CHỐN HURUWELA (1) U NHÀN

Trong rừng kế cận thành Rajagriha khi ấy có nhiều thầy Đạo-nhơn ẩn-tu hằng ngày lo việc trai-giới và hãm mình mà trao luyện đức hành cho tột đến chỗ lành. Tuy là có đại chí song đi sái chẳng nhầm đàng chí-thiện.

                Nhưng vậy Thái-tử Sỉ-đạt-tha cũng bươn bộ đến đó tầm sư học đạo cho rõ đường tội phước. Thái-tử đi đã hèn lâu mới tới cửa thành Rajagriha là thành tọa lạc gần chốn kinh-triệu, người Ấn-độ ngày nay đặt tên là Béhar (Bệ-hạt).  

                Ngài đã quyết lòng tầm sư học đạo noi theo gương các ẩn-tu đạo-nhơn, nên ngài vào thành Rajagriha, đi từ nhà bá tánh mà phổ-khuyến kiếm ăn đỡ bữa. Khi bá-tánh bố thí đầy bình-bát rồi thì Ngài bèn ra khỏi thành mà đến chỗ gò cao ngồi gần dưới triền, day mặt về hướng đông đặng tập dọn đồ ăn mà độ nhựt. Nhưng Thái-từ tự thuở nay không quen ăn đồ hèn, nên ráng hết sức mà ăn. Lần lần quen cũng là không khó chi. Vua xứ ấy nghe việc như vậy, thì biết thầy đạo-nhơn nầy sau sẽ trở nên một đứng danh vọng, bèn đi giá đến mà viếng thăm hỏi cho rõ tôn tích, đoạn ban cho Ngài một cái đền mà ở, thì Thái-tử Sĩ-đạt-tha nói rằng:  «Quả thật tôi là dòng kiêm chi ngọc-diệp, tiền-nhơn tôi từ xưa đến nay đông-đảo như các vì tinh-tú trên trời, cả thảy đều nối nhau mà trị xứ Cá-duy-la-việt.

                Song tôi từ ngôi báu mà tu luyện đặng thành Bụt mà thôi».  

                Vua xứ ấy nghe vậy liền quì gối xuống lạy Ngài mà xin Ngài hễ ngày nào đắc đạo rồi sẽ đến giảng diệu-pháp chơn-kinh cho dân trong nước nhờ. Thái-tử hứa chẳng quên nhơn-vật thành Rajagriha, đoạn từ giả vua mà di.  

            .

                Thái-tử bèn vào rừng đi viếng các ẩn-tu đạo-nhơn mà hỏi học đặng tìm đàng-cả, song các đạo-nhơn ấy nói năng không vừa lòng Ngài, nên Ngài quyết chí vào chốn Huruwela (Hư-rư-huê-la) là chốn u-nhàn, thâm-sơn cùng cốc, đặng tưởng gẫm về các sự vô ích thế-gian. Sáu năm trường trú ngụ tại trong hang kia, chẳng hề xao lãn việc tưởng gẫm sâu xa thâm diệu.        

                Song ngày kia có năm thầy ẩn-tu nhơn dịp đi phổ-khuyến bèn gặp Ngài. Vì trong lòng chắc Ngài sau sẽ thành Bụt nên các ông xin ở lại đó mà gội nhuận phước đức của Ngài mà tu thân lập nên công quả.

                 Đây là cũng đến kỳ đại-trai của Thái-tử Sỉ-đạt-tha rồi. Ngài đã trù nghĩ lâu nay rằng nếu mỗi ngày phải lo ăn uống mà dưỡng xác thì biết bao thuở cho thành chánh quả, nên lần lần mỗi ngày Ngài giảm bớt vật thực cho đến đổi mỗi ngày ăn có một hột cơm mà thôi. Song tuyệt cốc lâu ngày như vậy thì thân thể phải tiêu tụy, sức lực hao mòn. Ngày kia Ngài yếu quá mòn hơi phải chết giả, thì cả và bầu trời chư thần chư thánh lên tiếng than oán rằng: «Cù-đàm đã giải-thi, ẩn-tu Cù-đàm đã giải-thì rồi».

                Lần lần Thái-tử Sỉ-đạt-tha lai tỉnh mà suy nghĩ rằng: Sự tu thân đặng mà chỉ ư chí thiện, chẳng phải trai lòng hãm xác mà đủ dâu, mà một phải tập tành trí hóa. Bởi ấy cho nên Ngài không tuyệt cốc nữa, bèn mang bình-bát đến nhà bá-tánh thập phương mà xin ăn.  

                Tu luyện như vậy thì cũng đã gần ngày xứng đáng thành Bụt.

Chú thích:

    (1) Trong trương chót cuốn thứ nhứt, chữ Huruwela mất hết một chữ a, ấn-công làm rớt.