưng vẫn bị dì mang đi bán lấy cớ nhìn thấy thì cơn ghen cứ uất lên. Giá còn cất đến bây giờ thì thân thể tôi không đến nỗi trơ trọi ngoài trừ cặp nhẫn gia đình bên chồng sắm. Trước hôm đám hỏi, bố ái ngại cố bòn vét mua cho tôi bộ xuyến, chỉ có thế, chỉ có thế trong khi dì Loan sắm sửa vô số nữ trang...

Để giải quyết vấn đề cho chóng vánh, bố tôi cố gắng thản nhiên giữa muôn người:

- Chuyện đâu còn có đó, tiền bạc nữ trang chỉ là phần phụ, hạnh phúc của hai cháu mới là vấn đề chính yếu.

Hôm ấy bà cai không đi vì giữ tục lệ mẹ chồng phải ở nhà đón dâu cho nghi thức thêm phần trịnh trọng. Mà cho dù bà có đi cũng chẳng thể làm gì hơn vì chỗ người lớn và cùng giàu có như nhau thì vấn đề tiền bạc không thể nói huỵch tẹt và cũng không thể mang ra tranh luận mổ xẻ. Biết thế nên ông cai đành ngậm bồ hòn vì càng cố nói càng chứng tỏ mình ham của. Lòng ông áy náy xốn xang và nhất là khó trả lời với những đay nghiến của vợ nhưng giữa quan viên hai họ không lẽ ông lại đốc mọi người tra gạn để tìm ra kẻ cắp trong khi của chưa thuộc về mình? Ông cố gắng gượng cười gật đầu đồng tình với người xui gia:

- Vâng, cứ để từ từ.

Tiếc của nên tối mắt, sự khôn ngoan cũng biến đi mất, ông quên rằng giữa chốn đông người, cả trăm đôi mắt dòm ngó, cả trăm người đứng vây bọc thì mất cắp là mất làm sao. Có điều cái oai danh thầu khoán đã làm chóa mắt mọi người, không ai có một ý tưởng nghi ngờ ngoài tôi. Tôi là con đẻ trong nhà này, là con khỉ dòm nhà nên mọi sự thật đều bị lột trần. Lúc này tôi mới thấy thương hại bố, cái vẻ chững chạc oai phong chỉ là bề ngoài, có ai biết được trong lòng bố đang tràn ngập ê chề tủi hổ? Có ai biết được tượng đá tưởng là vô tri kia đang rúng động từng hồi vì không biết tương lai con mình sẽ như thế nào...?

.

Tiếng hò hống quát mắng bỗng nhỏ và thưa dần đi, mẹ Nguyện đứng xỉa xói chửi rủa thêm một hồi thấy tôi không dám ngước mặt lên trả lời nên cũng hả bớt phần nào bực tức. Tuy nhiên bà vẫn nói xóc óc thêm vài câu rồi mới chịu lạch bạch bước lên nhà trên. Chờ bóng bà khuất hẳn, lúc bấy giờ tôi mới trở lại nguyên hình của con Phượng ngày nào. Nó vẫn cứng đầu cứng cổ và còn đủ phong độ để đối chất nhưng không dám dành cho mẹ chồng. Dù có tức giận vì sự chửi rủa quá đáng nhưng tôi vẫn còn đủ trí khôn để nhận định những điều không nên làm. Dẫu tôi có dùng lẽ phải để khóa cứng miệng của bà thì cũng chỉ được vài phút vinh quang lúc bấy giờ để rồi muôn đời và mãi mãi bị tiếng nhơ là con dâu cãi mẹ chồng. Xưa nay đa số cho rằng việc bố mẹ chồng hà khắc với con dâu cũng không ngoài mục đích răn dậy hoặc muốn cho nó chịu khó luyện tập làm ăn để nên người. Một số lại nghĩ rằng đó là chuyện đương nhiên vì sau này người con dâu cũng sẽ trở thành một mẹ chồng khi có con trai lấy vợ. Như thế ai mà chẳng trải qua một thời làm mẹ để được mắng chửi hành hạ ngược lại như xưa kia họ đã phải nhận chịu? Ôi cái vòng tròn khắc nghiệt và quái quỷ. Nếu tôi đi ngược trở lại chỉ làm bung xung cho sự chê cười vì cho đến muôn đời mẹ chồng vẫn thắng, thắng vì tuổi tác, vì vai trên, vai mẹ, vì đã đẻ ra chồng mình, thắng vì lòng con người quá tin vào định mệnh. Ai cũng sẵn sàng chấp nhận những may rủi trong cuộc đời và không muốn có sự thay đổi làm xáo trộn cuộc sống, luân lý, phong kiến. Mẹ chồng hà khắc nàng dâu cũng bị ràng buộc bởi quan niệm sai lầm không sao gỡ bỏ cũng như người đàn ông, xưa rày được coi như cột trụ gia đình nên chỉ ban mệnh lệnh và đòi hỏi. Thắng mẹ chồng tôi chỉ hả hê tự ái nhưng sẽ bị họ hàng hai bên sợ hãi và xa lánh như một thứ quái vật. Chỉ có là quái vật mới dám cãi mẹ cãi cha. Họ đâu cần biết lẽ phải, đâu cần biết sự thật và cũng đâu cần biết người con dâu được coi như thứ hạng gì. Họ chỉ nghĩ rằng cái gia tài kếch xù của cha mẹ chồng quá xứng đáng để đổi cả đời làm dâu cơ cực mà Nguyện lại là con trai độc nhất.

