Chương 3

Tôi không nói gì, đi đến cạnh Trình Tử Nghiên đang cúi xuống bên cạnh giường ngủ, hỏi: “Cô đang xem gì vậy? Từ lúc chúng tôi vào, cô ở đây xem suốt.”

Sàn phòng ngủ làm bằng gỗ thịt, trên mặt sàn có một vài mảnh ngọc vỡ màu xanh, Trình Tử Nghiên đang cúi xuống sàn, cầm một mảnh ngọc vỡ tương đối lớn lên nhìn và nói: “Cái vòng tay bằng ngọc này đã bị làm vỡ.”

Lâm Đào bước tới, nói: “Đây là loại ngọc phỉ thúy rất quý đấy, cái vòng này chắc là không ít tiền đâu.”

“Xem ra đã xảy ra đánh lộn và kháng cự.” Đại Bảo nói.

“Cái này Quách Sảnh Sảnh nói rồi, mẹ cô bé đeo trên tay hằng ngày, nói là hơi nhỏ, đeo vào cởi ra có tỉ phiền phức, nên lúc tắm cũng không cởi ra.” Một trinh sát viên ở bên cạnh bổ sung.

“Bị vỡ rơi xuống trong lúc tranh cướp?” Đại Bảo hỏi.

Tôi cau mày nhìn cái vòng ngọc bị vỡ thành mấy chục mảnh trên mặt sàn, đưa tay sờ nhẹ, rồi nói với Trình Tử Nghiên: “Tử Nghiên, chụp lại cẩn thận viên đá nền này, chưa biết chừng có manh mối quan trọng đấy.”

Trình Tử Nghiên nhìn tôi một cách nghi hoặc, cũng đưa tay sờ xuống mặt sàn gỗ theo tôi, dường như đã hiểu ra điều gì đó, vội lấy máy ảnh cẩn thận chọn góc chụp mặt sàn.

“Các cậu đang chơi trò đánh đố à?” Đại Bảo ngơ ngác nhìn tôi.

Tôi cười, vỗ vai Đại Bảo và nói: “Bác sĩ pháp y cứ làm tốt công việc của bác sĩ pháp y trước đã! Kiểm tra tử thi xem thế nào.”

Lúc này, tấm dát giường có hộp giường đã được lật lên. Hai tay tử thi bị buộc chặt vào các thanh ngăn bằng sắt trên tấm dát giường, hai chân tử thi chạm đất, nhưng phần thân trên bị nhấc lên cùng với tấm dát giường, đầu hơi cúi xuống, mái tóc dài che kín mặt. Tôi đưa tay kéo tóc của người chết lên nhìn. Tư thế này của người chết, giống như người chơi dù lượn đeo cánh dù bay nghiêng lên trên theo gió, chỉ là không thể nhìn thấy bất cứ một dấu hiệu của sự sống nào trên gương mặt đã bắt đầu xuất hiện vết hoen tử thi của cô ta. Người chết có thân hình cân đối, nước da trắng trẻo, trông không giống như phụ nữ hơn 40 tuổi. Mặc dù đầu của tử thi hơi cúi, nhưng mức độ cúi không ăn khớp lắm với cơ thể chếch nghiêng của cô ta, đáng lý ra, phần thân trên cúi xuống mặt sàn ở góc bốn năm mươi độ, phần đầu phải cúi rất thấp. Nhưng đầu của tử thi chỉ hơi cúi, cho thấy co cứng tử thi ở cổ cô ta đã hình thành, hơn nữa khi hình thành co cứng tử thi, cô ta không ở trong tư thế này.

Mặc dù hiện trường án mạng không cho phép những người không liên quan vào, nhưng cứ để người chết ở trong tư thế bị trói nghiêng thế này, không được tôn trọng lắm. Tôi thấy bác sĩ pháp y Lâm của Công an huyện đã làm xong việc khám nghiệm tử thi ở trạng thái tĩnh, vội bảo anh cởi trói, đặt xác chết nằm thẳng ra.

