- VIII - (tt)
Liền sáng hôm sau, Diệu cùng đi với Xuân đến đại trại Nguyễn Huệ, để một người thì phục mệnh, một người thì ra mắt với bộ y phục mới lạ. Cả hai vẫn là bộ tướng trực thuộc dưới quyền Huệ chỉ huy, như ta đã biết
Huệ vừa ở giáo trường về, lưng còn đeo kiếm, ngồi một mình ở chái đông đang mải cặm cụi nhìn bức họa đồ hành binh trải rộng trên mặt án thư, cốt xem hình thế sơn xuyên và đường xá từ khoảng Hải Vân quan ra đến kinh đô Phú Xuân, phòng nay mai lâm thời dụng binh cho được thông thuộc.
Sử dụng tâm ấy cho ta thấy rõ lời Diệu xét đoán rất trúng: anh em lập chí bay nhảy cao xa, chứ không khi nào chịu cúi đầu làm thần bộc Trịnh Nguyễn.
Lúc nghe tiếng động sau lưng có người tới, Huệ ngảnh lại chỉ vừa kịp trông thấy bóng Diệu, rồi lại để mắt vào họa đồ mà vừa nói chuyện, không lưu ý sau lưng Diệu còn có một cô thiếu nữ đứng khuất.
- Thế nào, anh Diệu? Anh không tìm ra tung tích Bùi Phùng Xuân mà dỗ hắn trở về ư?
- Bẩm, tôi...
Diệu vừa thốt ra được hai tiếng đã bị Huệ đỡ mất lời. Thiên tính Huệ nói năng rất nhanh nhẹn, mau mắn, thường khi nói chuyện với đôi ba người, mà mình Huệ đỡ bên này, chận bên kia, một mình nói gần hết cả buổi; người đối thoại nhanh lắm mới xen được một hai câu. Huệ lại thông minh khác thường; nhiều khi đồng thời cả trí, cả miệng, cả mắt, mà mỗi đằng một việc, đằng nào phân minh đằng ấy, không hề lộn xộn. Tức như lúc này miệng hỏi chuyện Diệu nhưng mắt cứ để vào địa đồ, trí cứ suy nghĩ quân cơ chiến lược. Có điều lúc nào cũng như người tiếc thời giờ, bận trí khôn, chỉ thích nghe nhanh, nói nhanh, đến nỗi Diệu mới chậm rãi thưa thốt được hai tiếng, Huệ đã cướp lời và nói tiếp lia lịa, vì tưởng Diệu nói thong thả dường như ấp úng thế ấy, là dấu tỏ công việc bất thành rồi:
- Thôi, tôi hiểu rồi! Chắc hắn đã mau chân tẩu thoát trước khi tôi bảo anh đi tìm chứ gì!
Rồi Huệ lại tiếp ngay:
- Con người tuổi trẻ có tài ấy đi mất, tôi lấy làm tiếc, anh nghĩ thế nào?
- Thưa, tôi cũng nghĩ đáng tiếc, Diệu trả lời xuôi xị cho qua chuyện.
- Tài thiện xạ của hắn đã có công lao với chúng ta rất nhiều, anh có nhớ không?
- Vâng, tôi nhớ lắm!
- Giá tỉ như hôm ở Thạch Bi sơn, anh không gặp được hắn thì chẳng còn đời?
- Quả thế.
- Ví dụ trận đánh ở Bán tân, chính tay hắn đã cắm mũi tên nhịp ba vào cổ bọn Đồ Văn Hoảng, chứ còn ai?
- Sự ấy thật có.
- Lại còn trận đánh với quân Trịnh ở Cấm Sa, không có hắn đem đội thiện xạ đi đoạn hậu rất táo gan đắc lực, thì hôm ấy binh nhà còn phải tổn hại nhiều?
- Vâng, ngài dạy chí phải!
- Một người thiện xạ như vậy, không ở lại giúp sức với chúng ta lúc này, thật uổng biết mấy!.,. Tôi định một mai đánh đuổi quân Trịnh mà phục sẵn vài ba nghìn tay cung ở chỗ này thì chúng nó phải chết như rạ, mấy thằng Quận Việp cũng chẳng còn hồn! Đây... Đây nè, anh lại gần, tôi chỉ cho mà xem!
Huệ nói và trỏ tay vào khoảng Lãng Cô ở trên địa đồ.
Lúc ấy, Huệ mới nghỉ nói trong giây lát, vì mãi chỉ dẫn Làng Cô hiểm yếu cho Diệu xem.
Thừa cơ Diệu mới được nói theo ý mình muốn:
- Bẩm tướng quân, tuy tôi không tìm được Phùng Xuân, như ý ngài đã đoán hồi nãy, nhưng đền bù lại tôi đã tìm ra một người khác, cũng niên thiếu, cũng anh dũng, cũng khôi ngô, lại cũng thiện xạ y thế, dám chắc không kém chút nào...
