CÔNG VIỆC CỦA BỤT-NHƯ-LAI MỖI BỮA

Từ ngày Bụt-Như-Lai ở dưới gốc cây Bồ-đề đã đặng tròn công-quả và tột chỗ lành, hoàn toàn cách-vật trí tri rồi, thì Ngài bèn khỉ sự truyền Chơn-Pháp cho loài người và thánh-thần cho đến giờ chót trong kiếp đầu thai luân hồi sau hết thì Ngài phải giải thi mà vào niết-bàn thành-Bụt, thì đã được 45 mùa bông rồi kế đến lúc vì trời nắng hạn trong mùa thu làm cho bờ sông Gange phải bị thảm.

Nghĩa là trọn 45 năm Ngài chẳng hề xao lãng ngày giờ thì tiết, vì lòng từ bi thương người mà phân có chừng đỗi thứ lớp.

Mỗi năm khi đến tháng 6 cả mây đã ngưng tụ trên trời trong mùa hạ, liền rả ra mưa xối xuống như máng, như cầm tỉnh mà đổ, cả xứ tràn trề đâu đó cũng là nước cả. Các đường mòn thành nầy qua thành kia đều lở sụp ráo rất hiểm nghèo cho kẻ đi đường. Dông gió ầm ầm sấm xét tuôn xuống làm cho cây cối phải sập, các trạm cất dọc theo đường bằng lá cho bổn đạo ở chực Bụt-Như-Lại đi ngang qua đó cũng đều ngả sập ráo. Ngoài đường vắng teo không có ai đi một người.

Trong ba tháng như vậy thì Bụt-Như-Lai không đi đâu được, chớ thường Ngài ưa đi chỗ nầy qua chỗ kia đặng mà truyền giáo cho dân chúng. Nên khi mùa mưa dông đã khỉ sự thì Ngài bèn vào chùa mà nghỉ, khi thì ở chùa trong rừng Migadowon gần cửa thành Baranathi, lúc lại vào chùa gần thành Rajagriha là kinh-đô xứ Magadha là chỗ Ngài rất triếu mộ, duy tại đó có môn-đệ đã cất cho Ngài một cảnh chùa trên nổng gần cửa thành, đặt tên là chùa Welouwon. Có các đồ-đệ tinh-tuyển theo Ngài vào chùa ấy mà ở.

Trong cơn nghỉ tại chùa ấy, công việc mỗi ngày ra thế nào xin kể ra sau đây.

Trời vừa rạng đông thì Bụt-Như-Lai thức dậy, thường Ngài ngủ trên một cái giường nghèo khổ, mỗi đêm nghỉ vài giờ mà thôi.

Thức dậy rồi Ngài bèn sút miệng và thay đổi áo xiêm, đoạn Ngài vào nơi thanh vắng mà tưởng gẫm, chiêm nghiệm cuộc đời, thế tình thiên hạ. Vẫn trí Ngài rất thông sự thế thấu đáo lòng người, nên Ngài ngồi mà chiêm nghiệm, ai có công quả cùng không Ngài đều biết được. Nghĩ một chút thì đã hiểu ai đáng cho Ngài truyền giáo, ai không đáng cho Ngài dạy đạo.

Khi xem xét hết các điều Ngài bèn: mình choàng dây tràng hạt, vai mang bình bát đi xin cơm. Lúc ra khỏi chùa, Ngài trực chỉ đến thành gần đó, lựa xóm nào đắt đạo Ngài bèn đến đó. Khi thì có đồ-đệ đi theo, thì dọc đường Ngài dạy dỗ các điều và làm phép lạ cho họ bền lòng tin giữ. Lúc lại đi một mình do theo đường bị mưa mà hư lở. Khi nào Ngài di hành khất một mình làm vậy thì trên không trung có tiếng tiêu-thiều trỗi nhịp, nghe rất thành thao khác tiếng đờn phàm, thiên hạ rất hân hoan mọp sát đất mà lạy chào Ngài.

Khi hành khất rồi Ngài trở về chùa, rửa chơn hóng mát thì các đồ-đệ áp vây chung quanh mà nghe giảng dạy.

Ngài bèn than cùng đồ-đệ rằng: «Ớ đồ-đệ ôi! Phải giữ lòng, giữ trí, bởi vì loài dị thú thì khó mà trở nên loài thường thú, mà thường thú lại khó trở nên loài người hơn nữa. Còn đường vào Niết-bàn-thành Bụt rất gây trở cho loài người lắm, các đồ-đệ ôi!»