Có thể sự vất vả khó nhọc quá sức đã mang đến cho tôi những tư tưởng hẹp hòi ghép tội mọi người nhưng nhìn chung quanh đâu phải chỉ có tôi là con số thiệt thòi duy nhất? Tôi chỉ bước theo vết chân của lớp người trước, vết chân đầy nhục nhằn và đau khổ bị thăng hoa thành lễ giáo do lòng ích kỷ lạm dụng mà không biết cho đến bao giờ mới thoát ách? Như vậy có phải đàn bà được sinh ra là để gánh hết những nhẫn nhục và phục tùng của kiếp làm dâu? Nhẫn nhục và phục tùng. Nhẫn nhục và phục tùng, nghe rõ chưa Phượng, Phượng, nghe rõ chưa...? Tiếng nói tự trong trí hay tiếng heo đang réo đói? Nó cứ lập đi lập lại từng chập rồi từng chập nhắc nhở những việc kế tiếp còn phải làm...

Phơi vội quần áo trên giây, tôi uể oải bước vào gian nhà chứa rau heo khổng lồ. Dùng tiếng khổng lồ tưởng cũng không quá đáng vì phòng lúc nào cũng tràn ngập rau. Rau cắt một xuồng đầy mỗi ngày chỉ đủ cho chúng ăn dặm, ăn với cám sống, còn rau để nấu với gạo lứt và cá khô thì mua tháng của nhà chị Tư Xồi. Mỗi chiều sau khi mót ở các chợ về chị ta đổ một đống thù lù trong góc nhà như đống rác. Để nguyên hai ống quần còn ướt đẫm, tôi ngồi bệt xuống chiếc ghế con và duỗi thẳng hai chân để dễ làm và cũng để các bắp thịt chân được nghỉ ngơi. Gọi giờ băm rau heo là giờ nghỉ ngơi rất đúng vì chỉ có mỗi hai tay làm việc, phần còn lại được ở trong tư thế thoải mái nên rất dễ ru hồn vào mộng và cũng rất dễ tìm giấc ngủ.