- Thật ư? Huệ chận lại hỏi, không đợi cho Diệu nói hết lời.
- Khi nào tôi dám nói sai với chủ tướng! Diệu ung dung đáp, có ý muốn khích phát tấm lòng bên tài hiếu dị của Huệ trước khi giới thiệu người đang đứng khuất sau lưng mà Huệ vô tình, chưa hay.
- Lạ nhỉ! Một người cũng thiện xạ như Phùng Xuân? Huệ hỏi với giọng sốt ruột.
- Vâng, còn lạ hơn nữa, là người này cũng tên là Xuân!... Diệu cứ thong thả nói, như tuồng đánh đố bí mật, vì Diệu với Huệ mặc dầu phân cách bởi danh vị chủ tướng bộ tướng, nhưng vẫn có tình bạn bè đồng học xưa kia, lại thêm được Huệ tin dùng ưu đãi, nên Diệu mới dám nói chuyện úp mở dóng một như thế.
- Ồ! Tên cùng là Xuân à? Huệ chấm câu hỏi bằng vẻ mặt sửng sốt. Nhưng người trong thiên hạ đồng tình, đồng danh thiếu gì? Hễ thỉện xạ thì được, trong quân ta đang cần nhiều tay bắn giỏi.
- Vâng, cũng tên là Xuân, chỉ có điều khác; đằng kia là Phùng Xuân thì đằng này Thị Xuân.
- Thì anh nói trắng là người ấy đàn bà có gọn chuyện không?
- Thưa, còn hơn nữa, người ấy là con gái còn trẻ măng, người hợp với tên, tên đúng như người.
- Quý hóa lắm!... Nhưng anh còn đợi gì không dẫn nàng đến giới thiệu với tôi?
Diệu nói và cười, rồi né qua một bên để cho Huệ ngảnh lại thấy Xuân tiến lên cúi chào lễ phép, không nói câu gì. Nàng trở lại thái độ e lệ vì bản tính, vì trường hợp:
Huệ sửng sốt nhìn nàng từ đầu xuống chân, từ chân lên đầu, rồi reo rầm lên, vừa mừng vừa lấy làm lạ:
- Ha! Ha!... Chính là Xuân chứ còn ma nào khác!
- Vâng, thưa tướng quân, chính là tôi! Xuân khép nép nói.
- Quái! Thế này là nghĩa thế nào? Huệ sửng sốt, nói lầm rầm như tự mình hỏi mình, nhưng mắt nhìn Diệu, ừ, thế này là nghĩa thế nào? Xuân bỏ trại đi là một chàng thiếu niên, bây giờ Xuân trở về là một người con gái?
- Bẩm chủ tướng, Xuân con gái mới thật phải là Xuân! Diệu nói.
- Thật ư?
- Vâng, ngài trông thấy thì biết.
Huệ nhìn sửng giây lát, vỗ tay nói cười ra vẻ đắc ý:
- Phải rồi!... Phải rồi!... Hèn nào từ trước ta vẫn ngờ ngợ Xuân chắc là con gái giả trai, nhưng ai cũng bảo ta hoa mắt, nghi bậy... Hôm vừa mới đây, trong nhà ta có cuộc đánh đố vì Xuân đánh đố ăn tiền: đại ca với tẩu tẩu ta một hai bảo ta nói láo, còn ta thì yên trí tin theo con mắt ta xưa nay nhận xét phán đoán người không sai bao giờ; ta nhất định Xuân là gái. Ta quả quyết đánh cuộc hôm nào khám xét mà coi, hễ ta thua cuộc thì chịu mất mười nén bạc... Mấy hôm, vì mắc bận việc quân, nên ta quên nhãng, không thì đã có vụ khám xét hư thực để ta thua cuộc chịu mình hai mắt không tinh, hay là ta đã ăn của đại ca và tẩu tẩu ta mười nén bạc rồi... Có lẽ Xuân nghe được câu chuyện đánh cuộc đó, mà bỏ trốn đi trước chăng?
- Thưa, không phải vì thế đâu! Diệu trả lời thay nàng. Sự thật, vì một lẽ quan hệ hơn nhiều kia.
Đoạn, với giọng nói rất bi tráng, Diệu đem hết gia tình oan khúc và những lời thề nguyền của nàng với bà mẹ trên giường hấp hối, kể lại một lượt cho Huệ nghe.
Trong khi Diệu thuật chuyện, nàng đứng dựa bên cột, cúi mặt khóc rấm rứt.
