ĐIỀM LÀNH ỨNG HIỆN -
Các Hiền-nhơn chép sự tích Bụt-Như-lai không có thuật cho trọn sự tích từ lúc Ngài ấu-xung cho đến 15 tuổi.
Song đến khi Ngài đã nên 16 tuổi thì vua Đầu-đồ-ra mới hạ lịnh truyền cất tại trong Hoàng-thành ba cái đài tùy theo ba mùa trong năm. Cái thứ nhứt có chín từng lầu, cái thứ nhì năm từng, cái thứ ba ba từng, mà ba cái họa lương điêu đống rất nguy nga đẹp đẽ, đồng nhau một cách. Vua lại dạy chọn trong hàng thượng-lưu bốn muôn cung-phi mỹ-nữ còn lòng trinh nguyên hiện tươi tốt như ngọc ngà, tuyệt sắc tợ Hằng-nga giáng thế, đờn hay múa giỏi, đã biết chiu lụy mà lại hết dạ nhiệt thành phục thị Thái-tử đêm ngày cho Ngài tiêu khiển thì giờ.
Thái-tử khi ấy rất sang cả như Ngọc-Hoàng ở giữa thiên-đình. Lúc nầy là lúc vua cha cưới vợ cho Thái-tử. Vợ Ngài tên là Yasodhara (Ru-ra-đà-la).
Ngày đêm Ngài cứ vui chơi hĩ hạ, ở đài nầy, sang cung kia tùy mùa nóng mát. Bởi thấy vậy nên hoàng-thân quốc-thích mới đến vua cha mà than rằng: «Bệ-hạ đã có ý muốn cho Thái-tử ngày sau sang cả, mà sao nay Bệ-hạ lại để cho Ngài hàm-hí vô ích bỏ sự học-hành».
Vua Đầu-đồ-ra nghe rồi rất hiệp ý bèn đòi con đến mà quở trách. Thái-tử Sỉ-đạt-tha tâu rằng: «Muôn tâu Phụ-vương, vẫn bực người phàm nhơn tục tử không thấu tâm sự của con, song Phụ-vương hãy triệu các cách-trí-gia thông thái hơn hết trong nước đến đây, thì con sẽ trổ hết 18 ban cách-trí và xảo-kị ra cho họ rõ.
Khi nghe lịnh vua đòi, các cách-trí-gia nhóm nhau tề tựu trước sân chầu nghe Thái-tử đàm luận thì ai ai cũng lấy làm lạ rất khen ngợi vô cùng.
Song có một ngày kia Thái-tử muốn sang qua Huê-viên kia ở ngoài thành mà ngoạn cảnh, bèn lên lang-xa chạm trổ rất khéo vô song, có thắng bốn ngựa trắng, đồ bác kiết bằng vàng, do theo đường có bóng che yêm mát, mỗi ngã đường đều có lính giàng hầu. Thình lình có một ông tiên hiện hình ra làm một ông già, đầu râu bạc phếu, đến đứng trên mặt Thái-tử.
Vẫn Thái-từ từ ấu chí trưởng chẳng hề thấy người gìa cả, bèn kêu lên chấp-tiên mà hỏi rằng: «Người chi mà tóc trắng như bạc, mặc mày nhăn nhỏ như trái khô, thân-thể còm cúi gần sát đất vậy, hạ chấp-tiên?».
Tên chấp-tiên thưa: «Bẩm Điện-hạ, người ấy là một người thường như ta, hễ tuổi cao tác lớn thì đều phải như vậy cả».
.
Thái-tử nghe nói cả kinh, bèn bảo quày xe lại mà trở về thành, đoạn nói rằng: «Nếu con người ta mà ít lâu sau phải ra thế ấy, thì cuộc sống ở đời nầy là một điều đại họa».
Khi vua Đầu-đồ-ra nghe có điềm ứng hiện như vậy thì lấy làm lo sợ bèn hạ lịnh dạy các quan phải đề phòng nghiêm nhặt và bày các cuộc chơi trong đền cho Thái-tử tiêu khiển mà quên lãng cái điềm ấy đi.
Tuy vậy mà số mạng đã tiền-định rồi thì dầu vua Đầu-đồ-ra có làm cách chi cũng chẳng khỏi được. Bụt-Pháp đã biểu lộ nơi cỏi thần-thánh rồi, bởi ngày đã hầu đến nên tiên-ông hiện xuống lấy hình người phàm mà ứng điềm như vậy, thì có một mình Thái-tử thấy mà thôi, điềm nầy ứng rồi đến điềm khác sẽ ứng cho đủ bốn điềm đã tiền định.
Bởi vậy, cách ít bữa sau ông tiên ấy hiện ra làm một người phung cùi mình đầy những máu mủ, hình dáng xấu xa, rên là thê thảm. Khi Thái-tử thấy vậy hoảng kinh chạy vào nội cung mà trốn.
Cách vài ngày ông tiên ấy lại hiện ra nữa. Số là Thái-tử ngày kia đang đi dạo trong huê-viên mà tưởng gẫm, thoạt nhiên vấp chơn đụng nhằm một cái thây ma bị thiên thời chết đã sình thúi hoắt. Lần nầy Thái-tử sợ hãi hơn lúc trước bội phần.
Đó là ba điềm đã ứng hiện rồi, nên vua Đầu-đồ-ra lấy làm buồn thảm rơi lụy chứa chan.
Song Bụt-Pháp bề gì cũng phải biểu-lộ rõ ràng.
Ngày kia Thái-tử cũng đang đi dạo thì tiên-ông hiện hình tăng-đồ đi phổ-khuyến, đến đứng trước mặt Ngài. Thái-tử bèn hỏi: «Ai đó vậy?»
Khi Ngài hiểu người ấy là kẻ tu hành lo điều phước đức, thì Ngài rất mừng rỡ vô hồi, trí hóa quang huy, trong lòng không sợ sệt gì nữa, bèn bước qua vườn huê ngoài thành mà ngoạn cảnh choi bời cả trọn ngày. Khi nhựt dĩ tràm tây thì Ngài bèn xuống hồ nước trong xanh mà tắm, mặc y phục trang lệ mà về thành. Khi đang đi thì có ngàn ngàn người đờn ca xướng hát mà táng tụng sự vinh-hiển Ngài, có một người đến báo cho Ngài hay rằng, vợ Ngài là nàng Ru-ra-đà-la trổ sanh đặng Hoàng-nam thì Ngài bèn nói những lời sau nầy mà các kè tùy tùng không ai hiểu thấu: «Con ta mới sanh ra đây là một mối nợ đời thêm nữa, ta sẽ phải giức bỏ». Khi Ngài đi gần đến cửa thành thì có một bà công chúa tên là Keissa Gautami thấy oai nghi của Ngài rất rỡ ràng liền tung hô rằng: «Ai mà có phước sanh con sang trọng dường nầy! Nếu Ngài mà ghé mắt thương tưởng đến người đàn bà nào thì người ấy sẽ hữu hạnh vô cùng».
Song Thái-tử đã rõ cuộc phù ba thế tục rất dối giã, nên Ngài làm lảng chẳng đáp từ.