Ngày nào cũng như ngày nấy, tôi làm quần quật từ sáng đến tối, mồ hôi ướt rồi lại khô, áo quần khô rồi lại ướt, gương mặt đôi lúc cũng nóng bừng và đỏ câng nhưng đôi khi lại cũng tái mét vì mệt hoặc vì lạnh, nhất là vào lúc sáng sớm. Buổi sáng, còn sớm lắm, khi mọi người đang say giấc ngủ, khi heo gà chưa cất tiếng gáy, khi ánh trăng còn đang rắc đều trên phiến lá loang lỗ những vẩn sáng huyền hoặc, trong cái yên lặng tĩnh mịch, tôi mắt nhắm mắt mở tiến về phía hồ cá. Mùi nhãn chín, mãng cầu vừa nứt tỏa bay ngào ngạt cả khu vườn, lẫn lộn trong khí trời tinh khiết cho lòng tôi một thanh thoát nhẹ nhàng. Buổi sáng tỉnh dậy, đầu óc chưa vướng bận phiền muộn tôi mới chính thật là tôi. Dù trong cô độc, dù chỉ làm bạn bên chiếc xuồng gỗ khô cứng, bên những vốc bèo lạnh buốt cũng vẫn còn hơn đối diện với mọi người qua lời ăn tiếng nói, qua những phong cách giả tạo hoặc hơn thế nữa bằng những cử động và bộ mặt vô tri vô giác. Buổi sáng chưa có tiếng heo gà rộn ràng thúc dục, tôi như người nhàn hạ thích ngao du trên thuyền mộng. Ánh trăng vàng nhạt len lỏi qua kẽ hở của những tàu dừa chiếu xuống mặt hồ lợn gợn bèo như những mảnh lụa mỏng của các nàng tiên nữ thoáng nghe tiếng động vội vã biến đi bỏ lại ngàn vạn chiếc khăn quàng. Tôi mang cảm giác mình đang thoát tục vì không còn vương vấn cõi trần gian đầy muộn phiền. Người và cảnh đắm chìm trong sự thanh tịnh yên bình. Lâu lắm, thật lâu, nếu không có tiếng phành phạch vỗ cánh của đôi chim rừng vút ngang có lẽ tôi vẫn đứng như thế để tận hưởng cảnh đẹp thiên nhiên, thật hiếm và quý báu của tạo hoá. Trở về thực tại, khi mò mẫm từng bước xuống bậc rêu trơn tuột ăn thông tận dưới đáy ao, chỗ để đứng lấy cây gạt bèo hoặc hái những cụm rau mọc gần nhất và cũng là chỗ để cột xuồng hoặc lên xuống rau, làn nước mát lạnh khiến tôi rùng mình...

Nhớ hôm đầu Nguyện chỉ tôi cách chèo xuồng. Gọi là chèo cho nó oai chứ thực ra chỉ là gạt những dây rau muống bò choán lối đi để có chỗ cho xuồng nhích tới hái những ngọn rau chồi cao hai bên. Rau và bèo gần như phủ kín mặt ao nếu không kịp hái mỗi ngày. Vừa cắt vừa gạt, chiếc xuồng theo sức gạt cố gắng tiến lên trên, bò chậm như chú rùa lơ đãng dạo chơi trong khu rừng rộng thênh thang. Ngồi bên Nguyện, có thêm sức nặng nên con xuồng bớt chòng chành nhưng cảm giác sợ hãi của lần đầu khiến tim tôi nện thình thịch. Cả đời có bao giờ tôi được ngồi xuồng, nhất là được tự tay chèo dưới dòng nước bẩn và tanh tưởi. Ao sâu và nước lẩn vẩn đầy những rong rêu đã nẫu mục, lỡ tôi có té xuống có lẽ phải tắm cả nửa buổi mới sạch.

- Anh chèo em đưa liềm kéo rau vào cắt. Thử cho biết đi Phượng.

Nguyện đưa mái chèo về phía trước gạt bèo, từng cụm bèo lấm tấm tròn xanh đều như mụn cám bị đẩy về một phía. Tôi thọc tay xuống nước; hai bàn tay dính bèo xanh mướt, xanh như lá non, như niềm hy vọng của cuộc đời đang dâng trào mãnh liệt. Tôi lạ lẫm nhoài người ra ngoài hốt hết cụm này tới cụm khác dưới hàng chục đôi mắt hài lòng của họ hàng, dưới sự thỏa mãn hiện đầy trên khuôn mặt phì nộn của mẹ chồng tôi và giữa những tiếng cười khúc khích của hai đứa ở.

- Anh chị đúng là có phước được dâu giỏi nhé!

Những tiếng thì thầm chia sẻ với nỗi mừng vui của bố mẹ Nguyện ngắn gọn quá khiến tôi khó hiểu trọn vẹn ý nghĩa của nó, có thể là một châm biếm nhẹ nhàng nhưng cũng có thể là lời khen thật tình vì hôm đầu tôi như công chúa đầy uy quyền đi chơi thuyền. Mọi động tác gượng gạo, khôi hài của đứa con nít vài ba tuổi có thể vẫn là cái hay, cái tốt nếu người nó được phủ đầy tiền bạc và uy quyền của cha mẹ. Hôm đầu tôi thoa dầu bóp tay vì nhức mỏi, vì nắng rát nhưng lòng vẫn tràn ngập niềm hy vọng vì biết rằng cảnh đồng quê ở nhà cha mẹ chồng sẽ là nơi giải trí tao nhã cuối tuần sau những ngày sống bụi bặm trên thành phố.