Huệ thấy trước mặt mình một người con gái còn nhỏ tuổi, con nhà lương thiện, côi cút, gặp cảnh nhà tan đời loạn thế này mà không chìm đắm, lại có lập chí lạ lùng, đáng kính, cho nên trong lòng cảm động chứa chan. Khi Diệu kể xong, Huệ yên ủi nàng bằng những lời rất thành thực, niềm nở, và hỏi chuyện ân cần:
- À! Tôi nhớ có được nghe nói việc oan của quan Khám lý hồi đó! Té ra cô là con ngài?
- Thưa vâng! Nàng gạt nước mắt và đáp. Tôi là con mà là con một còn sót lại. Việc cải trang mà đặt mình dưới bóng cờ tướng quân bấy lâu, thật là tình thế phải vậy, cúi xin tướng quân tha thứ...
Huệ ngắt lời nàng và nói:
- Không, không, cô không có điều lầm lỗi gì mà cầu xin tha thứ, trái lại, hiếu tâm và lập chí của cô, khiến ai là người có chút lòng khí khái, cũng phải kính nể. Điều sở nguyện của cô, cứ đặt vào Tây Sơn, sẽ không phải thất vọng đâu! Tây Sơn hứa giúp cô làm đúng cả mấy lời thề.
- Đa tạ tướng quân. Được vậy thì không những tôi mang ơn, mà vong linh thầy mẹ tôi cùng phải cảm khích.
Nàng chắp tay nói, rồi toan sụp xuống lạy tạ, nhưng Huệ gạt đi và hỏi:
- Từ nay cô vẫn phù tá việc quân cho chúng tôi được chứ?
- Vâng, tôi càng xin tận tâm hiệp lực hơn trước! Nàng trả lời rắn rỏi.
- Vẫn chỉ huy đội binh cung nỏ?
- Thưa vâng, nếu tướng quân vẫn lòng tin dùng ủy thác.
- Ổ! Tin dùng ủy thác một người có tài thiện xạ hiếm hoi như cô, bao giờ tôi cũng sẵn lòng. Nhưng mà...
Huệ đứng lại suy nghĩ; có ý phân vân về chỗ dùng một người thiếu nữ; trong quân, nhất là người thiếu nữ chưa chồng, e có điều vật nghị không tiện.
Như đón biết ý Huệ, nàng nói:
- Nhưng mà... Chắc hẳn tướng quân e ngại tôi là con gái độc thân.
- Chính thế. Cô tài thật, đoán trúng điều tôi đang nghĩ! Huệ đáp: Tài nghề cô vẫn là tài nghề ấy, duy có hình tích thì trước thế khác, bây giờ thế khác, làm sao?
- Thưa, tướng quân lo xa thế thôi, chứ đàn bà con gái cũng là người; đã là người thì cũng có phận sự với nước non giống nòi, y như đàn ông con trai. Nếu đủ nhiệt thành, đủ tài lực, đủ can đảm, người đàn bà cầm đầu một đội quân, xông pha trận mạc không được ư? Sử sách từng chép những hạng ấy, thiếu gì? Tôi tuy tài năng hèn mọn, đám quyết không khi nào phụ lòng tri ngộ của tướng quân.
- Phải, tôi vẫn biết thế. Có điều tôi đang nghĩ tìm một cách giải quyết lưỡng toàn thì hay hơn.
Huệ đưa mắt nhìn Diệu và mỉm cười nói tiếp, hỏi nàng:
- Cô gặp gia biến như thế, thì chắc khi xưa ở nhà chưa đính ước với ai?
- Bẩm chưa! Nàng bẽn lẽn đáp.
- Hay quá! Thế thì tôi có cách giải quyết lưỡng toàn rồi.
Trước vẻ sửng sốt bất ngờ của Diệu cũng như của nàng. Huệ chạy lại vỗ vai Diệu và nói với nàng cách trịnh trọng, vui vẻ, mà hầu như có một mạng lệnh bên trong:
- Nói gần nói xa, chẳng qua nói thật, tôi xin tác hợp cho cô với Diệu trở nên đôi bạn... Thật là phải đôi vừa lứa, tráng sĩ - giai nhân... ừ, chiều nay tôi bẩm mệnh với ông Tiết chế, anh tôi, rồi tôi đứng chủ hôn cho hai anh chị. Cuộc gặp gỡ ở Thạch Bi Sơn, không phải ngẫu nhiên; ông trời xe duyên hai người từ đấy...
Diệu mừng thầm, nàng làm thinh. Làm thinh là dấu tỏ bằng lòng. Nhưng hai người chưa ai kịp ngỏ lời gì, Huệ đã nhanh nhẹn, tươi cười, nắm mỗi người một tay lôi đi và nói:
- À, việc quân nên giải quyết mau chừng nào hay chừng ấy... Không đợi đến chiều. Hai người đi theo tôi qua dinh Tiết chế ngay bây giờ để tôi bẩm mệnh cho xong... Nhân tiện để lấy mười nén bạc được cuộc, sắm lễ mừng Xuân với Diệu thành hôn.