“Đã tiến hành khám nghiệm tử thi sơ bộ.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Nạn nhân bị trói hai tay ra sau lưng, sau đó bị trói vào mặt sau của tấm dát giường, sau khi tấm dát giường được hạ xuống, nạn nhân sẽ bị treo ngược, mặt hướng xuống đất trong hộp giường. Vì mức độ hoạt động khớp vai của cô ta có hạn, nên sau khi dựng lại hiện trường vụ án, chúng tôi phát hiện thấy sau khi hạ tấm dát giường xuống, da bụng cô ta vừa chớm chạm xuống mặt sàn, chưa hoàn toàn nằm sấp xuống mặt sàn.”

“Có bị tổn thương không? Tôi hỏi.

“Chúng tôi đã kiểm tra sơ bộ bên ngoài tử thi, cổ tay bị trói, nhìn không rõ lắm, những chỗ khác có vẻ không tổn thương rõ rệt. Ít nhất, mũi, miệng và cổ không có tổn thương rõ rệt, có thể loại trừ khả năng có tổn thương ngoài gây tử vong hoặc tổn thương bên ngoài dẫn đến ngạt thở.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Về nguyên nhân tử vong, bây giờ chúng tôi vẫn chưa làm rõ được.”

“Ít nhất khi co cứng tử thi hình thành, cô ta ở trong tư thế mặt hướng xuống đất, gần như song song với mặt đất.” Tôi nói.

Bác sĩ pháp y Lâm gật đầu và nói: “Đúng thế, chắc là cô ta chết trong tư thế bị trói tay ra phía sau, hoặc vừa chết là bị trói tay ra phía sau như vậy.”

“Cô ta bị trói bằng gì?” Tôi thò đầu xuống phía dưới tấm dát giường, quan sát sợi dây vừa bị bác sĩ pháp y Lâm cắt đứt và bảo, “Ồ, đây là dây sạc điện thoại di động”

“Đúng thế, dây sạc điện thoại di động, khá chắc.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Chắc là dây sạc điện thoại di động của nạn nhân.”

Tôi suy nghĩ, gật đầu và bảo: “Tiếp tục khám nghiệm hiện trường, tử thi, chúng ta nhanh chóng đưa đến nhà tang lễ để kiểm tra. Mà đúng rồi, Tử Nghiên, sau khi chụp ảnh xong, lúc về, cô nhớ mang toàn bộ dép lê nam trong nhà nạn nhân đến phòng DNA để xét nghiệm, rồi qua kiểm tra camera giám sát cùng nhóm camera giám sát.”

Đêm khuya, trong nhà tang lễ huyện Dương Cung, đèn điện sáng trưng.

“Tôi vẫn thích giải phẫu vào ban tối, ban ngày hết lễ truy điệu này lại đến lễ truy điệu khác, không đốt pháo thì khóc than, không thể nào tập trung làm việc được.” Đại Bảo vừa lấy mẫu khoang miệng, nhũ hoa, âm đạo và vật lau hậu môn theo quy trình, vừa nói.

“Hầu hết các cơ quan công an cấp thành phố đều không có điều kiện xây dựng trung tâm pháp y và phòng chứa xác.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Chứ đừng nói đến cơ quan công an cấp huyện của chúng tôi, cho nên, có một phòng Giải phẫu có thể bật điều hòa, không phải chịu mưa chịu nắng khi làm giải phẫu, tôi đã hài lòng lắm rồi.”

“Dây sạc điện thoại di động trói tay người chết có cách thắt nút rất bình thường, không có đặc trưng gì.” Tôi đứng cạnh bàn thao tác, cho sợi dây sạc điện thoại di động đã bị cắt rời và giữ nguyên nút thắt vào trong túi đựng vật chứng, lại trải từng loại trang phục của người chết ra bàn thao tác và nói, “Dây sạc điện thoại di động quá nhỏ, không thể tìm ra được dấu vân tay có giá trị giám định.”

“Tôi vẫn khá lo lắng về nguyên nhân tử vong của nạn nhân, rất ít khi thấy trường hợp bên ngoài sạch sẽ như thế này.” Bác sĩ pháp y Lâm vừa nói vừa bắt đầu cắt móng tay của người chết.

“Đừng lo, tôi có cách.” Tôi nói, “Nhìn cách ăn mặc của người chết, quần lót và váy ngủ liền thân, không có đồ gì khác, cho thấy cô ta không định ra ngoài.”