- Khi nào mình về nhà mới hả anh?

Nguyện chưa kịp mở lời tôi đã đáp hộ vì tưởng mình đoán đúng.

- Ngày mai về trên gia đình Phượng lại mặt rồi mình đi thẳng đến nhà mới luôn anh nhé! Em chỉ có mỗi chiếc va li.

Vừa nghịch bèo tôi vừa hỏi những câu tự cho là thừa vì còn tràn trề lòng chưa một chút hoài nghi. Cũng có thể tôi quá ỷ y khi đặt hoàn toàn tin tưởng vào Nguyện vì chàng hứa chuyện nhà cửa để tự mình Nguyện giải quyết. Chính ra tôi phải đi coi nhà mới cùng Nguyện nhưng nhiều lần chàng đều bận rộn, vả lại tôi cũng chẳng dư giả thời giờ. Từ lúc trả lời với dì Loan tôi bằng lòng nhận lời kết hôn với Nguyện thì mọi chuyện tiến hành quá sức mau lẹ, tính từ ngày bỏ trầu cho đến ngày cưới tròm trèm không quá một tháng, y hệt như trong nhà có người bệnh nặng cần phải lo cưới gấp chạy tang. Thời gian đó chỉ đủ cho tôi sắm sửa áo cưới, đặt hoa, và những công việc lẩm cẩm đôi khi trở thành cái máy như mang thiệp cưới, trà bánh đến từng nhà... Lúc đó có lẽ đám bạn tôi cũng nhìn thương xót và đầy lo lắng như hôm nào tôi đã thương xót và lo lắng cho Hồng Nhung.

Buổi tối tôi lại một lần nữa thờ ơ hỏi:

- Nhà sắm đủ bàn ghế giường tủ chưa anh?

Nhìn vẻ mặt trầm ngâm của Nguyện tôi chợt sinh nghi, có cái gì dấu diếm che đậy trong đôi mắt kia. Tôi hỏi dồn thêm. Biết không che dấu được Nguyện ấp úng:

- Căn hôm nọ anh bỏ cọc rồi.

- Anh nói cái gì? Tại sao lại bỏ cọc?

Chân tay tôi rụng rời, điều kiện về làm vợ Nguyện chỉ có thế, dù ở quê hay tỉnh thì tôi cũng không muốn làm dâu hoặc bị lệ thuộc vào bất cứ ai. Cuộc sống ràng buộc và những tạm bợ giả dối ở gia đình bố đã mang đến cho tôi biết bao nỗi chán ngẫm.

- Nhà đó rộng quá, anh sợ đi làm bỏ em nằm ở nhà một mình buồn chết đi được.

- Tại sao bỏ cọc anh không nói với em một tiếng? Tôi hỏi bằng giọng đứt quãng vì quá sợ hãi.

- Anh sợ nói việc cưới hỏi sẽ đình trệ lại vì thiệp in xong rồi.

Như vậy Nguyện cũng biết tôi lấy Nguyện không phải vì thương yêu mà vì muốn thoát ly trong khuôn khổ gò bó của gia đình và sự dè bỉu, coi thường của dì Loan để có cuộc sống tự do hơn. Như vậy là Nguyện cũng e dè sợ tôi thế này sợ tôi thế nọ. Lòng tự ái được vuốt ve nhưng không hiểu sao tôi lại có linh cảm mơ hồ là không thể tin thêm bất cứ gì nơi Nguyện. Phải chăng lần đầu thất tín thì sẽ có lần thứ hai, thứ ba?

- Vậy anh định hôm nào mình dọn đi? Em chỉ có thể gắng gượng được vài ba ngày còn hơn nữa sợ khó lòng...

Dù sao tôi cũng muốn nghe Nguyện hứa một lần nữa để ước lượng thời gian phải ở đây.

- Anh hứa chỉ vài ngày thôi.

Câu trả lời khiến người tôi nhẹ nhõm, dù không yêu nhưng một khi đã chấp nhận Nguyện làm chồng, tôi vẫn luôn coi Nguyện như một điểm tựa, một cần thiết trong tôi nhất là lúc này, chân ướt chân ráo về bên chồng, chung quanh m?