Đoạn Ngài lựa trong các điều cách vật trí tri mà giảng dạy đồ-đệ. Hễ nghe giảng rồi thì đồ-đệ phân ra kẻ lo việc nầy, người lo việc khác, kẻ thì ra ngồi dưới tàng cây to, người lên vào hang núi mà suy nghĩ các lời Bụt-Như-Lai mới dạy đó.

Còn Ngài khi công việc ban mai đã làm rồi thì Ngài lo cơm nước.

Đến đúng ngọ tứ hướng thiên hạ muôn vạn đi theo đường mòn tề tựu đến chùa mà nghe Bụt giảng lẻ đạo. Bất câu là người xứ nào, bực nào, dầu sang, hèn giàu khó, Ngài đều vui lòng giảng dạy; mỗi ngày Ngài dạy đạo một giờ đồng hồ, rồi thì ai về nhà nấy.

Đoạn Ngài lo tắm rửa theo phép. Kế đó Ngài nhóm đồ-đệ lại mà dạy nữa cho đến tắc quáng mới thôi.

Tối lại thì các thần thánh ở trời xuống đảo vẫn trên nóc chùa rồi đáp xuống quì lạy Bụt-Như-Lai mà nghe Ngài giảng dạy đặng mở thêm rộng trí khôn làm cho bền lòng đạo đức. Ngài dạy đến hết canh ba rồi Ngài vào liêu mà an nghỉ ít giờ.

Qua đầu mùa thu các sải trong chùa hối hả lo sắm sanh đồ hành trình đặng có theo Ngài mà đi giảng đạo các nơi.

Thiên hạ khi hay Ngài sẽ đi hướng nào thì đồn chuyền lần nhau làng này qua làng kia, nội cả miền song Gange đều hay biết cả. Dân chúng đều nhóm nhau lại mà tu kiều bồi lộ cho Ngài đi hoặc dọn dẹp cây cối, ban bằng gò gốc. Dân hướng bắc khi nghe Ngài mùa nầy sẽ đi giảng đạo từ thành Rajagriha cho đến thành Saranathi đều đóng cửa bỏ nhà áp đến thành thị mà nghe giảng cho đến cùng.

Cơn rùa chừ mùa thu đã đến, các thú yết trùng bỏ đường mòn mà vào rừng bụi, thì Bụt-Như-Lai với đồ-đệ mới đám thượng trình, vì sợ đi sớm mà đạp nhầm chúng nó chết oan mạng mà phải mang tội sát sanh. Đi theo đường rừng từ Bắc chí Nam, từ Đông chí Tây. Khi Ngài ra đi thiên hạ theo hầu rất đông đảo, chớ khi ở tại chùa thì có vài trăm đồ-đệ nay cũng theo Ngài mà đi.

Đi đến làng nào Ngài cũng ghé lại mà giảng dạy, thì thiên hạ lại càng theo thêm đông hơn nữa, đi dài theo sau chẳng hề dứt mà tán tụng sự vang hiển của Bụt-Như-Lai.

Dọc theo đường có nhiều người nhơn đức thành tín cất chùa từ chặng đặng đến đâu lở tối cho có chỗ cho Bụt nghỉ ngơi, hoặc có khi Ngài nghỉ an dưới cội xoài tràn trề hoa quả.

Bởi có nhiều khi Ngài chẳng sợ mệt mỏi phải trở đi trở lại các làng quen mà dạy đạo, nên Ngài đã thông thuộc các đường trong cả xứ thành Rajagriha qua đến Baranathi, từ thành Wettalie qua đến thành Tawattie.

Trọn nửa đời mà thiên hạ không nhàm, mỗi lần nghe Bụt đến giảng dạy thì ai cũng vui lòng nghinh tiếp rồi theo mà nghe truyền Chơn-Ngôn. Tuy Bụt mặt áo bần hàn mặc lòng mà cả mình thiệt là tiên phong đạo cốt, đầy dẫy quang minh chiếu diệu. Tuy là Bụt Cù-đàm ở xứ Ca-duy-la-việt mỗi ngày phải đi xin cơm mà độ nhựt, song sự vinh hiển nào ai bì kịp.