“Chuyện này cũng bình thường, kết quả điều tra cho thấy, sáng thứ bảy nạn nhân ngủ không dậy sớm, vì tối thứ sáu thường chơi mạt chược rất khuya.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Hơn nữa, Quách Sảnh Sảnh đã nói cô bé còn chưa ăn sáng mà. Cô ta thậm chí không dậy làm đồ ăn sáng cho con gái.”

“Trộm cắp chuyển thành cướp?” Đại Bảo vừa nói vừa kiểm tra tình hình bên ngoài tử thi từ trên xuống dưới, “Âm đạo không bị tổn thương xét nghiệm tinh trùng âm tính, không có dấu hiệu bị xâm hại.”

“Anh đã bao giờ nghe nói, đột nhập vào nhà trộm cắp lại chọn vào lúc sáng ngày ra chưa?” Tôi cười nói, “Dây chuyền vàng và nhẫn vàng của người chết vẫn còn nguyên, cũng không bị hỏng, tôi thấy trọng lượng cũng không ít.”

“Sợi dây chuyền vàng và cái nhẫn vàng này là Quách Siêu tặng khi cưới, đã gần hai mươi năm rồi.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Liệu có phải là tội phạm chê là quá cũ không?”

“Anh có chê vàng quá cũ không?” Đại Bảo phá lên cười.

“Nhưng cổ tay nạn nhân có tổn thương do bị khống chế rất rõ rệt, ngoài tổn thương do sợi dây trói gây ra, còn có những vết trầy xước, đó là tổn thương do phần tử phạm tội khống chế hai tay của nạn nhân gây ra.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Điều này cho thấy lực khống chế mạnh hơn rất nhiều so với sức của nạn nhân, hắn ta toàn toàn có khả năng khống chế được nạn nhân, sau đó tháo lấy nhẫn và dây chuyền.”

“Cho nên, hung thủ không hề quan tâm tới những loại đồ vật có giá trị không trao đổi trực tiếp được.” Tôi nói rồi xếp gọn trang phục, cho vào túi đựng vật chứng.

“Thế tại sao lại lấy cái đồng hồ đeo tay?” Đại Bảo hỏi, “Đồng hồ đeo tay cũng không trao đổi trực tiếp được?”

Tôi mỉm cười, không nói gì, đi đến bên bàn giải phẫu, tham gia vào việc giải phẫu.

“Da đầu không bị tổn thương, xương sọ không bị gãy, không bị xuất huyết trong hộp sọ, tổ chức não bình thường.” Bác sĩ pháp y Lâm vừa mở hộp sọ vừa nói. Bác sĩ pháp y Giang Quang Thao nhanh chóng ghi chép lại.

“Mũi miệng người chết không bị tổn thương, cổ không bị tổn thương, rạch một đường trên da bụng của người chết, quan sát sơ bộ không phát hiện thấy có tổn thương rõ rệt.” Đại Bảo cũng cầm dao phẫu thuật, đồng thời làm phẫu thuật cùng bác sĩ pháp y Lâm, nói, “Máu tim của người chết không đông, nội tạng tụ máu, lấy máu tim và sụn sườn để làm xét nghiệm.”

Bây giờ, xét nghiệm DNA sụn sườn đã trở thành thao tác quy chuẩn trong pháp y, để phòng trường hợp thể khảm [*] hoặc vừa mới truyền máu dẫn đến số liệu DNA không khớp, làm lệch hướng vụ án.

“Các cơ quan trong khoang ngực, mạch máu không bị tổn thương, vỡ, không có dấu hiệu xuất huyết, khoang ngực sạch.” Đại Bảo tiếp tục kiểm tra, “Khoang bụng sạch, gan, lách, thận nguyên vẹn, ruột nguyên vẹn, không có tổn thương, mạch máu lớn cũng không thấy có tổn thương, xuất huyết.”

“Hình dạng của tim thế nào?” Tôi hỏi.

Đại Bảo cắt màng tim của người chết, lấy tim của người chết ra và nói, “Nhìn từ bên ngoài, rất ổn, tôi cắt động mạch vành xem... cũng không bị hẹp. Mặc dù người này rất lười, không vận động, thức đêm, thói quen sinh hoạt không lành mạnh, nhưng hệ thống tuần hoàn có vẻ rất tốt, tốt hơn đại đa số những người hơn 40 tuổi. Đành chịu thôi, ông trời cho sức khỏe tốt, do gen quyết định.

“Ông trời cho sức khỏe tốt, cũng không được tùy tiện phung phí.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Bây giờ vẫn tốt, không có nghĩa là lúc nhiều tuổi hơn vẫn giữ được như vậy. Chỉ là lão hóa chậm hơn một chút thôi, nếu cứ tiếp tục sống với những thói quen sinh hoạt xấu như vậy, sức khỏe của cô ta sẽ gặp vấn đề bất cứ lúc nào.”

Thuật ngữ trong di truyền học dùng để chỉ một cơ thể hoặc mô có ít nhất hai tập hợp tế bào có bộ nhiễm sắc thể mang các gen khác hẳn nhau.

“Có điều, chỗ này ở mỏm tim, hình như là điểm xuất huyết!” Đại Bảo nói.

Tôi ghé qua xem và gật đầu, nói: “Đúng rồi, có điểm xuất huyết ở mỏm tim rõ rệt.”

“Nhưng, khám nghiệm tử thi xong rồi, hoàn toàn không có tổn thương.” Bác sĩ pháp y Lâm có chút âu lo.

“Nếu không phải là đột tử do bệnh tim mạch, thì triệu chứng đột tử của cô ta là do đâu nhỉ?” Tôi cầm tay nạn nhân lên, phá vỡ co cứng tử thi ở tay và nói, “Các anh xem, mặc dù môi người chết tím tái có thể là do ảnh hưởng của vết hoen tử thi, nhìn không rõ nữa, nhưng sự tím tái ở móng tay thì vẫn còn rất rõ.”

“Cũng có khả năng do bị trói chặt, dẫn đến tuần hoàn máu đến những bộ phận cuối cùng kém.” Đại Bảo nói, “Cái này không thể được coi là căn cứ gì đâu nhỉ?”

“Nhưng tim máu không đông, nội tạng tụ máu, điểm xuất huyết niêm mạc, đều là những biểu hiện rất rõ ràng đấy chứ.” Tôi nói.

Đại Bảo cau mày gật đầu.

“Ngạt thở?” Bác sĩ pháp y Lâm nói vẻ do dự.

“Đúng thế, nếu không có bệnh nền dẫn đến đột tử, những biểu hiện như vậy, tất nhiên phải cân nhắc đến dấu hiệu ngạt thở.” Tôi nói.

“Ồ, hiểu rồi, ý cậu nói là ngạt thở do tư thế.” Đại Bảo gật đầu, nét mặt cũng dãn ra, rõ ràng là đồng ý với quan điểm của tôi.

“Ngạt thở do tư thế là vì bị khống chế ở một tư thế bất thường trong thời gian dài, dẫn đến tử vong vì ngạt thở cơ học. Nguyên nhân tử vong của nó chủ yếu có: vì tư thế dị thường trong thời gian dài, cơ quan hô hấp rơi vào trạng thái hít vào hoặc thở quá lâu, khiến cơ hô hấp mệt mỏi, chức năng trao đổi khí dần bị suy yếu, dần dần dẫn đến tử vong do thiếu oxy. Hoặc là một lượng lớn khí carbonic trong cơ thể tích đọng lại, gây ra nhiễm độc axit, gây trở ngại đối với quá trình trao đổi chất, từ đó dẫn đến tử vong” Tôi thấy bác sĩ pháp y Lâm có chút nghi hoặc, liền giúp anh ôn tập lại khái niệm ngạt thở do tư thế.

“Đúng thế, điểm mấu chốt trong giám định ngạt thở do tư thế là “tư thế dị thường” và “ngạt thở”.” Đại Bảo vội cướp lời, “Trong quá trình tử vong kiểu này, dấu hiệu ngạt thở ở tử thi sẽ vô cùng rõ rệt, tụ máu tím tái toàn thân, niêm mạc có điểm xuất huyết, nội tạng phù nề, hơn nữa có thể loại trừ tổn thương gây ra tử vong do các kiểu ngạt thở cơ học khác.”

“Ừm, kiểu chết này, không thường gặp nhi.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Tôi công tác mười năm rồi, chưa từng gặp bao giờ.”

“Đúng là ít gặp.” Tôi nói, “Cho nên trước khi xác định nguyên nhân tử vong này, phải loại trừ các loại tổn thương, các kiểu ngạt thở cơ học khác, ngộ độc, bệnh tật, sau đó kết hợp với những dấu hiệu ngạt thở này và tình hình hiện trường, thì mới có thể đảm bảo tính chính xác của kết quả.”

“Đúng thế, bốn chữ “tư thế dị thường” lại càng quan trọng. Nếu là tư thế bình thường, thì cho dù thời gian có lâu nữa, rõ ràng cũng không thể khiến cơ hô hấp mệt mỏi, bị tê, càng không thể gây ra ngạt thở.” Đại Bảo nói, “Cái gọi là tư thế dị thường dẫn đến ngạt thở do tư thế, kiểu thường gặp nhất là người bị treo ngược, hoặc hai tay bị còng trong tư thế giơ cao. Hiện trường này chính là treo ngược, hơn nữa tôi nhớ là lúc ở hiện trường cậu có nói, cho dù có đặt tấm dát giường xuống, do mức độ cử động của khớp vai, nửa thân trên của cô ta cũng không thể hoàn toàn chạm đất, đúng không. Nếu không hoàn toàn chạm đất được, thì sẽ giống hệt như bị treo ngược trong không gian, chắc chắn đủ điều kiện gây ra ngạt thở do tư thế.”

Tôi khẽ nghiến răng, bất giác nhớ đến một vụ án sai lầm từng được nghe nói, đó là khi cảnh sát thẩm vấn đối tượng tình nghi, đối tượng đã tử vong do bệnh tim phát tác đột ngột. Nhưng bác sĩ pháp y của cơ quan kiểm sát lại đưa ra định nghĩa sai lầm về phương thức tử vong này là ngạt thở do tư thế, vụ án sai lầm này khiến cảnh sát phải vào tù oan. Bác sĩ pháp y trong vụ án này đã không nắm được vấn đề mấu chốt về “tư thế dị thường”.

“Tôi nhớ là, do vấn đề xác suất gây tử vong, hiện tượng ngạt thở do tư thế thường thấy ở những trường hợp tử vong do sơ suất, không phải là người nào ở trong tư thế dị thường cũng sẽ tử vong, trường hợp cố ý giết người hoặc tự sát rất hiếm.” Bác sĩ pháp y Lâm nói, “Trong sách nói như vậy.”

“Đúng thế, tôi cũng thấy hung thủ của vụ án này không hề muốn giết Thương Phượng Liên.” Tôi lại cười nói.

“Có điều cũng phải, các vụ trộm cướp, là vì mục đích tiền của, chỉ định khống chế được người ta là được rồi, không nhất định phải giết người.” Đại Bảo nói.

“Nhưng, môi người chết không bị tổn thương, cho thấy hung thủ không bịt miệng người chết.” Tôi nói, “Người chết không bị bịt miệng, chỉ bị trói ngược, như vậy tại sao cô ta không kêu cứu? Loại nhà cũ này, cách âm rất kém, thời gian gây án lại vào sáng thứ bảy, hầu hết mọi người đều ở nhà, nếu cô ta kêu cứu, chắc chắn sẽ có người nghe thấy đúng không?”

“Có phải là do nhét vào trong hộp giường, tiếng kêu không vọng được ra ngoài, hoặc là sợ quá?” Bắc sĩ pháp y Lâm đưa ra giả thiết.

“Hộp giường gỗ, làm gì có hiệu quả cách âm?” Tôi nói, “Đừng sốt ruột, bây giờ chúng ta lấy thức ăn trong đường ruột của người chết ra, phân tích thời gian tử vong của cô ta.”

Dạ dày người chết trống rỗng, cho nên chúng tôi lấy ruột người chết, đồng thời xếp uốn theo hình zíc zắc, rồi dùng kéo cắt ra. Căn cứ vào tình hình thức ăn trong ruột người chết, phán đoán thời gian tử vong của người chết cách bữa ăn cuối cùng của cô ta tám tiếng đồng hồ, dưỡng chất từ bữa ăn trước bữa cuối cùng đã vào đại tràng, cho thấy đã mười hai tiếng đồng hồ trở lên.

“Ồ, tôi xem tình hình điều tra xem nào.” Bác sĩ pháp y Lâm bảo thực tập sinh mở cuốn sổ ghi chép, anh nghiêng đầu xem và nói, “Theo tình hình điều tra, tối hôm qua nạn nhân chơi mạt chược đến 2 giờ sáng, sau đó ăn bữa đêm ở phòng mạt chược. Bữa tối ăn cùng với Quách Sảnh Sảnh, vào 6 giờ tối hôm qua.”

“Cũng có nghĩa là, nạn nhân tử vong vào 10 giờ sáng nay, ừm, tình hình giác mạc mờ đục, vết hoen tử thi, co cứng tử thi, đều khớp với thời gian tử vong.” Tôi nói, “Lúc đó có đo nhiệt độ tử thi không?”

“Không, vì trong nhà bật điều hòa, mà nạn nhân lại ở trong hộp giường, quá nhiều yếu tố ảnh hưởng, có đo nhiệt độ cũng không thể tính được.” Bác sĩ pháp y Lâm nói.

Tôi gật đầu, bảo: “Cũng phải.”

Đại Bảo nói: “Nếu nạn nhân tử vong vào 10 giờ sáng nay, vừa đúng lúc đó có hàng xóm phát hiện ra nhà cô ta mở cửa, lúc cô ta chết, còn chưa có ai báo cảnh sát.”

“Vấn đề là ở đây.” Tôi nói, “Hung thủ khống chế Quách Sảnh Sảnh từ 7 giờ, lấy chìa khóa lên nhà cô ta. Kể cả là trói người, lục tìm, cùng lắm cũng chỉ một tiếng đồng hồ là hoàn tất mọi việc đúng không? Cũng có nghĩa là, rất có khả năng khi hung thủ rời khỏi hiện trường, nạn nhân chưa hề chết?

“Thế thì tại sao cô ta lại không kêu cứu?” Đại Bảo hỏi.

“Cái này thì chưa ai biết được.” Tôi nói, “Có thể là bị trói ngược quá khó chịu, không kêu to được. Hoặc là cô ta hoàn toàn không biết cửa đang mở, cho rằng kêu cũng không có tác dụng. Hoặc là, có khả năng cô ta không muốn kêu thì sao? Các anh xem, cổ tay người chết bị tổn thương nghiêm trọng do bị khống chế, cho thấy sau khi bị trói, cô ta đã ra sức giãy giụa trong thời gian dài. Có thể, cô ta cảm thấy mình có thể giãy ra khỏi sợi dây trói hai tay? Sự ngạt thở xuất hiện không có chủ ý, khiến cho người chết mất ý thức một cách từ từ, vô thức. Nếu cô ta không hiểu tư thế bị treo ngược này có thể dẫn đến tử vong, mà lại không muốn mọi người biết chuyện này, liệu có ra sức giãy giụa để thoát ra khỏi sợi dây? Chỉ cần giấy ra khỏi sợi dây, tấm dát giường đẩy một cái là bật lên, tất nhiên cũng không thể chết được. Cô ta không ý thức được mức độ nguy hiểm, nên không kêu cứu?”

“Rất có thể!” Đại Bảo gật đầu tán đồng, rồi lại suy nghĩ giây lát và nói, “Nhưng, tại sao cô ta lại không muốn mọi người biết chứ? Cô ta bị cướp tiền mà!”

“Giải phẫu đã xong rồi, tôi cũng tổng hợp suy nghĩ lại xem thế nào đã.” Tôi vừa cởi bỏ cái áo giải phẫu ướt mồ hôi, vừa nói, “Sẽ không nhanh chóng có thông tin về tình hình khám nghiệm hiện trường, kiểm tra camera giám sát và tình hình điều tra, chắc là sáng mai mới tổ chức họp chuyên án. Bây giờ mới là 1 giờ sáng, chúng ta đều về ngủ đi, suy nghĩ một chút, sáng mai gặp nhau ở cuộc họp chuyên án.”